Култура
Предлог-законот за остварување на јавниот интерес во културата од денеска е достапен на ЕНЕР

Предлог-законот за остварување на јавниот интерес во културата од денеска е достапен на ЕНЕР (Единствен национален електронски регистaр на прописи на Република Северна Македонија) и на веб-страницата на Министерството за култура. Предлог-законот го подготви работна група формирана со решение на министер за култура, а во неа беа вклучени претставници на синдикатите, на Министерството за информатичко општество и администрација, на националните институции и на граѓанскиот сектор.
Во составот на работната група беа:
– Златко Теодосиевски, вработен во национална установа, претседател
– Магдалена Диковска, раководител на Секторот за нормативно-управни работи и за авторското право и сродните права во Министерството за култура, член
– Фросина Ѓоршовска, раководител на Одделението за управни работи во Министерството за култура, член
– Билјана Тануровска-Ќулафковски, претставник на независната културна сцена, член
– Ивана Васева, претставник на независната културна сцена, член
– Валентина Поцевска, претставник на СКРМ, вработена во национална институција, член
– Александар Стојчевски, претставник на СКРМ, вработена во национална институција, член
Работната група работеше на предлог-законот за остварување на јавниот интерес во културата од април 2018 година досега, беа одржани две јавни дебати (во септември и во декември 2018 год.), а беа оддржани и многубројни состаноци со сите засегнати чинители во сферата на културата, националната и вонинституционалната култура.
Предлог-законот објавен преку ЕНЕР е уште една можност за конструктивни предлози за усовршување на текстот на новиот закон за културата, кои ќе бидат разгледани од работната група пред конечното утврдување на предлог-законот и негово упатување во владина и во собраниска процедура.
Примената на актуелниот Закон и проблемите што беа евидентирани при неговото спроведување повеќепати упатуваа на потребата од негово изменување и дополнување, па така Законот за културата од 1998 година досега е изменет 16 пати.
Со Националната стратегија за развој на културата за периодот 2018 – 2022 годинa се утврди потребата за донесување нов закон за културата, односно се наметна потребата да се направат повеќе суштински и концептуални измени на нормативното регулирање на остварувањето на поширокиот интерес во културата, кои ќе овозможат правна основа за развој и унапредување на условите за уметничко творење и вршење на дејностите во културата.
Со донесувањето на овој закон ќе се направат повеќе суштински и концептуални измени, а, пред сè со него културата ќе се дефинира како област од јавен, а не од национален интерес.
Со предлог-законот се нуди ново дефинирање на поимот самостоен уметник, категорија за која ќе се води регистар и на овие корисници на буџетските средства ќе им овозможи поволности за плаќање на придонесите за здравствено, пензиско и социјално осигурување. Новина е што покрај уметниците, право на поволности од буџетот за овие придонеси од работен однос се предлага да имаат и лицата што вршат стручни работи во културата во вид на занимање, како што се: менаџери во културата, куратори и стручни работници во областа на заштитата на културното наследство.
Со законот ќе се разработи постапката за продолжување на децентрализацијата на културата (што досега не беше регулирано), односно пренесување на надлежностите на основачките права на националните установи од државно на локално ниво, што претставува една од основните претпоставки за темелна реформа во културата и е заложба утврдена во Стратегијата за развој на културата за наредниот период.
Направено е преиспитување на правото на „надомест на пензија“ на пензиониран уметник и стручен работник од областа на заштитата на културното наследство кои веќе добиле државни награди, како и на институтот „амбасадори во културата“ – одредби кои не придонесуваат за развој на културата, а предизвикуваат поголеми финансиски последици врз буџетот на РСМ во делот за културата, и, во согласност со стратегијата, се предлага овие бенефиции да се укинат.
Одредбите за работен однос во културата и статусот на уметниците и стручните вработени во културата какви што се сега во Законот за културата, како „даватели на услуги“ и административни и помошно-технички лица, се преработија, но тие и понатаму се усогласени со прописите за вработените во јавниот сектор. Во новиот закон поимот „даватели на услуги“ се заменува со поимот „носители на дејност“. Како специфични прашања за културата, се предлага да се регулираат: дефинирање на две категории носители на дејноста во културата (уметници и стручни работници во заштитата на културното наследство.)
Со предлог-законот се уредува аудицијата како обврска при вработување за првпат, без работно искуство, при мобилност или унапредување. Се предвидуваат измени во делот за реаудиција, а начинот, временскиот рок и критериумите за спроведување на постапката за контрола на квалитетот ќе се уредат со општ акт што го донесува Управниот одбор, на предлог од директорот, а по претходна согласност од Министерството за култура.
Со новиот закон ќе се создаде правна основа за поефикасен начин, поотчетно и потранспарентно финансирање на јавниот интерес во културата. Се предвидува наместо со досегашниот годишен конкурс, финансирањето да се врши врз основа на 2 редовни конкурси (во септември и во март); одлучувањето за финансирање проекти од областа на културата да се врши врз основа на оценка на оценувачи, кои ќе бидат именувани по пат на јавен повик, а работата на оценувачите за доставените проекти на конкурсите да биде уредена со правилник што го донесува министерот за културата; доставувањето на пријавите на конкурсите на Министерството за култура треба да биде по електронски пат; националните установи да доставуваат годишна програма за работа која ќе биде подготвена врз основа на буџетско планирање за период од три години, а ќе се реализира преку годишни програми. За прифаќање на годишните програми на националните установи, предлог на министерот ќе даваат посебни стручни комисии кои ќе ги формира министерот.
Во конкурсите за други корисници ќе се објават приоритетите, буџетот по дејности и општи критериуми врз чија основа ќе може да се врши изборот на проектите од областа на културата од јавен интерес, а посебните критериуми и мерила ќе бидат уредени со правилник кој го донесува министерот за културата.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Претставата „12“ на МНТ добитник на три награди на МТФ „Војдан Чернодрински“

