Култура
Се отвораат сефовите на Франц Кафка
Ракописите и цртежите на славниот писател ќе бидат извадени од сефовите во швајцарската банка UBS за потребите на судскиот спор во кој наследниците на овие материјали спорат со израелските власти
Идниот понеделник по повеќе од педесет години ќе бидат отворени сефовите со цртежите и ракописите на Франц Кафка, авторот на познатиот роман „Процес“, кој во 1924 г. во Австрија починал од туберколоза, пишува весникот Neue Zurcher Zeitung, кој потсетува дека целата постапка е шпчнета по неколку слични дејствија во две банки во Тел Авив по налог на израелскиот суд.Како што е наведено во написот, професорката по книжевност, Ита Шедлецки ќе биде првата личност која ќе има увид во овие документи.Франц Кафка е роден во 1883 г. во чешката престолнина Прага, тогаш во составот на Австро-унгарската монархија а својот пријател и издавач Макс Брод го овластил по неговата смрт да ги спали сите негови дела. Меѓутоа, Брод кој пред нацизмот бега во 1938 г. во Тел Авив, спротивно на волјата од својот голем пријател ги обајвува неговите дела .Во 1945 г., тој докуемнтите и ги доверува на неговат секретарка Естер Хофе, која ракописите и цртежите ги депонирала во сефови на швајцарската банка. По нејзината смрт пред три години, овие документи ги наследиле нејзините три ќерки кои од израелските власти бараат потврда на наследството.Судската постапка во Тел Авив е поведена за да се утврди дали наследничките може слободно да рапсолагаат со оставнината на Кафка. Страната која сака да дојде до дојде до материјалите што ги оставил Франц Кафка е Израелската национална библиотека во Ерусалим.Израелската национална библиотека во октомври 2009 г. побара и од Музејот на модерна литература во Марбах, Германија, да го предаде оригиналниот ракопис од расказот „Процес“, со цел да се исправат некои „историски неправди“. Ракописот бил продаден на аукција на Сотби во 1988 г. за речиси два милиона долари на Владата на Германија. Националната библиотека во Ерусалим бара ракописот да биде вратен во Израел, како што барал Макс Брод, „Националната библиотека на Израел, која е библиотека на сиот еврејски народ, се води според волјата на Макс Брод кој во својот тестамент бара сите документи да бидат сместени во јавна архива и ја наведува токму израелската библиотека како прва опција“, изјави тогаш Мер Хелер, адвокат на библиотеката. Улрих Раулф, директор на Германскиот литературен архив, смета дека ракописот во 1988 го добиле легално и пред очите на светската јавност и нема кому да му се враќа овој ракопис.Франц Кафка (3 јули 1883, Прага – 3 јуни 1924, Виена) е еден од главните писатели на германски јазик од 20-иот век. Најголемиот дел од неговите дела се објавени постхумно. Кафка во својот живот објавува само неколку раскази, само мал дел од неговото творештво. Но, пред да почине тој го упатува својот пријател Макс Брод да ги уништи сите негови ракописи. Неговата љубовница Дора Диамант делумно ги извршила неговите претсмртни барања. Голем дел од неговите последни ракописи, вклучувајќи 20 тетратки и 35 писма таа тајно ги задржува се‘ додека не се конфискувани од Гестапо во 1933 г. Се‘ уште се во тек неколку интернационални барања кои се спроведени за да се пронајдат овие изгубени текстови на Кафка. Брод ги прекршува упатствата на Кафка и ги прегледува публикациите на поголемиот дел од текстовите што ги поседувал, и наскоро овие текстови започнуваат да привлекуваат внимание и високи критички оценки.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Факултетот за музичка уметност го најави годишниот концерт „ОРИОН – каде што се раѓаат ѕвездите“
Факултетот за музичка уметност – Скопје го најави годишниот концерт насловен „ОРИОН – каде што се раѓаат ѕвездите“, кој ќе се одржи во петок, 5 декември, со почеток во 20:00 часот во Големата концертна сала на Македонската филхармонија. Настанот е дел од одбележувањето на 59-годишнината од постоењето на институцијата.
ФМУ – Скопје истакнува дека како алма матер на голем број уметници од земјата и регионот, останува централниот столб на музичкото и балетското образование, создавајќи генерации изведувачи, педагози и творци кои го обликуваат уметничкиот живот во Македонија.
