Култура
„Бабичка“ на Њемцова на македонски јазик
Книгоиздателството „Македонска реч” од Скопје, го објави романот „Бабичка” од познатата чешка писателка Божена Њемцова, што претставува прва нејзина книга објавена на македонски јазик
Веќе еден и пол век Божена Њемцова е меѓу најпопуларните имиња во чешката литература. И по 155 години откако е напишана, во изборот за најпопуларна книга во Чешка, во 2009 г., романот „Бабичка” го освои второто место. Авторката Божена Њемцова (1820–1862) има интересна и необична биографија а романот има автобиографски белези, голем дел од ликовите се историски и вистински.
Главниот лик е нејзината баба, идеализирана и претставена како симбол на добрината и љубовта, на моралните и на човечките вредности. Пишувајќи за спомените од своето детство, Њемцова напишала ода за својата бабичка. Романот е напишан во 1855, по смртта на нејзиниот син Хунк, барајќи утеха во пишувањето.
Њемцова инаку е родена во Виена, како ќерка на кочијаш, Германецот Јан Панкл и на чешка слугинка Тереза Новотна. Родена е како Барбора Новотна, а набргу по раѓањето го носи презимето Панклова, по бракот на нејзината мајка со Јохан Панкл. Во 1921 г. се селат во Ратиборжице, крај Ческе Скалице, а со нив дошла и нејзината баба Магдалена Новотна, која врз малата Барунка имала силно влијание.
Во Ратиборжице го минала своето детство, а таа средина ќе ја опише подоцна во своите книги. На седумнаесетгодишна возраст се омажила за многу постариот од неа Јозеф Њемец, државен службеник, со кого ќе ја пропатува и ќе престојува низ цела Чешка и Словачка за на крај заедно со своите деца, постојано да се досели во Прага. Таму се запознава и соработува со своите колеги писатели, патриоти, напредни дејци и преродбеници. Под влијание на пријателите пишува на чешки.
Таа сиот свој живот го минала во беда и често гладувала (имала несреќен брак, а подоцна нејзиниот маж останал без служба и без плата). Од нејзината кореспонденција може да се дознае дека била принудена да бара помош од родољубивите кругови (во кои се ангажирала од 1843 г.). Немала успех во барањето помош, но иронично – имала раскошен погреб што и’ го приредиле чешките родољуби и стекнала посмртна слава.
Њемцова се смета за основоположник на новата чешка проза. Некои од проучувачите на литературната историја сметаат дека Божена Њемцова е вонбрачна ќерка на кнегињата Катерина Зехањска или на нејзината сестра Доротеја. Оваа теорија ја поткрепуваат со големата сличност со кнегињата и необичната добрина на кнегињата кон писателката Божена Њемцова.
Првите напишани творби на Њемцова се поетски (некои напишани на германски јазик): „Славно утро”, „На чешките жени”, „Мојата татковина”. Напишала 22 прозни дела и седум патописи. Нејзини пообемни и најпознати дела се „Бабичка”, „Планинско село” и „Во замокот и под замокот”.
Повеќето нејзини творби биле инспирирани од животот на простите, обичните луѓе. Нејзина честа тема се судбините на храбрите, но обесправени жени (расказите „Дива бара”, 1856, „Карла”, 1855, „Господинот учител”, 1860 и многу други). Во книгата „Колиби под планините” (1858) ја пласира идејата за чешко-словачката заемност, укажувајќи на начинот на живеење во Словачка, кој во тоа време не се среќавал во Чешка, дури ни во селската средина. Со слична тематика се и творбите „Планинско село” (1856), „Во замокот и под замокот” (1856) и др.
Сепак, најубавото и најпознатото дело на оваа претставничка на чешката преродба е книгата „Бабичка” (1855), творба која автор¬ката ја пишува во најтрагичниот период на свој живот, по смртта на својот син Хинек (1853). Во ова дело ги опишува споме¬ните од детството. Централна фигура е баба и’ – силно идеализирана, која станува симбол на добрината и љубовта. Ја опишува ратиборжичката долина и осаменоста и секојдневјето на нејзините жители (веројатно затоа ова дело е поднасловено и како „Слики од селскиот живот”). Со своите морални и човечки вредности, бабата ги надминува сите други од сите слоеви. Повеќето ликови (меѓу кои и кнегињата (која исто така е многу идеализирана) се вистински. Иако често се присутни смртта и многуте животни тегоби, и покрај крајот со смртта на бабата, делото е оптимистичко.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Вечер на новоприбрани архивски материјали во Кинотеката
На 27 декември, сабота, со почеток во 20 часот, во Кинотеката ќе се одржи Вечер на новоприбрани архивски материјали, во која ќе бидат прикажани дел од филмовите набавени во 2025 година преку откуп на материјал или меѓу-архивска размена. Проекцијата на оние филмски материјали кои намаат звук ќе бидат прикажани со музичка придружба во живо на ИВЛ.
