Култура
Огледало на новата и револуционерна театарска естетика
Млад отворен театар
Овогодишното 34-то издание на Меѓународниот театарски фестивал Млад отворен театар помина навистина одлично. Селекцијата на театарските проекти, музичките настапи по секоја претстава и убавата фестивалска атмосфера, посетеноста… сè помина онака како што му доликува на овој театарски фестивал кој наредната година ќе прослави 35 години од своето постоење.Млад отворен театар годинава донесе 15 претстави обединети под мотото Твоето огледало, а селектор беше Дамир Домитровиќ – Кос. Инспирирани од бајката за принцот претворен во жаба, мотото на годинешните театарски претстави го карактеризираше бегството од себе, желбата да се биде некој друг, потребата од јавна исповед, потребата да се ѕирне во туѓите животи. Иако дел од претставите кои беа најавувани како спектакли не поминаа според очекувањата, сепак МОТ оваа година донесе свежина пред официјалниот старт на сезоната во домашните театри Пишува: Елена ДИМИТРОВСКА
Твоето огледало е средбата со Другиот во нас, приказ на нас самите и на општеството. Токму театарот е тој што ја симболизира вечната желба за поистоветување на гледачот со она што го гледа пред себе, како знак на незадоволството од светот што го опкружува. МОТ ги донесе пред публиката животите на античките ликови, оние од книжевноста и современото општество, како и оние непознати ликови кои секојдневно стануваат дел од реални шоуа и ги споделуваат и најинтимните делови од животот со нас, гледачите. МОТ беше отворен со Касандра, копродукцискиот проект на фестивалите МОТ, Теута (Црна Гора), ИНФАНТ (Србија) и Еџ Понто (Словенија) по текст на Љубомир Ѓурковиќ, во режија на Слободан Милатовиќ. Македонската екипа на претставата ја сочинуваа драматургот Загорка Поп Антоска-Андовска и костимографот Благој Мицевски. Иако Касандра беше најавена како радикален и жесток театарски проект, спој на античкото и документарното, кој на вистински начин требаше да кореспондира со годинешното мото на фестивалот, публиката на отворањето виде претстава со кафеански “шмек” и носталгија за старите добри времиња на поранешната држава, залиено со шампањ и свинско на сцената. Многумина од гледачите вечерта си заминаа разочарани и лути од она што го видоа, па од отворањето некако изгледаше дека годинава МОТ и нема да биде атрактивен за публиката. Но, за среќа, по шокот од првата вечер сè тргна како што треба наредните денови, со одличните Калигула на Националниот театар од Варна, Бугарија, во режија на Јавор Грдев, Кревко на Словенско младинско гледалиште, во режија на Матјаж Пограјц, и Пантагруел на Националниот театар од Сибиу, Романија, во режија на еден од врвните европски театарски режисери, Силвиу Пуркарете, претстава што беше прогласена за најдобра на фестивалот. Храбар и иновативен проект, инспириран од познатиот лик на Франсоа Рабле, исполнет со сексуална и гастрономична страст. Пантагруел покажа дека алтернативниот и експериментален театар не мора да се создава исклучиво со помош на техниката, туку преку телото, гласовниот израз и ритамот актерската екипа успеа од бизарноста да создаде нешто фасцинантно за гледање. Пантагруел беше комплетна авторска и актерска претстава, целина прекрасна за гледање и наградена и од гледачите и од критиката. Она што предизвика најголема љубопитност кај публиката секако беше гостувањето на Шовинистен-3-раум-Анатоми Театар од Виена, Австрија, и претставата Пансион Ф за австрискиот монструм Јозеф Фрицл. Во Скопје дојде и режисерот Хурберт Крамар, кој беше дел од актерската екипа на оваа сатира за медиумите и жртвите на медиумската порнографија. Независно од личниот впечаток од ова театарско шоу, можевме да видиме едно различно дело, кое комуницираше со публиката, комична и бизарна слика за жртвите на сексуално насилство и нивните “господари”.Двете премиери оваа година, Ескуриал, по текст на Мишел де Гелдерот, автор кој првпат се поставува во Македонија, во режија на младиот Ристе Алексовски, и Другата страна на Дуковски, студентскиот проект на Андреј Цветановски, доследно го следеа новиот тек на МОТ и на новиот Градски театар – Скопје, како театар фокусиран на актерот и актерската игра и специфичниот театарски простор.