Култура
Бистро, матно-чакрлија!
Охридско лето 2009
Пишува: Влатко ГАЛЕВСКИНа една година пред “златниот јубилеј” на најпрестижниот и најдолговечен мултикултурен фестивал во Македонија, секако треба да погледнеме и наназад и нанапред, за да знаеме што сме направиле и што требит да напраиме за понатаму Од онаа далечна 1960 г. кога во историјата ќе биде забележано дека нашата уметница Ана Липша Тофовиќ и практично ги постави темелите на Охридско лето, во текот на пет децении во градот под Самоилови кули настапија илјадници уметници од целиот свет. Ако барем се повикам на сопственото сведоштво и помнење ќе ги спомнам: Давид Ојстрах, Андре Вотс, Алдо Чиколини, Андре Навара, Рави Шанкар… дузина атрактивни театарски претстави… ликовни претставувања… итн. Од поновите изданија секако ќе останат ако не запаметени, барем забележани, минатогодишното отворање со Хозе Карерас и годинашново со Енио Мориконе.Со веќе сериозната традиција на фестивал кој е на европската и светската мапа на значајни летни фестивали, Охридско лето со повремени осцилации главно го држи своето меѓународно реноме.Но, последниве 2-3 години се чини уметничкиот (сериозниот) рејтинг на фестивалот како полека да му отстапува место на туристичкиот (популарен) концепт. Последново издание тој концепт и особено беше нагласен, како со изборот концерт за отворањето (Мориконе), така и преку форсирање на оф-програмата. Настрана “лошата среќа” со дури три откажувања на театарски претстави, како и знакот прашалник за квалитетот на оние кои се одржаа. Да се надеваме дека преостанатите две недели ќе бидат на потребното уметничко рамниште за фестивалот.Континуираното следење главно на музичките настани годинава сепак создава слика на коректен, пристоен избор на програма и гости. Ако одиме хронолошки, тоа би изгледало вака за првата половина од фестивалот:Отворање Антички театар, Охрид. Влегување во 20 часот. Почетокот е најавен за 21. Проблеми со ненумерирани седишта, стани, премести се, па пак стани… Дами и господа со лесна гардероба, шлицеви, деколтеа, голи раменици, пак стани-седни. Заладува. Тројцата претседатели пристигнуваат на време, а сепак се доцни со почетокот 30 минути. Хорот и оркестарот се веќе на бината. Пред бината и наоколу римско-антички воини и воинки со факели. Тие се потопло облечени, со панцири и скуталиња. Го чекаме големиот (мал по раст) Мориконе… Следуваат нови 40 минути тривијални поздравни говори (Џорлев, Лилиќ) со напорен превод на англиски и непотребното предолго “отворање” на претседателот и покровител Ѓорге Иванов. Конечно, Енио Мориконе, аплауз силен, громогласен, искрен, за разлика од оној наменет на “отворачите”, млак и срамежлив. Маестро Мориконе нè удостои со неговото присуство. Концертот беше величествен, монументален и вонсериски музички настан во сосема соодветен амбиент. Доаѓањето на Мориконе во Македонија е мал подвиг на организаторите, но големите пропусти во протоколот и организацијата се мала утеха дури и за толерантна публика. Единствено што ним не може да им се припише како грев е тоа што тие никако не беа виновни за студеното време. Следуваа Просечната претстава Бура од Шекспир на театарот Константин Величков од Пазарџик, Бугарија, одиграна пред речиси празна сала.Донекаде спастрен Александар (за разлика од скопската премиера) на Љубиша Георгиевски.Со програма од Моцарт, Бетовен, Витали и Сен-Санс се претставија виолинистот Валериј Ојстрах (внук на спомнатиот Давид) од Русија и пијанистот Франческо Де Ѕан од Италија. За разлика од првиот дел кој беше на работ на здодевност, Витали и Сен-Санс прозвучија многу поатрактивно и се чини посоодветно во амбиентот на Св. Софија.За Еаст-Њест театарот од Сараево и останатите театарски претстави читајте во прилогот на колешката Лилјана Мазова во овој број на Форум.Иако најавувани како четворорачна атракција, со завидни референци во своите биографии, Шпанците Карлос Лама и Софија Кабрука како да не успеаја до крај да ја возбудат публиката во Св. Софија.Во куќата на Робевци беше отворена изложба со наслов Миг и Вечност на ликовниот уметник Стефан Хаџи-Николов. Еден од ретките хиперреалисти на нашиве простори, Хаџи-Николов се претстави со дваесетина масла на платно специјално изработени за овој простор. Одлична посета, по голема жештина.