Култура
Светскиот виртуоз на виолина Џулијан Рахлин ќе го отвори 64. Охридско лето
Светски познатиот виолинист од Литванија, Џулијан Рахлин, на 12 јули на Античкиот театар во Охрид ќе го отвори годинешното 64. издание на фестивалот Охридско лето. Ова денеска на прес-конференција го најави директорката на НУ Охридско лето, Наташа Поповиќ, објавувајќи ја фестивалската програма за ова издание.
„Годинава, за свеченото отворање на Античкиот театар ви најавувам грандиозен концерт со светски познатиот виолинист од Литванија, Џулијан Рахлин, еден од највозбудливите и најпочитувани виолинисти, кој ја маѓепсува публиката во целиот свет со својот исклучително богат звук, беспрекорна изведба и маестрална интерпретација. Славниот виолинист и диригент ќе настапи заедно со оркестарот на Македонската филхармонија“, изјави Поповиќ.
Античкиот театар, Долни Сарај, црквата „Света Софија“ и нејзиното предворје, како и Центарот за култура „Григор Прличев“, и годинава ќе бидат локациите на кои ќе се случуваат најголемите уметнички настани од 12 јули до 20 август.
„Од 12 јули до 20 август на отворените сцени, Антички театар, Долни Сарај, предворјето на „Св. Софија“, како и црквата „Св. Софија“ и Центарот за култура, ќе пречекаме над 500 уметници од 24 земји: Србија, Литванија, Словенија, Германија, Австрија, Велика Британија, Италија, Јапонија, Русија, Чешка, Венецуела, Бразил, Шпанија, Црна Гора, САД, Хрватска, Словачка, Романија, Грција, Кина, Полска, Франција, Белгија и, секако, уметници од Република Северна Македонија“, најави Поповиќ.
Уметничката програма конципирана од селекторката Бисера Чадловска и Сања Арсовска ќе донесе 36 неповторливи доживувања, од кои најголемиот дел од областа на класичната музика, шест театарски креации и по една изложба и промоција на книга.
„И оваа година зачекоривме со голема возбуда, но и со стремеж да го зачуваме реномето на најпрестижна културно-сценска манифестација. Предизвикот да се биде домаќин на уште едно незаборавно издание на фестивалот Охридско лето нè обврза да понудиме квалитет со кој на сцената 64-ти пат ќе одекне магијата на многуте светски музички гласови и творечкиот дух на врвните театарски претстави. Изминатиот период, работејќи посветено и професионално, успеавме да ги завршивме подготовките во делот на програмата. Особено ме радува што и годинава успешно го реализиравме проектот ‘Концерти преку целата година’, со што понудивме исклучително квалитетни настани. Со ваквата новина обезбедивме континуитет во поглед на успешна и квалитетна програма, која ќе му даде обележје на фестивал што ги следи светските трендови“, појасни директорката на НУ Охридско лето, Наташа Поповиќ.
Селекторката на музичката програма, Бисера Чадловска, рече дека секоја година ја конципира програмата на фестивалот Охридско лето според искуството од претходната година.

„Се трудам да ги следам реакциите на публиката и моите сопствени впечатоци и да дојдам до заклучок што недостига и што би можело се промени, додаде или одземе. Оваа година шеесет и четвртото издание на фестивалот на публиката ќе ѝ донесе исклучителна можност да го слушне еден од најпознатите светски виолинисти, Џулијан Рахлин. Уште поинтересно е што тој ќе настапи како диригент и виолинист мзаедно со оркестарот на Македонската филхармонија. Исто така, како селектор на музичката пограма, но, пред сè, како диригент, среќна сум што Македонската филхармонија ќе настапи на отворањето на фестивалот Охридско лето по подолго време, токму во годината кога институцијата одбележува 80 години од своето постоење“, рече Чадловска.
Репертоарот на класичната музика ќе донесе звучни имиња, меѓу кои пијанистот Бери Даглас од Велика Британија, гитаристот Герхарт Рајхенбах од Германија, како и француско-белгиското дуо на виолончело и пијано, Ками Тома и Џулиен Брокал. На програмата ќе биде и светски познатиот гитарист Влатко Стефановски. Роденденот на Охридско лето на Долни Сарај ќе се прославува со спектакуларен настан, со салса-ансамблот „Меркадонегро“.
Годинешното Охридско лето, според драмската селекторка Сања Арсовска, ќе донесе разнолика театарска авантура, разноликост во стиловите, формата, естетиката и драматургијата и, како што рече, на ова издание ќе има три премиерни изведби.
