Култура
Театарската програма без театар

Охридско лето 2009
Пишува: Лилјана МАЗОВАЌе верувавте ли некому ако ви кажуваше дека на Охридското лето 2009, кое годинава одбележува 49-годишно постоење, ќе се распадне театарската програма?! Пред да започне, уредно ги слушавме и читавме најавите за концептот на селектирана драмска програма која, за волја на вистината, години и децении наназад, остварувала разнородни и бројни драмски програми со значајни уметници од дома и од светот. Впрочем, Охрид е “град сцена” и толку колку што трае најголемиот и најзначаен фестивал Охридското лето (традиционално од 12 јули до 20 август), мошне важен сегмент на вкупната култура на и во Македонија, привлекувала и прекубројна публика токму со театарските претстави кои ги имало на разни негови отворени и затворени театарски и нетеатарски простори. Се паметат и изданија кога и буквално градот бил театарска сцена: на која речиси истовремено на по неколку различни локации актери од дома и од светот ги подготвувале, прилагодувале и изведувале своите претстави, проекти, перформанси. Фестивалот речиси пет децении е конципиран и граден како битна одредница во мапата на летните меѓународни манифестации кои во вечерните часови на своите сограѓани и на гостите им нудат музичка и драмска програма. Годинава сè е поинаку. Во јули (според најавите и во август) театарската претстава е реткост. Најнајавуваните беа откажани, а некои од прикажаните беа веројатно само “инвестиција” за поединечно возвратно гостување. Ден по свеченото отворање на Летото 2009 со бардот Енио Мориконе во преполниот Антички театар (велат 4.000 посетители), стартуваше драмската програма со Шекспировата Бура (13 јули) на Драмскиот театар од Пазарџик, Бугарија, во скромниот услови на Домот на културата, во режија на Владлен Александров, чест гостин и познавач на македонскиот театар. Создадена како чист театар кој истражува по човековата душа, не го додржа вниманието ниту на 100-темина гледачи кои од програмското ливче (и во фестивалскиот каталог) прочитаа дека драмата Бура на Шекспир е “еден од неговите подоцнежни романи”!!!??? На Александар на Драмски театар од Скопје (16 јули) според текстот и во режија на Љубиша Георгиевски, полесно се дишеше: публиката го сака Драмски и Предворјето на “Св. Софија” беше полно. Еден од најавените настани на Летото 09 − гостувањето на Центарот ЕАСТ-ЊЕСТ од Сараево со двете претстави во режија на Харис Пашовиќ (19 и 21 јули во Предворјето на “Св. Софија” и дворот на ОУ “Св. Климент Охридски”) Нора на Хенрик Ибзен и Класен непријател на Најџел Вилијамс, беа освежување. Особено поради енергијата на младите актери и концептот за игра која влегува во суштината на животот на младиот човек оптоварен со сите појави и проблеми на денешницата. Следуваше настапот на групата Ананија од Мароко со Мадам Плаза (23 јули) во Домот на културата со прашањата кому и зошто и за тие пари на колку други претстави од дома публиката би им се израдувала!?Потоа дојде серијата откажувања на најнајавуваните. Прво проектот Троил и Кресида на МНТ од Скопје во режија на гостинот Љубиша Ристиќ (овдешен апсолутен рекордер по времетраењето на подготовката), најавен за 26 јули прво како 15-часовен спектакл, потоа како 5-часовен “интензивен” театар (некое ново толкување на кое спротивност му веројатно “екстензивен”) и конечно откажување на неговата премиерна изведба во Охрид. Веднаш по ова уште едно откажување на еден од столбовите на Летото 09, претставата Среќни денови по Семјуел Бекет во режија на Роберт Вилсон (29 јули). И ново откажување: нема да има фестивалска премиера и на Генералот на мртвата војска по романот на Исмаил Кадаре, во режија на Дино Мустафиќ и продукција на Албанскиот театар од Скопје (6 август). Додека се подготвува овој број на Форум, се очекува изведбата на Крпен живот по романот на Стале Попов, во режија на Владо Цветановски во Заливот на коските во Градиште (3 август) во продукција на Народниот театар во Прилеп. И уште една домашна − Браќа Карамазови по Ф.М. Достоевски во режија на Дејан Пројковски на Народниот театар од Битола, која е на програмата на Летото 09 по покана на директорот на фестивалот Тони Симоновски. Најавени се и по една претстава од Србија и од Турција.