Селекцијата на домашните претстави на Македонскиот отворен театар, направена од актерот Висар Вишка, во еден ден ги донесе Телефонот на Театарот за деца и младинци, Едип на театарот Квартет, со Ѓорѓи Јолевски, во режија на Златко Славенски, и Маркиза на Драмскиот театар, режисерското деби на Ѕвезда Ангеловска (двете претстави ги имаа своите премиери на Скопско лето), Учителот Џинот на Народниот театар од Велес, во режија на Деан Дамјановски, и фантастичната Другата страна на Дуковски, во режија на Мартин Кочовски на Мал драмски театар – Битола. Традиционално, МОТ беше затворен на плоштадот Македонија со спектаклот Сума, балет во воздух на трупата Егзос од Швајцарија, како централен настан на Бела ноќ. Она што најмногу радува по завршувањето на МОТ е огромната посетеност на сите претстави и концерти, потрагата по билет повеќе и голем број театарски вљубеници кои успеваа да влезат и иако простум, до крај да ги изгледаат претставите. Настапите на домашните и изведувачите од регионот (Кома стерео, Штудгарт онлајн, Кло, Вуди Ален и Хана џез трио, Сашко Костов и други) дополнително ја кренаа фестивалската атмосфера, а клубот МОТ секој ден беше точката каде што се среќававме и ги разменуваме впечатоците по секоја изведена претстава, а слушавме и одлична музика. Ова е едно од најдобрите и најпосетените изданија на Млад отворен театар досега и уште еднаш покажа дека овој фестивал бил и ќе биде движечката театарска сила во Македонија, како и едно од водечките театарски случувања во Југоисточна Европа.На МОТ 2009 Театарот и како реално шоуРеалното шоу, или глобално популарното реалитѕ схоњ, е емисија во која луѓето од стварниот живот се сместуваат во различни телевизиски контексти. Денес и нема телевизија којашто како програмски фаворит нема, не креира или “ексклузивно” не пренесува некое реално шоу. Реалното шоу е и голем телевизиски бизнис, па денес сосем е јасно дека во долгите серијали на разноразните реални шоуа сè е, повеќе или помалку, наместено, планирано, одиграно како што смислила големата екипа на организаторите на шоуто. Јасно, голем е и профитот − на оние што го подготвуваат. Неколку години/сезони наназад, реалното шоу се пренесе и во театарот. Како реплика на времето и на животот во кој се бара вистината. Без разлика дали таа е твоја, моја, на некој друг. Театарските куќи или групи создаваат перформанси со сценски израз кој негува вид на натуралистички пристап, именуван како “гол израз” во кој се “одбегнува” естетско обликување. Само на прв поглед, зашто сè натаму (пред сè, во стартот) е потрага по сликата за животот. Мотото на годинашниот Млад отворен театар (интернационален фестивал кој 34 години во септември е најголемото доживување за театарската публика во Скопје) беше Твоето огледало. Добро смислен слоган во кој уште подобро се огледува тенденцијата на процесот на театарско реално шоу. Овој тип создавање/реализација во светот (па и на Балканот) е од понов датум. Во македонскиот театар не се негува. Дојде преку МОТ, како продукција, копродукција, гостување. Внесувајќи во програмата и ваков тип перформанси/претстави, МОТ , факт е, му ја отвори вратата и на театарското реално шоу. Преку водители на дејствието, со јунаци соочени со немањето темели за посреќен живот и втерани во рингот во кој може да се опстане единствено со лакташење, гризење и безобѕирно газење на другиот (како во секое ТВ реално шоу), со многу техника и музика, со творци (текстописци, режисери, актери…), фестивалската селекција внесе кај публиката и чувство на соживување со бескрупулозноста на животот на разни рамништа. Создавачите на театар како реално шоу , па нека е и телевизиско, имаат свои искуства. Најинтересно е она кое говори за заинтересираноста на публиката. Тие проекти се гледани, долго опстојуваат, гостуваат. Заинтересираноста и на творците и на консументите за театарското реално шоу е и во мигот на тематизацијата на јавниот изложен живот, како нов/авангарден концепт за синтеза на животот и уметничката девиза “живот и уметност, живот како уметност/театар и уметност/театар како живот”. Лилјана МАЗОВА
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Промоција на монографијата „Рисима“ од Јасна Франговска
Во среда, 3 декември, со почеток од 19:00 часот во „Јавна соба“, Скопје, ќе се одржи промоцијата на монографијата „Рисима“ од Јасна Франговска, посветена на најпознатата и најуспешна македонска кореографка за современ танц ‒ Рисима Рисимкин. Изданието е на „ПНВ Публикации“ и објавено е со поддршка од Министерството за култура и туризам.
