Култура
Јосипа Лисац: „Од препотентност ја изгубив најдобрата песна“

Хрватската ѕвезда Јосипа Лисац на 20 април ќе одржи концерт во Македонската филхармонија во Скопје. Концертот во организација на „Авалон продукција“ е дел од нејзината балканска турнеја со која одбележува 50 години кариера.
„Многу убави спомени ме врзуваат за Скопје, за македонската публика. Првпат дојдов тука во 1969 година и скопската публика ја запознав на почетоците на мојата кариера. Моите концерти тука секогаш биле убави. Се сеќавам на преубавата енергија во Универзалната сала пред 5 години и со нетрпение ја чекам следната средба за само неколку дена“, рече Јосипа во интервју за „Репортер“.
Пејачката вели дека ја обожава традиционалната македонска музика.
„Со должна почит кон сите други народи, но јас ја обожавам вашата традиционална песна. Македонија има многу музички бисери, таленти, што ги почитувам. Ама ја обожавам и македонската храна“, рече таа.
68-годишната Јосипа пее од дете. Почнала во училишниот хор пеејќи трет глас. Уште тогаш знаела дека музиката ќе ѝ биде професија, но не помислувала дека ќе стане една од најголемите музички диви во Југославија и дека ќе слави 50 години успешна кариера.
„И како дете знаев дека музиката ќе биде мојот живот. На почетокот мислев дека тоа ќе биде класична музика, но работите се сменија. Сепак, музиката е смислата на моето постоење, животен повик што не смеев да го занемарам. Во еден момент решив сето тоа да го измешам со класиката, рокот, џезот, електронската музика. Тоа ми се допадна, тој микс. Но, дека ќе славам 50 години кариера, дека ќе бидам музичка дива, не можев ни да помислам. А не го сакам многу тој назив“, ни раскажа таа.
Јосипа не крие дека сака промени и во музиката, и во имиџот и во животот.
„Никогаш не се знае што носи утре. На крајот на денот се гордеам што во текот на сите овие години успеав да го одржам нивото што си го поставив. И можеби токму тие постојани промени некому му одат на нерви, ама мене ми се допаѓаат. Ги сакам луѓето што уживаат во тие промени, па затоа и јас се дружам со нив“, рече.
Јосипа првиот соло албум „Дневникот на една љубов“ го снимила пред 45 години. И денес со задоволство се сеќава на тоа време.
„Мнoгу добро се сеќавам на сè. Музиката беше снимена пред јас да влезам во студио за да ги отпеам песните. Карло Метикош беше продуцент на албумот и ги држеше сите конци во рацете. Знаеше што точно сака да добие. Се сеќавам, Карло ме одведе на ручек кога ја снимив песната „Среќа“. Сите ги шармира со својата појава. Кога по ручекот дојдовме дома, ми рече: ‘Тука има нешто во што не сум сигурен’, иако изведбата и интерпретацијата беа неверојатни. Во тој дел од песната не се слушаше дали е Ш или Ќ и сакаше да ја преснимиме песната следниот ден. Ја снимивме од почеток, ама не ја испеав како првиот пат. Во тоа време, кога се снимаше песна за таа да се пресними, мораше да ја избришеме претходната снимка. Не е како денес, да се снимат повеќе верзии, да се микса. Па на албумот се наоѓа верзијата што мене не ми се допадна. Ама ја изгубивме претходната. Карло потоа призна дека било препотентно од наша страна што поради ситница, а не поради грешка, ја изгубивме најдобрата верзија од песната. Секогаш мислиш дека може подобро. Но, мора да си подготвен и на тоа дека утре е нов ден, нова енергија и никогаш не знаеш дали тоа што ќе го направиш ќе биде подобро или полошо“, раскажа таа.
Денес, кога снима нова песна, песните во студио ги пее само еднаш или двапати.
„Не сакам многу да препевам. Не сум бубалица да научам нешто напамет и после да го повторувам истото. Ако снимам нешто трет пат, во третиот обид ќе додадам нешто мое ново, што може да е добро или не. Јас сум секогаш нова, поинаква, секогаш импровизирам во живо. Јас не се повторувам“, вели таа.
Оваа музичарка секогаш е поинаква од околината, впечатлива и своја. Таа не ги следи трендовите, не потпаѓа под нивно влијание.
„Во мене отсекогаш владеел некој внатрешен немир дека мора да се менувам. Секој ден е нов ден, поинаков. Мора да го почитуваме тоа што било, ама и она што допрва доаѓа. Да се опстане целото ова време значеше и да не се потпаѓа под туѓи влијанија, ама и да се биде во тек со времето. Или пред него. Некои работи не биле прифатени веднаш, туку по 10-15 години. Денес се менува сè, па и луѓето“, ни рече Лисац.
