Култура
Циклус филмови на Вим Вендерс

На 22 септември (среда) Кинотеката на Македонија во соработка со Гете институт започнува со циклусот Вим Вендерс, а воедно двете институции распишуваат и конкурс за краток игран филм со главна награда присуство на филмскиот фествал во Минхен
Филмовите кои ќе бидат испратени на конкурсот на Кинотеката и Гете институтот кој има цел да ги поттикнеме и мотивираме младите филмски автори на снимање филмовитреба да се посветени на филмовите на Вим Вендерс и неговата естетика. Проектот Вим Вендерс е замислен како проект во кој на двапати ќе бидат прикажани 11 филмови од Вендерс, првиот дел со пет филмови и вториот дел со шест филмови, и дополнително еден документарен филм за Вендерс. По првиот дел и објавувањето на конкурсот за филм-посвета и по евалуацијата на пристигнатите филмови, ќе биде организиран вториот дел со проекции на филмовите на Вендерс, но и со проекции на филмовите кои ќе пристигнат на конкурсот. По разгледувањето на филмовите, ќе бидат доделени наградите, меѓу кои и горенаведената. Конкурсот ќе биде објавен во каталогот за настанот.Циклусот филмви ќе започен на 22 септември (среда) во 20 часот, со „Буква на срамот“(Der scharlachrote Buchstabe/ The Scarlet Letter) игран филм, во копродукција на тогашна Западна Германија и Шпанија од 1973 г. Сценариоото е на Танкред Дорст, Урсула Ехлер (Tankred Dorst, Ursula Ehler), директор на фотографијајата е Роби Милер (Robby Müller), а улогите ги толкуваат Сента Бергер, Ханс Крисиан Блех, Лу Кастел, Јелена Самарина, Јела Ротландер (Senta Berger, Hans Christian Blech, Lou Castel, Yelena Samarina, Yella Rottländer).На 23-ти о.м. (четврток) 20 ч. „Алис во градовите“, (Alice in den Städten/Alice in the Cities). игран филм, Западна Германија, 1974. Сценарио: Вим Вендерс, Веит вон Фурстенберг (Veith von Fürstenberg), директор на фотографија: Роби Милер (Robby Müller), сктери: Рудигер Волер, Јела Ротландер, Лиза Кројцер, Еда Кохл, Ернест Боем (Rüdiger Vogler , Yella Rottländer, Lisa Kreuzer, Edda Köchl, Ernest Boehm);На 24-ти септември (петок) во истиот термин е проекцијата на „Кралеви на патот“ (Im Lauf der Zeit/ Kings of the Road), игран филм, Западна Германија, од 1976. Сценарио: Вим Вендерс (Wim Wenders),директор на фотографија: Роби Милер, Мартин Шафер (Robby Müller, Martin Schäfer), актери: Рудигер Волер, Ханс Зихлер, Лиза Кројцер, Рудолф Шиндлер, Маркард Бом (Rüdiger Vogler, Hanns Zischler, Lisa Kreuzer , Rudolf Schündler , Marquard Bohm); На 25-ти (сабота) ќе може да го погледата „Американскиот пријател“ (Der amerikanische Freund / The American Friend), игран филм, Западна Германија/Франција, 1977 г.. Сценарио: според романот на Патриша Хајсмит, Вим Вендерс (Patricia Highsmith, Wim Wenders), директор на фотографија: Роби Милер (Robby Müller), актери: Денис Хопер, Бруно Ганц, Лиза Кројцер, Жерар Блан, Николас Реј(Dennis Hopper , Bruno Ganz , Lisa Kreuzer , Gérard Blain, Nicholas Ray);На 26 септември (недела) во 20 часот ќе се следи „Како стојат работите“ (Stand der Dinge / The State of w:st=”on”Things), игран филм, Западна Германија/Португалија/САД, 1982 г. Сценарио: Роберт Крејмер, Џош Валас, Вим Вендерс (Robert Kramer, Josh Wallace, Wim Wenders), директор на фотографија: Анри Алекан, Фред Марфи, Мартин Шафер (Henri Alekan Fred Murphy Martin Schäfer), актери: Изабел Вајнгартен, Ребека Паули, Џефри Ким, Џефри Кари, Камила Мора-Шеихинг (Isabelle Weingarten, Rebecca Pauly, Jeffrey Kime, Geoffrey Carey, Camila Mora-Scheihing)На 27.09.2010 (понеделник) во 20 часот, „Раните години на Вим Вендерс“ (Von einem der auszog – Wim Wenders ‘frühe Jahre/ One Who Set Forth: Wim Wenders’ Early Years), документарен филм, Германија, 2007 г., режија: Марсел Вен (Marcel when), сценарио: Марсел Вен (Marcel when), директор на фотографија: Сара Ротер (Sarah Rotter), во филмот учествуваат: Еда Кошл, Лиса Кројцер, Јела Ротландер, Роби Мулер, Бруно Ганц, Хелмут Фарбер и други. (Edda Köchl, Lisa Kreuzer, Yella Rottländer, Robby Müller, Bruno Ganz, Helmut Färber).