Култура
ПОТРОШАБЛ ПРОДУКТ
Лична библиотека
Пишува: Јелена ЛУЖИНА“Мажите се како чевли. Некои стојат подобро отколку другите. А, некогаш, ќе појдете во шопинг нема да ви се допадне ништо. И тогаш, по волја на среќата, следната недела ќе најдете чифт чевли што совршено ви одговара, но немате доволно пари за да ги купите и двете. Неодамна бев во токму таква ситуација… не со чевли, туку со мажи.” Вака, ете, пишува госпоѓата Џенет Иванович, американска писателка со словенско презиме. И тоа на самиот почеток од својата книга Љубовта на Стефани Плам. Препишувајќи ги овие пет иницијални реченици, знаев дека мора да постапувам крајно одговорно: имено, да ги испочитувам сите преведувачки и лекторски “несмасности” впишани во нивниот текст (преведен од Марјан Петров). Колку да знаете оти грешките што ги забележивте не треба да ги ставате на мојот рабуш. Откако книгата Љубовта на Стефани Плам успеав трпеливо да ја испрочитам (од почеток до крај), та откако (потоа) извесно време мислев дали за неа (воопшто) треба да пишувам, решив да прибегнам кон познатиот трик кој обично ги “спасува” сите книжевни колумнисти фатени во тесно (то ест: во бизарна ситуација некој производ спакуван помеѓу две корици да го проценуваат како литература). Ете, затоа и ги препишав цитираните пет реченици. За веднаш да ви стане јасно за што станува збор. За да ги одбегнеме евентуалните недоразбирања, ќе кажам веднаш: нема книжевен колумнист на овој свет кој би бил толку исклучив (или глупав) да го застапува ригидниот став според кој во таканаречената сериозна (или барем полусериозна) литература треба да се вбројуваат, главно, Уликс, Ана Каренина, Пеколот на Данте, Оливер Твист, Одвеано со виорот, Убиство во Ориент-експрес, Хари Потер и останатите познати и помалку познати книжевни продукти од најширок спектар. Верувам, исто така, дека тешко ќе се најде што-годе сериозен (илити одговорен) читател кој книжевноста сè уште би милувал да ја диференцира и дели на “лесна” и “тешка”, “елитна” и “популарна”, “висока” и “ниска”… Зошто, тогаш, воопшто тупам за “литерарноста на литературата”, наместо да пишувам за романот Љубовта на Стефани Плам? Најверојатно затоа што не наоѓам што-годе аргумент со помош на кој писанието со овој ветувачки наслов (и оној навидум духовит почеток за аналогијата помеѓу мажите и чевлите) би можела да го квалификувам како роман во онаа “потесна”/”суштествена” смисла на зборот. Онаа за која се застапуваат книжевните теоретичари, кои романескниот жанр го оценуваат/вреднуваат како комплексна, ама – поради угледот, влијанието и популарноста што ја ужива – дури и најважна книжевна форма. Добро, доколку книгата Љубовта на Стефани Плам навистина не може да се пофали со комплексноста, угледот, влијанието, популарноста и важноста (“жанровската нај-важност”) – во што можете да се уверите доколку се решите да прочитате барем половина од нејзините 178 страници – не е ли логично да се запрашаме зошто еден угледен, влијателен, популарен и неспорно релевантен македонски издавач (Култура) решил да се зафати со нејзиното преведување и објавување? За жал, спомнатиот издавач книгата не ја “надополнил” со каква било белешка во која евентуално би ги појаснил причините за изборот на токму овој труд на госпоѓата Иванович. Не го потпишал дури ниту уредникот кој односниот труд (белким) го приредил за печатењето. Не се погрижил, најпосле, да дометне барем некое кусо белешче за авторката (за која, признавам, до пред некој ден не знаев ама навистина ништо). Затоа и немав избор, туку – откако дисциплинирано го испрочитав прилично “несмасниот” превод на нејзината прилично банална книга, а не можев да одговорам на прашањето од претходниот пасус – самата да се впуштам во мала интернетска потрага по информациите. Дознав дека госпоѓата Иванович е родена во 1943 г. во некое гратче во државата Њу Џерси, дека е среќна сопруга и мајка на две деца, ама и мошне деловна жена која, откако во триесеттите години од својот живот открила дека пишувањето на акциони мелодрами (англиски: романтиц адвентуре новел) ептен ì оди од рака, сопственото хоби го трансферирала во успешен семеен бизнис. Дваесетина години подоцна, таа е горда сопственичка на фирмата Иванович.