Култура
Проекции на филмови по повод 60-годишнината од смртта на Милтон Манаки
Кинотека на Македонија се приклучува кон одбележувањето на 60-годишнината од смртта на Милтон Манаки, со две проекции во вторник, на 5 март.
Најпрвин, со почеток во 18 часот, м-р Роберт Јанкуловски, редовен професор на Факултетот за ликовни уметности при УКИМ и основач на „Македонски центар за фотографија“, ќе одржи презентацијата под наслов „Фотографиите на Манаки, записи низ времето“.
Потоа следува проекцијата на документарниот филм „Манаки – Приказна во слики“ (2018, 70 мин., црно-бел/колор) во режија на самиот Јанкуловски, а по сценарио на Илинденка Петрушева и Јанкуловски.Филмот е посветен на фотографската работа на Јанаки и Милтон Манаки, првите балкански сниматели, и преку оригинални документарни фотографии го следи нивното професионално патешествие од отворањето на првото фотографско ателје во 1898 година во Јанина, се до нивната преселба во Битола каде покрај фотографско ателје, градат и киносала и почнуваат да се бават професионално со киноприкажување на филмови.
Веднаш по документарниот филм ќе биде прикажана и кратката филмска репортажа под наслов „Средба со нашиот прв филмски снимател“ снимена во 1956 за потребите на филмскиот журнал „Филмски репортер бр.4“ подготвен од страна на екипата на Вардар филм од Скопје. Редактор на оваа приказна за Милтон Манаки е тогаш младиот режисер Димитрие Рули Османли, кој токму преку серијата журнали ќе почне и практично да се занимава со филм, откако три години претходно ќе дипломира филмска и театарска режија на Високата филмска школа во Белград. Османли во неколку наврати има истакнато дека бил под големо влијание на „чичко Милтон“ кој го разгорел неговиот интерес за подвижните слики уште кога бил младо момче во Битола (меѓу двете светски војни), нагласувајќи дека прв пат видел камера токму во рацете на Милтон – легендарната камера Bioscope No.300 – но и додека првите филмски проекции кои ги следел биле токму оние во киното на браќата Манаки на Широк сокак.
Подоцна, со почеток во 20 часот, ќе се одржи проекција на 42-та наслови на браќата Манаки снимени со нивната Камера со сериски бр.300, а кои помладиот брат Милтон во 1963 година, пред својата смрт, ги предал на чување во Државниот Архив на Македонија. Во 1996 година Кинотеката направи 35мм заштитна архивска копија од овие оригинални нитратни филмски ленти (кои денес се чуваат во бункер, заради лесната запаливост), а во 2012/2013 година истите беа дигитализирани и дигитално реставрирани во Унгарската филмска лабораторија во Будимпешта. Веднаш потоа дигитилизираните материјали беа објавени на ДВД и промовирани пред јавноста.
Позначајни моменти забележани со камерата на Манакиевци се снимката на 114-годишната баба Деспина како преде во родното село Авдела – која е воедно и прв филмски кадар снимен на ова тло – потоа историската посета на турскиот султан Мехмед Решад V на Битола и Солун, посетатата на принцот Александар Караѓорѓевиќ на Битола, погребот на митрополитот Емилијанос од Гревена, празнувањето на Водици во Бер и во Битола, празнувањето на Духовден на гробишта, снимки од свадби и други верски обичаи, посетата на големата романска делегација на Битола и околината, празнични поворки за време на Хуриетот, односно Младотурската револуција, итн. Пред проекцијата, професорот и советник филмолог д-р Атанас Чупоски ќе има излагање за делото на Милтон Манаки, а присутните ќе добијат примерок од ДВД изданието со дигитално реставрираните филмови на Браќата Манаки.
Во книжарницата на Кинотеката, за време на целиот настан, ќе бидат изложени печатени изданија за животот и делото на браќата Манаки, како што се биографската книга „Манаки“ (2003, Кинотека на Македонија) на авторот Игор Старделов, фото-монографијата „Манаки“ (2017, Македонски центар за фотографија) на Роберт Јанкулоски, сценариото на Димитрие Османли за нереализираната филмска комедија под наслов „Екселенции, мирно! – Филм во книга“, печатено во 1994 година, и други.
