Култура
Операта што ја скандализираше Европа
Не стивнуваат реагирањата откако верзијата на операта „Лулу“ беше изведена на почетокот од месецов на салзбуршкиот фестивал во поставка на бугарската режисерка Вера Немирова
Операта беше најавувана како нов напад на еуротрешот, а рецензентите ја дочекаа „на нож“. Сепак од реномираниот фестивал на класичната музика на кој се поставуваат нови видувања на класичните дела исклучиво во сопствена продукција, не се очекуваше ништо помалку сензационално или контроверзно. Меѓутоа, како што се забележува во западниот печат, операта „Лулу“ како што ја пренесе Вера Немирова натприсечно ги возбуди духовите и ја подели уметничката јавност. Така, не може да се најдат барем две критики во специјализираните страници за уметноста каде ќе се сретнат барем приблиќни ставови по однос на режијата, сценографијата, костимите па и толкувањата на ролјите.За едни критичари без дилеми највпечатлива е сцената на берзанската паника, во која филхармонијата е мирна а над главите од музичарите берзанските трговци се размавтуваат со акциите, која била поставена под светлечка диско топка во сценографијата која ја изработила Вера Немирова заедно се германскиот сликар Даниел Рихтер, била единствената трага од провокативност и скандал во целата претстава Инаку, „Лулу“, како дело е осмислено во каква и да е поставка да предизвика контроверзи и очекувано е по секоја поставување на сцената да има противречности и скандали. За друг критичари, пак, во оваа поствка има многу секс, крв и бездушност. Тие забележуваат дека Немирова едиснтвено имала „разбирање и сочувство“ за Лулу, централниот и најинтригантен лик во делото. Лулу имено е фатална заводничка чиј маж богат банкар ја фаќа во прегратка со сликарот што го платил да наслика нејзин портрет. Мажот веднаш умира од инфаркт а Лулу сфаќа дека станува богата вдовица и почнува заплетот во приказната, полн со уцени, пресврти, при што Лулу бездушно манипулира со луѓето бидејќи тоа и’ е единственото оружје, но и запаѓа во мрежата од сплетки на оние што сакаат да дојдат до нејзиното богато наследство. Албан Берг (Alban Berg,) германски композитор кој живеел од 1885 до 1935 г., сам го напишал и либретото за „Лулу“, според драмите „Духот на земјата“ и „Пандорината кутија“ на Франк Ведекинд и целата поставка го има предвид скандалот. Така Немирова Лулу како фатална заводничка ја соблекла во долна облека а нејзините машки партнери ги натерала што повеќе да ја допираат, ги вметнала експлицитните алузии на сите видови сексуални игри, воведува и лезбијска нитка ставајќи ја Лулу во прегратките на грофицата Гешвиц, која е единствената која ја сака без заднина, потоа ја сплеткува со неконтролирани момчиња и злобни перверзни старчиња. Од ваквата постановка, единствено не можеле да профитираат оперските ведети кои ен добиле можност да ги покажат своите квалитети. Така Француската сопранистка, Патрисија Петибон која ја толкувала насловната ролја на Лулу, е оценета како повеќе кревка кукла отколку бесрамна фатална волшебничка на скескот, а ѕвездите како Павол Бреслик во улогата на страсниот сликар, Михаел Воле како искомпромитираниот Др. Шен и Франк Грундербер како Шиголш биле премногу директни и мажевни. Само толку водечките европски оперски критичари посветуваат внимание на протагонистите на сцената, покрај задолќителната компарација со, како што ќе повторат – повеќеслојната, возбудлива и авангардна псотановка на „Лулу“ на Петер Музбах пред петнаесетина години. Но „Лулу“ на Немирова не ја поштедеа и прекуокеанските критичари. И пред да биде одржана премиерата New York Timesa напиша дека сигурно нејзината „Лулу“ ќе биде уште еден еуротраш на сцената, особено окомувајќи се на сцената за која вели дека е бесцелна, кога се појавува Патрисиа Петибон со огромни ангелски крилја на грбот во сената кога сликарот ја портретира Лулу.