Во просториите на Синеплекс се одржа Македонската премиера на краткометражниот игран филм „Ракетно моделарство“, работен по сценарио и режија на Златко Калеников, а во продукција на Стримон филм.

На црвениот тепих покрај познатите Македонски актери Никола Ристановски и Катерина Коцевска присутни беа бројни гости од академската, јавната и уметничката сцена.

Главните детски ликови во филмот ги играат Дамјан Ѓуроски во улогата на Калин, Матја Милан во улогата на Леа, Бранислав Пеликон во улогата на Нешко и Максим Радевски во улогата на Стајка.

Продуценти на филмот се Златко Калеников и Марија Димитрова, директор на фотографија е Наум Доксевски, сценографијата е на Александра Чевреска, а костимите на Роза Трајческа-Ристовска.

Филмот е за конфликтот меѓу исполнувањето на сопствениот сон и туѓото влијание врз неговото остварување. Низ едно детско хоби се покажува колку туѓото влијание може да биде пресудно за животот на детето и детскиот сон.

Главен лик е Калин, дете на 11-годишна возраст што сонува за вселената и патот до неа. Тој сака еден ден да биде космонаут или инженер што ќе гради ракети. Калин е запишан во народна техника, образовна институција од тоа време, во која одат деца со слични желби и фантазии, млади научници, кои сакаат да градат ракети, авиони, бродови, електронски помагала, компјутери, монитори, радија итн. Калин ги посетува часовите по ракетно моделарство, на кои учи да изгради ракета, модел што лета на барут. Тој живее во соба со својата помала сестра Леа, која секогаш сака да биде како Калин и да биде дел од неговите научни проекти и игри.

Проектот е реализиран со поддршка од Агенцијата за филм на Македонија и Македонската радио-телевизија.

Министерот за култура и туризам, Зоран Љутков, денеска беше во работна посета на црквата „Свети Ѓорѓи“ во Старо Нагоричане, која е ремек-дело од XIV век, и во архитектонска и во сликарска смисла.

„Она што е особено значајно за ова вредно културно наследство е тоа што по 10 години негрижа и застој во работата, започнаа подготовките за реализација на проектот за конзервација на живописот на црквата, со што ќе се овозможи зачувување на овој византиски споменик на културата кој говори за милениумското цивилизациско наследство на наша почва“, рече Љутков, потенцирајќи ги уникатните вредности на црквата од Старо Нагоричане.

Изрази жалење поради тоа што во изминатите десет години имало застој, а со тоа се деградира исклучително вредното културно наследство, и додаде: „Затоа од надлежната установа Национален конзерваторски центар побаравме корекција на претходно дефинираната динамика за реализација на планираните активности. Фокусот го ставаме на реализацијата на проектот, а како држава и како Министерство за култура и туризам уште еднаш на дело ја потврдуваме нашата грижа и посветеност за зачувување на културното наследство и ќе направиме сè за црквата да блесне во целиот свој сјај“, рече Љутков.

Тој додаде дека за 2025 година е планирано да бидат обезбедени околу 5 и пол милиони денари, но што е уште поважно, како што рече, ова е проект кој добива повеќегодишно финансирање, и во следните три-четири години конзервацијата на фрескоживописот ќе се одвива без застој.

Цветанка Хаџи-Пецова, в.д. директорка на Националниот конзерваторски центар и советник-конзерваторот Владо Муковски, изразија задоволство од започнувањето на овој, како што го нарекоа, проект од национално значење, и додадоа дека е чест, привилегија и одговорност да се работи на монументалниот споменик на културата и да се конзервира фрескоживописот на големите мајстори на византиското сликарство, зографите Михаил и Евтихиј.

При посетата на црквата во Старо Нагоричане беше најавено дека со сиот кадровски и стручен потенцијал на Националниот конзерваторски центар и на Конзерваторскиот центар – Скопје започнува конзервацијата на еден од најраскошните фрескоаранжмани на византиската уметност од 14 столетие.

Во оваа пригода, Љутков изрази уверување дека со реализацијата на проектот, црквата ќе го добие заслуженото место меѓу културните добра во нашата земја, а тоа во иднина ќе даде силен импулс за развојот на туризмот, како и активности за локален економски развој.

На конкурсот за традиционалните годишни награди на Друштвото на писателите на Македонија оваа година се пријавени вкупно четириесет и шест дела, единаесет повеќе од делата пријавени на конкурсот за годишни награди на ДПМ за 2023 година.

Оваа година, за разлика од минатата, доминира поетската продукција, но и книжевноста за деца и млади.

За наградата „Стале Попов“ за најдобро прозно дело објавено во 2024 г. конкурираат следните 10 наслови:

1. „Ветрилиште“ (Игор Анѓелков, „Или-или“)

2. „Стриптиз на душата“ (Филип Георгиевски, „Батапрес“)

3. „Искра“ (Петре Димовски „Дијалог“)

4. „Собирачите на пластични шишиња“ (Љубинка Донева, „Современост“)

5. „Кој го уби Едгар Алан По“ (Владо Јаневски, „Или-или“)

6. „Леска Брезоска“ (Симона Јованоска, „Или-или“)

7. „Човек глагол (Homo-verbum)“ (Елизабета Јончиќ, „Слово љубве“)

8. „Приказничар“ (Жарко Кујунџиски, „Антолог“)

9. „До_адната книга“ (Стефан Марковски, „Современост“)