За суштината на откажувањата и за одговорноста за распадот на драмската програма на годинешното Охридско лето, веројатно ќе се говори уште долго по неговото завршување. Колку селекторот, актерот Ѓорѓи Јолевски, го имаше по медиумите пред и на почетокот на фестивалот, толку сега го нема. Одбирот на молк за распаднатата драмска програма можеби некому му одговара да се толкува како сплет на околности кои, ете, се случуваат. Да, секогаш постои ризик кога се селектира и виденото, уште повеќе невиденото и она што е во подготовка. Но, тогаш е во прашање само квалитетот кој, во зависност од вкусот, за секого е различен. А, кога се распаѓа селекцијата повеќе од јасно е дека станува збор за “недовршена работа”. Или не се имале цврсти договори (повеќе биле пусти желби) или не се знаело со кого и како се договора. За која било селекција е одговорен селекторот кој пред да ја објави програмата има време и простор (една, две, па и три години, особено со творци кои работат и планираат на подолг рок) да знае кој, каде и што работи, кога и во какви услови треба да го оствари договорот со кој може да се смета на сигурна програмска содржина. Селекторот ја осмислува програмата, Управниот одбор ја прифаќа, дирекцијата ја реализира/менаџира. Таква е и постапката и одговорноста за нереализираното, за празните одови, за распадот на еден концепт кој е создаван, еве, веќе пет децении.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Лик од Македонија ќе се појави во новата епизода на „Симпсонови“

Лик од Македонија ќе се појави во новата епизода на анимираната серија „Симпсонови“.
Креаторите на серијата одлучиле да внесат спортист кој доаѓа во Спрингфилд како голема сензација од Македонија.
Во епизодата е вклучен тим од земјата. Се работи за сестрите Невена и Калина Нешкоска и нивниот брат Наум, кои заедно го водат едукативниот канал, Дарко Биберко.
„Учествувавме во преводот, јас лично имав консултантска улога, а сите тројца испеавме песна што ја преведовме од англиски на македонски. Благодарност до композиторка Кара Талве, која ја овозможи оваа соработка“, напиша Невена Нешкоска на Фејсбук.
Епизодата премиерно ќе се емитува во САД во недела, на 27. април, во 20 часот (2:00 понеделник наутро по македонско време) на американската телевизија „Фокс“.
Книги
Промоција на книгите „Историја на човештвото“ од Џани Родари и „Визуализација на современата македонска книжевност“ од група автори

На 29 април во 18 часот во Студентскиот културен центар ќе се одржи промоција на книгите „Историја на човештвото“ од Џани Родари и „Визуализација на современата македонска книжевност“ од група автори.
Двете изданија се резултат на соработката меѓу студентите и наставниот и соработничкиот кадар од Факултетот за ликовни уметности, Филолошкиот факултет „Блаже Конески“ и Машинскиот факултет при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје.
Издавањето на книгите е поддржано од Инситутот „Данте Алигиери“ во Скопје, Здружението Данте Алигиери во Рим и Министерството за култура и туризам.
Култура
Солидарноста како заеднички идеал: колекцијата на МСУ – Скопје ја одушеви публиката во Љубљана

Во Модерна галерија + Музеј на современа уметност Метелкова (МГ+МСУМ) во Љубљана, Словенија синоќа беше отворена големата изложба „Ткаење светови: Колекции во разговор“ со уметнички дела од 87 автори од колекцијата на Музејот на современата уметност во Скопје (МСУ-Скопје). Изложбата ја отворија директорите на двата музеја, Мартина Вовк и Тихомир Топузовски. На отворањето присуствуваа и кураторите на изложбата: Ивана Васева, Благоја Варошанец, Ива Димовски, Владимир Јанчевски и Бојана Пишкур.
„Соработката со МСУ-Скопје е уште една можност за ткаење на заеднички патеки во современата уметност, засновани на заеднички идеали. Меѓу нив, особено значаен е идеалот за солидарност, кој е единствената солидна валута на нашата иднина и е веќе реализиран преку колекциите од оваа изложба“, рече Вовк на отворањето.
Топузовски во своето обраќање го истакна потенцијалот на соработката меѓу двете институции.
„Оваа изложба е основа од која ќе произлезат многу други заеднички проекти. Иако двата музеја имаат различни истории, тематски и концептуално тие се поврзани“, рече Топузовски.
