Култура
„Концерт за една душа“ – филмска вечер со Иван Митевски – Копола

Во мултимедијалниот центар Мала станица утревечер, со почеток во 21 часот, ќе се одржи проекција на документарни и играни филмови од еден од најплодните македонски режисери, Иван Митевски – Копола
Оваа филмска вечер е насловена „Концерт за една душа“ и се одржува во рамки на „Скопско лето 2009“. Ќе бидат прикажани „Време на леталата“ (1980), „Глас“ (1985), „Заминување од Пасквелија“ (1992) и „Мајсторот на патината“.
„Иван Митевски е еден од најплодните македонски режисери, со мошне голем опус на документарни и играни филмови, главно во продукција на Македонската телевизија. Прегледувајќи ја филмографијата на Иван Митевски – Копола, прво што ми паѓа на ум е: каде исчезна ТВ-продукцијата во Македонија? Не сакам да верувам дека (не)можностите и (не)условите за творците се единствената причина за замирање на толку значајниот сегмент од националната култура. Од друга страна, сакам да верувам (како што тоа на десетици места во своите филмови го прави Митевски) дека надежта е водилка на животот и дека постојат и причини, а и луѓе за кои транзициониот вакуум е само лош сон по кој ќе следи творечко и човечко будење. Претставувањето на дел од филмскиот опус на Митевски е иницирано токму заради таквото будење. Да се инаугурира една специфична естетска категорија во рамките на еден мал антропоцивилизациски диверзитет неопходно е таа да се темели врз категориите – талент и работа. Но, ваквиот поедноставен „услов” секако ќе мора да излезе од своите тесни рамки и да екстензира со уште дузина придружни елементи без кои уметноста би останала само тежнеење кон некаков полуартикулиран духовен изблик на умешна комбинација помеѓу волјата и технологијата. Самата оваа премиса која бара далеку поопсежна елаборација во „случајот” на Иван Митевски ни отвора нови визури и светогледи, микро и макро светови, болскоти и црнила, тишини и жагори… Сето тоа и уште многу повеќе, зашто Иван Митевски открива видливи но потзаскриени животни нешта, раскажува мали приказни кои кријат големи вистини. Тој не додава бои во своите животно-филмски слики, туку само ги нијансира сите детали на тие слики.Тој не се расфрла со светлината, туку ја насочува во саканата прецизно избрана насока… Многумина, филмовите на Митевски ги доживеале или ќе ги доживеат како автентичен носталгичен документ, што во својата основа е точно. Сепак, една друга карактеристика им дава и поинаков печат на неговите филмови. Тоа е филмската структура, втемелена на најдобрите традиции на светското филмско искуство, мошне вешто комбинирање на современиот филмски израз со патината на ова поднебје. Нешто што италијанскиот неореализам го доведе до дефинирана филмска форма, или американскиот вестерн. Митевски е одамна модернист во македонскиот филм. Неговиот ‘Глас’ е тивок, мал, речиси заробен во амбиентот на Брајчино, но тој со силна метафорична експлозивност патува преку океанот, за да допре во средиштето на емоциите, за тие, чувствата во ‘Време на леталата’ да се трансформираат во љубов и надеж, а во ‘Заминувањето од Пасквелија’ во жестока кошмарна тензичност. А, сето тоа за да кулминира со on the road сагата за ‘Концертот за една душа’. Од позначајните награди ќе ги споменеме: 1978 г. – Награда за режија за ТВ-филмот ‘Златни години’ на фестивалот во Порторож; 1995 г. – Гран-при за документарниот филм ‘Капење на стреите’ на Фестивал за детска и програма за млади во Бугарија; 1995 г. -‘Златна маслинка’ на ТВ-фестивалот во Бар за филмот ‘Заминување од Пасквелија’ и специјална награда за истиот филм на фестивалот Про Футура во Берлин; 1993 г. Гран-при во Порторож за филмот ‘Глас’; 2004 г. – Гран-при за ‘Мрежа на времето’, на фестивалот во Бар; 2005 г. – Најдобар документарен филм на фестивалот во Њујорк за ‘Планетариум'” – Влатко Галевски.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Прва самостојна изложба на младиот уметник Константин Солак во Битола

Вечерва, со почеток во 20:30 часот, во рамките на Програмата на Битолското културно лето „БИТ ФЕСТ“, ќе биде отворена првата самостојна изложба на младиот уметник Константин Солак.