Монографијата низ разговор со Јасна Франговска и Рисима Рисимкин ќе ја претстави Јулијана Величковска, главен и одговорен уредник на „ПНВ Публикации“.
Во ова обемно и луксузно издание, на 180 страници, опфатени се сите значајни аспекти од 45-годишната кариера на Рисима Рисимкин ‒ од самите почетоци како балерина, со сите предизвици со кои се соочувала, до големите успеси што ја дефинираа како истакната кореографка од областа на современиот танц, којашто со нејзината едукациска работа зад себе остава нови генерации танчари и кореографи. Рисима Рисимкин е клучна фигура во македонската култура, а нејзиниот труд годинава беше крунисан и со високото признание ‒ Витез на францускиот ред на уметностите и книжевностите што го доделува државата Франција.
Покрај извонредно питкото писмо на Франговска, што на многу топол и непосреден начин го доближува животниот и професионалниот пат на Рисимкин, извадоците од позначајните рецензии за нејзините дела и обраќањата до читателот од самата Рисима, изданието е збогатено и со неверојатни фотографии од личната архива на Рисимкин и од архивата на „Интерарт културниот центар“, чиишто автори се: Андреј Гиновски, Драган Перковски, Сашо Димоски, Сердар Ајдин, Aнтонио Пиштолов, Ивана Тасев, Олга Ибатулина, Зоран Велјаноски ‒ Летра, Емил Петров и Борис Грдановски.
„Би ја опишала како македонската Пина Бауш, потпрена на белиот балет, којашто во еден момент посакува да излезе од таа рамка и да оди во слободата на движењето…“, ќе изјави Мирјана Радочевиќ за „Политика“, Белград во 2003 г.
Култура
Љутков од Белград: Македонската ликовна уметност е културен мост меѓу Македонија и Србија
Министерот за култура и туризам, Зоран Љутков, вчеравечер во Македонскиот културно-информативен центар во Белград ја отвори изложбата „Откритија“, прва од серијата изложби посветени на македонски ликовни уметници чии дела се чуваат во приватни белградски колекции.
Во присуство на многубројни гости, министерот Љутков во своето обраќање истакна дека изложбата на која се претставени дела од реномирани македонски уметници, меѓу кои и дела од основоположниците на современата македонска ликовна уметност во сопственост на познатиот белградски колекционер Игор Станковиќ, претставува топол културен мост меѓу Македонија и Србија.
„Делата на Папрадишки, Личеноски, Мартиноски, Чемерски, Мазев, Георгиевски, Коџоман, Корубин, Луловски, Бајалска… вечерва нѐ обединуваат во прекрасниот свет на ликовната уметност. Тие им припаѓаат на автори чии имиња одамна ја обележале нашата уметничка мисла, уметници кои со својот поетски јазик, својата тишина и својата смелост ги надминале границите на времето и просторот. Затоа вечерва не откриваме само изложба на уметнички слики, туку и фрагменти од креативниот дух кој струи низ нашите две земји. Ова е доказ за нераскинливата културна врска меѓу нашите два народа“, рече министерот Љутков, додавајќи дека вистинското богатство на уметноста не лежи само во институциите и музеите, туку и во домовите на љубителите што со голема почит ги чуваат овие дела.