Критиката прашува зошто „беше потребна речиси четиричасовна и скапа претстава на измачени луѓе измачкани со крв, голи мажи во ела низа сцени со ползење, цело време плазејќи се по Лулу“, што требало да го нагласи неодоливиот сексапил на Лулу. Исто така, на неразбирање наиде и замислата на режисерката во речиси целиот прв чин пејачите да се шетаат низ публиката пеејќи под запалените рефлектори, со служење пијачки и коцкање, претерано облечени во необичните костимографкси решенија на Клаус Ноак. Во германските критики, покрај доминирачките забелешки се признава дека пубиката неколкупати одушевено реагирала а дека само еднаш исвиркала, но најмногу реагирала со млаки куртоазни аплаузи. Најголемите овации актерите ги добиле на крајот, во сцената кога Лулу по сите заплети е сведена на ефтина проститутка и го убива човекот кој ќе ја собере од улица и ќе се покаже дека тоа бил лично – митскиот лондонски крвник Џек Мевосек.Меѓу критиките по острината се издвојува онаа која наведува дека никогаш не е видена кулминација на претстава режиран со толку нескриена деградација. Други, пак, тврдат дека Немирова ја прикажала вистинска природа на приказната за Лулу, некои дека покажала кукавичлак, егзибиционизам и неразбирање, покрај сиот невкус. Во секој случај, правот е подигнат, што можеби и е и целта на помалку заморениот оперски свет, кој бара нови доловувања на класиците.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
MUSICAL – десетта јубилејна инклузивна танцова претстава
„Dancers United“ оваа година одбележува 10 години од инклузивните танцови претстави каде сите танчари на танцовото студио ја слават различноста преку танц, музика и уметност.
Десеттата јубилејна инклузивна танцова претстава „MUSICAL“ по сценарио и режија на Сара Кочан ќе се одржи на 3 Декември – Светскиот ден на лицата со попреченост во Македонскиот Народен Театар со почеток од 19:00 часот.
Во танцовата претстава „MUSICAL“ ќе учествуваат повеќе од 200 танчари од различна возраст кои со своите танцови перформанси уште еднаш ќе покажат и докажат дека танцот е универзален јазик кој ги обединува сите без оглед на полот, возраста, можностите и способностите.
Инклузивната претстава е поддржана од Комерцијална Банка и е дел од програмата на Министерството за култура и туризам за поддршка на проекти од национален интерес.
Култура
Изложба на Клелија Живковиќ – „Не си одам дома“
Изложбата „Не си одам дома“ на младата уметница Клелија Живковиќ ќе се одржи на 3 декември во националната галерија „Мала станица“, со почеток во 20 часот.
Изложбата, којашто ќе биде отворена до 14 декември, е дел од наградата „ДЕНЕС“, која ја организира „Факултет за работи што не се учат“ (ФРУ). Содржи дела создадени во периодот од 2023 – 2024 година.
– Тишината во темнината е поинаква од тишината на денот. Кога ќе стивне денот, шепотот најјасно се слуша. Изговореното и премолченото женско знаење. Молитвите и баењето долги колку еден здив. Насилството од кое се штитиме една со друга. Насилството што си го нанесуваме една на друга. Ужасот што го обзема односот кој некогаш бил безбеден. Она што не си дозволуваме да го именуваме, а кое клокоти во нашите клетки и не дозволува да биде занемарено. Угнетувањето на нашата планета и на нашите тела се истата приказна. Расткајувањето на светот што умира може да се случи само со љубов и грижа. Оваа изложба е мојот пренос од меѓусветот. Од несветот. Од разсветот. Ја сочинуваат неуредноста на оживувањето, блуењето на насилството, живоста на оплакувањето, еротичноста на распаѓањето. Му ја посветувам на мојот вресок – вели авторката Живковиќ.