На овогодинешниот 59. МТФ „Војдан Чернодрински“ претставата „12“ е добитник на три награди. Жири-комисијата, во состав: Лилија Абаџиева – театарска режисерка и педагог, претседателка на жирито; Нела Оташевиќ – продуцентка во Црногорско народно позориште и Иван Меденица – театролог и универзитетски професор, ги додели: наградата за уметничко остварување во целина и специјална награда за колективна игра за претставата „12“, како и наградата за машка епизодна улога „Димче Трајковски“ на Оливер Митковски во истоимената претстава.
Македонскиот народен театар со претставата „12“, по мотиви на Реџиналд Роуз (12 Angry Men), во адаптација и режија на Синиша Евтимов, на 6 јуни го отвори фестивалот и учествуваше во официјалната натпреварувачка програма, во конкуренција со уште осум театарски куќи.
Во претставата настапува извонредна актерска екипа, која ги освои и домашниот и меѓународниот аудиториум: Ѓорѓи Јолевски, Гораст Цветковски, Тони Михајловски, Никола Ристановски, Благој Веселинов, Александар Микиќ, Игор Џамбазов, Јордан Симонов, Нино Леви/Сенко Велинов, Оливер Митковски, Владо Јовановски и Сашко Коцев.
Култура
Награда во Еквадор за „Јон Вардар против галаксијата“

Првиот македонски анимиран долгометражен филм „Јон Вардар против Галаксијата“ ја освои наградата за најдобар долгометражен филм на 9. Филмски фестивал во Портовјехо, Еквадор.
Фестивалот се истакнува по својата програма која промовира иновативни и храбри филмски дела од целиот свет. Ова е четврта фестивалска проекција на филмот во Латинска Америка, по претходните успешни учества во Аргентина и Бразил.
„Чест ми е што Јон Вардар ја продолжува својата галактичка одисеја низ Латинска Америка, тоа е признание не само за нашата екипа, туку и за целата македонска анимација. Топлината и љубопитноста на оваа публика совршено се поклопуваат со бунтовниот и хумористичен дух на филмот“, вели режисерот Гоце Цветановски.
Балканскиот хумор, сатиричниот тон и универзалните теми на филмот ја освојуваат и латиноамериканската публика.
Филмот е во сценарио и режија на Гоце Цветановски, арт директор е Михајло Димитриевски – Тхе Мичо, продуцент е Алан Кастиљо, а главните улоги ги толкуваат Жарко Димоски, Емилија Мицевска и Дамјан Цветановски.
Култура
„Голдберг варијациите“ на Бах во изведба на Дино Имери – утре во Виена

Македонскиот пијанист Дино Имери, еден од највпечатливите уметници на својата генерација, утре (13 јуни) ќе настапи во Виена – глобалниот и историски центар на класичната музика. На програмата е капиталното дело на Јохан Себастијан Бах – „Голдберг варијации“, кое ретко се изведува на концертните сцени низ Европа, токму поради неговата исклучителна сложеност и длабочина.
Концертот ќе се одржи во престижниот „Бехштајн Центрум“ во Виена, во организација на Амбасадата на Република Северна Македонија, со поддршка од Македонско-австрискиот бизнис клуб и компанијата SSB Infrastructure-Austria.
Ова дело, коешто Имери премиерно го изведе во Скопје во рамки на „Недела на Бах“, привлече големо внимание од публиката и критиката. Програмата бара техничка виртуозност и уметничка зрелост, а само мал број пијанисти во светот се осмелуваат да го стават во својот концертен репертоар.
„Настап во Виена е сон на секој уметник. Особено ми е чест да ги изведам ‘Голдберг варијациите’ – едно од најмонументалните дела на класичната литература, на сцена пред публика која секојдневно слуша врвни уметници и програми. Работев на ова дело повеќе од пет години. Искрено им се заблагодарувам на Н.Е. г-дин Освит Росоклија и на поддржувачите на концертот – без нив оваа реализација немаше да биде можна“, изјави „волшебникот на пијаното“ Дино Имери пред настапот.
Концертот е со слободен влез и отворен за сите љубители на класичната музика.