Култура
ПОТРОШАБЛ ПРОДУКТ
Лична библиотека
Пишува: Јелена ЛУЖИНА“Мажите се како чевли. Некои стојат подобро отколку другите. А, некогаш, ќе појдете во шопинг нема да ви се допадне ништо. И тогаш, по волја на среќата, следната недела ќе најдете чифт чевли што совршено ви одговара, но немате доволно пари за да ги купите и двете. Неодамна бев во токму таква ситуација… не со чевли, туку со мажи.” Вака, ете, пишува госпоѓата Џенет Иванович, американска писателка со словенско презиме. И тоа на самиот почеток од својата книга Љубовта на Стефани Плам. Препишувајќи ги овие пет иницијални реченици, знаев дека мора да постапувам крајно одговорно: имено, да ги испочитувам сите преведувачки и лекторски “несмасности” впишани во нивниот текст (преведен од Марјан Петров). Колку да знаете оти грешките што ги забележивте не треба да ги ставате на мојот рабуш. Откако книгата Љубовта на Стефани Плам успеав трпеливо да ја испрочитам (од почеток до крај), та откако (потоа) извесно време мислев дали за неа (воопшто) треба да пишувам, решив да прибегнам кон познатиот трик кој обично ги “спасува” сите книжевни колумнисти фатени во тесно (то ест: во бизарна ситуација некој производ спакуван помеѓу две корици да го проценуваат како литература). Ете, затоа и ги препишав цитираните пет реченици. За веднаш да ви стане јасно за што станува збор. За да ги одбегнеме евентуалните недоразбирања, ќе кажам веднаш: нема книжевен колумнист на овој свет кој би бил толку исклучив (или глупав) да го застапува ригидниот став според кој во таканаречената сериозна (или барем полусериозна) литература треба да се вбројуваат, главно, Уликс, Ана Каренина, Пеколот на Данте, Оливер Твист, Одвеано со виорот, Убиство во Ориент-експрес, Хари Потер и останатите познати и помалку познати книжевни продукти од најширок спектар. Верувам, исто така, дека тешко ќе се најде што-годе сериозен (илити одговорен) читател кој книжевноста сè уште би милувал да ја диференцира и дели на “лесна” и “тешка”, “елитна” и “популарна”, “висока” и “ниска”… Зошто, тогаш, воопшто тупам за “литерарноста на литературата”, наместо да пишувам за романот Љубовта на Стефани Плам? Најверојатно затоа што не наоѓам што-годе аргумент со помош на кој писанието со овој ветувачки наслов (и оној навидум духовит почеток за аналогијата помеѓу мажите и чевлите) би можела да го квалификувам како роман во онаа “потесна”/”суштествена” смисла на зборот. Онаа за која се застапуваат книжевните теоретичари, кои романескниот жанр го оценуваат/вреднуваат како комплексна, ама – поради угледот, влијанието и популарноста што ја ужива – дури и најважна книжевна форма. Добро, доколку книгата Љубовта на Стефани Плам навистина не може да се пофали со комплексноста, угледот, влијанието, популарноста и важноста (“жанровската нај-важност”) – во што можете да се уверите доколку се решите да прочитате барем половина од нејзините 178 страници – не е ли логично да се запрашаме зошто еден угледен, влијателен, популарен и неспорно релевантен македонски издавач (Култура) решил да се зафати со нејзиното преведување и објавување? За жал, спомнатиот издавач книгата не ја “надополнил” со каква било белешка во која евентуално би ги појаснил причините за изборот на токму овој труд на госпоѓата Иванович. Не го потпишал дури ниту уредникот кој односниот труд (белким) го приредил за печатењето. Не се погрижил, најпосле, да дометне барем некое кусо белешче за авторката (за која, признавам, до пред некој ден не знаев ама навистина ништо). Затоа и немав избор, туку – откако дисциплинирано го испрочитав прилично “несмасниот” превод на нејзината прилично банална книга, а не можев да одговорам на прашањето од претходниот пасус – самата да се впуштам во мала интернетска потрага по информациите. Дознав дека госпоѓата Иванович е родена во 1943 г. во некое гратче во државата Њу Џерси, дека е среќна сопруга и мајка на две деца, ама и мошне деловна жена која, откако во триесеттите години од својот живот открила дека пишувањето на акциони мелодрами (англиски: романтиц адвентуре новел) ептен ì оди од рака, сопственото хоби го трансферирала во успешен семеен бизнис. Дваесетина години подоцна, таа е горда сопственичка на фирмата Иванович.