Изложбата, под наслов „Декларација на вредност“, опфаќа повеќе дела – слики, цртежи и фотографии – преку кои авторот пренесува свој автентичен израз.
Константин Солак, 19-годишен битолчанец, е првенец на генерацијата во Државното средно училиште за ликовна уметност и дизајн „Лазар Личеноски“ во Скопје. И покрај младите години, веќе се истакнува со активноста и креативноста на повеќе уметнички полиња. Има учествувано на бројни конкурси и е добитник на награди за авторски фотографии, слики и кратки филмови.
Работел на повеќе проекти во соработка со здруженија и амбасади, меѓу кои и оние поддржани од амбасадите на Италија и Холандија.
Изложбата ќе биде поставена во Културниот центар „Магаза“ и ќе биде отворена за посетители до 15 август, секој ден од 18:00 до 21:00 часот.
Култура
МАНУ и „Матица“ објавија уште една книга со записи од Божин Павловски

Македонската академија на науките и уметностите и „Матица македонска“, објавија уште една книга од еден од најреномираните и најчитани македонски писатели, академик Божин Павловски – книгата „Записи од надземјето: клетии“. Оваа е втора по ред книга на Павловски со записи од ваков вид, односно се појавува кратко по „Записи од надземјето: чудесии“. Читана во целина, новата книга на Павовски е своевидна историја на македонската општествена, политичка и културна стварност во XXI век. Со прочит на текстовите датирани од почетокот на 2000-тите години наваму се доаѓа до многу појасна слика за сето она што Македонија го доживеа и преживеа во поголемиот дел од периодот по прогласувањето на македонската самостојност и независност наваму.
Запишаното во „Записи од надземјето: клетии“ потсетува на сите грешки, падови, успеси, жигосувања, подметувања, лаги, интриги, поигрувања, предизвици и успеси со коишто се има соочено македонското општество во новиот милениум, особено како резултат на дејствувањето на т.н. политички елити. Согледано од перспективата на еден од најреферентните интелектуалци и двигатели во македонското општеството во втората половина на XX и во XXI век. Несомнено, оваа е прва и засега единствена книга што толку сеопфатно „портретира“ толку долг период од македонското современо битисување, и тоа со изразит критички тон што не е упатен од временска дистанца, туку за секој настан или појава датира од периодот на случувањето, што отвора многу дилеми дали и колку згрешија многу чинители на македонската општествена стварност што не секогаш беа подготвени да ги слушнат мислењата, искуствата и визиите, но и да ги прифатат критиките од еден врвен интелектуалец од рангот на Павловски.
– И други ме прашале зошто во 1989 година ја напуштив Македонија? Знам дека тоа предизвика бранувања, од восхит до завист, револт и одмазда. Со оглед на моите зрели години (47) веројатно мојата постапка беше провокативна. Имам дадено неколку конвенционални одговори дека преселбата била мотивирана од амбицијата да креирам подобра иднина за своите деца и да им отворам пат на своите дела. Но сега, од оваа дистанца, кога се мисли дека го постигнав тоа, јасно е дека Македонија не сум можел да ја напуштам трајно никогаш затоа што сум ја носел во себе. А тоа заминување може да се доведе во врска со творечкиот немир, односно со немирот на хероите што ги креирав. И тие беа веќе дисперзирани по континентите. Темите што ме преокупирале тогаш барале од мене да го завладеам не само духовниот туку и географскиот простор. Така постапиле безброј мои книжевни идоли, од Дејвид Лоренс до Дејвид Малуф. И како што овој вториов секоја година и се враќа на Австралија, така јас годинава по дваесет и втори пат и се вратив на Македонија, пишува Павловски во пораката до читателите на почетокот на книгата.
Впрочем, „Записи од надземјето: клетии“ е силна потврда за нераскинливата врска на академик Божин Павловски со Македонија. Од неа се чита и дека македонската стварност, тој, иако некогаш физички одалечен илјадници километри, ја согледувал и анализирал подобро, посуштински и покритички од многумина што постојано, дури и активно (па дури и со својата пасивност) биле и/или дел од неа, физички присутни во татковината. Или, инаку кажано: Павловски не еднаш бил и позагрижен, поодговорен, поанализитичен и пореален за „македонцките работи“ од многумина други што со своите ставови биле/се присутни во македонскиот културен простор. Додека некои интелектуалци селективно ја перципираа реалноста, а други ја премолчуваа од „комфорна зона“, и дури трети ја гледаа со очила со субјективна диоптрија низ која и на своите современици сакаа/ат да им ја наметнат својата „слика“, Павловски, бескомпромисно, неселективно и подеднакво објективно кон сите субјекти на македонската стварност има укажувано на грешките, манипулациите, подеднакво доблесно колку и за македонските успеси.