Една од основните дејности на Кинотеката, поточно на Филмскиот архив (односно Одделението за прибирање, заштита, обработка и чување на филмови и филмски материјали) при оваа институцаја е токму прибирањето на филмови и филмски материјали кои се поврзани со Македонија. Кинотеката години наназад води истражување, идентификација, пронаоѓање и прибирање на филмови и филмски материјали кои се однесуваат или се снимени во Македонија со цел збогатување на збирките, фондовите на кинотека и нивно зачувување.
Вечерта на 27 декември, сабота, ќе бидат прикажани дел од набавените архивски материјали – репортажите на „Филмске новости“ и патеписната репортажа „Од Сава до Вардар“ преземена од Белгискиот филмски архив.
Музичка придружба: ИВЛ.
Влезница: 150 мкд.
Култура
„Виртуози на хорна“ – завршен концерт на јубилејното издание на Скопскиот брас-фестивал
На 29 декември 2025 година, со почеток во 19:00 часот, во малата сала на Филхармонија ќе се одржи концертот „Виртуози на хорна“, последниот настан од петтото јубилејно издание на Скопски Брас Фестивал.
Покрај домашниот хорнист Благоја Василевски, на концертот ќе настапат и реномирани музичари од регионот: Михајло Булајиќ, прва хорна во Лондонски симфониски оркестар и Оркестарот на РТВ Словенија, Никола Чириќ, прва хорна во Белградска филхармонија, Илир Кодима, прва хорна во Косовска филхармонија и професор на Факултетот за музичка уметност во Тирана, како и Милан Роксандиќ од Театарот во Нови Сад.
Настанот претставува пример за меѓународна соработка и културна размена, со фокус на камерната музика за хорни и современ пристап кон брас сцената во регионот. Публиката ќе има можност да слушне програма што ги истакнува изразните можности на инструментот, со дела од класичниот репертоар и божиќни аранжмани за ансамбл хорни.
На програмата се најавени „Унгарска рапсодија бр. 5“ од Јоханес Брамс, „Радецки марш“ од Јохан Штраус, како и избор на божиќни композиции во аранжмани за хорни.
Култура
Белград се сеќава на Зафир Хаџиманов: музичка вечер во македонскиот КИЦ
Македонскиот КИЦ во Белград во своите простории на Македонска 30, на 26 декември 2025 година во 19 часот, организира музичка вечер посветена на Зафир Хаџиманов.
Настанот ќе го отвори директорот на КИЦ Белград Васко Шутаров, со краток осврт за културата на сеќавање кон големиот бард на културата Зафир Хаџиманов, за огромното културно наследство кое го остави како на македонската, така и на српската култура.
„Јас сонувам, јас творам, јас водам љубов на двата јазика”, знаеше често да каже Зафир, во неговите интервјуа за српските и македонските медиуми.
Вечерта посветена на Зафир Хаџиманов, ќе започне со неколку одбрани музички инсерти и грст фотографии, меѓу кои неколку и за првпат јавно презентирани, а ќе продолжи со интимен концерт посветен нему, со неговите најблиски, Бисера Велетанлиќ и Васил Хаџиманов.
Потретот на Зафир Хаџиманов е инициран и организиран од македонскиот КИЦ во Белград и поддржан од Министерството за култура и туризам.
Зафир Хаџиманов е роден на 25 декември 1943 година во Кавадарци. Дипломирал на Факултететот за драмски уметности во Белград, во 1967 година. Тој речиси целиот животен век го поминал во Белград, во брак со една од најпознатите југословенски пејачки Сенка Велетанлиќ – Хаџиманов, со која го добиле синот Васил Хаџиманов, познат џез-музичар. Значаен е како пејач кој настапувал на голем број фестивали, композитор, поет и актер, со препознатлив придонес во македонската и српската култура, особено преку спојот на традиционалните македонски музички елементи со современи и популарни форми. Во 1991 година, Хаџиманов бил еден од основачите на друштвото за македонско-српското пријателство „Шар Планина“ и на здружението на Македонците во Белград, „Македониум“. Поради неговите заслуги за промоцијата на македонската култура во Србија, во 2007 година, тој бил промовиран во почесен амбасадор на културата на Македонија во Србија.
Хаџиманов почина на 27 март 2021 година, на 77-годишна возраст, од компликации предизвикани од Ковид-19. Постхумно беше одликуван со „Златен медал за заслуги“ од претседателот на Србија, како и со „Орден за заслуги за Република Северна Македонија“ од претседателот Стево Пендаровски, за неговиот исклучителен придонес во уметничкото и музичкото творештво.
По случајот со починатото новороденче на ГАК, Комисијата за стручен надзор констатирала дека реанимациската постапка е спроведена по протокол
Комисијата за стручен надзор за случајот со починатото новороденче на ГАК констатирала дека реанимациската постапка е спроведена по протокол, соопшти...
