Култура
Бистро, матно-чакрлија!
Охридско лето 2009
Пишува: Влатко ГАЛЕВСКИНа една година пред “златниот јубилеј” на најпрестижниот и најдолговечен мултикултурен фестивал во Македонија, секако треба да погледнеме и наназад и нанапред, за да знаеме што сме направиле и што требит да напраиме за понатаму Од онаа далечна 1960 г. кога во историјата ќе биде забележано дека нашата уметница Ана Липша Тофовиќ и практично ги постави темелите на Охридско лето, во текот на пет децении во градот под Самоилови кули настапија илјадници уметници од целиот свет. Ако барем се повикам на сопственото сведоштво и помнење ќе ги спомнам: Давид Ојстрах, Андре Вотс, Алдо Чиколини, Андре Навара, Рави Шанкар… дузина атрактивни театарски претстави… ликовни претставувања… итн. Од поновите изданија секако ќе останат ако не запаметени, барем забележани, минатогодишното отворање со Хозе Карерас и годинашново со Енио Мориконе.Со веќе сериозната традиција на фестивал кој е на европската и светската мапа на значајни летни фестивали, Охридско лето со повремени осцилации главно го држи своето меѓународно реноме.Но, последниве 2-3 години се чини уметничкиот (сериозниот) рејтинг на фестивалот како полека да му отстапува место на туристичкиот (популарен) концепт. Последново издание тој концепт и особено беше нагласен, како со изборот концерт за отворањето (Мориконе), така и преку форсирање на оф-програмата. Настрана “лошата среќа” со дури три откажувања на театарски претстави, како и знакот прашалник за квалитетот на оние кои се одржаа. Да се надеваме дека преостанатите две недели ќе бидат на потребното уметничко рамниште за фестивалот.Континуираното следење главно на музичките настани годинава сепак создава слика на коректен, пристоен избор на програма и гости. Ако одиме хронолошки, тоа би изгледало вака за првата половина од фестивалот:Отворање Антички театар, Охрид. Влегување во 20 часот. Почетокот е најавен за 21. Проблеми со ненумерирани седишта, стани, премести се, па пак стани… Дами и господа со лесна гардероба, шлицеви, деколтеа, голи раменици, пак стани-седни. Заладува. Тројцата претседатели пристигнуваат на време, а сепак се доцни со почетокот 30 минути. Хорот и оркестарот се веќе на бината. Пред бината и наоколу римско-антички воини и воинки со факели. Тие се потопло облечени, со панцири и скуталиња. Го чекаме големиот (мал по раст) Мориконе… Следуваат нови 40 минути тривијални поздравни говори (Џорлев, Лилиќ) со напорен превод на англиски и непотребното предолго “отворање” на претседателот и покровител Ѓорге Иванов. Конечно, Енио Мориконе, аплауз силен, громогласен, искрен, за разлика од оној наменет на “отворачите”, млак и срамежлив. Маестро Мориконе нè удостои со неговото присуство. Концертот беше величествен, монументален и вонсериски музички настан во сосема соодветен амбиент. Доаѓањето на Мориконе во Македонија е мал подвиг на организаторите, но големите пропусти во протоколот и организацијата се мала утеха дури и за толерантна публика. Единствено што ним не може да им се припише како грев е тоа што тие никако не беа виновни за студеното време. Следуваа Просечната претстава Бура од Шекспир на театарот Константин Величков од Пазарџик, Бугарија, одиграна пред речиси празна сала.Донекаде спастрен Александар (за разлика од скопската премиера) на Љубиша Георгиевски.Со програма од Моцарт, Бетовен, Витали и Сен-Санс се претставија виолинистот Валериј Ојстрах (внук на спомнатиот Давид) од Русија и пијанистот Франческо Де Ѕан од Италија. За разлика од првиот дел кој беше на работ на здодевност, Витали и Сен-Санс прозвучија многу поатрактивно и се чини посоодветно во амбиентот на Св. Софија.За Еаст-Њест театарот од Сараево и останатите театарски претстави читајте во прилогот на колешката Лилјана Мазова во овој број на Форум.Иако најавувани како четворорачна атракција, со завидни референци во своите биографии, Шпанците Карлос Лама и Софија Кабрука како да не успеаја до крај да ја возбудат публиката во Св. Софија.Во куќата на Робевци беше отворена изложба со наслов Миг и Вечност на ликовниот уметник Стефан Хаџи-Николов. Еден од ретките хиперреалисти на нашиве простори, Хаџи-Николов се претстави со дваесетина масла на платно специјално изработени за овој простор. Одлична посета, по голема жештина.