Во сите овие 50 години кариера имала многубројни соработки со разни музичари, од Бајага во 1968 година, па сè до „Хладно пиво“, со кој соработуваше пред неколку мееци.
„Сум соработувала и со рокери, и со рапери, и со џезери и со електронски музичари. Но, секаде бев своја, се пронајдов себеси. Затоа ги избрав сите тие соработки. Мојот пат е широк, отворен. Јас го земам само тоа што ми се допаѓа и така се промовирам себеси. Некои луѓе не сакаат да се менуваат. Чувствуваат несигурност пред промените. Јас сакам промени. Здодевно ми е ако нешто е едно исто“, вели Јосипа.
Таа раскажа дека љубовта отсекогаш ѝ била и водилка и инспирација во животот.
„Љубовта е сè. Тоа е аура што сите ја бараат. Многу луѓе се несреќни зашто немаат љубов. Кога владее љубовта, работите се поедноставни, животот е едноставен. Љубовта е најголемата тајна што самиот мораш да ја откриеш. Тоа е идеалистичко размислување, но гајле ми е. Јас сакам така, да ми е сè едноставно и полно со љубов“, рече таа низ смеа.
Јосипа пред многу години ја изгуби својата единствена голема љубов. Карло Метикош, нејзиниот партнер и најдобар пријател, како што го нарекува, почина во сон на на 51 година, во далечната 1991 година. Оттогаш таа живее со сеќавањата на оваа голема љубов.
„Други мажи никогаш не ме интересирале. Но, љубовта со Карло, големиот композитор, ми помогна да создадам сè што имам. Таква љубов не може да се смени, да престане, да исчезне. Јас често ги освежувам сеќавањата на Карло. Ги славам неговите дела. Дури и сега во Скопје ќе пеам дел од неговите песни. Всушност, песните што за мене ги направи Карло се најубавите што сум ги испеала, носат силна порака, а луѓето тоа го препознаваат. На тој начин знам дека Карло никогаш нема да исчезне. А и јас сум таква жена. Луѓето можеби забораваат бргу, јас не заборавам. Мислам дека јавно и понатамуи ја пренесувам пораката дека ја живеам својата љубов. Тоа се чувствува и се гледа. Тоа е таа страст што живее. Тоа е силата што ја имам за моето утре. Со таа љубов знам која сум, што сум. И не се изгубив себеси,“ рече Јосипа.
Андријана Јовановска
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
„Кармен“ од Жорж Бизе на 1 март на сцената во Националната опера и Балет

На 1 март со почеток во 20.00 часот во Националната опера и балет ќе се изведе една од најпознатите и најпопуларни опери во историјата – „Кармен“ од Жорж Бизе.
Диригент е гостинот од Италија, Џанлука Мартинeнги, режијата и сценографијата се на Нина Најденова и Елена Иванова од Бугарија, костимографијата е на Марија Пупучевска, концерт-мајстор е Јане Бакевски, а хор-мајстор: Јасмина Ѓорѓеска.
Заводливата, Кармен е симбол на независност и страст, но и на трагичниот крај на љубовта што не познава граници. Во насловната улога ќе настапи Николина Јаневска, во улогата на Дон Хозе ќе настапи тенорот од Кина, Ѕ-Жао Гуо, во улогата на Ескамилио ќе настапи, Васко Здравков, во останатите улоги ќе настапат: Злата Тошевска Димовска, Ана Ројдева – Талевска, Соња Пендовска Мадевска, Драган Ампов, Невен Силјановски, Кристијан Антовски заедно со хорот, балетскиот ансамбл, оркестарот на Националнатa опера и балет и детскиот хор „Пиколо“ при ДМБУЦ „Илија Николовски – Луј“, Скопје под раководство на Весна Димчевска.
Најпознатото дело на Жорж Бизе е операта „Кармен“ од 1875 година која е заснована на романот (излезен во 1846 година) кој го напишал Проспер Мериме. Операта „Кармен“ веднаш не постигнала успех, а Бизе бил многу разочаран, но за утеха брзо дошла пофалба од своите колеги композитори како што се Камиј Сен-Санс, Петар Илич Чајковски и Клод Дебиси, кои веднаш ја препознале убавината на операта. Во брзо време публиката почнала да го дели истото мислење со овие композитори и „Кармен“ станува една од најпознатите опери во историјата.
Култура
„Фанфари за еден пријател“ со виртуозната Селина От од Австрија

„Фанфари за еден пријател“ е насловен концертот кој ќе се одржи в четврток, со почеток во 20 часот во Македонската филхармонија. Како солистка ќе настапи Селина От на труба (Австрија), а диригент е маестро Јерухам Шаровски од Израел.
На програмата се два концерти за труба и оркестар од Томази и Хајдн, а на програмата се Симфонијата бр.2 од Јоханес Брамс.