„Првата премиера на Охридско лето ќе се биде на 22 јули со претставата ‘Галеб’ на Битолскиот народен театар, а во режија на Багријана Попов. По ова, на 28 јули, следува уште една премиера на Шекспировата „Кралот Лир“, во продукција на Lit Moon theatre company од Калифорнија, САД, а во копродукција со Финска, Ерменија, Македонија. Претставата е режирана од Џон Блондел. Третата премиера е од театарот „Џинот“ од Велес на 30 јули. Се работи за претставата „Рацин“, работена според делото на нашиот непослушен комунистички романтичар, по драматизација на Сашо Димовски, а режија на Дејан Пројковски“, најави Арсовска.
Покрај премиерите, драмската програма на 64-тото Охридско лето ќе ги донесе и театарските претстави „Безгрешна“ со СНГ драма од Марибор, „Лет над кукавичкото гнездо“ со Драмскиот театар од Белград, стендап-шоу на српскиот и холивудски актер Никола Ѓуричко, како и претставата „Алиса во земјата на стравовите“, во продукција на Југословенскиот драмски театар – Белград, која ќе ја спушти завесата на годинешното фестивалско издание.
На денешната прес-конференција беше претставено и годинешното идејно решение за рекламниот материјал изработено од маркетинг-агенцијата „Идеа плус“. Дизајнот прикажува стилизирана женска фигура, која свири виолина, стоејќи на традиционален охридски чун. Музичките ноти околу фигурата ги симболизираат хармонијата на музиката и природните убавини на Охрид, со фенерот како симбол, кој фестивалот го позиционира како водилка во светот на културата. Изборот на темносината заднина со контури на маски има цел да создаде мистична и спокојна атмосфера потсетувајќи на долгогодишната традиција и на театарот како дел од фестивалот.
И на 64-тото издание нема да изостане поддршката што фестивалот Охридско лето традиционално ја добива од амбасадите на странските земји кај нас. Директорката Поповиќ изрази огромна благодарност до претседателката на државата, Гордана Силјановска-Давкова како покровител на манифестацијата, до Владата на РС Македонија, која преку ресорното Министерство за култура вложува во развојот и унапредувањето на културата во државата, до Општина Охрид, како и до генералниот спонзор на Охридско лето, „Македонски телеком“, до другите спонзори, помагателите, до медиумите и сите љубители на уметноста и културните вредности.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Аница Добра гостинка и музички документарен филм за Хаустор на „Синедејс“
Богата, празнична програма на вечерашното 24. издание на фестивалот на европски филм „Синедејс“.
Во киното Фросина, со почеток од 20 часот ќе биде прикажан филмот „Бело се пере на деведесет” во режија на словенечкиот режисер Марко Набершник, во кој главната улога ја има легендарната српска актерка Аница Добра, која е и гостинка на вечерашната проекција. Филмот е македонска ко-продукција, каде учесник е продукцијата „Црна мачкa” од Скопје и продуцентот Томи Салковски.
По таа проекција, во киното ќе биде прикажан музичкиот документрен филм „Фанк-ЈУ” во режија на Бранко Дујмиќ, посветен на југословенската фанк сцена.
Во Денсинг салата со почеток од 19 часот, следи филмот кој ги освои регионалните кино сали, филмот за легендарниот хрватски музички состав „Хаустор” со наслов „Трет свет” во режија на Арсен Оремовиќ, каде гостин е режисерот на филмот.
Од останатите филмови на вечерашниот репертоар на фестивалот, следи и „Тајниот агент” во режија на Мендоса Фило, филм кој беше номиниран за наградата Златна Палма на овогодишниот Кански филмски фестивал, како и кратки филмови и филмови од натпреварувачките селеции.
Билети за фестивалот може да се набават на официјалната страница www.cinedays.mk.
Култура
Љутков: Македонија мора да стане држава на приказни – културата, гастрономијата и историјата да бидат во срцето на туризмот
Македонија може да стане дестинација со силен културен идентитет, одржлив туризам и препознатлив национален бренд – ако ја стави културата во центарот на развојот, ако ја модернизира презентацијата на наследството и ако ги поврзе градовите во единствена туристичка мрежа. Ова го смета министерот за култура и туризам Зоран Љутков, кој истакна дека државата мора да се претстави преку автентични приказни, силна гастрономија, археолошки богатства и современа креативна сцена. Тој вели дека Македонија има потенцијал да го удвои туристичкиот ефект доколку ја претвори културата во двигател на економијата, а транзитниот коридор Е75 во вистинска културно-туристичка рута.
