Култура
Премиера на претставата „Парови“ во Драмскиот театар – Скопје

Премиера на претставата „Парови“ ќе се одржи утре на 18 мај во 20 часот на сцената „Ристо Стефановски“ во Драмскиот театар – Скопје.
На прес-конференцијата за претставата говореа режисерката Ивана Ангеловска, авторката Ана Ристоска-Трпеноскаи и дел од актерската екипа.
Сценограф на претставата е Костантин Трпеноски, изборот на костимите се на костимографите Раде Василев и Ратка Џамбазовска-Коцев, дизајнот на постерот е изработен од Дамјан Момировски, а фотограф е Стефан Стамандов.
Улогите ги играат актерите на Драмскиот театар – Скопје: Ирена Ристиќ, Игор Ангелов, Игор Стојчевски, Димитрија Доксевски, Јасмина Василева, Стефан Вуисиќ, Ивана Павлаковиќ, Ања Митиќ, Лазар Христов и Нина Елзесер.
Директорката на Драмскиот театар – Скопје, Викторија Рангелова-Петровска, на прес конференцијата направи осврт на традицијата на Драмски во поддршката на текстови на македонските автори, со што Драмски се издвојува и го држи приматот на национална куќа што дава најискрена поддршка со поставување на претставите на домашните автори.
Таа истакна дека: „Новата премиера на Драмскиот театар, која е воедно и праизведба на драмскиот текст ‘Парови’ од авторката Ана Ристоска-Трпеноска. Должна сум да посочам на улогата на Драмскиот театар во промоција на македонски драмски автори и на македонското драмско писмо. Драмскиот театар од самиот свој почеток, во сите три негови развојни фази, од Куклено-детски театар преку Младинско-детскиот театар и на крајот Драсмскиот театар во програмската политика искрено се залагал за промоција на македонски автори и на домашното драмско творештво. На самиот почеток на репертоарот на куклено-детската сцена во периодот од 1946 до 1960 година се поставуваат дела создадени од Петре Прличко, кој се потпишува под оригинални детски пиеси и прави театарски адаптации на Дизниевите филмови за деца, како авторите што одбележаа значаен дел од македонската книжевност, како Славко Јаневски („Шумска дружба“, „Шеќерното дете“), Ванчо Николевски („Горски суд“) и Александар Алексиев („Немирници“). Во периодот од 1960 до 1970 следува интензивна промоција на битовата драмтургија претставена преку Ристо Крле („Парите се отепувачка“), Васил Иљоски („Бегалка“, „Свадба“) за да продолжи со промоција на поствоени автори, кои од докажани прозаисти добиваат можност на сцената на Драмскиот театар да го преточат својот театарски обид во успешна театарска приказна, а тоа се авторите: Томе Арсовски („Александра“, „Бумеранг“), Коле Чашуле („Партитура за еден Мирон“), Милан Ѓурчинов („Богомилска балада“), Симон Дракул („Немирна рудина“), Петре М. Андреевски („Богунемили“), Оливера Николова („Земја во која не се стигнува“), Георги Сталев („Болен Дојчин“), Богомил Ѓузел („Адам, Ева и Јов“). Од 1970 почнува златниот период на Драмскиот театар, кој исклучиво се должи на претставите работени на домашни автори, како Горан Стефановски со „Јане Задрогаз“, „Диво месо“, „Дупло дно“, „Тетовирани души“, „Кула вавилонска“, „Чернодрински се враќа дома“, „Демонот од Дебар Маало“, „Огнени јазици“ итн. Јордан Плевнеш („Еригон“, Р, „Југословенска антитеза“, „Слободен лов“, „Последниот маж“, „Последната жена“), Русомир Богдановски („Пангуриј“, „Чудото на св. Ѓоргија“) и комедиографот Миле Поповски („Солунски патрдии“, „Викенд на мртовци“), кои соработуваат како тандеми со режисерите Слободан Унковски, Љубиша Георгиевски и Коле Ангеловски. Од 1990 година, покрај овие веќе етаблирани автори, со кои театарот ја продолжува соработката и во годините што следуваат, Драмскиот театар ја отвора вратата и се залага за промоција на новата генерација драмски автори и драматурзи, како Жанина Мирчевска („Шуави ап“, „Есперанца“), Сашко Насев („Чија си“, „Грев или шприцер“), Југослав Петровски („Вазна од порцелан“), Дејан Дуковски („Друга страна“) и Венко Андоновски („Словенски ковчег“, „Кандид во земјата на чудата“).