Џорџ БенсонЗа волја на вистината, или во име на реномето кое го ужива Бенсон, веројатно и немаше место за какво и да е сомневање во квалитетот на концертот. Евентуалните скепси делумно беа во однос на организацијата на настанот, но за среќа (или за “браво”), сè беше тип-топ. Почетното загревање со џезирани блуз-балади прерасна во фина фанки атмосфера, за да кулминира на крајот со вистинска фанки-рок журка, кога преполната арена последниот половина час го ислуша стоејќи, поточно го одигра во слободна групна кореографија. Навистина ретко доживување. Просто неверојатно во живо да се слушне такво бравурозно свирење на гитара, толку “расфрлање” шарм и насмевки и толку беспрекорна вокална умешност… А за да биде така како што беше, “виновни” беа и членовите на бендот, од кои секој поединечно работеле со најголемите ѕвезди од светската естрада: Бритни Спирс, Кристина Агилера, Стиви Вондер, Барбара Стрејсенд…Вистински погодок направија сите оние кои специјално за овој концерт допатуваа од разни краишта на Македонија (па и однадвор), а вистинско промашување сите оние кои веќе беа во Охрид, а пропуштија да бидат дел од музичкиот настан на годината. Веројатно ова беше единствениот концерт во оф-програмата кој во потполност ги оправда очекувањата, барем во првиот дел од фестивалот.Потоа…КФЏ Орцхестра од Франција со озвучување на филмски слики. четворица млади парижани кои по принципот “Кулешов ефект” (оттаму и името на бендот) според рускиот филммејкер Лев Кулешов – “монтираат” во живо музика врз филмски слики од стари неми филмови. Срамежливо, неубедливо, па и уплашено момчињата како да не знаеја да внесат ни минимум возбуда во интерпретацијата, па повеќе од видливо беше дека се работи за просечни и неискусни музичари кои сè уште лутаат во потрага по здрав концепт. Особено неинвентивни беа клавирските изведби чиишто хармонски склопови беа на работ на евтиниот клајдермановски манир.Разбирливо е зошто публиката не бараше бис. Браќата Клаз и Куба перкашн се претставија со својот проект Цлассиц Меет Цуба. Петорката во состав Ерменец (пијано), двајца Германци (контрабас и тапани) и двајца Кубанци (конги и перкусии), сите извонредни музичари, елегантно избегнувајќи го сквернавењето на класичната музичка литература, понудија осмислени и одлично отсвирени кубано-џез варијации на теми од Бизе, Моцарт, Брамс… Весела сериозност – тоа е идејата на ЦМЦ на што од публиката им беше возвратено со три бис барања. Финалето речиси сите го дочекаа на нозе, а некои темпераментни девојки собраа храброст да танцуваат и на сцена заедно со музичарите.А, може ли да се остане рамнодушен кога на крај ќе ве повикаат на танц со Оѕе цомо ва, ма ритмо?Македонската филхармонија под диригентство на Борјан Цанев, за жал поради дождот, наместо на отворено, со два часа поместување концертот го одржа во импровизирани услови во Домот на културата, и тоа во најмала рака го девалвираше доживувањето. Додека настапот на симпатичниот пијанист од Црна Гора Ратимир Мартиновиќ помина без поголема возбуда (Чајковски), во вториот дел се претстави младиот Аргентинец Серџо Тјемпо. Маестрална пијано интерпретација на Рахмањинов, овации и долг, долг аплауз.На први август во предворјето на Св. Софија настапи џез-оркестарот на ХГМ (Хрватска глазмена маладеж), биг-бенд составен од музичари до 30-годишна возраст под раководство на Зиги Фигл од Австрија и со Кокан Димушевски како специјален гостин. Слушавме џез-транскрипции на Битлси, музика на Миленко Прохаска и на Димушевски. Едноставна, но истовремено одлична џез-свирка на која 15 млади луѓе покажаа дека и со апостолки, бермуди и маички може да се направи топ-џез-полноќен концерт. Финалните четири џез-рок нумери на Кокан беа одлична жешка завршница на ова весело и квалитетно дружење со публиката.Кога сè ќе се собере, Охридско лето (прв дел) сепак успева да држи затегнати дизгини (и покрај конкретните проблеми со театарските претстави) и би било добро до 20 август да се почувствува и галопирање по охридската калдрма.А, тоа дали Каролина, Ламбе, Андријана можат да бидат заедно со Бенсон во оф-програмата…?
