Култура
„Морфологија на сказната“ со превод на македонски
Култната книга „Морфологија на сказната” на рускиот фолклорист Владимир Проп од неодамна првпат е објавена на македонски јазик, во издание на „Македонска реч” од Скопје, во превод од руски јазик на Тронда Пејовиќ, а со предговор на проф. д-р Нина Анастасова-Шкрињариќ
„Морфологија на сказната” на големиот фолклорист Проп е мала според обемот, но велелепна книга според влијанието што го имаше врз светската научна мисла. Таа е со статус на една од најпопуларните книги во светската фолклористика, а Е. М. Мелетински рекол дека е книга која одела пред своето време и книга на која времето не & одзело ништо од нејзиниот сјај и значење. Го носи и квалификативот „револуционерна” – се јавува како предвесник на структурално-типолошките истражувања, коишто во западните земји се појавија дури три децении по појавата на овој фундаментален труд на Проп. Оттогаш станува незаобиколна појдовна точка за сите натамошни истражувања во фолклористиката и едно од клучните дела на 20 век.Книгата „Морфологија на сказната” наидува на голем одзив не само во матичната средина (во Русија), туку буквално насекаде во светот, каде по углед на Проп се јавуваат бројни трудови со морфолошки интерпретации (цел еден наплив од „про-проповски” студии од областа на структуралната анализа). Клучен момент за репопуларизацијата (всушност, актуализацијата) на овој наслов ќе биде англискиот превод објавен во САД во 1958 година, кој ќе и‘ обезбеди на книгата „поголема резонанца и своевиден светски продор”. Од овој момент, книгата почнува да живее нов живот и се интензивира нејзиното издавање и преиздавање: во 1969 година во Русија излегува второто издание, по што се нижат серија преводи на многу јазици: англиски, италијански, француски, германски, чешки, полски, словачки, романски, јапонски и многу други.По запознавањето на западните научници со класичното дело на Проп, меѓу почитувачите и продолжувачите на Проповиот модел се јавуваат видни имиња на водечки светски фолклористи и семиотичари: Е. М. Мелетински, Г. Л. Пермјаков, В. В. Иванов, В. Н. Топоров, К. Леви-Строс, А. Ж. Гремас, А. Дандис и многу други. Иако во одгласите кои ги предизвика Проповата „Морфологија на сказната” преовладуваа афирмативните тонови (акламација и восхит), книгата доживеа и неколку посериозни приговори (М. Лити, К. Леви-Строс), а некои од нив прераснаа во жестоки полемики. Полемиката помеѓу Владимир Ј. Проп и Клод Леви-Строс резултираше со извонредни текстови-студии кои си ги разменија двајцата опоненти, бранејќи го сопствениот метод на работа.
Владимир Јаковлевич Проп (1895-1970) студирал на Историско-филолошкиот факултет во Петроград, а по завршувањето на студиите работел како наставник по германски јазик. Во 1932 год. почнал да работи на Ленинградскиот универзитет, а со професура се занимавал од 1938 год. Покрај фундаменталните два наслова „Морфологија на сказната“ (1928) и „Историски корени на волшебната приказна“ (1946), Проп ги објавил и делата „Руски јуначки еп“ (1955) и „Руски аграрни празници“ (1963), а посмртно се објавени збирката пократки трудови „Фолклор и стварност“ (1976) и „Проблемот на комиката и смеата“ (1976).
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Новогодишен концерт на Зарина Првасевда, „Кадифено“, во Македонската филхармонија
На 20 декември со почеток во 19 и 30 часот во Македонската филхармонија концерт ќе одржи македонската вокална интерпретаторка и музичарка Зарина Првасевда.
На денешната прес-конференција беа споделени детали за концертот „Кадифено“, кој претставува уникатно музичко патување што ги спојува традицијата, современиот звук и светската музичка виртуозност.
Овој проект ја означува премиерата на новиот музички опус на Зарина Првасевда, каде интимниот и длабоко емотивен израз се испреплетуваат со македонската и ориенталната традиција, добивајќи современа звучна форма низ импровизација и модерен сензибилитет.
„Овој концерт за мене е многу личен процес и еден вид враќање кон корените, но и нивно преосмислување. Материјалот што ќе го изведам произлегува од македонската и ориенталната музичка традиција, но е создаван низ слобода, импровизација и современ звучен јазик. Сакав публиката да го почувствува овој концерт како интимен простор – како заедничко доживување во кое музиката не е само изведба, туку разговор, емоција и трансцедентност“, изјави Евгенија Здравевска, позната под својот уметнички псевдоним Зарина Првасевда.
