Култура
Љутков: Ќе дадеме голема поддршка за живата култура и за санација на објектот на Националната опера и Балет

Министерот за култура и туризам, Зоран Љутков, во рамките на редовните работни посети на установите, денеска ја посети Националната опера и балет каде што се запозна со проектите и активностите во оваа најстара институција од овој вид во нашата земја.
Министерот Љутков ги поздрави направените интервенции во Националната опера и балет кои се однесуваат на подобрување на условите во оваа установа, за што в.д.директорот Оливер Арсовски, го посочи како пример, како за краток период, нецели сто дена, можат да се направат суштински подобрувања во една голема и обемна институција, како што е Националната опера и балет.
„Во изминатиов период е извршена ургентна санација на клучните инфраструктурни проблеми“, потенцираше Љутков, додавајќи дека комплетно се реновирани службеното фоаје и тоалетите за посетителите, извршени се и молерофарбарски работи на ходниците.
На средбата со новинарите беше истакнато дека во текот на вчерашниот ден е распишана и јавна набавка за реновирање на главниот влез на институцијата, кој, како што беше нагласено е во очајна состојба и во последните седум години немало никаква интервенција во овој сегмент, како и санација на покривните површини во делот на главното фоаје каде што кога врне, водата навлегува насекаде. Министерот Љутков најави дека во наредниот период ќе следат уште интервенции во атаљето на установата, каде во моментов се работи на негово расчистување.
„Она, пак, што сакам да го потенцирам, а е од особено значење и се однесува на вработените, е фактот што со ребалансот на буџетот се обезбедени сигурни плати и придонеси“, рече министерот Љутков. Изразувајќи задоволство од работата на новото раководство и од вработените, министерот Љутков најави дека Владата и тој како ресорен министер ќе дадат голема поддршка на оваа институција, која, како што рече, во идниот период ќе понуди богата културна програма на задоволство на сите граѓани.
Министерот Љутков изрази и јавна благодарност до целиот ансамбл на НОБ за одличната изведба на операта „Набуко“ од Верди во Софија, за која има одлични критики на сите нивоа, а особено во делот на т.н. културна дипломатија.
Директорот на Националната опера и балет Оливер Арсовски информираше дека е направена и нова програма за до крајот на годината, која ќе стартува на 16 октомври со кантатата „Кармина Бурана“ од Карл Орф.
Арсовски најави дека ноември ќе биде месец на Пучини кога ќе бидат изведени четири претстави од овој композитор, со пејачи и од странство, како и дека Националната опера и балет и Камерниот оркестар на 8 октомври ќе гостуваат во Виена, каде што пред австриската публика ќе бидат изведени дела и од македонски автори.
Поздравувајќи ги заложбите на министерот Љутков и на Министерството за култура и туризам за поголема поддршка на „живата култура“, директорот на Националната опера и балет најави многу промени во репертоарната политика и на операта и на балетот. Во рамките на посетата, беше споделено и дека набавен е и нов балетски под кој, како што беше посочено, ќе го подобри квалитетот на балетската продукција.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Најпреведуваниот словенечки писател Евалд Флисар е лауреат на „Прозарт 2025“

Најпреведуваниот словенечки писател Евалд Флисар е лауреат на „Прозарт 2025“ . Покрај Флисар, гости на 13. фестивал ќе бидат српскиот писател и поет Небојша Лапчевиќ, бугарската писателка Елена Алексиева, една од најпознатите словенечки писателки за млади читатели Јана Бауер, како и домашните авторки – поетесата и романсиерка Лидија Димковска и прозаистката Хана Корнети.
Во дополнителната програма на фестивалот ќе се одржи и промоција на книгата „30 современи грчки автори“ Скопје, 5 септември: Наградата „Прозарт“, што Интернационалниот литературен фестивал „ПРО-ЗА Балкан“ (21-23 септември) по 13. пат ја доделува на истакнат автор за авторски придонес кон развојот на книжевноста на Балканот, годинава му припадна на словенечкиот писател Евалд Флисар. Наградата ќе му биде доделена на авторот лично, на свеченото затворање на фестивалот, во Даут Пашин амам во Скопје, на 23 септември. Флисар е најпреведуваниот словенечки писател и драматург, автор со извонреден меѓународен успех – неговите романи и драми се преведени на 40 јазици, со вкупно 270 изданија ширум светот. Неговите дела се поставувани на сцени во Лондон, Вашингтон, Рејкјавик, Москва, Мумбаи, Њу Делхи, Токио и во десетици други професионални театри на сите континенти.