ком (види: њњњ/евановицх.цом), која ги произведува и продава нејзините многубројни книги. Само за онаа Стефани Плам од денешниов наслов има серија од, сега-засега, дваесет продолженија; меѓутоа, дамава пишува серијали и за некои други фикционални јунаци! Сите дејствија се случуваат во Трентон, гратче од 82.000 жители, инаку главен град на државата Њу Џерси.Книгите ги комплетира придружната галантерија што го стимулира маркетингот. На сајтот се рекламираат маички, кекси, сендвичи, омилениот шампон на Стефани Плам, нејзините домашни миленичиња и слични дребулии поврзани со содржината на продолженијата. За работата да си тече како што треба, госпоѓата Иванович мора да ги смислува и да ги пишува своите книжулиња секојдневно (по осум часа во делниците, по четири часа во текот на викендите), а за останатото (пласманот, на пример) се грижат нејзиниот верен сопруг, ефикасната ќерка и драгиот зет. Благодарение на вака примерно усогласен механизам, госпоѓата Иванович неодамна можела да си купи и два красни расни коња (има слика на сајтот). Повеќе за нив ќе дознаат тие што ќе се решат да ги читаат (и да ги преведуваат?) нејзините следни книги. Мене ми беше доволна и оваа една.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Љутков: Културното наследство не е минато што го чуваме по инерција, туку иднина што ја градиме со свест

Министерот за култура и туризам Зоран Љутков, австрискиот амбасадор Мартин Памер, претседателот на Управниот одбор на ЕВН Македонија, Волфганг Мајер, и директорката на Археолошкиот музеј на Македонија, Магдалена Манаскова, го посетија археолошкиот локалитет Тумба Маџари по повод потпишување Договор за долгорочно користење на парцела во сопственост на ЕВН што е во рамките на локалитетот.
Локацијата што денес се отстапува за долгорочно користење, во рамките на археолошкиот локалитет Тумба Маџари, станува дел од живата мрежа на научна работа, теренски истражувања, едукација и развој.
Кога јавниот и приватниот сектор застануваат на иста страна, на страната на заедничките општествени вредности, тогаш и ефектот никогаш не изостанува. Со потпишувањето на денешниот договор, локалитетот Тумба Маџари добива нова перспектива.
Љутков упати благодарност до Волфганг Мајер, претседател на Управниот одбор на ЕВН Македонија, до ЕВН како компанија и до австрискиот амбасадор Мартин Памер за континуираната соработка во областа на културата.
Министерството за култура и туризам стои зад оваа иницијатива, активно поддржувајќи ја соработката меѓу јавниот и приватниот сектор, создавајќи широк круг на поддршка и ангажман. Оваа партнерска врска не само што го зајакнува нашиот културен идентитет туку, исто така, го поттикнува развојот на туризмот и на економијата, притоа создавајќи нови можности за локалните заедници. Потпишувањето на денешниот договор не е само правен акт, ова е чин на зрелост на заедницата што го препознава културното наследство како вредност што има смисла само кога заеднички се чува и се споделува.
Култура
Концерт на Дони Мекаслин и националниот џез-оркестар

На 14 јули 2025 година, со почеток во 21:00 часот, во Македонскиот народен театар, љубителите на џезот ќе имаат можност да присуствуваат на извонреден концерт, заеднички настап на еден од најсмелите и највпечатливи саксофонисти и композитори на современата џез сцена, Дони МекКаслин и Националниот џез оркестар. Диригент на концертот ќе биде маестро Владимир Николов.
Името на Дони МекКаслин (САД) стои зад едно од најзначајните музички изданија на 21 век – Blackstar, последниот албум на Дејвид Боуви, на кој токму МекКаслин беше една од клучните креативни сили што го обликуваа неговиот експериментален звук. Од тој момент, МекКаслин продолжува да ги редефинира границите на џезот, создавајќи музика која живее на пресекот меѓу жанровите – каде електрониката, арт-рокот и импровизацијата се среќаваат со слободата на изразот. За тоа сведочат албумите Blow. (2018) и I Want More (2023) – хибриден звук кој не припаѓа на еден жанр, туку на уметноста како процес на преобразба.