Во последните децении Драмски театар на театарската сцена ги поставува исклучиво дела на млади македонски драмски авторки како Жанина Мирчевска (Ждрело), Благица Секуловска (Безљубни), Миа Николовска (Така зборуваше Гертруда) како и адаптации и драматизации испишани од жени драматурзи, работени по прозни дела на македонски авторки како што е случајот со Мојот маж од Румена Бужаровска. Праизведбите и соработката на Драмски театар во последниве години не е тенденциозно условена во соработка со жени автори, таа е природно поставена. Не занам дали ви е познато но последните генерации на школувани драматурзи се исклучиво жени. Женскиот драмски ракопис е доминантен.
Зошто ја правам оваа историска ретроспектива на улогата на Драмски театар во дефинирање на македоската драматургија, ја правам за да ја потенцирам улогата на Драмски театар во одржување на континуитетот на македонското драмско писмо и тоа со праизведби со што ја докажува вербата во новите автори. Ја потенцирам улогата на Драмски театар преку кој се дефинираат театарките животи на најголемите македонски драмски автори. Драмски театар е институцијата која отвара врата и искрено и несебично вложува во промоција на македонското драмско творештво и во македоските автори.
Девизата на Ристо Стефановски дека без македонска драма нема театар, беше и остана една од примарните задачи на повеќе или помалку секој раководител на Драмски театар. За таа цел од оваа година Драмски театар започнува со реализација на конкурс за најдобар драмски текст од млад автор до 30 години а наградата го носи името Горан Стефановски.
И таа доминација на жените автори и денес е тука и е претставена преку Ана Ристоска Трпеноска со чие дело Парови во сабота навечер ќе се претстави пред македонската публика. Во реализација на нејзиното дело се вклиучија режисерката Ивана Ангеловска, сценографот Костадин Трпеноски, композиторот Ади Имери, изборот на костими го изготвија Раде Василев и Ратка Џамбазовска Коцев и актерската екипа составена од искусни актери на Драмски и новата снага и тоа: Игор Ангелов, Игор Стојчевски, Димитрија Доксевски, Јасмина Василева, Стефан Вујисиќ, Ивана Павлаковиќ, Нина Елзесер, Ања Митиќ, Лазар Христов и Ирена Ристиќ која се извинува за неприсуството и е отсутна од оправдани причини. Оваа актерска екипа е заслужна за заокружување на театарскиот проект во целина, без нивната комплетна посветеност заокружувањето на процесот ќе беше неможен. Со тоа како и многупати до сега уште еднаш се потврдува дека актерскиот ансамбл на Драмски театар е неверојатна движечка сила“.
Авторката Ана Ристоска-Трпеноска во драмскиот текст промислува на современ јазик и го поставува прашањето:
„Постои ли вистински успешна врска, совршен брак или партнерите се стремат да постигнат невозможен концепт, нешто што е конструкт на општеството?
Животот во заедница е различен од онаа идеализирана љубов што партнерите очекуваат дека треба да се случи и да трае, и од сликата за заедница која доминира во дигиталниот свет.
Со „Парови“ сакав да напишам драма за партнери заглавени во трагикомичното секојдневие на заедничкиот живот. Мене секогаш повеќе ме интересира да го прикажам тоа што не се гледа, да пишувам за осаменоста и за проблемите со кои партнерите се соочуваат, но ги чуваат меѓу четири ѕида.