Вим Вендерс е роден на 14. август 1945 г. во Дизелдорф, како Ернст Вилхелм Вендерс. Кога имал шест години, родителите му подариле стар рачен кино проектор и стари филмови на Чарли Чаплин и Бастер Китон. На десетгодишна возраст, секој од филмовите го имал гледано по илјада пати. Подоцна, во младоста, многу го привлекува американската култура, особено филмовите и рок-музиката. На 18-годишна возраст почнува студии по медицина во Минхен, кои набргу ги напушта, па студии по философија и социологија во Дизелдорф, кои исто така бргу ги напушта за да му се посвети на сликарството, што е причина за преселба во Париз. Таму работи како гравер во работилница на Монмартр и секоја вечер ги посетува кино-салите на Француската кинотека, на чии чело во тоа време се наоѓа легендарниот Анри Ланглоа, кому подоцна Вендерс ќе му го посвети филмот „Пријател од Америка“. За една година во Париз, Вендерс успева да види повеќе од илјада филмови, пред сè вестерни и американски комедии. Во 1967 г. се враќа во Германија и почнува поинтензивно да се занимава со филм. Во Минхен, посетува предавања на Високата школа за телевизија и филм, и редовно пишува филмски критики во специјализираната ревија Филмкритик и во дневниот весник Суддојче Цајтунг. Во тој период почнува да снима и кратки филмови, кои претставуваат дел од т.н. „Минхенска школа“ и воедно, вовед во т.н. „Нов германски филм“. Во 1970 г. го режира својот дебитантски игран филм, „Лето во градот“, што означува почеток на една успешна кариера, која е крунисана во 1981 г. со Златен лав во Венеција за филмот „Состојба на нештата“, со Златна палма во Кан, во 1984 г., за „Париз, Тексас“, наградата за најдобра режија во Кан, во 1987 г. за „Небото над Берлин“ и со уште многу други меѓународни награди и признанија. Во 1989 г. Вендерс станува почесен доктор на Сорбона.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Откриј ја „Ноксиа“ – аудиовизуелна магија оваа сабота во Аеродром

В сабота (20.9.2025), со почеток од 20 часот, ќе биде поставена аудиовизуелната инсталација „Ноксиа“ во надворешниот простор на локалот Books&Dogs Café во Аеродром.
Проектот интегрира транс-медиуми кои со поврзување на алатките на генеративната вештачка интелигенција прикажува комуникациски можности и дисфункционалности. Дигиталнaта комуникација со виртуелните соговорници е функционално истражување на аудио-визуелната инсталација која поврзува уметничко видео, звучен дизајн, актерска игра и поезија.
Инсталацијата интегрира експериментално прикажување на специфична локација (site-specific).
Автори на проектот се видео-авторката Вероника Камчевска и дизајнерoт на звук Горан Москов. Актерката Јасмина Василева ја деконструира човековата состојба, а поезијата е на авторката Елена Пренџова и Владимир Петровиќ. Ова е почеток на серија истражувања на влијанието на алатките на ВИ, а како прв соговорник се анализира Chat GPT.
Повеќе за проектот
Аудио-визуелниот проект „Ноксиа“ (noxia) е видео инсталација која претставува систем на медиумски можности во пренесување на информација и прекини во комуникациски процеси. Низ видео и звучен приказ „Ноксиа“ прикажува недоследности во искази кои настануваат со користење на алатките на генеративната вештачка интелигенција. Во проектот се истражува начинот на кој вревата (noise, noxia) која постои или настанува во перцептивниот процес на комуникаторите станува дисфункционален дел на информацијата сè до пренесувањето на пораката. На тој начин таа метаморфозира и созадава код на новонастаната ситуација во која когнитивната способност на рецепиентот е тестирана. Како замислените факти се претвараат во препозиција на логичности и стварности е истражувачки предизвикот на аудиовизуелниот проект „Ноксиа“ со кој низ експеримент се обидуваме да симулираме комуникациски процес на човекот кој користи алатки на генеративна вештачка интелигенција за да постигне значење. Може ли да се создаде комуникациска состојба ако комуникаторите не користат човечки предиспозиции туку синтетички изградени модели на свест? Алатките на генеративната вештачка интелигенција преку ChatGPT, Character AI, Gemini, X, Facebook овозможуваат виртуелни соговорници и виртуелни асистенти да помогнат или остварат комуникациски систем преку природен процесиран јазик (NLP). Возможно ли е да се комуницира ако комуникаторот е празен простор исполнет со кодови и факти, а емоционалноста ја создава врз база на интерпункциски знаци, емотикони, емоџи и граматички структури во реченицата?
Аудиовизуелниот проект „Ноксиа“ симулира врева која настанува во самата намера да се комуницира со податоци кои создаваат логички композиции каде се исклучува одговорноста за влијанието од создаденото значење врз корисниците. Кога фактите изгледаат навидум реални и стварни, настанува поле на фантазии и замисли кои можат да креираат простор на брзо и автоматизирано комуницирање, но да го намалат потенцијалот на човековото автономно размислување.
