Култура
Операта што ја скандализираше Европа

Не стивнуваат реагирањата откако верзијата на операта „Лулу“ беше изведена на почетокот од месецов на салзбуршкиот фестивал во поставка на бугарската режисерка Вера Немирова
Операта беше најавувана како нов напад на еуротрешот, а рецензентите ја дочекаа „на нож“. Сепак од реномираниот фестивал на класичната музика на кој се поставуваат нови видувања на класичните дела исклучиво во сопствена продукција, не се очекуваше ништо помалку сензационално или контроверзно. Меѓутоа, како што се забележува во западниот печат, операта „Лулу“ како што ја пренесе Вера Немирова натприсечно ги возбуди духовите и ја подели уметничката јавност. Така, не може да се најдат барем две критики во специјализираните страници за уметноста каде ќе се сретнат барем приблиќни ставови по однос на режијата, сценографијата, костимите па и толкувањата на ролјите.За едни критичари без дилеми највпечатлива е сцената на берзанската паника, во која филхармонијата е мирна а над главите од музичарите берзанските трговци се размавтуваат со акциите, која била поставена под светлечка диско топка во сценографијата која ја изработила Вера Немирова заедно се германскиот сликар Даниел Рихтер, била единствената трага од провокативност и скандал во целата претстава Инаку, „Лулу“, како дело е осмислено во каква и да е поставка да предизвика контроверзи и очекувано е по секоја поставување на сцената да има противречности и скандали. За друг критичари, пак, во оваа поствка има многу секс, крв и бездушност. Тие забележуваат дека Немирова едиснтвено имала „разбирање и сочувство“ за Лулу, централниот и најинтригантен лик во делото. Лулу имено е фатална заводничка чиј маж богат банкар ја фаќа во прегратка со сликарот што го платил да наслика нејзин портрет. Мажот веднаш умира од инфаркт а Лулу сфаќа дека станува богата вдовица и почнува заплетот во приказната, полн со уцени, пресврти, при што Лулу бездушно манипулира со луѓето бидејќи тоа и’ е единственото оружје, но и запаѓа во мрежата од сплетки на оние што сакаат да дојдат до нејзиното богато наследство. Албан Берг (Alban Berg,) германски композитор кој живеел од 1885 до 1935 г., сам го напишал и либретото за „Лулу“, според драмите „Духот на земјата“ и „Пандорината кутија“ на Франк Ведекинд и целата поставка го има предвид скандалот. Така Немирова Лулу како фатална заводничка ја соблекла во долна облека а нејзините машки партнери ги натерала што повеќе да ја допираат, ги вметнала експлицитните алузии на сите видови сексуални игри, воведува и лезбијска нитка ставајќи ја Лулу во прегратките на грофицата Гешвиц, која е единствената која ја сака без заднина, потоа ја сплеткува со неконтролирани момчиња и злобни перверзни старчиња. Од ваквата постановка, единствено не можеле да профитираат оперските ведети кои ен добиле можност да ги покажат своите квалитети. Така Француската сопранистка, Патрисија Петибон која ја толкувала насловната ролја на Лулу, е оценета како повеќе кревка кукла отколку бесрамна фатална волшебничка на скескот, а ѕвездите како Павол Бреслик во улогата на страсниот сликар, Михаел Воле како искомпромитираниот Др. Шен и Франк Грундербер како Шиголш биле премногу директни и мажевни. Само толку водечките европски оперски критичари посветуваат внимание на протагонистите на сцената, покрај задолќителната компарација со, како што ќе повторат – повеќеслојната, возбудлива и авангардна псотановка на „Лулу“ на Петер Музбах пред петнаесетина години. Но „Лулу“ на Немирова не ја поштедеа и прекуокеанските критичари. И пред да биде одржана премиерата New York Timesa напиша дека сигурно нејзината „Лулу“ ќе биде уште еден еуротраш на сцената, особено окомувајќи се на сцената за која вели дека е бесцелна, кога се појавува Патрисиа Петибон со огромни ангелски крилја на грбот во сената кога сликарот ја портретира Лулу.Критиката прашува зошто „беше потребна речиси четиричасовна и скапа претстава на измачени луѓе измачкани со крв, голи мажи во ела низа сцени со ползење, цело време плазејќи се по Лулу“, што требало да го нагласи неодоливиот сексапил на Лулу. Исто така, на неразбирање наиде и замислата на режисерката во речиси целиот прв чин пејачите да се шетаат низ публиката пеејќи под запалените рефлектори, со служење пијачки и коцкање, претерано облечени во необичните костимографкси решенија на Клаус Ноак. Во германските критики, покрај доминирачките забелешки се признава дека пубиката неколкупати одушевено реагирала а дека само еднаш исвиркала, но најмногу реагирала со млаки куртоазни аплаузи. Најголемите овации актерите ги добиле на крајот, во сцената кога Лулу по сите заплети е сведена на ефтина проститутка и го убива човекот кој ќе ја собере од улица и ќе се покаже дека тоа бил лично – митскиот лондонски крвник Џек Мевосек.Меѓу критиките по острината се издвојува онаа која наведува дека никогаш не е видена кулминација на претстава режиран со толку нескриена деградација. Други, пак, тврдат дека Немирова ја прикажала вистинска природа на приказната за Лулу, некои дека покажала кукавичлак, егзибиционизам и неразбирање, покрај сиот невкус. Во секој случај, правот е подигнат, што можеби и е и целта на помалку заморениот оперски свет, кој бара нови доловувања на класиците.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
„Јон Вардар против Галаксијата“ овој викенд на Grossmann Fantastic Film & Wine Festival во Словенија

