Култура
Самостојна изложба на Сашо Станојковиќ – „Префрлање на одговорноста (II): Од точка А до точка Б“
Колку време е потребно за да се пренесе еден објект од точка А до точка Б ако растојанието помеѓу точката А и точката Б е само еден километар? Ова навидум едноставно, но трик прашање (на пример, брзината недостига во равенката), станува уште потешко да се одговори во случајот на споменикот „Сончев часовник “. Најновиот проект на Сашо Станојковиќ, „Префрлање на одговорноста (II): Од точка А до точка Б“, 2023 година, е прониклива студија на случај за уметничко истражување во која уметникот се осврнува на спорните спомени, колективната амнезија и спомените.
Уметникот размислува за мотивите зад неконзистентната – и честопати неуспешната – мемориска политика, која ги овековечува пропуштените можности за извинување и отстапува место за разни изливи на омраза, антисемитизам и други форми на расизам.
Поточно, Станојковиќ во текот на својот партиципативен истражувачки проект ги истражува причините за доцнењето на завршувањето на споменикот „Сончев часовник“. Во 2015 година неколку организации иницираа и нарачаа споменик, кој треба да биде посветен на Евреите што живееле во Битола (Северна Македонија) до 1943 година, но биле депортирани и убиени за време на холокаустот – во концентрациониот логор Треблинка. Уметникот Мати Грунберг – Израелец роден во Скопје – создаде споменик во облик на огромен сончев часовник изработен од железо обоено во жолто. Но, и покрај првичната одлука споменикот да се постави на постамент на Еврејските гробишта во Битола, тој не е поместен од првобитната локација во фабриката ПЕТ по неговото завршување во 2018 година.
Станојковиќ го интервјуира авторот на споменикот Мати Грунберг и паралелно ги праша и инволвираните институции и поединци зошто беше потребно толку долго да се признае спорното минато на прво место. Сè уште опседнувачкото прашање е зошто се покажа толку тешко да се премости растојанието од само еден километар помеѓу местото на изградбата на споменикот и неговата замислена дестинација. Од добиените одговори не можеше да се изведе јасен заклучок за одговорноста за доцнењето. Затоа, важно е да се фрли повеќе светлина на случајот по патувањето на уметникот низ лавиринтите на разни институции и на крајот да се иницира поставувањето на споменикот на веќе завршениот пиедестал.
„Префрлање на одговорноста (II)“ е продолжение на првиот дел од истоимената изложба, која ги презентира резултатите од истражувачкиот и партиципативен уметнички проект на уметникот, кој се однесуваше на критичките повици за преиспитување на распространетите и конзервативни дефиниции за спомениците и ги оспори вообичаените претпоставки и услови тие да припаѓаат на листата на заштитени споменици. Во двете изложби „Префрлање на одговорноста (I и II)“, Сашо Станојковиќ ја нагласува итноста на застапувањето за советодавна и партиципативна концептуализација на културното наследство и спомениците. Така, тој ја истакнува потребата да се поддржат и да се засилат разните гласови и заложби на политичко дејствување и активистичко несогласување во врска со спомениците со помош на директна демократија и спротивставување на некритичкото и националистичко славење на културното наследство. Насловот на двата проекта на Станојковиќ произлезе директно од недостигот на преземање целосна одговорност, од една страна, и од прекршувањето на должноста и префрлањето на одговорноста на институциите, од друга.
Сашо Станојковиќ е роден 1962 година во Скопје, Северна Македонија, каде што живее и работи како самостоен уметник. Во 2011 година магистрира на Факултетот за ликовни уметности во Скопје. Неговите партиципативни истражувачки проекти и изведби се базирани на инструкции и се занимаваат со групи или заедници на луѓе што се собираат околу нивните заеднички интереси во уметноста, естетиката и етиката, и во кои тој главно е заинтересиран за нивните неформални собири и самоорганизирани активности, кои не се ниту регистрирани ниту институционализирани и затоа често остануваат непризнаени како општествено или естетски важни. Станојковиќ се фокусира на истражувањето на правото на протест на разните заедници и во испитувањето на прашањето на сеќавањето: раслојувањето и зачувувањето на колективната меморија – и амнезијата – на јавните простори.