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Љутков: Културното наследство не е минато што го чуваме по инерција, туку иднина што ја градиме со свест
Министерот за култура и туризам Зоран Љутков, австрискиот амбасадор Мартин Памер, претседателот на Управниот одбор на ЕВН Македонија, Волфганг Мајер, и директорката на Археолошкиот музеј на Македонија, Магдалена Манаскова, го посетија археолошкиот локалитет Тумба Маџари по повод потпишување Договор за долгорочно користење на парцела во сопственост на ЕВН што е во рамките на локалитетот.
Локацијата што денес се отстапува за долгорочно користење, во рамките на археолошкиот локалитет Тумба Маџари, станува дел од живата мрежа на научна работа, теренски истражувања, едукација и развој.
Кога јавниот и приватниот сектор застануваат на иста страна, на страната на заедничките општествени вредности, тогаш и ефектот никогаш не изостанува. Со потпишувањето на денешниот договор, локалитетот Тумба Маџари добива нова перспектива.
Љутков упати благодарност до Волфганг Мајер, претседател на Управниот одбор на ЕВН Македонија, до ЕВН како компанија и до австрискиот амбасадор Мартин Памер за континуираната соработка во областа на културата.
Министерството за култура и туризам стои зад оваа иницијатива, активно поддржувајќи ја соработката меѓу јавниот и приватниот сектор, создавајќи широк круг на поддршка и ангажман. Оваа партнерска врска не само што го зајакнува нашиот културен идентитет туку, исто така, го поттикнува развојот на туризмот и на економијата, притоа создавајќи нови можности за локалните заедници. Потпишувањето на денешниот договор не е само правен акт, ова е чин на зрелост на заедницата што го препознава културното наследство како вредност што има смисла само кога заеднички се чува и се споделува.
Култура
Концерт на Дони Мекаслин и националниот џез-оркестар
На 14 јули 2025 година, со почеток во 21:00 часот, во Македонскиот народен театар, љубителите на џезот ќе имаат можност да присуствуваат на извонреден концерт, заеднички настап на еден од најсмелите и највпечатливи саксофонисти и композитори на современата џез сцена, Дони МекКаслин и Националниот џез оркестар. Диригент на концертот ќе биде маестро Владимир Николов.
Името на Дони МекКаслин (САД) стои зад едно од најзначајните музички изданија на 21 век – Blackstar, последниот албум на Дејвид Боуви, на кој токму МекКаслин беше една од клучните креативни сили што го обликуваа неговиот експериментален звук. Од тој момент, МекКаслин продолжува да ги редефинира границите на џезот, создавајќи музика која живее на пресекот меѓу жанровите – каде електрониката, арт-рокот и импровизацијата се среќаваат со слободата на изразот. За тоа сведочат албумите Blow. (2018) и I Want More (2023) – хибриден звук кој не припаѓа на еден жанр, туку на уметноста како процес на преобразба.
New York Times за еден негов концерт напиша: „Сè започна со синтисајзер што пулсира во слободен ритам, за потоа да премине во тенор-соло што звучеше и како бура и како молитва.“
Билетите за концертот може да се набават online на MKTickets и на продажните места на МКТикетс. На самиот ден на концертот билетите ќе бидат достапни и на билетарницата на Македонскиот народен театар (МНТ).
Култура
Изложба посветена на ансамблот „Мањифико“ во Градскиот музеј во Крива Паланка
Ретроспективната изложба посветена на еден од најзначајните македонски музички состави – ансамблот „Мањифико“, кој во своето 31- годишно постоење остави длабоки траги во македонската и меѓународната музичка сцена, ќе биде отворена на 5 јули (сабота) 2025, со почеток во 20,30 часот, во уметничката галерија на ЛУ Градски музеј Крива Паланка.
