Култура
Се отвораат сефовите на Франц Кафка
Ракописите и цртежите на славниот писател ќе бидат извадени од сефовите во швајцарската банка UBS за потребите на судскиот спор во кој наследниците на овие материјали спорат со израелските власти
Идниот понеделник по повеќе од педесет години ќе бидат отворени сефовите со цртежите и ракописите на Франц Кафка, авторот на познатиот роман „Процес“, кој во 1924 г. во Австрија починал од туберколоза, пишува весникот Neue Zurcher Zeitung, кој потсетува дека целата постапка е шпчнета по неколку слични дејствија во две банки во Тел Авив по налог на израелскиот суд.Како што е наведено во написот, професорката по книжевност, Ита Шедлецки ќе биде првата личност која ќе има увид во овие документи.Франц Кафка е роден во 1883 г. во чешката престолнина Прага, тогаш во составот на Австро-унгарската монархија а својот пријател и издавач Макс Брод го овластил по неговата смрт да ги спали сите негови дела. Меѓутоа, Брод кој пред нацизмот бега во 1938 г. во Тел Авив, спротивно на волјата од својот голем пријател ги обајвува неговите дела .Во 1945 г., тој докуемнтите и ги доверува на неговат секретарка Естер Хофе, која ракописите и цртежите ги депонирала во сефови на швајцарската банка. По нејзината смрт пред три години, овие документи ги наследиле нејзините три ќерки кои од израелските власти бараат потврда на наследството.Судската постапка во Тел Авив е поведена за да се утврди дали наследничките може слободно да рапсолагаат со оставнината на Кафка. Страната која сака да дојде до дојде до материјалите што ги оставил Франц Кафка е Израелската национална библиотека во Ерусалим.Израелската национална библиотека во октомври 2009 г. побара и од Музејот на модерна литература во Марбах, Германија, да го предаде оригиналниот ракопис од расказот „Процес“, со цел да се исправат некои „историски неправди“. Ракописот бил продаден на аукција на Сотби во 1988 г. за речиси два милиона долари на Владата на Германија. Националната библиотека во Ерусалим бара ракописот да биде вратен во Израел, како што барал Макс Брод, „Националната библиотека на Израел, која е библиотека на сиот еврејски народ, се води според волјата на Макс Брод кој во својот тестамент бара сите документи да бидат сместени во јавна архива и ја наведува токму израелската библиотека како прва опција“, изјави тогаш Мер Хелер, адвокат на библиотеката. Улрих Раулф, директор на Германскиот литературен архив, смета дека ракописот во 1988 го добиле легално и пред очите на светската јавност и нема кому да му се враќа овој ракопис.Франц Кафка (3 јули 1883, Прага – 3 јуни 1924, Виена) е еден од главните писатели на германски јазик од 20-иот век. Најголемиот дел од неговите дела се објавени постхумно. Кафка во својот живот објавува само неколку раскази, само мал дел од неговото творештво. Но, пред да почине тој го упатува својот пријател Макс Брод да ги уништи сите негови ракописи. Неговата љубовница Дора Диамант делумно ги извршила неговите претсмртни барања. Голем дел од неговите последни ракописи, вклучувајќи 20 тетратки и 35 писма таа тајно ги задржува се‘ додека не се конфискувани од Гестапо во 1933 г. Се‘ уште се во тек неколку интернационални барања кои се спроведени за да се пронајдат овие изгубени текстови на Кафка. Брод ги прекршува упатствата на Кафка и ги прегледува публикациите на поголемиот дел од текстовите што ги поседувал, и наскоро овие текстови започнуваат да привлекуваат внимание и високи критички оценки.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Гоце Цветановски со специјална награда во Белград за придонес во филмската уметност и индустрија
Македонскиот режисер и сценарист Гоце Цветановски доби специјална награда за придонес во филмската уметност и индустрија на 19. издание на Српскиот фестивал за фантастични филмови, еден од најзначајните регионални фестивали посветени на жанровскиот и авторскиот филм.