Тој изрази благодарност до Станковиќ за неговата стручност, љубов и посветеност во зачувувањето на македонската ликовна традиција, нагласувајќи дека изложбата е „чин на непроценливо културно признание и пријателство“.
Иницијатор и домаќин на настанот е директорот на КИЦ во Белград, Васко Шутаров, кој ја истакна важноста на овој проект за афирмацијата на македонското ликовно наследство.
Реализацијата на изложбата „Откритија“, која е отворена за посетители до 29 ноември, е поддржана од Министерството за култура и туризам и претставува значаен проект што отвора ново поглавје во презентацијата на македонската уметност во Србија.
Култура
Камерниот оркестар Профундис со ексклузивен концерт под свеќи во рамки на Охридско лето
Камерниот оркестар „Профундис“ ќе настапи како дел од оф-програмата на најпрестижниот македонски уметнички фестивал – „Охридско лето“, која годинава, за првпат, ќе биде претставена пред скопската публика. Концертот ќе се одржи на 29 ноември во големата сала на Македонската филхармонија, во препознатливата candlelight-атмосфера под светлината на илјадници свеќи – амбиент што ширум светот прерасна во современ симбол за интимно, емотивно и визуелно импресивно музичко искуство.
Овој уникатен концепт, кој обединува минимална светлина и максимална музичка експресија, овозможува слушателот да се фокусира на секој звук, секој здив на инструментите и секоја суптилна динамика што ја создава ансамблот.
„Чест е што ‘Охридско лето’ токму на Профундис му ја довери премиерата на оф-програмата во Скопје. Верувам дека овој концерт ќе биде посебен не само по атмосферата, туку и по начинот на кој музиката ќе прозвучи – искрено, концентрирано и со длабока намера. Нашата цел е да создадеме простор каде звукот и светлината се во совршен дијалог, а публиката да ја почувствува онаа тивка, но моќна магија што ја прави музиката неповторлива,“ изјави маестра Ѓурѓица Дашиќ, диригент на „Профундис“.
Особена чест за оркестарот е соработката со ексклузивниот гостин-солист, виолончелистот Петар Пејчиќ – еден од најперспективните млади европски уметници, финалист на престижниот натпревар „Кралица Елизабета“ и солист кој веќе настапува со водечките европски оркестри.
Публиката ќе има можност да ужива во внимателно селектирана програма што ја спојува контемплативната минималистичка естетика на Филип Глас преку свитата од филмот „The Hours“, драматичната експресивност и виртуозност на Поперовата Унгарска рапсодија оп. 68, како и елеганцијата, духовитоста и романтичната длабочина на Чајковски низ неговите Рококо варијации. Заедно тие создаваат музичка целина исполнета со динамика, суптилна емоција и беспрекорна артистичност, идеална за свечениот candlelight-амбиент.
Овој концерт е исклучителна можност скопската публика да го почувствува уметничкиот идентитет на „Профундис“ – оркестар кој со континуирана посветеност, автентичност и висок квалитет го гради своето место на македонската и регионалната музичка сцена.
Словенија ги призна возачките дозволи oд Македонија
Словенија усвои измени на Законот за возачи, со кои им се овозможува на носителите на возачки дозволи издадени во Македонија,...
(Видео) Русија реагира на протечениот телефонски разговор меѓу Виткоф и советникот на Путин
Кремљ се огласи утрово откако во извештај на Блумберг се наведува дека еден од претставниците на американскиот претседател Доналд Трамп...
(Видео) Шокантна сцена во Дубровник: што се исфрли морето на брегот
Шокантни слики доаѓаат од Јадранот, каде што најпознатата плажа во Дубровник, Бање, е оставена покриена со ѓубре откако морето исфрлило...
(Видео) Дали конечно е блиску крајот на војната во Украина: Остануваат три клучни пречки
Американската администрација оптимистички најавува голем напредок во преговорите за завршување на војната во Украина. Претседателот Трамп го пофали „огромниот напредок“...