Станојковиќ користи разни медиуми, жанрови и методи, како што се сликарство, фотографијата, видеото, перформансот, партиципативно истражување итн., со цел да се осврне на односот помеѓу формирањето на таквите заедници и разните општествени, приватни или јавни простори, кои се населени со нивните активности (галерии, кина, паркови и домови). Неговите проекти вклучуваат To Whom It May Concern – дел од самостојната изложба на Дејвид Медала, курирана од Гај Брет во ICA – Лондон, 2005 година, „Правда во фокусот“ (2004–2007), „Простор за протест“ (2007–2012) и „Префрлање на одговорноста“ (2018). Станојковиќ учествувал на изложбите „Секогаш веќе апокалипса“ (Културен центар „Јилдиз“, 1999) и „…и…“ (Воен музеј, 2003), двете одржани паралелно со биеналето во Истанбул, во SIKB(R) – „Јужно меѓународно уметничко биенале“ (Р), Стокхолм, 2003 година, и на Октомврискиот салон, Белград (2008). Станојковиќ реализирал меѓународни самостојни или групни изложби во Истанбул, Белград, Стокхолм, Мадрид, Лондон, Берлин, Мајами, Бостон, Љубљана, Загреб, Брауншвајг, Букурешт, Сараево, Солун, Монтевидео, Гуангжу, Жеџијанг, Грац, Мелбурн и во Њујорк.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Доделено Гран при на „Остен биенале Скопје 2024“ на Микеланџело Пистолето
На 11 мај 2024 (сабота) „Остен арт“ – Скопје му ја врачи официјалната награда Гран при за животно остварување на „Остен биеналето Скопје 2024“ на еден од најголемите уметници на денешницата – Микеланџело Пистолето.
Според желбата на Пистолето да биде мотив за поврзување и обединување на луѓето и институциите во регионот, чинот на врачување се одржа во Музејот на современата уметност во Белград како дел од програмата во рамките на неговата самостојна изложба „Превентивен мир“. Официјалното Гран при – скулптура од Петар Хаџи Бошков, на маестро Пистолето му ја врачи Корнелија Конеска, извршен директор на „Остен Скопје“.
Настанот беше организиран во соработка со Музејот на современата уметност на Белград, Србија, „Зеринтија“ – Асоцијација за современа уметност (https://bit.ly/4acredW) Рим, Италија и Марио Перони.
Доделувањето на највисоката награда предвидена во рамките на „Остен биенале Скопје 2024“ е најважниот настан од годишната програма на Биеналето, која почна со изложбата „Тркало на времето“ од Марко Бањоли, Италија (23 април – 5 мај 2024) во НГМ – Чифте амам, со која се најави Италија како земја во фокус и континуирано се одвива со самостојни и групни изложби во Галеријата „Остен“.
Култура
„Заспаната убавица“ од Чајковски на 15 мај на Мајските оперски вечери
Безвременскиот, волшебен класичен балет „Заспаната убавица“, преточен во прекрасната музика на Петар Илич Чајковски, ќе се изведе на 15 мај со почеток во 20 часот, во рамките на меѓународниот фестивал 52. Мајски оперски вечери.
Диригент на претставата е гостинот од Египет, Најер Нагуи, главен диригент на оркестарот на операта во Каиро, кореограф е Виктор Јаременко (Украина), асистент-кореограф е Тетјана Белецка од Украина, сценограф и костимограф е Миодраг Табачки од Србија, светло-дизајн Милчо Александров, концерт-мајстор Јане Бакевски, соло виолина Климент Тодороски, а соло виолочело Кирил Јосифов.
Во главните улоги ќе настапат балетските ѕвезди од Софиската опера и Балет: Марта Петкова и Никола Хаџитанев, добитници на голем број престижни награди и признанија. Настапуваат солистите, балетскиот ансамбл и оркестарот на Националната опера и Балет.
Вечната борба помеѓу доброто и злото, класичната балетска бајка „Заспаната убавица“ од Петар Илич Чајковски, ја воодушевува публиката на најголемите светски сцени повеќе од 100 години. Сложените варијации, брилијантната изведба и чистата класична техника го прават овој балет од бајките врвен балетски бисер.