Свеченото отворање на фестивалот се одржа во Културниот Центар во Белград, во присуство на бројни филмски автори, професионалци и љубители на фантастичниот филм. На настанот присуствуваше и директорот на македонскиот Културно-информативен центар во Белград, Васко Шутаров.
Наградата на Цветановски му беше врачена по проекцијата на оскаровецот „Поплава“, по што следеше панел-дискусија на тема иднината на анимираниот филм во регионот. На панелот, покрај Цветановски, учествуваа и истакнатите автори Растко и Ивана Чириќ, Никола Мајдак и Алекса Гајиќ, кои разговараа за предизвиците, новите технологии и можностите за регионална соработка во современата анимација.
При примањето на наградата, Цветановски се наврати на своите почетоци и емотивната врска со фестивалот:
„Мојата прва награда во кариерата ја добив токму на овој фестивал, за краткиот игран филм ‘Мал дисконтинуитет во време-просторот’ во 2014 година. Затоа ова признание за мене носи особена емоционална и професионална вредност.“
Наградата доаѓа како признание за долгогодишната авторска работа на Цветановски и неговиот придонес во современиот филм, со посебен акцент на фантастичниот и анимираниот жанр.
Култура
Во Центарот за култура „Трајко Прокопиев“ втора меѓународна изложба на уметничка фотографија „Мотус 2025“
Здружението за промоција на интелектуални, мултикултурни и спортски вредности – Мотус од Куманово, преку својот Фото клуб – Мотус, во период од 18 декември (четврток) 2025 во просториите на Центар за култура „Трајко Прокопиев“ во Куманово, ќе ја организира втората Меѓународна изложба на уметничка фотографија Мотус 2025.
На изложбата ќе бидат изложени пеесетина фотографии. Учество зедоа 249 автори од 50 земји.

Финансиер на изложбата е Општина Куманово, преку програмата за подршка на културни манифестации за 2025 година, а истата е под патронат на Меѓународната Федрација на Фотографска Уметност (ФИАП 2025/393), (Фото Сојуз на Македонија (ФСМ 2025/003) и Меѓународна Фото Асоцијација Дунав (ДИПА 2025/054).
Изложбата ќе биде отворена на 18 (четврток) декември 2025 во 19:30 часот во просториите на Центар за култура „Трајко Прокопиев“ во Куманово.
Култура
„Интер(но)фејс“ на Борис Шемов во „Мала станица“
На 18 декември 2025 година, со почеток во 20.00 часот, во Мултимедијалниот центар „Мала станица“, во рамките на програмските активности на Националната галерија, ќе биде отворена изложбата „Интер(но)фејс“ на уметникот Борис Шемов, курирана од д-р Ана Франговска.
„Интер(но)фејс“ е мултимедијален проект кој се фокусира на односот меѓу човекот и вештачката интелигенција, на улогата на јазикот како визуелно, идеолошко и комуникациско средство, како и на пост-интернет естетиката како нова културна реалност. Преку различни медиумски форми – текстуални интервенции, видео-содржини, алгоритамски и дигитални процеси – изложбата отвора прашања за моќта, контролата, технологијата и трансформацијата на субјектот во современиот дигитален контекст.
Насловот „Интер(но)фејс“ упатува на двојната природа на интерфејсот – како техничка површина на комуникација меѓу човекот и машината, но и како внатрешен, идеолошки простор во кој се преговараат значењата, одлуките и позициите на моќ. Изложбата го третира интерфејсот не само како функционален медиум, туку како критичка зона на судир меѓу човечкото искуство и алгоритамската логика.
Проектот се надоврзува на актуелните уметнички и теориски дискурси за постхуманизмот, визуелната култура и дигиталната медијација на реалноста. Во таа рамка, „Интер(но)фејс“ ја поставува вештачката интелигенција не како неутрален технолошки алат, туку како активен фактор во креирањето на современите културни, политички и етички релации.
Изложбата „Интер(но)фејс“ може да се посети во периодот од 18 до 24 декември 2025 година во Мултимедијалниот центар „Мала станица“, Национална галерија, Скопје.

