Култура
Штрпка: Словачкиот и македонскиот јазик потекнуваат од иста база, нашите „мали јазици“ прават и вакви значајни дела и потребно е светот да ги види

Македонија е држава што знае да ги почитува вистинските вредности и задоволство ми е што денес сум присутен меѓу вас. Словачкиот и македонскиот јазик потекнуваат од иста база, а „малите јазици“ прават вакви значајни дела и потребно е светот да ги слушне и дознае за нив, истакна денеска на прес-конференција добитникот на највисокото признание на меѓународната поетска манифестација Струшки вечери на поезијата Иван Штрпка.
Директорот на Фестивалот Никола Кукунеш посочи дека Струга по 64-ти пат ги отвора своите врати за поезијата. „Годинашниот лауреат е поет кој успеал во својот живот да ги вкуси сите страни на битисувањето, кога станува збор за поетското творештво. Бил и човек, кој е ценет, но и поет, кој ја почуствувал репресијата на системот“, истакна Кукунеш.
Уметничкиот директор Мите Стефоски нагласи дека годинава, преку Штрпка е наградена словенската литертура, која преку изборот на поезија во тројазичното издание на лауреатот ќе овозможи поширока рецепција во македонската книжевност. „Наградуваме една словенска литертура, која и досега имала големи претставници. Дојде денот кога треба да наградиме еден голем и значаен поет, претставник на една извонредна генерација поети, член на групата „Осамени бегачи“. Со изданието ќе овозможиме поширока рецепција во македонската книжевност, но и во светската. Веруваме дека покрај оваа награда ќе следуваат и други интернационални награди. Творештвото на Штрпка со сигурност заслужува таков однос“, доаде Стефоски.
Добитникот на Златниот венец Иван Штрпка изрази задоволство што Фестивалот го избра токму него за годинашен добитник на најпрестижното признание во интернационални рамки.
„Вие сте држава што знае да ги почитува добрите вредности и задоволство ми е што денес сум присутен меѓу вас. Многу сум среќен што успеавме за краток период да изработиме едно извонредно издание од мојот вкупен поетски опус. Изборот на песни го направив лично. Благодарен што покрај македонската, со преводот на англиски јазик и меѓународната публика ќе има можност да ужива во убавиот пишан збор. Ова издание испраќа и една естетска порака во поширокиот свет на културните случувања. Изборот во книгата го сфаќам како знак на лична почит, но и воопшто на словачката модерна поезија. Добивањето на наградата е од огромно значење и за афирмацијата на словачката поетска реч во денешниот турбулентен свет. Во културната смисла на зборот и во поглед на преминот на границите словачкиот и македонскиот јазик потекнуваат од иста база. Во словенскиот свет обично зборуваат и за словачкиот и за македонскиот јазик како за „мали јазици“, но ова е една битна потврда дека бројот на говорници не е преголем, но нашите „мали јазици“ прават и вакви значајни дела и потребно е светот да ги види, да ги оцени и да ги вреднува уште повеќе. Ние немаме потреба да докажуваме дека впрочем во никаква смисла не сме мали“ рече Штрпка.
Од Струга кажа дека ќе понесе едно прекрасно доживување и една извонредна порака дека вреди светот да го гледаме со очите на поетот. Тој претходно во Паркот на поезијата засади дрвце, до кое стои табла испишана со неговото име.
„Поетското гледање на денешниот свет е речиси неминовно, бидејќи искрено доаѓа од душата. Бев почестен и со садењето дрво во Паркот на поезијата, каде ги видов дрвата и на други светски реномирани поетски бардови. Некои од нив ги познавав и лично, беа и мои пријатели. Сфатив дека сум во едно незаменливо друштво. Пресреќен сум што ме удостоивте да се најдам во таков круг на светски поетски имиња. Изразувам надеж дека во блиска иднина во паркот ќе израсне една голема шума и никој никогаш нема да се осмели да ја пресече благородна шума“, додаде Штрпка.
Во Словачка, подвлече, дека многу добро знаат оти Охрид е лулката на словенството и дека оттаму доаѓаат светите браќа Кирил и Методиј и ја носат азбуката во Велика Моравија.
„Благодарни сме што имаме подадена рака и во денешно време од вас. Испраќаме порака за значењето на подадената рака на заедништво во светот. Нашиот дух, духот на словенството што потекнува од овие простори е овоплотен и во словачката душа. Јас тоа го признавам и сум почестен што ме преведовте на вашиот македонски јазик“, рече лауреатот на 64-те Струшки вечери на поезијата.
Во пресрет на годинашното издание, утрово директорите на Фестивалот и лауреатот положија цвеќе пред Спомен-домот на браќата Миладиновци во Струга. Свеченото отворање на Фестивалот ќе се одржи вечер со палење на фестивалскиот оган и читање на антологиската Т`га за југ на Константин Миладинов во Домот на поезијата.. Настанот ќе продолжи со Меѓународното поетско читање „Меридијани“, на кое ќе настапат поети од различни меридијани и култури, пренесувајќи ја својата поетска мисла во градот на мостовите.
Од денеска па сè до 25 август, на 64-тото издание на оваа престижна меѓународна поетска манифестација ќе учествуваат 70 поети од различни делови на светот, кои во духот на традицијата, преку низа поетски читања ќе изградат мостови на разбирање, емпатија и креативен дијалог. Фокусот на годинашното издание е глаголицата, а фетивалската сценографија ја оживеа и ѝ даде нова димензија, преку современо визуелно обликување.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
(Видео) Горан Таневски со „Девојка од бронза“ најави концерт по повод 40 години кариера