Култура
„Искра“ – концерт на Македонската филхармонија со виртуозот на виолина, Роман Симовиќ
Македонската филхармонија го најавува концертот „Искра“ кој ќе се одржи на 16 мај (четврток) со почеток во 20 часот. Како солист, овој пат ќе настапи еден од најуспешните црногорски и европски виолинисти Роман Симовиќ, моментно концерт-мајстор на реномираниот Лондонски симфониски оркестар, Марински театар и Минхенската филхармонија.
Врвниот Симовиќ ќе го изведе Концертот за виолина и оркестар бр.1 од најзначајниот руски симфоничар Димитриј Шостакович, дело кое се смета за едно од неговите најдобри дела, а му го посветил на прочуениот Давид Ојстрах.
Оваа вечер, на програмата се и Адаџото од гудачки квинтет во F-dur од австрискиот музички гениј Антон Брукнер, како и Симфонијата бр. 5, оп. 55 во b-moll од Александар Глазунов наречена „Херојска“, опишана како „архитектонска поема“.
Маестро Даниел Рајскин (1970) е познат како предводник на младата генерација музичари, ставајќи голем акцент на неговите толкувања за музиката коишто ги прави на мошне транспарентен начин, откривајќи ја структурата на едно дело до сите детали, наоѓајќи го поттекстот, вистинската рамнотежа на звукот и енергијата што тоа ја поттикнува кај изведувачите.
Од 2005 година, Рајскин станува шеф-диригент на Рајнската филхармонија, а од 2008 на „Артур Рубинштајн“ – филхармонијата во полскиот град Лоѓ. Неговите ангажмани како гостин диригент се бројни, патувајќи низ Европа и Азија, вклучувајќи ги и Белградската филхармонија, Естонскиот национален оркестар, Хонгконг синфониета, Националниот оркестар во Латвија, „Моцартеум“ оркестарот во Салцбург, филхармониите на Копенхаген, на Прага, оркестарот на Радио-телевизијата во Даблин, Радио-симфонискиот оркестар на Чешка, Загрепската филхармонија, симфониските оркестри на Виена, Берлин итн. Познати се неговите ангажмани како диригент на опери, вклучувајќи ги и редовните настапи со „Кармен“ за холандската компанија „Opera Zuid“ во режија на Каликсто Биеито (2006/2007) или „Нос“ од Шостакович во Државниот театар во Кобленц (2010). Рајскин соработува со врвни уметнички имиња како Иво Погорелиќ, Џулијан Рахлин, Миша Мајски, Ланг Ланг, Мидори, Даниел Милер-Шот…
Еден од најуспешните црногорски и европски виолинисти Роман Симовиќ (1981), моментно е концерт-мајстор на реномираниот Лондонски симфониски оркестар, а во истовреме е ангажиран и како концерт-мајстор со Марински театар и со Минхенската филхармонија. Се издвојува од останатите виолинисти по неговата брилијантна виртуозност со неограничена имагинација. Заедно со неговиот вроден талент за музика, овие квалитети ќе го однесат Симовиќ на светските сцени, настапувајќи со врвни оркестри и диригенти. Наградите се уште една потврда за неговата исклучителна уметничка физиономија: Родолфо Липицер (Италија), Сион-Вале (Швајцарија), Јамполски виолинскиот натпревар (Русија), Хенри Виењавски (Полска), кои го сместија меѓу најзначајните виолинисти од неговата генерација. Како солист, настапувал со врвните ансамбли како што се Лондонскиот симфониски оркестар, Симфонискиот оркестар на театарот Марински од Русија, Камерниот оркестар „Франц Лист“ од Унгарија, Камерата Берн од Швајцарија, Камерата Салцбург од Австрија, Филхармонијата на Прага итн., со диригенти како што се Валери Гергиев, Антонио Папано, Даниел Хардинг, Џанандреја Носеда, Кристијан Јарви… Со семејството емигрирал од Украина во 1991 година, во најлошото време за овие простори, во време на војна, инфлација, ембарго. И самиот вели дека бил принуден да си замине и од Украина, каде што, исто така, ситуацијата била лоша. Студирал на Академијата во Цетиње, а со стипендијата којашто ја добил од државата заминал во Москва на постдипломски студии, кога почнала и неговата сериозна уметничка приказна. Вели дека Русија му го сменила животот и дека неговата професорка Марина Јашвили му наметнала нов начин на размислување на свирење на виолина.