Се наплаќале ПАП-тестови и други услуги што ги покрива Фондот за здравство: извршени контроли поради претставки од граѓаните
Денес, директорите на Управата за јавни приходи и Фондот за здравствено осигурување одржаа заедничка прес-конференција на која го презентираа извештајот...
Дислокацијата на цементарницата не е проблем, но не може како на шведска маса да бираме што да анализираме, а што не, вели Мицкоски
Премиерот Христијан Мицкоски смета дека решението за воздухот во Скопје е системско, кое ќе понуди алтернативен начин за загревање на...
Мицкоски: Набавени нови 120 полициски возила за униформираната полиција
Безбедноста и расчистувањето на криминалот и корупцијата во државата се наш врвен приоритет како Влада, а Министерството за внатрешни работи...
Беким Сали ја презеде функцијата министер за европски прашања
Денеска, во Министерството за европски прашања беше извршено примопредавање на функцијата министер за европски прашања по вчерашната одлука на Собранието,...
Пановски предупредува: Се шират лажни видеа со мојот лик, не купувајте такви производи
Микробиологот, професор и доктор Никола Пановски преку објава на Фејсбук предупреди дека повторно се шират лажни видеа и реклами со...
Советот на Град Скопје изгласа иницијатива за дислокација на цементарницата „Усје“
Советот на Град Скопје едногласно ја прифати иницијативата за дислокација на цементарницата „Усје“, поднесена од Зелен хуман град, по 13-часовна...
Уапсен кумановец на Табановце, шверцувал стари монети
Полицијата уапси кумановец на Граничниот премин Табановце, во неговото возило биле пронајдени стари монети. Вчера во 20:18 часот на Граничен...
Филипче да одговори дали има удел во бизнисот на Заев за изградба на 42-катницата во Дубаи, бара ВМРО-ДПМНЕ
СДС продолжува на дневна основа да штанца долги, бесмислени и конфузни соопштенија без никаква суштина, но ги нема збор да...
Полска пресретна руски авион над Балтикот, воздушниот простор е нарушен од Белорусија
Полска испрати борбени авиони да пресретнат руски извидувачки авион што леташе близу до нејзиниот воздушен простор над Балтичкото Море и...
Дали Зеленски ќе го исполни барањето на Трамп: Се разгледува одржувањето на претседателски избори
Првиот заменик-претседател на украинскиот парламент, Олександр Корниенко, го објави почетокот на работата на работната група која ќе се занимава со...
Министерот Стоилковиќ објави видео од канцеларија со импровизирани кревети во кои работеле службеници од ДУИ
Министерот за односи меѓу заедниците, Иван Стоилковиќ, објави снимка на социјалните мрежи на која, според него, е прикажана канцеларија во...
Мицкоски: Лага е дека има договор за мигранти, граѓаните да бидат спокојни
„Јавноста да биде спокојна. Сè додека е оваа влада, нелегална миграција, легална миграција, како резултат на пропаднати апликации за азил,...
„Чичко, прскај нè оти така полесно дишеме“: Николов со потресно сведочење за трагедијата во„Пулс“
На денешното судско рочиште за трагедијата во дискотеката „Пулс“, сведокот Дејан Николов, сопственик на автосервис во близина на дискотеката, во...
(Видео) Филипче до Мицкоски: Граѓаните ли се талог затоа што ја критикуваат власта?
Претседателот на СДСМ, Венко Филипче, на денешната седницата за пратенички прашања во Собранието го праша премиерот Христијан Мицкоски дали кога...
Од водите на Вардар извлечено тело на машко лице
Вчера во 14:20 часот во СВР Скопје е пријавено дека околу 11:00 часот во водите на река Вардар, во атар...
Мицкоски: Груби побара да се избрише балансерот и за тоа ДУИ им должи извинување на граѓаните Албанци
Претседателот на Владата, Христијан Мицкоски на денешната собраниска седница за пратенички прашања истакна граѓаните треба да ја знаат вистината дека...
(Видео) Дали Венко, кој има златна виза за Дубаи, е партнер на Заев во градењето на 40-катницата во Дубаи, прашува Манасиевски
„Денес откриваме нови факти за бизнисите на Зоран Заев и Венко Филипче во Дубаи. По сведоштвото од страна на Томе...
Нацев кажа дека не бил во земјата кога се случи пожарот во „Пулс“ и се пожали на медиумски и јавен линч од безбедносни аналфабети
Судот ги слушна воведните зборови на сите 35 физички и три правни лица обвинети за пожарот во кочанската дискотека „Пулс“,...
Ѓорѓиевски за состојбата во која е затекнат Градот: Наследивме катастрофални 40, а сега имаме 400 милиони денари на сметка
На денешната седница на Советот на Град Скопје, Орце Ѓорѓиевски, градоначалник на град Скопје, се обрати со јасна и отворена...