(Видео) Новинар: Какви отстапки нуди Русија? Трамп: Ќе престанат да се борат
Американскиот претседател Доналд Трамп е убеден дека Русија, со запирање на својата офанзива, би направила „голема отстапка“ за Украина, што,...
„Донецк и размена на територии“: Целиот транскрипт од разговорот меѓу луѓето на Трамп и Путин
Блумберг објави транскрипт од телефонски разговор помеѓу Стив Виткоф, специјалниот претставник на американскиот претседател Доналд Трамп за мировни мисии, и...
Трамп се откажа од ултиматумот за Украина
Американскиот претседател Доналд Трамп вчера се повлече од ултиматумот што ѝ го даде на Украина да го прифати американско-рускиот мировен...
Претседателот на Тајван: Ќе предложам да потрошиме уште 40 милијарди долари за одбрана
Тајван ќе воведе дополнителни 40 милијарди долари за одбрана за да ја нагласи својата решителност да се брани, изјави претседателот...
Кина: Ќе ги потиснеме сите странски обиди за мешање во ситуацијата околу Тајван
Кина денес предупреди дека ќе ги „потисне“ сите странски обиди за мешање во ситуацијата околу Тајван, откако Јапонија објави планови...
Објавени транскриптите, Виткоф до човекот на Путин: Знам што е потребно за да се постигне договор
Пратеникот на Трамп, Стив Виткоф, по успехот на мировниот договор за Газа, минатиот месец оствари телефонски разговор со висок функционер...
Владата именува повереници за општините Маврово Ростуше, Гостивар, Центар Жупа и Врапчиште
Владата на денешната седница именува повереници за општините Маврово Ростуше, Гостивар, Центар Жупа и Врапчиште во кои што на локалните...
Украина се согласи на мировен договор со Русија, тврдат САД
Украина се согласи на договор за прекин на војната со Русија, при што остануваат само мали детали, изјави американски функционер...
Уапсени директори и заменик министер за земјоделство: излажале дека недостасуваат пченица и јачмен вредни 780.000 евра
Полицијата денеска уапси пет лица осомничени за злоупотреба на стоковите резерви, излажале дека недостасуваат пченица и јачмен вредни 780.000 евра....
Откажано утрешното рочиште за „Пулс“: Недостасуваат адреси од оштетени и нивни застапници
Утрешното судење за пожарот во дискотеката „Пулс“ во Кочани, во кој загинаа 63 лица и околу 200 се повредени, е...
Не е работа на бранителот да биде судска достава, забележаа адвокатите и побараа судот да им го достави интегрираното обвинение и на обвинетите за „Пулс“
Место воведни зборови од одбраната и изјаснување дали се чувствуваат виновни обвинетите за пожарот во кочанската дискотека “Пулс”, денешното второ...
Мицкоски: 6.045 пристигнати апликации, најголем интерес за искористување на мерката за самовработување
Како Влада, силно веруваме дека економијата расте тогаш кога граѓаните имаат поддршка да создаваат, да иновираат и да стануваат претприемачи,...
42-годишник пронајден мртов кај селото Нераште: наредена е обдукција, ќе се вештачат траги најдени на местото
Обвинителството извести дека е извршен увид на лице место, дадени се повеќе насоки и наредби со цел откривање на сторителите...
Голема полициска акција: претреси во Скопје, Куманово и на други локации
Во координација со Основното јавно обвинителство Скопје во тек е полициска акција со претреси во Скопје, Куманово и на други...
Зеленски пред тежок избор: планот на Трамп или несигурните Европејци, пишува Политико
Европските претставници вчера воздивнаа со олеснување, верувајќи дека разговорите во Женева вродиле со плод и дека Доналд Трамп ќе ги...
Поради одрон во прекин е сообраќајот на регионалниот пат Ресен- Граничен премин Стење
Денеска од 07:55 часот, поради одрон на патот помеѓу селата Царев Двор и Отешево, во прекин е сообраќајот во двата...