Кога се соработува со прекрасни луѓе, излегува и прекрасен продукт, вели Горан Таневски, најавувајќи го јубилејниот концерт „40 години Горан Таневски“, кој ќе се одржи на 20 декември 2025 година (сабота) во МКЦ – Скопје.
„Новата музичка подлога и концептуалниот пристап кон музиката, ме наведе на тоа дека Девојка од Бронза е најдобар показател, во кој правец оди вториот албум ” More” од трилогијата “Среќен сум дури и без себе”, а тоа е – очекувај го неочекуваното. “ вели Таневски.
🎵 „40 години Девојка од бронза“
Автори и изведувачи:
Горан Таневски – музика, текст, аранжман и вокал
Перо Стефановски (Sanatorium) – гитара, пратечки вокал
Александар Стефановски (Conspiracy) – гитара, бас, едитинг на тапани, микс и мастеринг
Зоран Казаков – труба (снимени во студиото FIS Production)
Видео:
Монтажа: Елеонора Теова
Во видеото се користени материјали на Опиум Продукција, режисерот Васил Христов и од архивата на Радио и Телевизија Скопје при МРТ.
Култура
Интервју со Зоран Спасов-Ѕоф: Ми кажаа дека 50 изведби се влезница за клубот бесмртни и вечни претстави

Претставата за ветената земја, онаква каква што ја виде авторот Зоран Спасов-Ѕоф, и самиот повратник од Канада, четири години ја смее и истовремено ја расплакува публиката. На сурово реален начин ги отсликува оние што се тука, а размислуваат да заминат, оние што заминале, а мечтаат да се вратат, а порака има и за оние што остануваат дома да ги пречекуваат и испраќаат печалбарите. Во интервју за „Макфакс“ во пресрет на 50. изведба, Спасов открива колку автобиографско има во претставата, дали му требале врски во Министерството за да ја постави, кого сè Александар Микиќ носи на сцената, а кажува и што ќе се случи со печалбарската сага на Вале и Божо Вампир.
Како се роди идејата за книгата „Торонто експрес“?
„’Торонто експрес’ е логичен наставак на мегахитот ‘Тибам Штркот’. Дванаес години покасно, морав уште еднаш да ја посетам ветената земја и да напраам апдејт, што у ствари ќе биде основа за еден добар театарски комад“.
Колку автобиографски елементи има во „Торонто експрес“?
„Скоро све, пошто или мене ми се има десено или на мои блиски пријатели. Чак и кога ракунот се симиња низ каминот и го тамани пинатбатерот – и тоа е вистина. Вистина е и кога на Мујо му го вратија „ламборџинито“ пресувано у коцка од метар на метар на метар. Једино што не е вистина е што сливите не се големи ко праски, него се ко цитрони“.

