Култура
Филмски осврт „Виа Карпатија“: Конформизмот, желката и мигрантите

Дебитанското долгометражно остварување „Виа Карпатија“ на режисерската двојка Клара Кочанска и Каспер Бајон, снимено во полско-чешко-македонска копродукција, вчеравечер беше прикажано во официјалната конкуренција на фестивалот „Синедејс“. Станува збор за приказна со едноставен наратив, интрига што вовлекува во „он д роуд“ авантура и сосема во трендот да се напушти мегаломанската филмска логика во интерес на независен и експериментален производ.
Како што и самиот режисер Бајон по проекцијата посочи, раскажувањето приказни преку филм во кои треба да се праќаат пораки не му е никаков предизвик, туку една провокација е доволна. Во случајов тој сакал да проговори за дискурсот на гледање од страна на Полјаците, кои мигрантската криза ја доживеале единствено сместени во топлите фотелји пред телевизорот. Така, одбира овој актуелен европски проблем да го види преку Пјотор и Јулија и нивното патување.
Камерата се движи речиси документаристички, лови детали што создаваат автентична атмосфера. Од кадарот што се повторува и го отсликува модерно и стерилно уредениот стан на брачниот пар Пјотр и Јулија, до благата тегобност во автомобилот со кој тие патуваат. А да биде нагласена иронијата на нивната празнина што лебди во воздухот, на патувањето го понесуваат и нивното милениче, желка. Од план за летување, патувањето ќе се насочи кон потрага по таткото на Пјотор, за кој мајка му верува дека е во бегалски камп некаде на југот на Европа. И тука повторно изненадување, наместо возбудливост што вообичаено имплицираат филмовите „он д роуд“, тука доминира здодевноста, излегува на површина нетрпеливоста меѓу сопружниците, проблемите што ги игнорираат во секојдневието.
И таткото нема да го најдат, ама сепак ќе пронајдат малку повеќе искреност во нивниот однос. Наспроти валканите кампови каде што се одигруваат животните судбини на мигрантите и нивната потрага по подобра материјална егзистенција, тие ќе се соочат со својот емотивен опстанок.
Контрастите, како можноста желката да има пасош, додека за истиот бегалците плаќаат илјадници евра, колективниот хаос во камповите наспроти привидниот мир и чистина во домот на сопружниците, топлината на југот во Грција и воздржаноста на менталитетот од север, се само суптилна драмска игра која умешно ја заокружува филмската идеја.
Оваа крајна непретенциозност на режисерите, едноставно изнесување на перцепција на нештата е клучниот шарм на „Виа Карпатија“.
Нискобуџетен или речиси без буџет, „Виа Карпатија“ занимавајќи се со здодевноста на ситуиран полски брачен пар што ќе ја напушти зоната на комфор и ќе замине на патување кон македонско-грчката граница, докажува дека и ако се оддалечиш од безбедната рамка што ја нудат скапите филмови може да се постигне ефект на успешен филм.
Европската премиера на „Виа Карпатија“ беше на фестивалот во Карлови Вари, а зад продукцијата од македонска страна се потпишани Владимир Анастасов и Ангела Несторовска, односно „Сектор филм“, од Полска Heaven’s Gate, Chimney Poland, Sound Mind, и Kijora Film од Чешка.
Улогите ги играат Јулија Кијовска (Julia Kijowska), Пјотр Боровски (Piotr Borowski), Бајрам Северан (Bajram Severdžan), Дорота Помикала (Dorota Pomykala).
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Младите музички таленти блеснаа под сводовите на „Света Софија“

Во рамките на фестивалот „Охридско лето“ вчеравечер во црквата „Света Софија“ одржа завршниот концерт од Интернационалниот семинар за виолина, виола и камерна музика што се одржува под уметничко раководство на македонскиот виолинист Емилио Перцан и азербејџанската пијанистка Тамила Гулиева.
Виртуозното мајсторство над виолината, уметникот и професор Емилио Перцан, во текот на изминатите денови во Охрид несебично го пренесуваше на младите генерации уметници кои допрва треба да ја градат својата музичка кариера.
-Тоа е и целта на семинарот, затоа и го правиме во изминатите 13 години во Охрид и претходно три години во Хрватска. Секогаш е задоволство што крајниот концерт е овде, во црквата „Света Софија“. Годинава имаме учесници од Македонија, Србија, Словенија, првпат од Австралија, од Перу… кои се на возраст од 13 до 25 години, вели Перцан.
Семинарот постои од 2009 година. Првите три години се одржува на Истра, Р. Хрватска, а од 2014 година со поддршка на Министерството за култура на Р. Северна Македонија и на градот Охрид, продолжува да се одржува во Охрид.
Досега на семинарите учествувале повеќе од 150 ученици и студенти од многу земји во светот. На нив, исто така, редовно учествуваат педагози и изведувачи, и професионални музичари кои доаѓаат на усовршување. По завршувањето на ваквата летна музичка школа, традиционално, се организираат и завршни концерти на најуспешните учесници во рамките на фестивалот „Охридско лето“.
Култура
Maкедонскиот уметник Цветин им пиша на Трамп и на Путин – да не се повторат Хирошима и Нагасаки