Роден во Буенос Аирес, Аргентина, маестро Јерухам Шаровски рано започнал да изучува музика, а потоа студирал флејта, контрабас, композиција и диригирање на Националниот конзерваториум за музика во неговиот град. Во раните 70-ти имигрирал во Израел, каде што дипломирал на Академијата за музика „Рубин“ во Ерусалим, под палката на проф. Менди Родан. Во 1990 година, Шаровски бил избран од страна на славниот маестро Зубин Мехта да ја прими наградата „Млад артист на годината“. Тогаш ја добил и привилегијата да диригира со Израелската филхармонија, како и со другите поголеми оркестри во Израел.
По турнејата во поранешниот Советски Сојуз (СССР), која за него била значајна во кариерата, во 1991 година станал уметнички директор и шеф диригент на Симфонискиот оркестар „Раанана“ во Израел. Под палката на Шаровски, овој оркестар прераснал во еден од најпопуларните симфониски ансамбли изведувајќи стотици дела и надвор од земјата. Од 1998 до 2004, маестро Шаровски раководел и со Бразилскиот симфониски оркестар на Рио де Жанеиро, со кој остварувал турнеи во Бразил и во Европа и снимил четири цедеа. Во тој период, Шаровски го формирал Младинскиот симфониски оркестар на Бразил, кој станал еден од најпознатите ансамбли во земјата. За време на својата кариера, маестро Шаровски диригирал со над 50 оркестри во повеќе од 20 различни земји, вклучувајќи ги и серијата концерти со маестро Лорин Мазел, диригирајќи со Минхенската филхармонија во Германија и со Симфонискиот оркестар на Ерусалим заедно со Баварскиот радио-оркестар на концерти посветени на градот Ерусалим. Во моментов, маестро Шаровски ја извршува и функцијата шеф диригент на Македонската филхармонија.
Селина От е добитничка на наградата „Opus Klassik“ во 2021 година, за нејзиниот дебитантски албум „Концерти за труба“, заедно со Радио-симфонискиот оркестар на Виена и диригентот Роберто Патерностро. Како прва жена во седумдесетгодишната историја на Меѓународниот музички натпревар „ARD“, Селина От ја освоила Првата награда во категоријата труба на само 20 години, во 2018 година. Тоа е и една од причините потоа да биде поканета да настапува со водечки оркестри, како WDR симфонискиот оркестар, Чешката филхармонија и Германскиот симфониски оркестар Берлин. Таа веќе има настапувано и со Симфонискиот оркестар на Маринскиот театар под водство на маестро Валери Гергиев, со Фестивалскиот оркестар на Будимпешта со маестро Иван Фишер, со Виенскиот симфониски оркестар, Радио-симфонискиот оркестар на ORF Виена, Кралскиот филхармониски оркестар на Лиеж… Како солистка, Селина От настапувала во престижни концертни сали како виенскиот Концертхаус, Музиквереин во Виена, Филхармонијата во Берлин, Филхармонијата во Келн, Филхармонијата во Есен, Филхармонијата во Луксембург… Во 2022 година, Селина се стекнала со звање магистер по уметности, во класата на Роман Риндбергер, на Универзитетот за музика и уметности во Виена. Била наградена со почесната награда на Федералното министерство на Република Австрија за образование, наука и истражување. Во 2021 година премиерно го извела Концертот за труба „Утопија I: Чудни спирали“ на австрискиот композитор Томас Вали, на отворањето на фестивалот „Виен Модерн“ со Радио-симфонискиот оркестар на ORF Виена, а под диригентската палка на Марин Алсоп во виенскиот Концертхаус. Во март 2022 година, таа објави уште еден, трет албум во соработка со Радио-симфонискиот оркестар на ORF Виена за „Орфео“.
Култура
Избрани 20 романи во првата селекција за наградата „Роман на годината“ за 2024 година

Жири-комисијата за наградата „Роман на годината“ за 2024 година што ја доделува Фондацијата за унапредување и промоција на културните вредности „Славко Јаневски“, во состав Лидија Димковска (минатогодишна лауреатка и претседателка на жирито), Маја Бојаџиевска, Ѓоко Здравески, Андреј Ал-Асади и Катерина Богоева (претставничка на Фондацијата), ја направи првата селекција, избирајќи 20 од 43-те пристигнати наслови на годинашниот конкурс.
Комисијата има обврска да го соопштат наградениот роман најдоцна до 15 март.
Наградата, чиј генерален покровител е Комерцијална банка АД Скопје, а исто така е поддржана и од Министерството за култура на Република Северна Македонија, годинава се доделува 26-ти пат. Таа се состои од плакета, уникатна статуетка и паричен износ од 150.000 денари.
Минатата година наградата ја доби романот „Единствен матичен број“ на Лидија Димковска, во издание на издавачкиот центар „Три“ од Скопје.