ком (види: њњњ/евановицх.цом), која ги произведува и продава нејзините многубројни книги. Само за онаа Стефани Плам од денешниов наслов има серија од, сега-засега, дваесет продолженија; меѓутоа, дамава пишува серијали и за некои други фикционални јунаци! Сите дејствија се случуваат во Трентон, гратче од 82.000 жители, инаку главен град на државата Њу Џерси.Книгите ги комплетира придружната галантерија што го стимулира маркетингот. На сајтот се рекламираат маички, кекси, сендвичи, омилениот шампон на Стефани Плам, нејзините домашни миленичиња и слични дребулии поврзани со содржината на продолженијата. За работата да си тече како што треба, госпоѓата Иванович мора да ги смислува и да ги пишува своите книжулиња секојдневно (по осум часа во делниците, по четири часа во текот на викендите), а за останатото (пласманот, на пример) се грижат нејзиниот верен сопруг, ефикасната ќерка и драгиот зет. Благодарение на вака примерно усогласен механизам, госпоѓата Иванович неодамна можела да си купи и два красни расни коња (има слика на сајтот). Повеќе за нив ќе дознаат тие што ќе се решат да ги читаат (и да ги преведуваат?) нејзините следни книги. Мене ми беше доволна и оваа една.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Факултетот за музичка уметност го најави годишниот концерт „ОРИОН – каде што се раѓаат ѕвездите“
Факултетот за музичка уметност – Скопје го најави годишниот концерт насловен „ОРИОН – каде што се раѓаат ѕвездите“, кој ќе се одржи во петок, 5 декември, со почеток во 20:00 часот во Големата концертна сала на Македонската филхармонија. Настанот е дел од одбележувањето на 59-годишнината од постоењето на институцијата.
ФМУ – Скопје истакнува дека како алма матер на голем број уметници од земјата и регионот, останува централниот столб на музичкото и балетското образование, создавајќи генерации изведувачи, педагози и творци кои го обликуваат уметничкиот живот во Македонија.
На концертната програма ќе настапат Симфонискиот оркестар на ФМУ, Мешаниот хор „Драган Шуплевски“, Камерниот гудачки оркестар „ФМУ Солисти“, Оркестарот од народни инструменти со солисти, студенти од Катедрата за балетска педагогија, од Катедрата за џез и популарна музика, како и дувачкиот ансамбл на ФМУ, под водство на проф. м-р Цанев, проф. м-р Татарчевски и доц. м-р Спироски.
Публиката ќе има можност да слушне дела од Пурсел, Сен-Санс, Прокофјев, Тиле/Вајс, Коен, Сусато, Горецки, Гершвин, македонска традиционална музика, како и нови композиции од студентите А. Голчева и М. Цветановска.
Влезот на настанот е слободен.
Култура
Сè што ни е заедничко“ – во МСУ изложба што го иницира прашањето „Дали навистина го дишеме истиот воздух?“
Сè што ни е заедничко (Институција во дишење) – нова изложба во МСУ-Скопје од 27 ноември
Во Музејот на современата уметност – Скопје на 27 ноември 2025 година, со почеток во 20 часот, ќе биде отворена изложбата „Сè што ни е заедничко (Институција во дишење)“, кураторски проект на Мира Гаќина и Јованка Попова.
Во изложбата учествуваат Forensic Architecture, Денис Фереира да Силва и Арџуна Неуман, Дурмиш Ќазим, Џумана Мана, Зорица Зафировска и Палестинскиот музеј.
Проектот тргнува од прашањето дали навистина го дишеме истиот воздух. Изложбата го поставува воздухот како ресурс што формално го делиме, но не и еднакво, укажувајќи на токсичните атмосфери – буквални и политички – и на позицијата на маргинализираните заедници.