Изложбата е екслузивен и траен спомен и чествување на богатиот опус на „Мањифико“ со обемна збирка од над 240 селектирани експонати, фотографии, постери, документи, аудио-визуелни снимки и архивски материјали кои сведочат за извонредната уметничка активност и достигнувањата на овој реномиран состав. Меѓу нив е и монографијата „Ансамблот Мањифико мит-легенда или реалност“, чиј автор е еден од основачите и член на овој состав Пантелеј-Панче Кочовски.
Експонатите вклучуваат 32 големи постери и 15 оригинални плакати од концерти и настапи, над 60 паноа, над 200 селектирани уметнички фотографии, аудио и видео касети, ЦД и ДВД изданија, признанија, студиски снимки, концертни програми, сценографски документи и монографското издание.
Изложбата, со која се одбележуваат 65 години од основањето на славната група, пред се, е посветена на починатите членови на „Мањифико“, сите извонредни музички ументици, на чело со вокалниот солист и ѕвезда на ансамблот, Невенка Кочовска. Во чест на овој екслузивен настан, дел од репертоарот на легендарниот состав ќе отпеат Лидија и Тања Кочовски, наследничките на Панче и Невенка.
„Последно што посакав е да оставам траен спомен на ансамблот преку експонати, сведоштва и фактографија и да ја запознаам македонската јавност со нив“, вели Панче Кочовски автор на изложбата и на монографијата.
Ансамблот „Мањифико“ е основан во далечната 1959 година и во својата 31-годишна уметничка одисеја достигнува интернационална и интерконтинентална афирмација. На својот репертоар има над 320 композиции од Латинска Америка и Шпанија, од кои над 220 на носачи на звук, 80-тина нумери за 30-тина радио станици во поранешна Југославија и Европа, 28 мали музички плочи, 5 ЛП албуми, 4 аудиокасети, 2 ЦД и неколку ДВД изданија. Најголем дел од изданијата се продавани во златен и сребрен тираж.
Во своето над 30-децениско постоење, ансамблот „Мањифико“ има настапувано во над 42 земји ширум светот, вклучувајќи ги: Австрија, Италија, Русија, Турција, Индија, Египет, САД (Индијана, Калифорнија, Илиноис, Мичиген, Невада), Австралија, Азербејџан, Казахстан, Узбекистан, Шведска, Германија, Бугарија, и многу други. Изведени се околу 4300 концерти, со вкупна публика од над 8.700.000 посетители. Ансамблот учествувал и во театарски продукции, снимал музика за телевизија и филм, а во 16 ТВ студија низ Европа и СССР се снимени над 140 телевизиски емисии и блокови, со учество на бројни познати вокални солисти. Има настапувано и за југословенскиот претседател Тито, пред мексиканскиот претседател Лопез Матеоз, како и о победникот на Сан Ремо Тони Далара. Иако главниот репертоар е составен од латиноамериканска музика, на интернационалните настапи „Мањифико“ изведува и македонски и југословенски хитови како музичка идентификација на ансамблот и регионот. Истовремено, како познати филантропи, имаат одржано и преку 600 хуманитарни коцерти, меѓу кои и за земјотресот и поплавата во Скопје.
Покрај Невенка и Панче, дел од „Мањифико“ биле и врвните музичари Крсто Таушанов, Петар Галев, Димитар Томов, Јане Коџабашија, Хозе Свиличиќ, Владимир Нигојевиќ, Миле Барбаровски, Коце Икономов, Миле Лукаров, Димитар Павловски и менаџерот Борис Низамовски.
„Пулс“ ќе се суди во Основниот кривичен суд Скопје, предметот е доставен
Основниот суд во Кочани денеска го достави предметот за пожарот во „Пулс“ во Основниот кривичен суд Скопје, согласно одлуката на...
Арсовска до Тошковски: До сега полицијата не постапуваше по заканите, сега се заканува, што е следно
Градоначалничката на Скопје, Данела Арсовска, вели дека полицискиот службеник Синан Алили ѝ упатил закани на социјалните мрежи. Во објава на...
„Вреди“ бара истрага за намерна манипулација со бројот на Aлбанците на пописот
Од „Вреди“, известуваат дека ќе поднесат кривична пријава до Основното јавно обвинителство – Скопје против поранешното раководство на Државниот завод...