Џорџ БенсонЗа волја на вистината, или во име на реномето кое го ужива Бенсон, веројатно и немаше место за какво и да е сомневање во квалитетот на концертот. Евентуалните скепси делумно беа во однос на организацијата на настанот, но за среќа (или за “браво”), сè беше тип-топ. Почетното загревање со џезирани блуз-балади прерасна во фина фанки атмосфера, за да кулминира на крајот со вистинска фанки-рок журка, кога преполната арена последниот половина час го ислуша стоејќи, поточно го одигра во слободна групна кореографија. Навистина ретко доживување. Просто неверојатно во живо да се слушне такво бравурозно свирење на гитара, толку “расфрлање” шарм и насмевки и толку беспрекорна вокална умешност… А за да биде така како што беше, “виновни” беа и членовите на бендот, од кои секој поединечно работеле со најголемите ѕвезди од светската естрада: Бритни Спирс, Кристина Агилера, Стиви Вондер, Барбара Стрејсенд…Вистински погодок направија сите оние кои специјално за овој концерт допатуваа од разни краишта на Македонија (па и однадвор), а вистинско промашување сите оние кои веќе беа во Охрид, а пропуштија да бидат дел од музичкиот настан на годината. Веројатно ова беше единствениот концерт во оф-програмата кој во потполност ги оправда очекувањата, барем во првиот дел од фестивалот.Потоа…КФЏ Орцхестра од Франција со озвучување на филмски слики. четворица млади парижани кои по принципот “Кулешов ефект” (оттаму и името на бендот) според рускиот филммејкер Лев Кулешов – “монтираат” во живо музика врз филмски слики од стари неми филмови. Срамежливо, неубедливо, па и уплашено момчињата како да не знаеја да внесат ни минимум возбуда во интерпретацијата, па повеќе од видливо беше дека се работи за просечни и неискусни музичари кои сè уште лутаат во потрага по здрав концепт. Особено неинвентивни беа клавирските изведби чиишто хармонски склопови беа на работ на евтиниот клајдермановски манир.Разбирливо е зошто публиката не бараше бис. Браќата Клаз и Куба перкашн се претставија со својот проект Цлассиц Меет Цуба. Петорката во состав Ерменец (пијано), двајца Германци (контрабас и тапани) и двајца Кубанци (конги и перкусии), сите извонредни музичари, елегантно избегнувајќи го сквернавењето на класичната музичка литература, понудија осмислени и одлично отсвирени кубано-џез варијации на теми од Бизе, Моцарт, Брамс… Весела сериозност – тоа е идејата на ЦМЦ на што од публиката им беше возвратено со три бис барања. Финалето речиси сите го дочекаа на нозе, а некои темпераментни девојки собраа храброст да танцуваат и на сцена заедно со музичарите.А, може ли да се остане рамнодушен кога на крај ќе ве повикаат на танц со Оѕе цомо ва, ма ритмо?Македонската филхармонија под диригентство на Борјан Цанев, за жал поради дождот, наместо на отворено, со два часа поместување концертот го одржа во импровизирани услови во Домот на културата, и тоа во најмала рака го девалвираше доживувањето. Додека настапот на симпатичниот пијанист од Црна Гора Ратимир Мартиновиќ помина без поголема возбуда (Чајковски), во вториот дел се претстави младиот Аргентинец Серџо Тјемпо. Маестрална пијано интерпретација на Рахмањинов, овации и долг, долг аплауз.На први август во предворјето на Св. Софија настапи џез-оркестарот на ХГМ (Хрватска глазмена маладеж), биг-бенд составен од музичари до 30-годишна возраст под раководство на Зиги Фигл од Австрија и со Кокан Димушевски како специјален гостин. Слушавме џез-транскрипции на Битлси, музика на Миленко Прохаска и на Димушевски. Едноставна, но истовремено одлична џез-свирка на која 15 млади луѓе покажаа дека и со апостолки, бермуди и маички може да се направи топ-џез-полноќен концерт. Финалните четири џез-рок нумери на Кокан беа одлична жешка завршница на ова весело и квалитетно дружење со публиката.Кога сè ќе се собере, Охридско лето (прв дел) сепак успева да држи затегнати дизгини (и покрај конкретните проблеми со театарските претстави) и би било добро до 20 август да се почувствува и галопирање по охридската калдрма.А, тоа дали Каролина, Ламбе, Андријана можат да бидат заедно со Бенсон во оф-програмата…?