Флисар е автор на 18 романи, 16 драми, три книги есеи и бројни раскази. Тој бил претседател на Друштвото на словенечките писатели во три мандати (1995–2002). Добитник е на бројни награди, меѓу кои и највисоката државна награда за литература – Прешернова награда, наградата Жупанчиќ за животно дело, како и меѓународни признанија, вклучително и италијанската „La Magna Capitana“. Бил номиниран за меѓународната Даблинска книжевна награда и учествувал на повеќе од педесет книжевни фестивали и настани ширум светот. Тој е член на Словенечката академија на науките и уметностите. Неговиот роман „Чиракот на волшебникот“ (1986) е најчитаниот словенечки роман на 20 век, со 13 изданија во Словенија и бројни преводи. „Флисар е мајстор на раскажувањето и дијалогот, а неговиот јазик звучи со необична природност и во романите и во драмите. Преку остри конфликти на различни перспективи тој гради синтеза на севкупен светоглед. Со својата префинета синтеза на реализам, иронија, симболизам и чувствителност, Флисар заслужено се смета за наследник на Чехов, театарот на апсурдот и англиската и американската драма од втората половина на 20 век. Затоа наградата „Прозарт“ сосема заслужено му припаѓа на еден од големите балкански мајстори на пишаниот збор,“ – се вели во образложението за доделување на „Прозарт“.
Претседател на жири комисијата за доделување на наградата е проф. д-р Ермис Лафазановски, а членови се проф. д-р Александар Прокопиев и Дејан Трајкоски. -Да бидам искрен, бев изненаден кога ме известија дека сум годинашен добитник на престижната книжевна награда „Прозарт“. Изненаден и почестен. Почестен затоа што наградата ме става во редот на автори достојни за највисока почит, дури и восхит, а изненаден затоа што осумдесет години од мојот живот и работа ги поминав далеку, не само од Македонија, туку и од она што популарно се нарекува Балкан, вели Флисар во чест на наградата. -Колку и да звучи чудно, ова ќе ми биде втора посета на Македонија (или Северна Македонија, како што сум должен да ја нарекувам сега). Првата беше кога имав 17 години, заедно со една убава девојка која исто така имаше 17. Во летото 1962 година патувавме по далматинскиот брег и преку планините на Црна Гора до Македонија, сè до Охрид, каде поминавме повеќе од две недели, пливајќи кај црквата „Св. Јован Канео“, повеќе заинтересирани еден за друг отколку за Македонија. После тоа, низ Македонија поминав само уште двапати, со автомобил, на пат кон Грција и назад кон дома. И тоа беше сè. Сè до денес, ден кој стана еден од најголемите во мојот живот. Престижната награда ме потсети дека јас не сум само Словенец, Централноевропеец со мајка Австријка и татко од унгарско потекло, и не само државјанин на Австралија и на Обединетото Кралство (студирав и живеев во Лондон дваесет години), и не само чест и почесен гостин во Индија, каде што имам најголем број преводи – 45, и каде што една моја драма, поставена во Калкута, се изведува веќе седум години, ниту само добредојден патник во 99 земји во кои сум патувал досега, туку сум и, не само географски, како што некои тврдат, туку во значителна мера и историски и културно, дел од Балканот, каде што длабоко во срцето секогаш сум се чувствувал како дома, без да најдам рационална причина за тоа. Можеби затоа што каде било на Балканот, вклучително и во Македонија, секогаш се чувствувам како пријател меѓу пријатели, повеќе дома отколку во поголемиот дел од светот. Токму тоа можеби е главната причина зошто сум толку благодарен за оваа награда – вели Флисар.
Освен Флисар, гости на 13. издание на фестивалот ќе бидат српскиот писател и поет Небојша Лапчевиќ, бугарската писателка Елена Алексиева, една од најпознатите словенечки писателки за млади читатели Јана Бауер, како и домашните претставнички – поетесата, романсиерка и преведувачка од романски и словенечки на македонски јазик Лидија Димковска и Хана Корнети, писателка на проза и долгогодишна уредничка на академски и комерцијални текстови.
Во дополнителната програма на фестивалот ќе се одржи и промоција на книгата „30 современи грчки автори“ Во рамките на ПРО-ЗА Балкан, годинава се одржува 12. програма „Скопје фелоушип“, која годинава се реализира во соработка со КУД Содобност од Словенија, а ко-финансиранa е од програмата „Креативна Европа“ на Европската Унија.
Организатор на интернационалниот литературен фестивал „ПРО-ЗА Балкан“ е издавачката куќа „Прозарт медиа“ од Скопје. Поддржувачи на „ПРО-ЗА Балкан“ се: Министерството за култура и туризам, „Традуки“, Културно-информативен центар на Бугарија во Скопје, Амбасада на Грција, Амбасада на Словенија, СПОНА, Амбасада на Шпанија, КУД Содобност, Умно.мк и Метрика Култура.
Култура
Македонски филмски триумф во Венеција: „Силјан“ ја освои наградата на најинспиративен филм

Во срцето на Венеција, на најстариот и најпрестижен филмски фестивал во светот, Македонија испиша ново златно поглавје.
„Силјан“, новиот документарен филм на двојно оскар-номинираната режисерка Тамара Котевска, ја освои една од најретките награди на Биеналето – „Cinema and Arts Award“, позната и како „Наградата на Музата“, дел од официјалната натпреварувачка програма. Во конкуренција од 20 филмови за ова признание, „Силјан“ го освои првото место и беше прогласен за најинспиративен филм на биеналето.