На концертната програма ќе настапат Симфонискиот оркестар на ФМУ, Мешаниот хор „Драган Шуплевски“, Камерниот гудачки оркестар „ФМУ Солисти“, Оркестарот од народни инструменти со солисти, студенти од Катедрата за балетска педагогија, од Катедрата за џез и популарна музика, како и дувачкиот ансамбл на ФМУ, под водство на проф. м-р Цанев, проф. м-р Татарчевски и доц. м-р Спироски.
Публиката ќе има можност да слушне дела од Пурсел, Сен-Санс, Прокофјев, Тиле/Вајс, Коен, Сусато, Горецки, Гершвин, македонска традиционална музика, како и нови композиции од студентите А. Голчева и М. Цветановска.
Влезот на настанот е слободен.
Култура
Сè што ни е заедничко“ – во МСУ изложба што го иницира прашањето „Дали навистина го дишеме истиот воздух?“
Сè што ни е заедничко (Институција во дишење) – нова изложба во МСУ-Скопје од 27 ноември
Во Музејот на современата уметност – Скопје на 27 ноември 2025 година, со почеток во 20 часот, ќе биде отворена изложбата „Сè што ни е заедничко (Институција во дишење)“, кураторски проект на Мира Гаќина и Јованка Попова.
Во изложбата учествуваат Forensic Architecture, Денис Фереира да Силва и Арџуна Неуман, Дурмиш Ќазим, Џумана Мана, Зорица Зафировска и Палестинскиот музеј.
Проектот тргнува од прашањето дали навистина го дишеме истиот воздух. Изложбата го поставува воздухот како ресурс што формално го делиме, но не и еднакво, укажувајќи на токсичните атмосфери – буквални и политички – и на позицијата на маргинализираните заедници.
Инспирирана од концептот на Фанон за „борбено дишење“, поставката ги истражува уметничките практики што откриваат колонијални, империјални и капиталистички структури впишани во воздухот што го дишеме. Авторите визуелизираат токсични облаци, архиви на насилство и невидливи атмосфери што влијаат врз секојдневието.
Паралелно со изложбата, која ќе трае до крајот на февруари, ќе се одржат јавни програми. Во рамките на проектот „Институционални градини“ на Зорица Зафировска ќе има детски работилници за садење и изработка на семенски топчиња, активности за чистење и обновување на просторот околу МСУ, поставување компостна кутија и прикажување едукативни видеа.
Со оваа поставка МСУ-Скопје се претставува како „институција во дишење“ – отворена, инклузивна и ориентирана кон заедницата, со повик за заедничко размислување и акција. Визуелниот идентитет на проектот е дело на Албана Бектеши.
Култура
Промоција на монографијата „Рисима“ од Јасна Франговска
Во среда, 3 декември, со почеток од 19:00 часот во „Јавна соба“, Скопје, ќе се одржи промоцијата на монографијата „Рисима“ од Јасна Франговска, посветена на најпознатата и најуспешна македонска кореографка за современ танц ‒ Рисима Рисимкин. Изданието е на „ПНВ Публикации“ и објавено е со поддршка од Министерството за култура и туризам.
Монографијата низ разговор со Јасна Франговска и Рисима Рисимкин ќе ја претстави Јулијана Величковска, главен и одговорен уредник на „ПНВ Публикации“.
Во ова обемно и луксузно издание, на 180 страници, опфатени се сите значајни аспекти од 45-годишната кариера на Рисима Рисимкин ‒ од самите почетоци како балерина, со сите предизвици со кои се соочувала, до големите успеси што ја дефинираа како истакната кореографка од областа на современиот танц, којашто со нејзината едукациска работа зад себе остава нови генерации танчари и кореографи. Рисима Рисимкин е клучна фигура во македонската култура, а нејзиниот труд годинава беше крунисан и со високото признание ‒ Витез на францускиот ред на уметностите и книжевностите што го доделува државата Франција.
Покрај извонредно питкото писмо на Франговска, што на многу топол и непосреден начин го доближува животниот и професионалниот пат на Рисимкин, извадоците од позначајните рецензии за нејзините дела и обраќањата до читателот од самата Рисима, изданието е збогатено и со неверојатни фотографии од личната архива на Рисимкин и од архивата на „Интерарт културниот центар“, чиишто автори се: Андреј Гиновски, Драган Перковски, Сашо Димоски, Сердар Ајдин, Aнтонио Пиштолов, Ивана Тасев, Олга Ибатулина, Зоран Велјаноски ‒ Летра, Емил Петров и Борис Грдановски.
„Би ја опишала како македонската Пина Бауш, потпрена на белиот балет, којашто во еден момент посакува да излезе од таа рамка и да оди во слободата на движењето…“, ќе изјави Мирјана Радочевиќ за „Политика“, Белград во 2003 г.