Милтон Манаки е роден 1880 година, во влашкото село Авдела, во близина на Гревена, денешна Грција. Тој бил две години помлад од Јанаки, но за разлика од него не покажал голем интерес за школо, туку повеќе бил авантурист и боем. Фотографскиот занает го усовршува под менторство на Јанаки, во нивното прво фотографско ателје во Јанина, а во 1905 браќата го отвораат познатото фото-ателје на битолскиот Широк сокак. Во тој период, според подоценежните раскажувања на Милтон, Јанаки ја набавил филмската камера со сериски број 300 од моделот Bioscope, произведена од компанијата Charles Urban Trading Co. Тогаш започнува и снимателската активност на браќата Манаки и тие на филмска лента ќе забележат многу настани, верски и етнографски обичаи, воени и цивилни паради, армии, политички фигури итн., денес бесценети сведоштва за историјата и на Битола и битолскиот крај, но и за целата држава.
Милтон го надживеал Јанаки за цела деценија и починал во 1964 година во Битола. Целокупното творештво браќата Манаки – и фотографското и снимателското – една година пред своето заминување Милтон ќе ги депонира во Државниот архив во Скопје и Околискиот историски архив во Битола. Оттаму денес можеме да се пофалиме дека нашите државни институции се чувари на значајното творештво на Јанаки и Милтон Манаки.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Овации за маестро Дијана Имери-Илкоска во Софија
По неодамнешниот успех во Грузија, нашата реномирана диригентка, маестро Дијана Имери-Илкоска, продолжува со нови меѓународни претставувања. Неодамна настапи со Софиската филхармонија како гостин-диригент на концертот со наслов „Виолините на Бах“, на кој како солистки се претставија реномираните виолинистки Зорница Иларионова и Божидара Кузманова.
Илкоска одново ја покажа својата „енергична, храбра, страствена и уникатна музичка експресија“ во својата работа со овој престижен оркестар, во чија актуелна сезона настапуваат светски реномирани ѕвезди од класичната музичка сцена.
Стручната критика нејзиниот настап го нарече величествен, а дополнителна потврда за тоа беа стоечките овации од многубројната публика присутна во салата „Бугарија“.
Во оваа музичка вечер прозвучеа три капитални дела од творештвото на Јохан Себастијан Бах – Концертите за виолина и оркестар бр. 1 во a-moll и бр. 2 во E-dur, како и Двојниот концерт во d-moll. Во оживувањето на овие партитури маестро Илкоска покажа почитување кон карактеристичниот барокен стил на изразување, особено на Баховиот композиторски печат, кој останува автентичен и препознатлив по речиси три века. Истовремено, таа успеа да внесе сопствена интерпретација на овие дела со карактеристичен звук на оркестарот, кој станува нејзин препознатлив потпис.
Инаку, маестро Илкоска е основач и главен диригент на камерниот оркестар ИД, а во досегашната кариера соработувала со реномирани оркестри, меѓу кои и со: Tbilisi Youth Orchestra, Дубровачкиот симфониски оркестар, Оркестарот и Хорот на БНР, Македонската опера и Балет, Симфонискиот и Камернииот оркестар на ФМУ, Македонската филхармонија…
Култура
Самостојна изложба на фотографии „Постоиш ли, Алиса?“ во Музејот на Македонија од 23 ноември
Оваа сабота (23.11.2024) попладне со почеток во 13:30 часот во Музејот на Македонија ќе биде отворена самостојната изложба на фотографии “Постоиш ли Алиса?“ на авторката Јелена Белиќ. Изложбата ќе биде отворена до 5-ти декември и во себе вклучува портретни фотографии во простор на членовите на инклузивниот ансамбл на Колектив Ветерница и Трисомија 21. Изложбата е поддржана од Министерството за култура и туризам, Музејот на Македонија, Колектив Ветерница и Партизанска штампа.