Инспирирана од концептот на Фанон за „борбено дишење“, поставката ги истражува уметничките практики што откриваат колонијални, империјални и капиталистички структури впишани во воздухот што го дишеме. Авторите визуелизираат токсични облаци, архиви на насилство и невидливи атмосфери што влијаат врз секојдневието.
Паралелно со изложбата, која ќе трае до крајот на февруари, ќе се одржат јавни програми. Во рамките на проектот „Институционални градини“ на Зорица Зафировска ќе има детски работилници за садење и изработка на семенски топчиња, активности за чистење и обновување на просторот околу МСУ, поставување компостна кутија и прикажување едукативни видеа.
Со оваа поставка МСУ-Скопје се претставува како „институција во дишење“ – отворена, инклузивна и ориентирана кон заедницата, со повик за заедничко размислување и акција. Визуелниот идентитет на проектот е дело на Албана Бектеши.
Култура
Промоција на монографијата „Рисима“ од Јасна Франговска
Во среда, 3 декември, со почеток од 19:00 часот во „Јавна соба“, Скопје, ќе се одржи промоцијата на монографијата „Рисима“ од Јасна Франговска, посветена на најпознатата и најуспешна македонска кореографка за современ танц ‒ Рисима Рисимкин. Изданието е на „ПНВ Публикации“ и објавено е со поддршка од Министерството за култура и туризам.
Монографијата низ разговор со Јасна Франговска и Рисима Рисимкин ќе ја претстави Јулијана Величковска, главен и одговорен уредник на „ПНВ Публикации“.
Во ова обемно и луксузно издание, на 180 страници, опфатени се сите значајни аспекти од 45-годишната кариера на Рисима Рисимкин ‒ од самите почетоци како балерина, со сите предизвици со кои се соочувала, до големите успеси што ја дефинираа како истакната кореографка од областа на современиот танц, којашто со нејзината едукациска работа зад себе остава нови генерации танчари и кореографи. Рисима Рисимкин е клучна фигура во македонската култура, а нејзиниот труд годинава беше крунисан и со високото признание ‒ Витез на францускиот ред на уметностите и книжевностите што го доделува државата Франција.
Покрај извонредно питкото писмо на Франговска, што на многу топол и непосреден начин го доближува животниот и професионалниот пат на Рисимкин, извадоците од позначајните рецензии за нејзините дела и обраќањата до читателот од самата Рисима, изданието е збогатено и со неверојатни фотографии од личната архива на Рисимкин и од архивата на „Интерарт културниот центар“, чиишто автори се: Андреј Гиновски, Драган Перковски, Сашо Димоски, Сердар Ајдин, Aнтонио Пиштолов, Ивана Тасев, Олга Ибатулина, Зоран Велјаноски ‒ Летра, Емил Петров и Борис Грдановски.
„Би ја опишала како македонската Пина Бауш, потпрена на белиот балет, којашто во еден момент посакува да излезе од таа рамка и да оди во слободата на движењето…“, ќе изјави Мирјана Радочевиќ за „Политика“, Белград во 2003 г.
Мицкоски: Ако се жалат судиите со 3-4.000 евра месечни примања, тогаш како им е на дечињата во градинка кои немаат играчки за играње
Реновираме градинки, училишта, цениме дека е поголем приоритет отколку да ги зголемиме платите на судиите и обвинителите. Мислиме дека е...
Поради превенција од свлечиште на Водно надлежните на итна координација
Поради превенција за активирање на свлечиштето на падините на Водно, во близина на улиците „Белградска“ и „Партенија Зографски“, и реалната...
Филков до СДСМ: Груевски има политички азил, се занимавате со циркус, а не со реална работа
Министерот за правда Игор Филков одговарајќи на пратеничко прашање од Миле Талески од СДСМ, зошто не се бара екстрадиција на...
По вчерашното труење со храна во „Димо Хаџи-Димов“, вонредна инспекција во кујните на девет основни училишта во Карпош
Инспекциски тимови од Агенцијата за храна и ветеринарство (АХВ) денес спроведуваат вонредни инспекциски контроли во кујните на 9 основни училишта...