Ѕоф со Александар Микиќ и Јордан Симонов за кои вели дека се иницијаторите „Торонто експрес“ да биде и претстава
Како од книга стигна до театарска монодрама и зошто токму монодрама?
„Еден есенски ден, далечната 2020 година, Микиќ ме праша дали дозволувам со мојот текст МНТ да аплицира у Министерство за култура. Прво му се изнасмеав у фаца за да после некој месец добиеме средства да купиме проектор, лаптоп и платно. И тоа све без мито, ургенции и пријатели на нашите пријатели, кои се пријатели на пријателите на министерот.
Зошто монодрама? Пошто е замислена како презентација у која сите гледачи се потенцијални емигранти за Канада за што после претставата добиваат и еден убав сертификат“.
Како изгледа да гледате актер како Александар Микиќ, кој го оживува Вашиот текст на сцената? Успеа ли да отслика сè што замисливте?
„Микиќ, покрај тоа што е човек од друга планета, у исто време е и страшна глумачка ѕверка. Човекот кој три години по ред е прогласуван за најдобар глумец у Македонија маестрално го долови ликот на Божо Вампир. Али тоа не беше само Божо, на сцената ја донесе и Вале, а богами и едно стотина илјади Македонци, кои се на доживотно привремена работа у странство. Микиќ на сцената носи една емоција што никогаш не е сретната во ниедна театарска претстава“.

Микиќ на сцената донесе едно сто илјади Македонци, кои се на доживотно привремена работа у странство, вели Ѕоф
Кој момент од целиот процес, од пишување до театар, ви е најдраг?
„Дефинитивно, премиерата, затоа што кога книгата се чита, авторот нема могуќност да ја види реакцијата на читателот, а овде е друго. Овде гледачите прво урлаат и рикаат од смеење, па после дел од нив скришно подзаплачуат за да на крајот стоечките овации траат по десет-петнаесет минути. Се оддава почит на бравурозноста на Микиќ и на откачената режија на Јоцо Симонов“.
Што за Вас како автор значи 50. изведба на претставата?
„Ја искрено не знам дали е тоа многу или малку 🙂 Отпосле ми кажаа дека 50 изведби се улазница за у клубот што се вика ‘бесмртни и вечно зелени претстави’. На овој начин се влага у елитното друштво на ‘Болва в уво’, ‘Солунски патрдии’, ‘Грев или шприцер’, ‘Стјуардеси’…“
Дали за Вале и Божо Вампир публиката ќе слушне во нова претстава, како да остана некажано што избраа меѓу Канада и Македонија?
„Кај и да е, ќе мора да слушне. Од оваа перспектива, четири години после премиерата, Канада е бајаги сменета, и тоа на полошо. А и Македонија е сменета – ама на уште полошо“.
Култура
Премиера на филмот „Утре наутро“ на Јани Бојаџи на 19 ноември во Скопје

„Утре наутро“ е политичка драма во кој ги опсервирам луѓето кои ги носат одлуките со чии последици се соочуваме ние. Мене живо ме интересира кои се луѓето кои ги носат одлуките со кои ние се носиме, оној висок општествен круг луѓе. Ова е приказна инспирирана од вистински настани кои се случиле меѓу 2014 и 2017 година. Плотот на приказната е фаталниот 27 април 2017 година и се занимава со прашањето што после тоа. Зборува за две семејства кои се соочуваат со последиците на одлуките кои ги носат т.н. глави на семејствата-татковците, мажи на извесна возраст од сите нации и религии во Македонија, неподготвени да се соочат со фактот дека последиците од одлуките кои тие ги носта најесто ги сносат нивните семејства и сите други семејства. Филмот е посветен на сите оние жени во Македонија кои се подготвени да ги одбранат семејствата и заедницата на која се посветени, рече на денешната прес конференција Јани Бојаџи, режисер и сценарист на филмот.
Бојаџи подвлече дека филмот се темели на актери, на актерската игра и смета дека центар на филмот е актерот и неговата човечност.
„Имав бескрајна среќа да имам во филмот актери со огромно човечко присуство. Ме интересира не само да се добри актери, туку и а се добри луѓе. Работевме 75 дена и навистина беше исклучително задоволство да се биде заедно“, рече Бојаџи и додаде дека преку 75 актери има во филмот.
Извршниот продуцент Дејан Милошевски објасни дека почнале да снимаат серија и кога ја завршиле серијата сфатиле дека имаат филм.
„Освен филмот ќе има и серија со пет епизоди по 55 минути. Премиерата на филмот ќе се одрѓи на 19 ноември во Синеплекс, а од 20 ноември ќе почне целосна дистрибуција низ Македонија“, рече Милошевски и додаде дека во моментот имаат еден фестивал на кој ќе биде прикажан филмот.