Култура
Почина Лешек Колаковски, философот на социјализмот со човечки лик
Во петокот навечер на Оксфорд, на 81 година од животот, починал полскиот философ Лешек Колаковски, кој од 1956 г. ја предводеше линијата на критика на историскиот материјализам од сталинистички тип, објави во понеделникот универзитетот
За Лешек Колаковски се вели дека во историјата на философијата, малкумина се оние како него што со своите скршнувања прецизно го отсликувале духот на времето. Во неговата биографија останува забележано дека почнал како марксистички догматик, но дека по бурната 1956 г. причински го критикува историскиот материјализам од сталинистички тип, определувајќи се за т.н. „социјализам со човечки лик“, според терминологијата на француските егзистенцијалисти за систем кој стои меѓу социјалдемократијата и комунизмот.Тоа, пак, своевремено беше една од масовните заблуди кои ги проектираше југословенскиот комунистички режим со т.н. „работничко самоуправување“.На територијата на поранешна СФРЈ, со манипулативноста на режимот, идеите на Колаковски беа извртувани, но сепак неговата философија најде плодна почва меѓу прогресивните академски и философски кругови. Колаковски беше философ на практиката кој го критикуваше монополот на партијата (секако, мислиме на комунистичката) и ги предводеше оние мислители кои сметаа дека е можна директна демократија низ самоуправувањето. Во СФРЈ тој им даваше поддршка на своите истомисленици низ легендарното списание Praxis, а честопати беше учесник на Корчуланската летна школа.Откако во 1968 г. им даде поддршка на полските студенти, тој беше протеран од тамошниот универзитет, по што емигрира во Англија и почнува да работи на Оксфорд, каде предава од 1970 до 1995 г. Инаку, во книгата „Главните текови на марксизмот“ престанува да го смета сталинизмот за девијација на марксизмот, застанувајќи зад тезата дека примената на стојалиштата на Маркс нужно водат во тоталитаризам, со што во периодот од 70-тите години од минатиот век, на Запад стана најцитираниот поранешен марксист.Но, задржувајќи го интересот за Марксовата „критика на се’ постоечко“ и неограничувајќи го разумот само на научно утврдената вистина, Колаковски создаде простор за метафизиката.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Поддршка за културата во Битола: MINT зад Шекспир фестивалот 2025
Денес официјално започнува Шекспир фестивалот во Битола, еден од најзначајните и најреномирани театарски настани во регионот, кој годинава повторно ги обединува највлијателните и најиновативните Шекспирови продукции од светот.
Организиран од Народниот театар Битола, фестивалот претставува платформа каде класичните драмски текстови добиваат современи интерпретации, а Битола станува центар на висока сценска уметност.
Во пресрет на свеченото отворање, денес се одржа работна средба помеѓу директорот на Народниот театар Битола, Васко Мавровски, и генералниот директор на MINT Fintech Group, Никола Јошевски. MINT е долгогодишен партнер и спонзор на Народниот театар Битола, а годинава ја проширува својата поддршка и како клучен спонзор на Шекспир фестивалот.
Средбата, одржана во фоајето на театарот, беше можност за разговор за заедничката визија, новите идеи и стратешкото планирање на програмските и културните иницијативи за 2026 година.
„MINT продолжува да вложува во културата не како обврска, туку како уверување дека уметноста ја гради заедницата, а силната културна сцена значи силно и одржливо општество,“ истакнаа од компанијата.
Вечерва, со кревање на завесата, Битола повторно ќе стане театарски центар чијашто традиција, енергија и визија ја прават препознатлива на културната мапа на регионот.
(ПР)
Култура
Објавен „Речник на псевдонимите во македонската книжевност од првата половина на ХХ век“ од Славчо Ковиловски
„Македоника литера“ објави нова книга на Славчо Ковилоски со наслов „Речник на псевдонимите во македонската книжевност од првата половинана ХХ век“.
Овој речник се надоврзува на „Речникот на псевдонимите во македонската книжевност од XIX век“, од истиот автор, публикуван во 2022 година. Покрај лажните имиња од сите видови (псевдоними, кратенки, знаци) овде се вклучени и одредници со прекари на публицисти, родените имиња на авторите, како и одреден број партизански псевдоними.
Во Речникот се наоѓаат книжевни псевдоними на 187 автори и 36 псевдоними од други области со вкупен број од 223 лица со скриени имиња. Исто така, има 19 родени (крстени) имиња на луѓе од книжевноста и културата, како и 37 автори чии прекари се споменуваат покрај нивните имиња. Вкупниот број на псевдоними изнесува повеќе од петстотини. Посебно поглавје е посветено на теорискиот пристап при објаснувањето на методологијата, односно постапките за дешифрирање и категоризирање на скриените имиња. Овој дел е особено важен, бидејќи без соодветен критички метод на потврдување или негирање на авторството препишано според псевдоним, не може да се добие релевантен одговор, прецизно дефиниран, елабориран според современите концепции на теоријата на книжевноста, но и на книжевно-историските односи и практики.
Славчо Ковилоски (Скопје, 1978) е македонски книжевен историчар, културолог, поет, прозаист. Автор е на неколку прозни, поетски и монодрамски дела, како и на повеќе монографии од областа на книжевноста, историјата и културологијата. Прикази и статии објавувал во повеќе македонски списанија и дневните весници. Има преведено шест белетристички и научни дела од хрватски и бугарски на македонски јазик и повеќе преводи од српски јазик објавени во периодиката. Делови од неговото прозно и поетско творештво се преведени и препеани на неколку европски јазици.
Работи во Институтот за македонска литература (Одделение за македонска литература во XIX век), при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје.
Култура
Пијано-рецитал „Скопје во петолиние 2028“
Културниот информативен центар – Скопје го најавува пијано рециталот „Скопје во петолиние 2028“ – македонска музичка приказна во чест на Скопје, Европска престолнина на културата 2028.
Овој уникатен рецитал ќе ја раскаже музичката приказна на нашиот град преку внимателно одбрани дела на македонски композитори, претворајќи го Скопје во вистинска партитура, а пијаното – во раскажувач. Рециталот претставува интимна пијанистичка нарација која го пренесува духот и енергијата на градот директно до срцето на публиката.
На пијаното ќе настапи Давид Павиќ, млад, но веќе признат пијанист кој го претставува новиот бран на македонски уметници. Со внимателно одбраниот репертоар, рециталот ќе го истакне генерацискиот премин на македонските композитори и континуитетот на музичкото изразување во Македонија.
Овој рецитал е прв целовечерен концерт од ваков вид воопшто кај нас, во кој младата надеж на македонската пијанистичка сцена, Давид Павиќ, преку својот личен уметнички израз ќе ги претстави делата на македонските композитори во ново светло.
Со внимателна интерпретација и емоционална длабочина, тој не само што ги оживува музичките дела на македонските композитори, туку и ги афирмира пред домашната и меѓународната публика.