Првиот македонски долгометражен анимиран филм „Јон Вардар против Галаксијата“ во сценарио и режија на Гоце Цветановски ќе биде прикажан на 21. издание на Фестивалот за Фантастични филмови и вино во Љутомер, Словенија. Проекцијата е закажана за сабота, 5 јули во Домот на културата.
Интересно е што фестивалот, покрај внимателно селектираната програма од жанровски филмови, има и посебен фокус на виното. Посетителите ќе имаат можност да дегустираат различни вина за време на фестивалските настани, создавајќи уникатно искуство кое ги спојува филмот и винската култура.
„Овој фестивал за мене има посебно значење, затоа што во 2016 година гостував со краток анимиран филм и тогаш ја имав честа да се запознаам со Јан Харлан, продуцентот на Стенли Кјубрик – еден од моите омилени режисери, чие влијание може да се забележи во повеќе сцени од ‘Јон Вардар’“, изјави режисерот Гоце Цветановски.
Култура
Марко Виденовиќ и „Мевлем“ вечерва на „Бит-фест“

Битолското културно лето „Бит фест“, вечерва во Офицерскиот дом во Битола со почеток во 21:00 часот, ќе биде домаќин на прекрасна вечер во која музиката низ Проектот „Мевлем“ ќе зборува за љубовта, болката и надежта…
Проектот „Мевлем“, претставува уникатен спој на авторска музика и поезија од композиторот и поет Марко Виденовиќ, кој наиде на извонреден прием и сериозен одек меѓу публиката и културната јавност, како во земјава така и надвор од неа.
Со секој од досега реализираните концерти, „Мевлем“ не само што ја потврдува својата уметничка автентичност, туку и се етаблира како проект со исклучителен емотивен и социјален капацитет. Неговата досегашна реализација покажа дека публиката, без оглед на културниот контекст, препознава искреност, длабочина и убавина.
Музичкиот состав „Мевлем“ е составен од музичарите: Памела Велкова – виолина, Верица Ајтовска – виола, Енис Аљи – виолончело, и самиот автор Марко Виденовиќ – пијано и глас, кои досега концерти одржале во: Загреб, Белград, Скопје, Битола, Охрид, Гевгелија и Велес.
Во вечерашната програма се вбројуваат композиции кои се специјално создадени за проектот „Мевлем“ и претставуваат иновативен пристап кон камерната музика и современата поезија.
„Мевлем“ е повеќе од концерт – тој е уметничка исповед, место каде поетскиот збор не се чита туку се чувствува, каде што музиката не се слуша туку се доживува. Создаден од композиторот и поет Марко Виденовиќ, овој проект е интимен дијалог помеѓу музиката и зборот, меѓу солистите и тишината, меѓу публиката и нејзините најдлабоки емоции.
Композициите, инспирирани од лична и колективна болка, љубов, надеж и тишина, се изведуваат од музичари кои со секој тон ја раскажуваат таа внатрешна вистина. Влијанието што овој проект го има врз публиката е од оние ретки, длабоки уметнички впечатоци што долго остануваат со човекот.
„Мевлем“ во својата суштина има потреба – да се понуди лековитост преку уметноста, да се овозможи допир со нешто исконско, нешто што ги надминува жанровите и формите.
„Целта никогаш не беше само да се приреди концерт, туку да се отвори простор за уметнички дијалог, за разбирање и заедништво. Резултатите од тоа не се само мерливи преку број на публика, аплаузи или медиумски интерес – туку преку тишината меѓу две композиции, преку солзите по последниот акорд, преку луѓето што приоѓаат по концертот не за да честитаат, туку за да споделат своја приказна. А токму тоа, всушност, беше и крајната цел“, вели Марко Виденовиќ, автор на Проектот „Мевлем“, кој вечерва ќе биде претставен пред публиката во Битола.
Култура
Концертна промоција на албумот „Егрерор“ на „ФИН проект“ и Тања Царовска

Концертната промоција на албумот „Егрерор“ на Никола Стојковски (ФИН Проект) и Тања Царовска ќе се одржи денеска со почеток во 20:30 часот во Куршумли ан.
На концертот, како гости ќе настапат и Петар Христов (саксофон и кларинет) и Горан Трајкоски – Готра, на пијано Билјана Петровска, бас и контрабас Андреа Мирческа, како и Илија Јовчев – виолина, Ева Ристеска – виолина, Ангела Винтовска – виола, Александар Ицковски – виолончело.
Албумот „FIN Project Orchestra“ е издаден во декември 2022 година од М-Сол Рекорд и е поддржан од Министерството за култура на Р.С. Македонија. Следуваше „FIN Project – Contemplation“ кој е издаден во јануари 2024 година.
Музичкиот материјал на албумот е подготвен во соработка со кларинетистот Петар Христов. А, како последно издание во 2024 година, FIN Project во соработка со светски реномираниот композитор и продуцент на извонредната Лиза Жерар, Марсело Ди Франсиши, го објави „Indie Monastery – One Big World (remixes)“ каде како вокален интерпретатор се појавува иранската дива Бахар Шах.