Како автори го следиме и аналзираме процесот на создавање комуникациски варијации на визуелни искази кои се генерички и синтетички. Низ аудио-визуелен процес , „Ноксиа“ ја интегрира природата како основен функционелен дел на пренесување пораки.
Аудиовизуелниот проект „Ноксиа“ ќе започне циклус на истражувачки процес за тоа како генеративната вештачка интелигенција создава нов систем на разбирање на стварноста, потенцијалните ризици врз разбирањето на информациите и влијанието на аудио визуелните потенцијали на креативното изразување.
Вероника Камчевска
Култура
Собрана поезија од Игор Исаковски на 55-тата годишнина од неговото раѓање

Во слава на поетот Игор Исаковски (1970-2014), на 55-годишнината од неговото раѓање, на 19 септември во кафе-книжарницата Буква од 20 часот ќе се претстави книгата со неговата собрана поезија со наслов „Совршен поет“ во издание на Или-Или.
Книгата има 700 страници собрана поезија на еден од најзачајните и најпознати современи македонски поети.
Уредничката на ова издание, Елизабета Баковска, во поговорот на книгата вели:
„Препрочитувањето на поезијата на Игор за мене беше еден долготраен, тегобен и мачен, но едновремено и неверојатно просветлувачки процес, едно од оние животни искуства кои некако го менуваат човека. Читањето на овој обемен корпус стихови што се мрачни, љубовни, еротски, безобразни, сурови, цинични, алкохолизирани, повторливи, баладни, епски, сатирични, филозофски, осамени, гневни, возбудливи, ритмични, екстатични, телесни, отуѓени, бунтовни, помирливи, животворни, смртоповикувачки, разурнувачки, бесни, смирувачки, роморливи, обилни, но никако невпечатливи, рамнолиниски и занемарливи, беше едно повторно, длабоко медитативно соочување со она што за (во и од) Игор беше поезијата: „чувствено продирање низ суштината“.
Во вториот поговор на ова издание, Елизабета Шелева истакнува:
Никојпат не знаеме која песна ќе (ни) биде последна, заветна – и која песна (или книга) ќе ја втисне неизбежната есхатолошка точка на нечие творештво и, уште поважно, живот.
Кога станува збор за близок и драгоцен човек, одличен и посветен поет, бескомпромисен и огнен маж, граматиката одеднаш станува мошне сурова дисциплина. Како (одеднаш) да се говори за некого во минато време, како веќе еднаш да бил и никојпат повеќе нема да биде? Ова (студено граматичко време) особено паѓа тешко, кога тој исклучителен и редок човек заминал ненадејно, во својата полна животна и, уште повеќе, творечка сила, кога немал ниту едно бело влакно во бујната долга коса, ниту еден траг од толку блиската конечност…
Оти премногу енергија, премногу супстанција, премногу живот, премногу „музики“, премногу прашања, што живот значат „полн сум сокови и стихови“ – му останале несподелени, недокажани, незаобиколни – да ги сподели со своите читатели-сојузници, од онаа страна на баналното, од онаа страна на рамнодушноста, од онаа страна на темницата и на небитието…
Фотографиите во книгата се на Сашо Димоски, дизајнот на корицата е на Марија Смилевска а графичкото уредување на Светлана Кочовска-Стеовиќ.
Култура
Изложба на Друштвото на ликовните уметници на Македонија во македонскиот КИЦ во Софија

На 19 септември, со почеток од 18:30 часот, во галеријата на Македонскиот културно-информативен центар во Софија ќе се одржи отворањето на изложбата на Друштвото на ликовните уметници на Македонија со наслов „Експериментален цртеж“.
Изложбата ќе биде отворена во присуство на претседателката на ДЛУМ – проф. д-р Јана Манева Чупоска, претставници на управниот одбор, совет и членови на Друштвото.
Учествуваат 42 ликовни уметници: Синиша Новески, Иво Пецов, Јасмина Главинче, Стефан Младеновски, Татјана Ристовска – Керакамика, Јана Јакимовска, Ана Ивановска, Ненад Тонкин, Ирена Паскали, Дејан Иванов – Маргуш, Дијана Томиќ-Радевска, Марина Цветановска-Мартиновска, Стефан Јакимовски – Стеф, Марија Сотировска-Богдановска, Марија Мицова-Гацова, Кирил Гегоски, Валентина Илијевска, Ристо Мијаковски, Љубица Мешкова-Солак, Гоце Божурски, Ивона Велковска, Страхил М. Петровски, Борче Богоевски, Трајче Чатмов, Ангел Димовски, Душан Георгиевски, Златко Глигоров, Ана Спасова, Христина Зафировска, Ацо Таневски, Стефан Анчевски, Филип Јовески, Јана Манева-Чупоска, Јовица Мијалковиќ, Шќипе Мехмети, Софија Грабулоска, Златко Хаџи Пецов, Анета Стојчевска, Драган Вреговски – Алпи, Марија Чепешиева, Слободан Милошески, Љупка Делева.