Изложбата „Постоиш ли Алиса?” на Јелена Белиќ претставува визуелна наратива на едно исклучително патување на портрети во простор каде фотографиите се движат од лик до лик, формирајќи единствена целина во црно бело. Секоја фотографија суптилно и директно комуницира со гледачот, за на крајот – односно, на почетокот – да открие една заедница која патува на аголот на времето. Портретирањето нè носи до возвишеното – каде протагонистите цврсто стојат наспроти белината како една метафора за минливоста на времето и човековата маленкост пред моќта на природата.
Фотографиите од изложбата се реализирани во рамки на сетот за краткиот црно-бел нем филм на Колектив Ветерница и Трисомија 21 со работен наслов „Чуда во земјата на Алисите“ сниман од 15-ти до 18-ти јануари 2023-тата година во фоајето на Македонската Опера и Балет. Инспирирана од принципот на мултиплицирање на ликот на Алиса, задржувајќи ја сценографијата, костимографијата, шминката и актерите на филмот, авторката застанува надвор од целото сценарио и во соработка со целиот тим наместо документирање позади сцената создава своја приказна спроти камерите, во која прави сублимат помеѓу архитектурата, фотографијата и човекот.
Во изложбата се вклучени портрети на 18те членови на инклузивниот ансамбл на Колектив Ветерница и тоа Маша Блажева, Матеј Петровски, Нана Танеска, Елизабета Петковска, Филип Ангеловски, Ана Јовановска, Ена Ковачевска, Софија Поповска, Марио Мицкоски, Стефан Трпковски, Кристина Петровска, Мартин Манчевски, Маша Блажева, Матеј Петровски, Ена Митревска, Нана Танеска, Оливер Блажевски, Матеј Аларов, Ирина Прокопиева, Коста Аризанов. Костимографијата е на Магдалена Таневски и Ангела Бикова, додека шминката е на Моника Грковска. Филмот е во фаза на постпродукција и наскоро се очекува негова премиера.
Јелена Белиќ работи како архитект, а паралелно се занимава и со фотографија и цртање. Била официјален фотограф на различни културни настани во Скопје каде што и живее. Активен член е на колективот Партизанска Штампа.
„Постоиш ли Алиса?“ е нејзина втора самостојна изложба и ќе биде отворена за посета до 5-ти декември.
Оваа изложба е поддржана од Министерството за култура на РСМ, Музејот на Македонија, Партизанска штампа и Колектив Ветерница.
Култура
Почнаа пробите за детската претстава „Снежана и седумте џуџиња“ во Битолскиот театар
Само неколку денови после одбележувањето на јубилејот, 80 години Битолски театар, оваа институција со полна пареа продолжува со новите проекти.
Покрај секојдневните изведби на претстави од репертоарот на НТБ, како што беше ветено на почетокот на оваа сезона дека главната цел е театарот да биде во функција на сите генерации, за сечиј вкус, односно дека „Театарот е повторно твој“, екипата на Битолскиот театар ја подготвува театарската претстава за деца „Снежана и седумте џуџиња“. Токму на светскиот ден на децата, денот кога е изгласана Конвенцијата за правата на детето, ја започнаа можеби најважната приказна оваа сезона, како што истакнуваат, приказната наменета токму за децата. Истата е во режија на Драгана Милошевска Попова и е во рамките на програмата на претстави за најмладите „Театарот повторно на децата“.
„Црвено јаболко, прекрасна, ведра и насмеана екипа, мотивирана режисерка, спремни да направиме спектакл каков што заслужуваат децата во Битола“, ни изјавија од Битолскиот театар.
Покрај ова завршен е уште еден претходно најавен проект, односно реконструирана и опремена е салата за одмор и читачки проби во НУ Народен Театар Битола, тн. „Белата соба”.
„Работиме на подобрување на условите за работа бидејќи луѓето се најважни. Тука е и трајната постановка на наградите и признанијата на НТБ, дигитализација на репертоарот во партнерство со MINT FinTech Group, целосна дигитализација на архивското и финансиското работење. Не застануваме“, изјавува директорот Васко Мавровски.
Премиерата на детската претстава “Снежана и седумте џуџиња“ ќе биде на 23.декември.