Мотоцилистот удрил во пешакот и избегал, МВР со детали за трагичната несреќа на кејот
Мотоцикл „кавасаки“ го прегазил пешакот кој загина вчера на кејот на Вардар, во близина на Паркот на франкофонијата. Според информациите...
50-60 магационирани БТР, „хермелини“ и „пинцгауери“ ќе гаснат пожари летово, им се вградуваат резервоари за вода, рече Мицкоски
Застарените и магационирани возила на министерствата за внатрешни работи и за одбрана се приспособуваат за гаснење пожари на непристапен терен....
СДСМ поднесе 160 амандмани за ребалансот на буџетот
Овој ребаланс е фискално нереален, социјално штетен и без развојна компонента, изјави пратеничката на СДСМ, Сања Лукаревска, на денешната собраниска...
Граѓаните може да пријават недостапна здравствена услуга или злоупотреба на клиниките на веб-страницата на Министерството
Министерството за здравство се отвори за жалби на граѓаните од здравствениот систем. Граѓаните веќе може секоја забелешка, жалба од функционирањето...
(Видео) Лукаревска: Со ребалансот власта крати пари од граѓаните за да се луксузира
Предложениот ребаланс на Буџетот наместо да понуди подобрување на состојбите во економијата е всушност доказ за целосниот неуспех на економската...
(Видео) Објавено какво оружје Америка престанува да испраќа во Украина
САД ја прекинаа испораката на клучно оружје за Украина, вклучително и системи за воздушна одбрана кои беа клучни за Киев...
Мерц: Русија не води војна само против Украина, туку и против нас
Германскиот канцелар, Фридрих Мерц, синоќа изјави дека Русија не води војна само против Украина, туку и против Германија. Во интервју...
Иран: Американските бомби сериозно го оштетија Фордоу
Американското бомбардирање на клучниот ирански нуклеарен објект Фордоу сериозно го оштети местото, изјави иранскиот министер за надворешни работи, Абас Араки,...
Арсовска до амбасадорката Агелер: „Не Ви е малку незгодно што на листата со ВИП-гости Ви беа лица што треба да Ви се на црната листа на санкции“
Градоначалничката на град Скопје, Данела Арсовска преку социјалните мрежи упати прашање до американската амбасадорка Анџела Агелер. „Добро утро Амбасадорке Агелер,...
(Видео) Силна бура во Сиднеј: урнати дрвја, повеќе од 35.000 дома без струја, откажани десетици летови
Силна бура го погоди Сиднеј втор ден по ред, соборувајќи дрвја, оставајќи илјадници домови без струја и принудувајќи ги домашните...
Трамп: Израел се согласи на условите за 60-дневно примирје во Газа
Американскиот претседател Доналд Трамп вчера изјави дека Израел се согласил со условите за конечен договор за 60-дневен прекин на огнот...
(Видео) Бомбардер „су-34“ се урна во Русија
Руски борбен авион Су-34 се урна вчера за време на воена вежба во регионот Нижни Новгород, објави руската државна новинска...
Сиљановска-Давкова се сретна со шпанскиот премиер Педро Санчез
Претседателката Гордана Сиљановска-Давкова, во рамки на учеството на 4. Меѓународна конференција за финансирање на развојот во Севиља оствари средба со...
(Фото) Запленети околу 100 килограми марихуана во Струмица, уапсени три лица
Полициски службеници од Секторот за внатрешни работи Струмица во координација со Агенцијата за национална безбедност, а во согласност со своите...
Филипче: Не е време за калкулации, ниту за ситнопартиски интереси, СДСМ останува силен промотор на европската идеја
Претседателот на СДСМ, Венко Филипче, по средбата со еврокомесарката за проширување Марта Кос, изјави дека поддршката од Европската Унија за...
Уписот во средно в година ќе биде подигитален од годинешниот: родителите нема да трчаат да ги скенираат свидетелствата, тие дигитално ќе се преземаат
Годинешното дигитално пријавување во средните училишта значеше само повеќе мака и ангажман на родителите во споредба со претходните уписи. Иако...
(Видео) Мицкоски: Не прифаќаме наметнувања под маска на европскиот процес
Не прифаќаме наметнувања под маска на европскиот процес, изјави премиерот Христијан Мицкоски, на заедничката прес – конференција со еврокомесарката за...