Клелија Живковиќ, родена во 1989 година, е трансдисциплинарна уметница од Скопје. Таа е формално образована во неколку дизајн-дисциплини, а нејзината работа е теоретски, материјален и искуствен увид во границите, физичките, психолошките, емотивните и духовните бариери што ги создаваме за да се спознаеме себеси како битија што зафаќаат простор и кои ни овозможуваат површина за контакт со опкружувањето.
Во 2021 година, студиото „Приватен принт“ ја издаде нејзината прва уметничка книга „Prototyping tenderness: a personal log of a dying world”, каде се одржа и нејзината прва самостојна изложба со истото име.
Таа ја доби наградата „Ладислав Баришиќ“ од АИКА Македонија за нејзиното предлог-истражување „Дизајн за оживување“ во 2022 година, а во 2023 година ја доби наградата „ДЕНЕС“ за млади визуелни уметници. Има учествувано на неколку групни изложби во Северна Македонија и меѓународно, вклучувајќи го Биеналето за Западен Балкан во Јанина, „Под земја полесно се дише“ во Скопје, Биеналето на млади уметници и „Настан од една нишка: Глобални наративи во текстил“ во Музејот на современата уметност – Скопје.
Култура
Мултимедијален проект „Мечтаење помеѓу празното и празнината“ на Билјана Петровска и Марина Цветановска
Денеска, со почеток од 18:30 часот, во галеријата на Македонскиот културно-информативен центар во Софија ќе се одржи мултимедијалниот проект „Мечтаење помеѓу празното и празнината“ – солистички концерт на авторска музика на Билјана Петровска (соло пијано) и сценска визуелна инсталација на Марина Цветановска-Мартиновска.
За проектот:
Потребата да се дополнуваат музиката и визуелното во просторот е карактеристика на наведените уметнички во претходните уметнички настапи, од каде и произлегува оваа идеја. При тоа наоѓајќи ја заедничката фреквенција преку современ пристап и обработка на заедничка тема мечтаењето, желбите и потребите на луѓето во секојдневието. Всушност создавајќи ги своите форми за сценската инсталација, Марина ги работи под инспирација на музиката на Билјана Петровска.
Музиката на албумот на Билјана е инспирирана од мелодии и мотиви фолклорни песни, од она за кое се претпоставува сите го имаме запишано во нашиот код. Самиот стил на компонирање, амбиентален и медитативен донесува моменти во кои се чувствува инспирацијата од уметничките композиции и форми на Марина.
Современата релаксирачка и амбиентална музика на Билјана Петровска уште повеќе го оформува невидливото, исполнувајќи го празниот волумен со изведба на пијано звуци во современиот стил. Во целина, композициите создадени во умерено темпо, со мелодиски линии и хармонски подлоги со музикална, концептуална структура и позадина, поседуваат приемчивост и слушливост. Употребата на мелодијата и изедначените ритмизации во хармонската основа во нив, остваруваат наизменично прелевање на тонски бои со изразена суптилност. Нивното преплетување и дијалог во разните гласови и регистри, вообичаениот вовед, наместа вметнатите разработки на тематските мотиви во композициите, доведуваат до создавање на чувствено-контемплативни и медитативни расположенија, ја дополнуваат креацијата на Марина Цветаноска – Мартиновска и создаваат чувство на исполнетост, релаксираност и современо естетско визуелно и музичко оплеменување на просторот и доживување кај реципиентите.
Програма
Самовила (Fairy) оп. А
Сон ( dream ) оп. A
Исчекување (Anticipation) оп. A
Носталија (Nostalgy) оп. Ц
Вечно твоја (Forever yours) оп. A
Сеќавање (Memory) op. 1
Молк (Silence) оп.A
Единаесеттиот час (Тhe eleventh hour) – Никола Стојковски, аранжман за пијано Билјана Петровска
Мечтаење (Daydreaming) оп. A
Жед (Thirst) оп. A