Неслучајно, „Записи од надземјето: клетии“ може да се чита како историја на Македонија во досега изминатиот период на XXI век. Во неа не е пропуштен ниту еден важен, престврен или судбоносен момент од македонското битисување во периодот од 2000-тите години наваму, а големата вредност на сите текстови е фактот што нивната првообјава, а со тоа и првите апели од Павловски се имаат случено во моментот кога нештата се случуваа. Затоа, до степен и што изненадува, „Записи од надземјето: клетии“ и нѐ потсетува на сето она што како народ, нација и држава го имаме преживеано во децениите зад нас, а од кое, многу се чини сме заборавиле или едноставно сме го потиснале во својата колективна меморија. Додатна вредност е што со објавувањето на оваа книга, сето тоа е на увид и на помладите генерации, коишто можеби и ќе го дадат одговорот на дилемата колку македонската општествена стварност денес ќе беше поинаква поинаква ако во децениите зад нас, при носењето судбоносни одлуки за државата, навремено се чуеше и разбереше гласот на македонскиот интелектуалец, некогаш отелотворен и како крик упатен од Австралија.
Впрочем, „Записи од надземјето: клетии“ може и треба да се чита и како продолжение на претходната книга на Павловски, „Записи од надземјето: чудесии“, како целина што се однесува доминантно на македонската стварност во векот што го живееме. Текстовите од овие две книги претставуваат изворници не само за сето она што се има случено и за не многу афирмирани податоци, сознанија и согледби, туку и за пропуштени шанси, можности и години кога не секогаш се прифаќаше критиката на општественик од ваков формат, и тоа во сите „етапи“ на македонската самостојност.
Книгата „Записи од надземјето: клетии“ и претходната „Запиди од надземјето: чудесии“ се дел од собраните дела на академик Божин Павловски во 26 тома, во издание на МАНУ и „Матица македонска“.
Во текот на овој месец, „Матица македонска“ има акција во која сите книги што се однесуваат на македонскиот национален идентитет се достапни по половина цена, а како што беше најавено, книгоиздавателството до крајот на август ќе објави и уште неколку нови книги што се однесуваат на важни прашања за Македонија, за нејзината историја и за нејзината сегашност.
Култура
Oтворањето на изложбата „Цвеќе на мирот“ на Живко Поповск- Цветин во галеријата „Метаноја“

Изложбата „Цвеќе на мирот“ на Живко Поповски – Цветин ќе биде отворен во галерија „Метаноја“ во среда 6 август 2025 година од 11:55 часот.
На настанот ќе учествуваат Лидија Лучко-Јеремиќ со поема по повод атомските бомби врз Хирошима и Нагасаки. Музичко поетски перформанс ќе имаат музичарот Никола Стојковски и актерката Арна Шијак.
За изложбата д-р Коста Милков вели, „Низ долгите години на неговите заложби за мир, Живко Поповски – Цветин насликал илјадници и илјадници слики со цвеќе на мирот. Неговиот прв формален настап е во далечната 1972 со изложени мозаици и колажи во Демир Хисар, а последниот е во Задар во јуни 2025, под име „Цвеќе на мирот“ по повод „Денови на уметноста“ во Хрватска. Повеќе од пет децении преданост и посветеност сведочат за непоколебливоста да се биде миротворец.“
Живко Поповски – Цветин (р. 1944, с. Брезово) е сликар на мирот и хуманист. Тој е поранешен претседтел на црвениот крст на Македонија и спаѓа меѓу номинираните за Нобелова награда за мир. По професија е агроном, но неговиот животен пат го обележуаат новинарството, јавната служба и уметноста во име на мирот.
Поповски – Цветин како уметник е препознатлив по мисијата „Цвеќето на мирот“. Од 1970 година има реализирано над 300 изложби во земјата и светот и подарено повеќе од 40.000 слики, кои пренесуваат порака на мир и надеж. Неговите дела се наоѓаат кај државници, уметници, поети и обични луѓе ширум светот.