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Во македонскиот КИЦ во Загреб отворено првото издание на Фестивалот на современа македонска книжевност
Пред бројна публика во македонскиот Културно информативен центар во Загреб беше отворено првото издание на Фестивалот на современа македонска книжевност којшто македонскиот КИЦ го реализира во соработка со издавачката куќа ,,Македоника литера“ .
Фестивалот го отвори директорката на Македонскиот културно-информативен центар во Загреб, Мими Ѓоргоска Илиевска која истакна дека, целта на Фестивалот е да ја покаже важноста на книжевниот превод како уметнички и творечки чин и како поттик за книжевна размена и културен дијалог. Фестивалот е осмислен како простор за разговор, соработка и нови инспирации на авторите, преведувачите, издавачите и читателите. Тој е отворена културна прилика да им оддадеме признание на оние кои ја создаваат книжевноста, на оние кои ја преведуваат и на оние кои ја читаат и ја сакаат.
Пред присутната публика се обрати македонскиот амбасадор во Хрватска Н.Е. Драган Ѓурчевски кој ја истакна важноста на македонскиот КИЦ за културната македонско-хрватска соработка.
Директорот на издавачката куќа “Македоника литера” , Нове Цветаноски, ги претстави изданијата од хрватски автори преведени на македонски јазик, а од името на хрватските автори се обрати Драго Гламузина, писател и уредник.
Во присуство на авторите беа промовирани и хрватските изданија на книгите „Сезона на глуварките“ од Блаже Миневски и „Чувар на тајната“ од Ранко Младеноски кои неодамна беа публикувани на хрватски јазик. На промоцијата покрај авторите учествуваа и Дијана Бахтијари од издавачката куќа „Тим прес“, Томислав Ровичанац, преведувач, како и Жарко Милениќ, издавач и преведувач. Модератор на промоциите беше Владимир Илиевски.
Книжевниот фестивал треба да придонесе за афирмација на совремната македоснка книжвност и за продлабочувањето на македонско-хрватските културни врски, посебно во полето на книжевноста.
Во рамките на годинашната фестивалска програма беше отворена изложба на книги од хрватски автори преведени на македонски јазик, објавени од Друштвото за издавачка дејност ,,Македоника литера“, која досега има публикувано близу 50 наслови од хрватската книжевност.
На отворањето на првото издание на Фестивалот присуствуваа еминентни хрватски автори, преведувачи и издавачи, истакнати претставници на македонските и хрватските институции и организации во Загреб, бројни загрепчани, Македонци кои живеат, работат или се школуваат во Загреб, студенти на Филозофскиот факултет во Загреб, како и претставници на државната и локалната самоуправа во Република Хрватска.
Вториот ден од Фестивалот продолжува со трибина ,,Хрватско-македонските културни врски низ призмата на книжевниот превод и промоции на академик Горан Калоѓера, проф. д-р Борјана Прошев Оливер и фототипното издание на ,,Бели мугри” од Кочо Рацин.
Култура
Mузичката елита ќе пее во чест на маестро Кире Костов
Голем број познати имиња од забавната музика на гала-концерт ќе му оддадат почит на човекот што ги создаде едни од најубавите хитови и за нив напиша повеќе од 700 композиции – едиствениот маестро Кире Костов.
„Летај галебе“ е насловот на концертот што ќе се одржи во Националната опера и Балет во режија на Дејан Пројковски, а под диригентската палка на Сашо Тататрчевски. Музички соработници се Дамир Имери и Владимир Костов, а ќе настапи и голем камерен оркестар. Водители ќе бидат Живкица Каленикова и Огнен Јанески.
На концертот во чест на големиот маестро ќе настапат Драган Мијалковски, Андријана Јаневска, Ѓоко Таневски, Биба Додева, Елена Ристеска, Лидија Кочовска, Бојана Скендеровски, Ламбе Алабаковски, Влатко Лозановски, Сефедин Бајрамов, Мустафа Имери, Александар Тарабунов. Ана Петановска, Елена Васова и Sugiya Makonami. Како гости ќе настапат и Љупчо Мирковски и Бобан Мирковски.
„Ова е важен концерт за нашето семејство бидејќи на овој начин овозможуваме да продолжи да живее делото на нашиот Кире. Кире беше човек што живееше за музиката и за луѓето околу себе. Секој што ќе застане на сцената ќе донесе дел од неговата енергија и добрина. Им благодарам на сите уметници и соработници за нивната посветеност и ангажман“, вели Кармен Костова, академски музичар и пијано педагог, сопруга на маестро Костов.