Борба за доминација, его, токсични машко-женски односи, партнери на кои им е поважен професионалниот успех и социјалниот статус, партнери што посакуваат никогаш да не се сретнеле, се изневеруваат, бракови што станале рутина, партнери кои имаат различни очекувања, доживуваат разочарувања и се комични во нивната немоќ.
Драмата „Парови“ прикажува неколку парови партнери во различни ситуации и фази од нивните животи. Сите нив ги поврзува потребата за љубов и немоќта да ги променат работите“.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Четврти Фестивал на џез, World и современа музика во Велес

Здружението за култура, уметност и млади “АРТ ГЕНЕРАТОР” со делегирана надлежност од Општина Велес, поддржани и од Министерство за култура и туризам по четврти пат го организира Фестивалот на Џез, World и Современа музика.
Програмата на фестивалот ќе биде распоредена во четири фестивалски денови од 25 до 28 септември и ќе се одвива во Театар Ј.Х.К. Џинот – Велес, на паркингот на театарот и на Спомен костурницата во Велес.
И ова четврто издание останува интернационално. Ќе настапуваат артисти од САД, Грција и се разбира Македонија.
„Со организирање на овој фестивал, имаме за цел да придонесеме децентрализација и деметрополизација на културата и уметноста и пласман на квалитетни соджини и затоа сметаме дека овој фестивал е од исклучителна важност за Велес“, велат организаторите.
Култура
Четврто издание на Маалски фестивал од 25 до 27 септември на повеќе локации во Центар

Четвртото издание на МААЛСКИ ФЕСТИВАЛ 4.0, ќе се одржи од 25 до 27 септември 2025 година на повеќе локации во Општина Центар – Скопје и тоа во КСП Центар – Јадро, Парк на Франкофонија, Боемска 2 и Природонаучниот музеј.
„Овогодинешното издание на фестивалот е во духот на солидарноста и соседството. И оваа година ве покануваме на МААЛСКИ ФЕСТИВАЛ за заеднички да ги запоседнеме маалските улици и да ги исполниме со убавина која недостасува. Ајде сите на креативен дијалог, на раскажување стари приказни и креирање нови. Време е да ги шараме нашите улици со спомени и уметност. Како и секогаш, фестивалот останува верен на својата мисија, да создава простор за колективно обликување на културата, дружење, заедничко учење и забава“, велат од Културно-социјалниот простор ЦЕНТАР–ЈАДРО.
Симболично, фестивалот ќе биде отворен со Маалско мезе, закажано за 26.09 (петок), од 17:30 часот на Боемска 2.
„За оваа заедничка гозба не очекувајте специјална покана и црвен тепих – поканети сте сите! Маалското мезе е простор за соседите, соработниците, пријателите и сите случајни и неслучајни минувачи да седнат заедно и да споделат вкусна храна, маалски приказни и голтка надеж. Дојдете на нашата радосна трпеза, задолжително понесете добро расположение и некој домашен специјалитет кој едноставно мора да го споделите со нас“, се вели во повикот.
После мезето, во КСП Центар – Јадро со своја изложба гостуваат германската уметница и фотографка Франциска Клозе и изложба и презентација на Фестивалот Остен од Битерфелд-Волфен, Германија (26.09, 20:00, КСП Центар – Јадро).
Петочната вечер (26.09, 21:30, Боемска 2) ќе заврши со настапите на Калико и Корка, два свежи и алтернативни македонски бенда кои со својата енергија и звук ќе нè забавуваат, размрдаат и ќе вдахнат здив свежина во Дебар Маало.
Концертот, како и целосната фестивалска програма, има хуманитарен карактер, а сите средства собрани за време на фестивалските денови ќе бидат доставени до иницијативата SUPPORT KOCANI.