10. „Јод“ (Снежана Младеновска-Анѓелков, „Или-или“)

За наградата „Ацо Шопов“ за најдобра поетска збирка објавена од член на Друштвото на писателите на Македонија во 2024 г. конкурираат следните 16 наслови:

1. „Си беше една љубов“ (Ана Бунтеска, „Просветно дело“)

2. ,,Рајсфершлус“ (Јулијана Величковска, „ПНВ Публикации“)

3. „Бог на ба(к)терии“ (Митко Гогов, „Макавеј“)

4. ,,Јазикот што само ние го разбираме“ (Зоран Јакимоски, „ПНВ Публикации“)

5. „На грбот на неповратот“ (Владо Јаневски, Агенција за иселеништво)

6. „Светлината во нашите вени“ (Стефан Марковски, „Современост “)

7. „Зборови од хартија“ (Милчо Мисоски, „Антолог“)

8. „Моќта на водата“ (Жаклина Михајлова, самиздат)

9. „Одглас (на нечуеното)“ (Сузана Мицева, самиздат)

10. „Чекор до амбисот“ (Драгица Најческа, „Дијалог“)

11. „Непронајдено прибежиште“ (Сашо Огненовски, „Антолог“)

12. „Се умира ли од премногу сакање“ (Зоран Пејковски, „ПНВ Публикации“)

13. „Тројанско слепило“ (Милован Стефановски, „АД Вербум“)

14. „Разговор со љубовта“ (Лилјана Стоилковска, самиздат)

15. „Ехо на светлината“ (Мирјана Тренчева, „Академска мисла“)

16. „Посвети и пофалби“ (Ивица Џепароски, „Дијалог“)

За наградата „Ванчо Николески“ за најдобра книга за деца и млади објавена во 2024 г. пријавени се следните 10 наслови:

1. „Бакнежи на небото“ (Иван Антоновски, „Светулка“)

2. „Играме, растеме“ (Владо Димовски, „Арс Ламина“)

3. „Саканија“ (Љубинка Донева, „Панили“)

4. „Големиот слон лета дрон“ (Зоран Јакимоски, „ПНВ Публикации“)

5. „Со големо Д (прозен воспев на Другарството)“ (Александар Кујунџиски, „Антолог“)

6. „Очи во очи“ (Ели Маказлиева, „Едука Мак“)

7. „Тино – бездомното полжавче“ (Сузана Мицева, „Средби под јаворите“)

8. „Збрка во трка“ (Весна Мундишевска-Велјановска, „Перун Артис“)

9. „Првото жарче Љ У Б“ (Велко Неделковски, „Арс Ламина“)

10. „Мојата азбука“ (Мирјана Стојановска, „ЗНК ‘Нова’ – Битола“)

За наградата „Димитар Митрев“ за најдобро дело од областа на книжевната критика и есеистиката објавено во 2024 г. конкурираат следните седум наслови:

1. „Книжевни паметници“ (Наташа Аврамовска, Институт за македонска литература)

2. „Нивното време низ Битола“ (Петре Димовски, „Дијалог“)

3. „Авторските неологизми во поезијата на Весна Мундишевска-Велјановска“ (Елизабета Јончиќ, Македонско научно Друштво – Битола)

4. „Жени во македонската книжевност од XIX век“ (Славчо Ковилоски, Институт за македонска литература)

5. „Дом во тишина“ (Никола Маџиров, „Арс Ламина“)

6. „Тантели од зборови“ (Гоце Ристовски, „ВиГ Зеница“)

7. „Милчо за Манчевски“ (Атанас Чупоски, Кинотека на Р. С. Македонија)

Од Друштвото на писателите на Македонија со особено внимание и благодарност информираат дека по извесен период пауза, оваа година ДПМ ќе ја додели и наградата „Мост“, со која се одликува дело објавено на некој од јазиците на националностите во Р. С. Македонија. За наградата „Мост“ на ДПМ за 2024 г. се пријавени следните три наслови:

1. „Била једном једна кућа“ („Беше еднаш една куќа“) (Гордана Јовиќ Стојковска, „Слово љубве“)

2. “Vetëtimat e heshtjes” („Молњи на молкот“) (Делвина Крлуку, самиздат)

3. “Kopeja Me Zgjebe ndjek autorin” („Шугавото стадо го брка авторот“) (Каљош Челику, самиздат)

На конкурсот за годишни награди на ДПМ за 2023 г. беа пријавени 14 прозни дела, 7 поетски збирки, 6 книги за деца и млади и 8 книги критика и есеистика. Добитници на наградите беа романот „Ако се родат некакви чувства“ (Блаже Миневски, „Матица“), поетската збирка „Коњски житија“ (Зоран Анчевски, „Арс Ламина“), пиесата за деца „Земјата на заборавените сказни“ (Билјана С. Црвенковска, „Чудна шума“) и научната студија „Птици во аквариум: надреализам, 1924-2024“ (Лидија Капушевска-Дракулевска и Влада Урошевиќ, „Полица“).

За доделувањето на традиционалните годишни награди на ДПМ одлучува тричлено жири, кое е избрано со тајно предлагање и гласање од страна на членовите на Управниот одбор на ДПМ. Годишните награди на ДПМ традиционално се доделуваат на 13 февруари, денот на основањето на Друштвото. Во 2025, Друштвото на писателите на Македонија ќе одбележи 78 години од своето постоење.