Инаку, во чест на Кире Костов е издадена монографија „Летај галебе“ на авторите Снежана Анастасова-Чадиковска и Марко Коловски, која имаше две промоции, во Битола и во Скопје, а имаше и своја уникатна радиопромоција на брановите на Радио Бубамара.
Организаторите од „Баги комуникации“ додаваат дека „Летај галебе“ не е само уште еден концерт, туку настан што ќе ја врати публиката во времето кога песните се создаваа со душа. Тие потенцираат дека е важно да се негуваат домашните автори, да се слуша музиката што била создавана низ времето и да се пренесува на генерациите што доаѓаат.
Инаку, Кире Костов е симбол на македонската музика – композитор, аранжер и диригент, кој создаде повеќе од 700 песни што го обликуваа звукот на неколку генерации. Од безвременските хитови „Летај галебе“ и „Кога те нема“ до големите фестивалски композиции и оркестарски дела – неговото творештво претставува темел на современото македонско музичко наследство. Со својот уникатен спој на џез, поп и народни елементи маестро Костов остави духовен и културен печат во нашата музичка историја.
Концертот се реализира со поддршка на Министерството за култура, НЛБ банка, „Алкалоид“ и „Триглав“, а снимката ќе биде архивирана и емитувана на Македонската телевизија.
Култура
Во Скопје концертна промоција на „Афро гитано“: албум снимен на три континенти
Во сабота, на 8 ноември, во Јавна соба, како дел од програмата на Skopje Design Week, македонската публика ќе има ретка можност да ја доживее концертната промоција на албумот „Afro Gitano“ ,заеднички проект на Тони Китановски, легендарниот Баба Сисоко од Мали и диџеј Гоце САФ.
Овој необичен спој на африкански ритми, балканска душа и урбан електронски грув претставува автентично музичко патување што ги руши границите меѓу жанровите и континентите. Китановски вели дека „’Afro Gitano’ е музика што се движи како реката, како луѓето, како слободата“.
Албумот, снимен во време на пандемијата на три континенти и во шест земји, ја носи енергијата на спонтаноста и заедништвото.
„Едноставно ќе пролета идеја што ни се чини добра, и тројцата се нафрламе на неа како мала глутница“, раскажува Китановски, откривајќи ја суштината на нивната уметничка хемија.
Африка, Балканот и урбаната сцена во едно
За Баба Сисоко, кого Китановски го опишува како „музичар од највисок ранг и гриот кој со музиката придонесува за мирот на земјата“, оваа соработка претставува спој на духовноста на западноафриканската традиција и џез-импровизацијата.
Во проектот се вклучува и диџеј Гоце САФ, кој со својата хип-хоп енергија внесува современа урбана димензија: „Џезот и хип-хопот се од иста мајка“, вели Китановски, додавајќи дека триото создава „компактна единица во која секој ја задржува својата музичка суштина, а заедно пловиме беспрекорно“.
Музика што ја почитува традицијата и ја прегрнува слободата
Во „Afro Gitano“, Китановски ја продолжува својата долгогодишна мисија – да создава музика што е истовремено прастара и современа, длабоко вкоренета и бескрајно слободна. „Музиката е секогаш онолку добра колку што е блиска до коренот“, вели тој, нагласувајќи дека искреноста кон себеси е единствениот пат до автентичност.
Албумот го издава лондонска издавачка куќа, а како што посочува Китановски, „само оригиналноста може да ја отвори портата кон светот“.
Настан што обединува музика, уметност и дизајн
Настапот е дел од Skopje Design Week – платформа што ги поврзува различните уметнички дисциплини. „Музиката е дизајн од невидливи треперења во воздухот и со тоа природно се вклопува во настанот“, додава Китановски.
Публиката може да очекува концерт исполнет со ритам, импровизација и слобода. „Сакам да си поминат убаво, да се изнаиграат без да им биде гајле за другите околу нив, и секој да си пее различна песна од нашиот репертоар на пат за дома – само тогаш ќе знам дека албумот е навистина добар“, вели Китановски.
Мицкоски: Македонија останува посветена на европскиот пат, но без двојни стандарди и политички притисоци
Македонија останува посветена на европскиот пат, но без двојни стандарди и политички притисоци, изјави премиерот, Христијан Мицкоски. Тој вели дека...
Со букет цвеќе Ѓорѓиевски ја испрати Арсовска и ја презема градоначалничката функција
Со куса средба и букет свежо цвеќе заврши примопредавањето на должноста градоначалник на Град Скопје меѓу досегашната градоначалничка Данела Арсовска...