Мицкоски: Главен фокус в година ќе бидат капиталните инвестиции, целта е да дојдеме до раст на БДП над 4 отсто проценти
Премиерот Христијан Мицкоски на денешната седница во Собранието за пратенички прашања истакна дека в година главен фокус на Владата ќе...
Нема да биде екстрадиран: Ацо Боцевски, 28 години по убиството, живее во Грција и издава соби
Солунскиот жалбен совет одлучи да не го екстрадира во Македонија 60-годишниот Ацо Боцевски, познат под прекарот Циганот, осуден на повеќегодишна...
(Видео) Тешка сообраќајна несреќа во Србија: четири лица загинаа во судир на комбе и работна машина – валјак
Во тешка сообраќајна несреќа што се случи рано утрово, околу 6:20 часот, на патот помеѓу Ириг и Рума во Србија,...
(Видео) Сообраќајна несреќа во центарот на Скопје: пешак удрен од автомобил пред гимназијата „Јосип Броз-Тито“
Во текот на вчерашниот ден на улицата „Димитрие Чуповски“ пред гимназијата „Јосип Броз Тито“ во центарот на Скопје се случи...
Суспендирана миграцијата од Авганистан во САД откога Авганистанец застрела припадници на Националната гарда во близина на Белата куќа
Двајца припадници на Националната гарда на Западна Вирџинија се во критична состојба откако вооружен човек отвори оган врз нив во...
(Видео) Нови податоци: најмалку 55 лица загинаа во пожарот во облакодер во Хонг Конг
Бројот на жртви од катастрофалниот пожар што зафати станбен облакодер во Хонг Конг се искачи на најмалку 55, потврди противпожарната...
Двајца гардисти застрелани во близина на Белата куќа; Трамп: Животното што го изврши злосторството ќе ја плати највисоката цена
Двајцата војници на американската Национална гарда кои беа застрелани во близина на Белата куќа во среда се во критична состојба,...
Девојка убиена, млад маж повреден во напад на ајкула во Австралија
Една жена загина, а еден маж е сериозно повреден во напад од ајкула во близина на популарно место за сурфање...
Хамас побара евакуација на своите борци што останаа заробени во тунелите
Палестинската екстремистичка група Хамас ги повика земјите-посредници да извршат притисок врз Израел да им дозволи на десетици нејзини борци да...
Муцунски во Стразбур: Македонскиот јазик, идентитетот и достоинството на граѓаните не може да бидат предмет на преговарање
Министерот за надворешни работи и надворешна трговија, Тимчо Муцунски, попладнево учествуваше и се обрати на 24-тиот состанок на Мешовитиот парламентарен...
ДСЗИ нареди вонредно чистење и здравствени прегледи на вработените во училиштето „Димо Хаџи Димов“
Државниот санитарен и здравствен инспекторат освен затворање на кујната во училиштето „Димо Хаџи Димов“ во Влае како потенцијален извор на...
Гаши: Ниедно билатерално прашање не смее да стане пречка на нашиот европски пат
Ниедно билатерално прашање не смее да стане пречка на нашиот европски пат. Ние остануваме подготвени за принципиелен дијалог со сите...
Мицкоски: Нема да има нови ресори, еден човек ќе биде и вицепремиер и министер
Нема да има нови ресори, еден човек ќе биде и вицепремиер и министер за нешто, изјави денеска премиерот Христијан Мицкоски...
Во развиените држави ги среќавам моите најдобри студенти, а на Клинички ме фаќа страв каква услуга ќе добијам, рече Беќаровски
Партизацијата тотално го деградира квалитетот на јавното здравство и затоа итно се потребни системски промени за кои мора посилно да...
Повеќе од 900 жени годинава жртви на семејно насилство: „Оваа бројка е повик за итна акција“
Сега е време да се обединиме и да ја промениме приказната, да ставиме крај на насилството врз жените и девојките....
Словенија ги призна возачките дозволи oд Македонија
Словенија усвои измени на Законот за возачите, со кои им се овозможува на носителите на возачки дозволи издадени во Македонија,...