Гостите од Турција, Џенк Еродоган, светски познатиот виртуоз на фретлес гитара и Греми награден уметник како и перкусионистот и мултиинструменталист Ахмет Алан, беа оправдано отсутни поради доцнење на нивниот лет за Скопје од повеќе од два часа, предизвикано од густата магла над Скопје, изјавија организаторите.
Џенк Ердоган е Греми награден композитор и еден од највлијателните фретлес-гитаристи во светот. Како дипломец со First Class Honours и предавач на Berklee College of Music, тој е врвно интернационално име. Добитник е на Yeşilçam награда за Најдобар саундтрак, настапувал со светски музичари како светски познатиот индиски перкусионист Трилок Гурту и американскиот џез фјужн тапанар Дејв Врекл како и турнеи низ Европа и САД.
Ахмет Алан е турски перкусионист кој свири традиционални инструменти како бендир. Гордо го комбинира богатството на турската фолклорна музика со современи ритми, давајќи му свеж, жив звук на традиционалниот перкутерски израз. Неговите настапи често се мешавина од енергија, игра и ритам — што ги прави привлечни и за публиката што ја обожава класичната етно-музика, и за оние кои бараат модерни звучни искуства. Со тоа, Алан е мост помеѓу минатото и сегашноста во светот на турската перкусиона музика.
„Кадифено“ е концерт кој ќе понуди искрена емоција, длабока музичка нарација и редок спој на домашна и меѓународна уметничка енергија – вистинско предновогодишно културно доживување.
Билетите за концертот се достапни на веб страната другастрана.мк.
фото/Кристијан Арсовски
Култура
Гоце Цветановски со специјална награда во Белград за придонес во филмската уметност и индустрија
Македонскиот режисер и сценарист Гоце Цветановски доби специјална награда за придонес во филмската уметност и индустрија на 19. издание на Српскиот фестивал за фантастични филмови, еден од најзначајните регионални фестивали посветени на жанровскиот и авторскиот филм.
Свеченото отворање на фестивалот се одржа во Културниот Центар во Белград, во присуство на бројни филмски автори, професионалци и љубители на фантастичниот филм. На настанот присуствуваше и директорот на македонскиот Културно-информативен центар во Белград, Васко Шутаров.
Наградата на Цветановски му беше врачена по проекцијата на оскаровецот „Поплава“, по што следеше панел-дискусија на тема иднината на анимираниот филм во регионот. На панелот, покрај Цветановски, учествуваа и истакнатите автори Растко и Ивана Чириќ, Никола Мајдак и Алекса Гајиќ, кои разговараа за предизвиците, новите технологии и можностите за регионална соработка во современата анимација.
При примањето на наградата, Цветановски се наврати на своите почетоци и емотивната врска со фестивалот:
„Мојата прва награда во кариерата ја добив токму на овој фестивал, за краткиот игран филм ‘Мал дисконтинуитет во време-просторот’ во 2014 година. Затоа ова признание за мене носи особена емоционална и професионална вредност.“
Наградата доаѓа како признание за долгогодишната авторска работа на Цветановски и неговиот придонес во современиот филм, со посебен акцент на фантастичниот и анимираниот жанр.
Култура
Во Центарот за култура „Трајко Прокопиев“ втора меѓународна изложба на уметничка фотографија „Мотус 2025“
Здружението за промоција на интелектуални, мултикултурни и спортски вредности – Мотус од Куманово, преку својот Фото клуб – Мотус, во период од 18 декември (четврток) 2025 во просториите на Центар за култура „Трајко Прокопиев“ во Куманово, ќе ја организира втората Меѓународна изложба на уметничка фотографија Мотус 2025.
На изложбата ќе бидат изложени пеесетина фотографии. Учество зедоа 249 автори од 50 земји.

Финансиер на изложбата е Општина Куманово, преку програмата за подршка на културни манифестации за 2025 година, а истата е под патронат на Меѓународната Федрација на Фотографска Уметност (ФИАП 2025/393), (Фото Сојуз на Македонија (ФСМ 2025/003) и Меѓународна Фото Асоцијација Дунав (ДИПА 2025/054).
Изложбата ќе биде отворена на 18 (четврток) декември 2025 во 19:30 часот во просториите на Центар за култура „Трајко Прокопиев“ во Куманово.