Јаневска ќе ја почитува одлуката на Мицкоски доколку реши да ја смени
Министерката за образование и наука Весна Јаневска одговарајќи на новинарско прашање, дали доколку има реконструкција на владата таа ќе остане...
(Видео) Мицкоски ќе ја реконструира партијата, па потоа Владата: Фокусирани сме на партискиот конгрес на 6 декември
Реконструкција на Владата нема да има пред партискиот конгрес на владејачката партија ВМРО-ДПМНЕ, кој е закажан за 6 декември. Премиерот...
Бомба најдена во автомобил во гаража во Скопје, сопственикот на возилото добил заканувачка порака, МВР влегло во објектот
Ноќеска, околу 1 часот по полноќ, непознато лице влегло во гаража од семејна куќа во скопската населба Бит-пазар, во сопственост...
„Скопје го менуваме од корен“: Ѓорѓиевски го презеде раководењето со Градот
Новиот градоначалник на Скопје, Орце Ѓорѓиевски, денеска го прими уверението и најави дека од вечерва почнува акцијата за чистење на...
(Видео) Николоски: Го потпишавме договорот за изградба на заедничкиот пограничен тунел со Бугарија, железничкиот Коридор 8 има стратешко, економско и безбедносно значење за Балканот и Европа
Железничкиот Коридор 8 е еден од најважните трансевропски транспортни коридори, кој има стратешко, економско и геополитичко значење за целиот Балкан...
(Видео) ДИК ги објави конечните резултати од вториот круг на локалните избори
Државната изборна комисија (ДИК) на денешната седница ги објави конечните резултати од вториот круг на локалните избори 2025 година за...
АХВ заплени небезбедна храна со непознато потекло по спроведен вонреден инспекциски надзор
По добиена пријава, со интервенција од Единицата за економски и компјутерски криминал при СВР Скопје, Агенцијата за храна и ветеринарство...
Црна Гора сè поблиску до Европската Унија: познат е можниот датум за влез
Црна Гора го доби својот најповолен извештај за напредокот во европската интеграција откако ги започна преговорите за пристапување со Европската...
Пронајдено безживотно тело на млада жена во Тетово, Обвинителството изврши увид
Дежурен јавен обвинител од Основното јавно обвинителство Тетово вчера изврши увид на лице место на локацијата каде беше пронајдено безживотно...
(Видео) Украина нападна клучна рафинерија длабоко во Русија, се шират снимки
Украинските војници наводно нападнале и оштетиле руска рафинерија за нафта во Волгоград преку ноќ, додека експлозии потресле неколку други енергетски...
Израелски заложник за држењето во Газа: Бев гол, само му се молите на Бога да престане
Ром Браславски, неодамна ослободен израелски заложник, тврди дека бил подложен на „ужасна“ и понижувачка сексуална злоупотреба додека бил во заробеништво...
Итен состанок во Белгија за беспилотните летала: „Тие се видени над воени бази“
Советот за национална безбедност на Белгија денес ќе одржи итен состанок откако мистериозни дронови предизвикаа хаос во воздушниот сообраќај и...
САД во ОН ја претстави нацрт-резолуцијата за планот на Трамп за Газа
САД им претставија на своите партнери во Советот за безбедност на ОН нацрт-резолуција со која се обидуваат да го поддржат...
Хамас предаде уште едно тело на Црвениот крст во Појасот Газа
Хамас ги предаде останките на уште еден заложник на Меѓународниот комитет на Црвениот крст во Појасот Газа. Според Хамас, останките...
Летовите привремено запрени во Хановер по забележување дрон
Летовите на аеродромот во Хановер беа привремено прекинати синоќа откако беше забележан дрон во близина на аеродромот, потврди полицијата. Аеродромот...
Путин: Она што Трамп го објави е сериозно, принудени сме да реагираме
Русија ја има најсовремената нуклеарна тријада во светот, изјави во среда портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков. Тој нагласи дека е...
(Видео) Филипче: ВМРО-ДПМНЕ успеа за една и пол година да нѐ стави во групата со Косово, БиХ, Молдавија и со Украина
Претседателот на Социјалдемократскиот сојуз на Македонија, Венко Филипче, на денешната прес-конференција порача дека Извештајот на Европската комисија за напредокот на...
Со 205 милиони евра од Британците изградбата на болниците во Штип, Тетово и во Кичево ќе почне најдоцна на почетокот на следната година
Градежните активности за изградба на болниците во Штип, Тетово и во Кичево ќе почнат до крајот на оваа или најдоцна...
