Култура
Филмски осврт „Виа Карпатија“: Конформизмот, желката и мигрантите

Дебитанското долгометражно остварување „Виа Карпатија“ на режисерската двојка Клара Кочанска и Каспер Бајон, снимено во полско-чешко-македонска копродукција, вчеравечер беше прикажано во официјалната конкуренција на фестивалот „Синедејс“. Станува збор за приказна со едноставен наратив, интрига што вовлекува во „он д роуд“ авантура и сосема во трендот да се напушти мегаломанската филмска логика во интерес на независен и експериментален производ.
Како што и самиот режисер Бајон по проекцијата посочи, раскажувањето приказни преку филм во кои треба да се праќаат пораки не му е никаков предизвик, туку една провокација е доволна. Во случајов тој сакал да проговори за дискурсот на гледање од страна на Полјаците, кои мигрантската криза ја доживеале единствено сместени во топлите фотелји пред телевизорот. Така, одбира овој актуелен европски проблем да го види преку Пјотор и Јулија и нивното патување.
Камерата се движи речиси документаристички, лови детали што создаваат автентична атмосфера. Од кадарот што се повторува и го отсликува модерно и стерилно уредениот стан на брачниот пар Пјотр и Јулија, до благата тегобност во автомобилот со кој тие патуваат. А да биде нагласена иронијата на нивната празнина што лебди во воздухот, на патувањето го понесуваат и нивното милениче, желка. Од план за летување, патувањето ќе се насочи кон потрага по таткото на Пјотор, за кој мајка му верува дека е во бегалски камп некаде на југот на Европа. И тука повторно изненадување, наместо возбудливост што вообичаено имплицираат филмовите „он д роуд“, тука доминира здодевноста, излегува на површина нетрпеливоста меѓу сопружниците, проблемите што ги игнорираат во секојдневието.
И таткото нема да го најдат, ама сепак ќе пронајдат малку повеќе искреност во нивниот однос. Наспроти валканите кампови каде што се одигруваат животните судбини на мигрантите и нивната потрага по подобра материјална егзистенција, тие ќе се соочат со својот емотивен опстанок.
Контрастите, како можноста желката да има пасош, додека за истиот бегалците плаќаат илјадници евра, колективниот хаос во камповите наспроти привидниот мир и чистина во домот на сопружниците, топлината на југот во Грција и воздржаноста на менталитетот од север, се само суптилна драмска игра која умешно ја заокружува филмската идеја.
Оваа крајна непретенциозност на режисерите, едноставно изнесување на перцепција на нештата е клучниот шарм на „Виа Карпатија“.
Нискобуџетен или речиси без буџет, „Виа Карпатија“ занимавајќи се со здодевноста на ситуиран полски брачен пар што ќе ја напушти зоната на комфор и ќе замине на патување кон македонско-грчката граница, докажува дека и ако се оддалечиш од безбедната рамка што ја нудат скапите филмови може да се постигне ефект на успешен филм.
Европската премиера на „Виа Карпатија“ беше на фестивалот во Карлови Вари, а зад продукцијата од македонска страна се потпишани Владимир Анастасов и Ангела Несторовска, односно „Сектор филм“, од Полска Heaven’s Gate, Chimney Poland, Sound Mind, и Kijora Film од Чешка.
Улогите ги играат Јулија Кијовска (Julia Kijowska), Пјотр Боровски (Piotr Borowski), Бајрам Северан (Bajram Severdžan), Дорота Помикала (Dorota Pomykala).
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Изложбата по повод 45 години од основањето на ФЛУ – Скопје ќе биде отворена до 16 мај

Факултетот за ликовни уметности – Скопје информира дека ревијалната изложба поставена во Музејот на современата уметност, по повод 45-годишнината од основањето на факултетот, останува отворена за посетителите до 16 мај (четврток), 2025 година.
Изложбата, која беше отворена на 3 април, во рамките на централниот настан за одбележување на 45-годишниот јубилеј на ФЛУ, претставува резултат на долгогодишната заедничка соработка меѓу Факултетот за ликовни уметности и Музејот на современата уметност, со цел да се одбележи богатото наследство и креативниот придонес на факултетот во развојот на македонската и регионалната уметничка сцена. Поставката симболично го прикажува континуитетот и еволуцијата на уметничките изрази што се развиваа во текот на четири и половина децении.
Изложбата прикажува избор на 45 дела од 45 автори, од колекцијата на МСУ, како и дела во сопственост на уметниците – наставен кадар на ФЛУ, почнувајќи од неговото основање до денес. Преку внимателно селектирани дела и архивски материјали, изложбата нуди ретроспективен поглед врз речиси половина век дејствување на ФЛУ како носител на ликовното образование и уметничка мисла во земјата.
Овој избор има за цел да ја отслика разновидноста на уметничките практики и правците што се развивале низ годините, нагласувајќи го нивниот континуиран дијалог со современите текови во уметноста. Преку оваа изложба, посетителите имаат можност да ги согледаат промените во визуелниот јазик и концептуалните пристапи што ги обликувале уметниците поврзани со ФЛУ, но и поширокиот уметнички контекст во кој тие твореле. Таа е и можност за новите генерации да се запознаат со историјата на институцијата, но и со нејзината улога во обликување на иднината на уметноста кај нас.
Култура
Објавени наградите за меѓународниот книжевен фестивал „Отворен круг”

Фондацијата за културна и научна афирмација и презентација Македонија презент од Скопје денес ги соопшти наградите и признанијата за Меѓународниот книжевен фестивал „Отворен круг”.
Фестивалот е традиционален и годинава ќе се одржи на 15 мај, со почеток во 12 часот, во Културниот центар „Феникс” во Скопје.
Како и минатата година, и годинава ќе бидат доделени вкупно седум награди и признанија и тоа: „Балкански книжевни видици” на писателот Селимир Радуловиќ (Нови Сад) – за меѓународни книжевни вредности и релации; „Отворен круг” на писателот Стефан Марковски – за иновации и експерименти во книжевноста; „Премостувања” на писателот Шаип Емерлаху – за презентација и афирмација на македонското литературно творештво на Фестивалот „Денови на Наим Фрашери” во Тетово; „Хаикин“ на писателката Елена Пренџова – за посебен придонес во Хаику поезијата; „Литературни координати” на писателката Роза Бојанова (Бугарија) – за соработка и доближување на литературите; „Македонски корени” на писателот Ивица Челиковиќ (Шведска) – за неговото литературно и преведувачко творештво и „Големиот Принц” на писателот Мито Спасевски – за придонесот на планот на литературата за деца и млади.
Култура
„Ода на радоста“ – музичка посвета за Денот на Европа од Пламенка Трајковска

По повод 9 Мај – Денот на Европа, македонската виолинистка Пламенка Трајковска потсетува на синглот „Ода на радоста“, инспириран од универзалните европски вредности на мир, заедништво и културна поврзаност.
Во духот на Бетовеновата музика и европското мото „Обединети во различноста“, оваа изведба не е само звучна интерпретација, туку порака на надеж и заедништво во време кога светот повеќе од кога било има потреба од сплотеност.
„Нека музиката не потсети дека Европа не е само географија – тоа се вредности што ги споделуваме и негуваме секојдневно“, вели Трајковска, која со години го поврзува класичниот израз со современ културен ангажман.