New York Times за еден негов концерт напиша: „Сè започна со синтисајзер што пулсира во слободен ритам, за потоа да премине во тенор-соло што звучеше и како бура и како молитва.“
Билетите за концертот може да се набават online на MKTickets и на продажните места на МКТикетс. На самиот ден на концертот билетите ќе бидат достапни и на билетарницата на Македонскиот народен театар (МНТ).
Култура
Изложба посветена на ансамблот „Мањифико“ во Градскиот музеј во Крива Паланка

Ретроспективната изложба посветена на еден од најзначајните македонски музички состави – ансамблот „Мањифико“, кој во своето 31- годишно постоење остави длабоки траги во македонската и меѓународната музичка сцена, ќе биде отворена на 5 јули (сабота) 2025, со почеток во 20,30 часот, во уметничката галерија на ЛУ Градски музеј Крива Паланка.
Изложбата е екслузивен и траен спомен и чествување на богатиот опус на „Мањифико“ со обемна збирка од над 240 селектирани експонати, фотографии, постери, документи, аудио-визуелни снимки и архивски материјали кои сведочат за извонредната уметничка активност и достигнувањата на овој реномиран состав. Меѓу нив е и монографијата „Ансамблот Мањифико мит-легенда или реалност“, чиј автор е еден од основачите и член на овој состав Пантелеј-Панче Кочовски.
Експонатите вклучуваат 32 големи постери и 15 оригинални плакати од концерти и настапи, над 60 паноа, над 200 селектирани уметнички фотографии, аудио и видео касети, ЦД и ДВД изданија, признанија, студиски снимки, концертни програми, сценографски документи и монографското издание.
Изложбата, со која се одбележуваат 65 години од основањето на славната група, пред се, е посветена на починатите членови на „Мањифико“, сите извонредни музички ументици, на чело со вокалниот солист и ѕвезда на ансамблот, Невенка Кочовска. Во чест на овој екслузивен настан, дел од репертоарот на легендарниот состав ќе отпеат Лидија и Тања Кочовски, наследничките на Панче и Невенка.
„Последно што посакав е да оставам траен спомен на ансамблот преку експонати, сведоштва и фактографија и да ја запознаам македонската јавност со нив“, вели Панче Кочовски автор на изложбата и на монографијата.
Ансамблот „Мањифико“ е основан во далечната 1959 година и во својата 31-годишна уметничка одисеја достигнува интернационална и интерконтинентална афирмација. На својот репертоар има над 320 композиции од Латинска Америка и Шпанија, од кои над 220 на носачи на звук, 80-тина нумери за 30-тина радио станици во поранешна Југославија и Европа, 28 мали музички плочи, 5 ЛП албуми, 4 аудиокасети, 2 ЦД и неколку ДВД изданија. Најголем дел од изданијата се продавани во златен и сребрен тираж.
Во своето над 30-децениско постоење, ансамблот „Мањифико“ има настапувано во над 42 земји ширум светот, вклучувајќи ги: Австрија, Италија, Русија, Турција, Индија, Египет, САД (Индијана, Калифорнија, Илиноис, Мичиген, Невада), Австралија, Азербејџан, Казахстан, Узбекистан, Шведска, Германија, Бугарија, и многу други. Изведени се околу 4300 концерти, со вкупна публика од над 8.700.000 посетители. Ансамблот учествувал и во театарски продукции, снимал музика за телевизија и филм, а во 16 ТВ студија низ Европа и СССР се снимени над 140 телевизиски емисии и блокови, со учество на бројни познати вокални солисти. Има настапувано и за југословенскиот претседател Тито, пред мексиканскиот претседател Лопез Матеоз, како и о победникот на Сан Ремо Тони Далара. Иако главниот репертоар е составен од латиноамериканска музика, на интернационалните настапи „Мањифико“ изведува и македонски и југословенски хитови како музичка идентификација на ансамблот и регионот. Истовремено, како познати филантропи, имаат одржано и преку 600 хуманитарни коцерти, меѓу кои и за земјотресот и поплавата во Скопје.
Покрај Невенка и Панче, дел од „Мањифико“ биле и врвните музичари Крсто Таушанов, Петар Галев, Димитар Томов, Јане Коџабашија, Хозе Свиличиќ, Владимир Нигојевиќ, Миле Барбаровски, Коце Икономов, Миле Лукаров, Димитар Павловски и менаџерот Борис Низамовски.