Следен во низата заеднички проекти е презентација на дела од колекцијата „Arteast 2000+“ и
национални збирки на љубљанската Модерната галерија во МСУ-Скопје. Предвидено е изложбата да биде отворена наесен. „Ткаење светови: Колекции во разговор“ е дел од програмата од национален интерес на Министерството за култура и туризам на РС Македонија.
Изложбата е конципирана како конструктивен дијалог помеѓу две специфични колекции – колекцијата на солидарноста на МСУ-Скопје и колекцијата „Артист 2000+“ и националната колекција на Модерна галерија – Љубљана. Во „Ткаење светови: Две колекции во разговор“ се вклучени дела од 87 автори, од кои најмногу дела од РС Македонија и од речиси сите поранешни југословенски републики, дополнети со дела од уметници од Бразил, Полска, Боливија, Судан, Уругвај, Албанија, Јапонија, Јужноафриканска Република, Иран, Куба, Шпанија и од Романија.
„Ткаење светови: Колекции во разговор“ се фокусира на еманципацијата на уметничките медиуми, истражувајќи го односот помеѓу културата и природата, додека критички се осврнува на горливите еколошки прашања од времето на Капиталоценот.
„Вака селектирана и поставена, изложбата отвора процеп за создавање поинаков свет помеѓу западноцентричниот светоглед и специфичниот поглед кон локалните тенденции наспроти дела кои реферираат на поднебјето кое ги изртило и каде има континуитет на изработка. Тука се делата на наивната уметност и природните материјали кои изобилуваат, земја, сено, ливадско цвеќе, но вклучени се и фотографии од документирани акции во природа и критички настроени инсталации кон екстракцијата и уништувањето на природата“, велат кураторите.
Во изложбата се вклучени дела од уметниците: Борка Аврамова, Владимир Аврамчев, Македонка Андонова, Томе Андреевски, Ибрахим Беди, Гордана Вренцоска, Јордан Грабул, Евгенија Демниевска, Драгослава Јанева, Војко Јаневски, Гоце Јосифов – Ромбо, Ристо Калчевски, Димитар Кондовски, Димче Коцо, Михаил Лазаров, Доне Милјановски, Душко Мишевски, Вангел Наумовски, Петре Николоски, Аџем Нихат, Душан Перчинков, Раде Перчуклиевски, Илија Прокопиев, Кристина Пулејкова, Исмет Рамиќевиќ, Крсте Славковски, Мира Спировска, Мена Спировска-Менче, Глигор Стефанов, Душко Стојановски, Игор Тошевски, Марија Туша Иљовска, Симон Узуновски, Петар Хаџи Бошков, Ѓорѓи Цапев, Симон Шемов, Томо Шијак и Ѓорѓе Шијаковиќ, словенечките Јернеј Вилфан, Дружината од Шемпас, Маја Смрекар, Вадим Фишкин, потоа Стјепан Басталец, Антун Бахунек, Фрањо Вујчец, Стјепан Кичин, Иван Кузмиак, Иван Лацковиќ-Кроата, Јулије Папиќ, Ханибал Салваро, Матија Скурјени, Петар Смајиќ, Иван Рабузин, Боривоје Максимовиќ, Стјепан Столник и Јосип Хорват од Хрватска, српските автори Јанко Брашиќ, Јано Вењарски, Ондреј Вењарски, Богосав Живковиќ, Милосав Јовановиќ, Јано Књазовиќ, Сеад Казанџиу од Албанија. Застапени се и Јоланта Овидска и Јузеф Сарновски од Полска, Јон Григореску од Романија, Маноло Милјарес од Шпанија, непознат автор од Иран, Вифредо Лам од Франција/Куба, Питер Кларк од Јужноафриканската Република, Мохамед Абдала Ахмед од Судан/Велика Британија, Ример Кардиљо од Уругвај, бразилските уметници Мариа Бономи, Валдемар де Андраде-Силва, Лухдес Гуанабара, Силвиа де Леон Чарлео, Ладир Харис Домше-Пулу, Луциа Кан, Мариа Осилијадора Силва, Жусара Пимента де Падуа, Еленос Силва, Педро Соарес Фогаса, Жералдо Триндаде Леал, Вилма Хамос, боливиските автори Макс Арукипа Чамби и Патриција Веласко Уалин и Јозо Хамагучи од Јапонија.