Култура
Издаден нов графички роман „ЛОУ – Берлинските години на Дејвид Боуви“

Издавачот Бункер, во рамките на едицијата Апсолутни почетници, издаде нов графички роман, „ЛОУ- Берлинските години на Дејвид Боуви“ од германскиот автор и цртач Рајнхард Клајст.
Ова дело всушност се надоврзува на првиот дел Стармен – Годините на Дејвид Боуви како Зиги Стардаст кое Бункер веќе го објави и со него Клајст на импресивен начин ја заокружува дводелната биографија на Дејвид Боуви, истовремено креирајќи вибрантен портрет на Берлин од минатиот век.
Во 1976 година Дејвид Боуви е на врвот. Меѓутоа славата, ексцесите, паранојата и прекумерната употреба на дроги се закануваат повторно да го фрлат во прегратките на бездната. Тој повлекува драстичен потег. Заедно со Иги Поп го менува лудилото на градот на ангелите – Лос Анџелес за Берлин. И токму во поделениот Берлин, каде што секој прошетка на крајот завршува со ѕид, тој повторно ќе ги пронајде мирот, креативноста и инспирацијата за наредните албуми: „ Low“, „Heroes“ и „Lodger“ кои ја сочинуваат култната „Берлинска трилогија“. Со нив Дејвид Боуви ќе го потврди статусот на водечка светска музичка ѕвезда. Стрипот изобилува со низа интересни анегдоти во кои се појавуваат некои од најхаризматичните претставници на поп/рок културата кои ги обележаа седумдесеттите и осумдесеттите години на минатиот век: Џон Ленон. Иги Поп, Лутер Вандрос, Брајан Ино, Марк Болан… Исто така, делото ни ја открива и пулсирачката музичка сцена во Германија од тој период. Крафтверк, Тенџерин дрим, Кен, Ној, Кластер… се само некои од имињата кој Боуви многу ги почитувал и кои извршиле големо влијание врз неговото понатамошно музичко формирање.
Рајнхард Клајст е реномиран германски стрип-автор. Преведуван е на повеќе јазици, а неговите дела освоиле некои од најпрестижните награди. Графичкиот роман Cash I see a darkness (биографија на уште една музичка икона Џони Кеш), на пример, е номиниран за двете најпрестижни американски стрип награди Ајзнер и Харви. Истото дело, како и графичкиот роман Боксерот беа прогласени за најдобар стрип на германски јазик во годините на нивното објавување. За Боксерот, Клајст, како прв домашен стрип-автор, ја доби Германската награда за литература за млади. Бункер, исто така, го има објавено и неговиот графички роман Олимписки сон – Приказната на Самија Јусуф Омар кој ја освои Густав-Хајнеман наградата за мир.
Треба да се одбележи и дека Рајнхард Клајст во јуни оваа година беше гостин на фестивалот Стрип Трип во Скопје, кој е организиран од страна на МКЦ и група стрип-ентузијасти, меѓу кои е и издавачот Бункер. Неговото гостување беше овозможено од страна на Гете-институтот во Скопје.
.
Рајнхард Клајст работеше повеќе години на дводелната биографија на Дејвид Боуви и може да се каже дека таа претставува круна на неговата досегашна кариера. Долгоочекуваната светска премиера на ЛОУ- Берлинските години на Дејвид Боуви беше кон крајот на минатата година, а исто како и во случајот со Стармен, Бункер меѓу првите во светот ги откупи правата и го објави ова извонредно дело на македонски јазик.
Објавувањето на графичкиот роман го поддржа Министерството за култура и туризам. Преводот од германски јазик е на Марија Чорбева Пеновска, лектурата на Милена Стојановска, а предговорот го напиша Игор Анѓелков. Дизајнот, типографијата и подготовката за печат се на Ласко Џуровски, Тотем д.с. Издавачот Бункер веќе речиси 15 години ја поседува првата специјализирана книжарница за стрипови кај нас.