Иако беше вон главната конкуренција („Out of Competition“) за Златен лав, токму „Силјан“ успеа да се издвои и да замине од Венеција со врвно признание.
„Out of Competition“ е официјална секција на фестивалот, втора по важност веднаш зад „In Competition“. Во неа традиционално се вклучуваат светски автори како Werner Herzog и Sofia Coppola, кои своите нови дела ги претставуваат пред глобалната публика, додека нивните филмови паралелно патуваат и на други А Категорија фестивали. „Силјан“ е еден од ретките филмови што во исто време го освоија и Венеција и Торонто, па токму оваа престижна позиција овозможи да блесне на двете најголеми сцени годинава.
„Ова е мојот најважен филм досега, затоа што во секоја смисла беше најголемиот предизвик за мене и како режисерка и како продуцентка на документарци. Го започнав во време кога филмската индустрија во мојата земја беше во длабока криза, и токму затоа решив да тргнам сама, не сакав да стојам во место. Филм започнат со толку лична инволвираност и страст, за само две години прерасна во она што е денес. „Силјан“ е моја лична приказна, поврзана со моите корени и мојата култура, и затоа можев толку искрено да ја преточам во овој храбар и артистички филм,“ изјави Тамара Котевска за време на доделувањето на наградата.
„Силјан“ е документарна бајка инспирирана од македонскиот фолклор од 17-ти век. Филмот ја следи судбината на Никола, земјоделец кој по тешка криза останува сам и на депонија пронаоѓа бел штрк со повредено крило. Од таа средба започнува магична врска што станува метафора за човечкиот опстанок, нежност и надеж. „Во најзаборавените, но најбогати и живописни предели успеав да најдам приказна што е совршено огледало меѓу животите на белите штркови и човештвото воопшто,“ вели Котевска.
Официјалниот критичар на Венецијанското биенале (Venice Film Festival) вели дека приказната за „Силјан“ има истата извонредна и ненаметната универзалност како „Honeyland“, но со многу подлабок уметнички израз.
Филмот зад себе има импресивен меѓународен тим – од Ciconia Film, преку Concordia Studios и The Cornershop, до продуцентката Anna Hashmi. Jean Dakar стои зад мајсторската кинематографија, а Мартин Иванов ја обликува приказната со беспрекорна монтажа. Музиката е дело на Joe Wilson Davies и Hun Oukpark од студиото на Hans Zimmer и создава повеќеслоен звук што станува невидлив лик во филмот. Јорданчо Петковски е клучен продукциски соработник на Котевска со кого веќе има долгогодишна успешна соработка. Само две недели пред заминувањето во Венеција, тимот го заврши снимањето на првиот долгометражен игран филм на Котевска, „Човек против јато“.
Hollywood Reporter го нарекува филмот „апсолутен шармер, трогателен поглед на врската меѓу човек и птица, со сите нејзини мистерии, топлина и практични предизвици.“ Критиката посочува дека „со мајсторска widescreen кинематографија од Jean Dakar, беспрекорна монтажа од Мартин Иванов и повеќеслоен музички запис од Davies и Oukpark, филмот се движи меѓу раскошни пејзажи и интимни сцени, создавајќи највозбудливи секвенци што фокусот го ставаат на невозможно елегантните птици и нивните гнезда на покриви, камбанарии и електрични столбови.“
Култура
Вино, платно и инспирација: Скопје доби нов урбан простор, каде што секој може да биде уметник

Во Скопје официјално беше отворен простор за цртање на платно и дегустација на вино, сместен кај „Едера руфтоп“.
Зад овој свеж и инспиративен проект стои млад ентузијаст – тој има 25 години и со поддршка од семејството и од девојката создаде нешто што ѝ недостигаше на уметничката и на социјалната сцена во градот.
„Сакавме да создадеме простор, каде што луѓето ќе може да се опуштат, да го променат своето секојдневие и да ја изразат својата креативност без притисок, сето тоа со чаша квалитетно вино во рака“, вели тимот на Art Room.
Идејата е едноставна, но моќна: резервираш термин, доаѓаш без потреба да знаеш да црташ, а професионален уметник те води низ процесот додека се опушташ со вино и музика. Секоја сесија трае 2 и пол часа, а темите се менуваат месечно и се најавуваат однапред.
Вината се внимателно избрани – од македонското на „Тиквеш“, Special Selection, па сè до етикети од Италија, Франција и од Шпанија.
Она што го издвојува овој концепт е неговата мултифункционалност: покрај редовните термини, просторот може да се изнајми за родендени, team buildings и за приватни забави, a за време на викендите просторот ќе може да се резервира дури и за најмладите: нудат детски креативни сесии со времетраење од 2 часа, сокчиња наместо вино и многу бои. Родителите може да бидат присутни за време на овие сесии доколку сакаат или, едноставно, може да ги остават децата да уживаат во уметноста.
„Имаме и креативен ѕид, каде што секој може да напише како се чувствува тој ден, има и мало катче за одмор и шанк за оние што сакаат да наздрават со уште една чаша вино“.
Свеченото отворање на Art Room беше проследено со позитивна енергија, насмевки, музика и инспирација.