Македонскиот сликар и уметник Живко Поповски-Цветин упати писма до американскиот и до рускиот претседател, Доналд Трамп и Владимир Путин.
На англиски и на руски јазик, во писмата упатени до американскиот и до рускиот претседател, Цветин порачува да не се повтори катастрофата со фрлање на атомските бомби во Хирошима и Нагасаки.
„По повод вашата средба што набргу ќе се одржи на Алјаска, како поддршка, авторот на изложбата ‘Цвеќе на мирот’, која е отворена во знак на одбележување 80 години од Хирошима и Нагасаки, ви испраќа една од своите изложени слики со надеж дека со оваа средба ќе се најде решение за прекин на дејствата и да владее мирот во светот“, пишува Цветин.
Цветин пред извесно време ја отвори изложбата „Цвеќе на мирот“ во галеријата „Метаноја“, на која учествуваа Лидија Лучко-Јеремиќ со поема по повод атомските бомби врз Хирошима и Нагасаки. Музичко-поетски перформанс имаа музичарите Никола Стојковски и актерката Арна Шијак. За оваа изложба д-р Коста Милков рече дека „во текот на годините на неговите заложби за мир Цветин насликал илјадници и илјадници слики со цвеќе на мирот. Неговиот прв формален настап е во далечната 1972 со изложени мозаици и колажи во Демир Хисар, а последниот е во Задар во јуни 2025 со име ‘Цвеќе на мирот’ по повод Деновите на уметноста во Хрватска. Повеќе од пет децении преданост и посветеност сведочат за непоколебливоста да се биде миротворец“.
Цветин е и креатор и идеолог на декларацијата за мир во светот и против војните и употребата на нуклеарното оружје, која досега ја потпишаа повеќе од 3.500 лица. Оваа декларација е отворена за потпишување како крик против војните и употребата на нуклеарното оружје и во поддршка на мирот во светот.
За сите потфати Цветин ќе каже „Цвеќето во човекот не ги сака ветровите на војната. Јас не измислувам нови цветови, туку само пресликувам цветови во луѓето што ги сакаат слободата и мирот“.
Живко Поповски-Цветин (1944, с. Брезово) е сликар на мирот и хуманист. Тој е поранешен претседател на Црвениот крст на Македонија и спаѓа меѓу номинираните за Нобелова награда за мир. Цветин како уметник е препознатлив по мисијата „Цвеќето на мирот“. Од 1970 година има реализирано над 300 изложби во земјата и светот и има подарено повеќе од 40.000 слики, кои пренесуваат порака на мир и надеж. Неговите дела се наоѓаат кај државници, уметници, поети и кај обични луѓе во светот.
Култура
Драмскиот театар Скопје, по четири успешни изведби во Будва, настапува на Охридско лето

По премиерата и вкупно четирите изведби на 39. фестивал „Град театар“ во Будва, каде што публиката со големо воодушевување ја прифати претставата „Животот на провинциските плејбои по Втората светска војна или Туѓото го сакаме – своето не го даваме“, НУ Драмски театар Скопје најавува дека со оваа најнова копродукција ќе гостува во Охрид.
Македонската публика ќе има можност да ја гледа возбудливата и духовита комедија во рамките на драмската програма на фестивалот „Охридско лето“, на 17 август (недела) од 21:00 часот, во Центар за култура „Григор Прличев“.
Режијата е на реномираниот хрватски автор Иван Пеновиќ, а текстот е на еден од најзначајните драмски писатели во регионот – Душан Јовановиќ. Претставата е четирипартитна копродукција на НУ Драмски театар Скопје, Белградско драмско позориште, Местно гледалишче Љубљана и „Град театар“ Будва, создадена во чест на петгодишнината од смртта на авторот.
Во програмската белешка се вели: „Ова е текст од раниот драмски опус на Душан Јовановиќ, напишан во формата на комедија дел арте во 1972 година, во период на бурни историски движења и под влијание на ‘Сексуалната револуција’ и ‘Пролетта од 1968’. Претставата пулсира со живата еротика, младост и незаситна страст, но меѓу редови се насетува и празнината и суетата на општеството кое трча по уживање“.
Претставата по премиерата на 10 август беше изведена уште трипати на летната сцена во комплексот „Словенска плажа“ и секоја изведба наиде на искрен прием од фестивалската публика, која ја наградуваше екипата со долги аплаузи за енергичната изведба, актерската игра и исклучителната сценска атмосфера.
Авторски тим:
Режија – Иван Пеновиќ
Превод – Соња Должан
Сценографија – Лазе Трипков
Костимографија – Александар Ношпал
Композиција – Владимир Пејковиќ
Сценско движење – Дамир Клемениќ
Актерската екипа од четирите уметнички куќи од регионот ја сочинуваат: Лазар Христов, Јулита Кропец, Марко Гверо, Соња Стамболжиоска, Лазар Николиќ, Вукашин Јовановиќ, Нејц Језерник, Марјан Наумов, Јована Спасиќ.