Љутков нагласува дека нашето културно наследство е „најмоќниот ресурс што го имаме“, нешто што не може да се реплицира и што ја издвојува државата од сите околни дестинации. Според него, историјата, археологијата, занаетите, духовноста, современата уметност и гастрономијата не смеат да функционираат одвоено, туку како единствен национален производ.
Во таа насока, тој истакна дека Македонија треба конечно да почне да се претставува како земја во која историјата живее – преку дигитални водичи, модерни музејски наративи и обновени археолошки простори кои раскажуваат и му нудат на туристот доживување, а не само поглед.
Голем дел од неговите планови се однесуваат на туристичките пакети од 48 и 72 часа, кои, како што рече министерот во интервју за Медиумската информативна агенција, ќе овозможат логичен, привлечен и содржаен престој за секој посетител. Тие ќе комбинираат културни локации, гастрономски тури, винарии, уметнички програми и локални приказни – со јасна цел да го зголемат бројот на ноќевања и да креираат економска вредност во локалните заедници.
Министерот ја нагласи и улогата на гастрономијата, за која рече дека е „сетилниот доказ за нашиот идентитет“. Според него, храната не е самостоен атрактивен елемент, туку продолжение на културниот бренд, важен дел од приказната што туристот ја носи со себе. Во новиот концепт, традиционалната кујна ќе се врзува со културните точки: антички рецепти во Стоби, рударски специјалитети во Кратово, езерска гастрономија во Охрид – модел што, како што рече, дава извонредни резултати во земји како Словенија, Италија и Грузија.
Посебно внимание Љутков посвети на коридорот Е75, кој го оцени како „најмалку искористениот културно-туристички потенцијал на земјата“. Илјадници патници секој ден минуваат без да знаат дека на неколку километри се наоѓаат музеи, манастири, локалитети, винарии и уникатни домашни кујни. Тој додаде дека проектот „Stop and Discover“ треба да го промени тоа и да го претвори транзитот во економска и културна можност.
Дополнително, министерот се осврна и на ЕКСПО 2027 во Белград, за кој рече дека, иако Министерството за култура и туризам директно не ја води организацијата, настанот е голема шанса Македонија да се претстави со она што е суштински најсилно – културата и автентичноста. Тој истакна дека ЕКСПО не смее да биде само штанд со предмети или формални презентации, туку сцена на која државата ќе се покаже преку доживување, преку сетилни и емоционални содржини. „Македонија треба да се претстави преку чувството што го остава, преку приказните, преку наследството што зборува“, рече Љутков, додавајќи дека со вистински пристап секој посетител може да почувствува дека стапнал на земја која не личи на ниту една друга.
Во делот за институционалната поврзаност, министерот рече дека Македонија мора да изгради дигитална национална туристичка платформа која ќе ги обедини културните институции, општините и приватниот сектор. Таквиот систем, според него, ќе создаде чувство дека целата држава функционира како една мрежа и ќе го олесни патувањето и одлуките на посетителите.
На крај, Љутков го сподели и својот амбициозен поглед за 2028 година: Македонија да стане земја со силен туристички идентитет, модерни атракции, професионален систем и уникатни културни доживувања. Тој рече дека сака светот да ја гледа Македонија како место што ги почитува корените, но гради современа европска приказна – место кое се чувствува, се доживува и се памети.
Култура
Изложба на слики „Допир на светови“ од Сашо Георгиевски
Во Шибеник, Хрватска во рамките на Деновите на македонската култура, во тек е изложба на слики „Допир на светови“ од Сашо Георгиевски (2-8 декември 2025 година). Организатор на настанот е Хрватско-македонска тангента, со покровителство на Советот за национални малцинства на хрватската влада.

На отворањето присуствуваа многубројни граѓани и личност од хрватскиот (шибенскиот) естаблишмент. Посебно е поздравена ликовната рецензија која ја напиша реномираниот македонски писател Томислав Османли.

„Треба да се има на ум целото богатство на еден визионер на световите во допир кога се гледаат неговите слики во комбинирана техника, форми и колорити, раскошниот свет на Сашо Георгиевски, кој во оваа прилика ни ги подарува на препознавање своите интимно, но и универзални уметнички визии од повеќе периоди на едно богато слоевито наследство, искуство и живот“, напиша меѓу другото Османли во рецензијата.

Честитки по повод изложбата упатија Иво Јосиповиќ, Јадранка Косор, Стипе Месиќ, Златко Крамариќ, Зоран Димитровски, Милаим Фетаи, Здравко Зима, Љупчо Арсовски…


