Култура
Изложба за културниот идентитет на Скопје

Во четврок (27-ми јануари) во 20 часот во Музеј на град Скопје, ќе биде отворена изложбата „Културниот идентитет на градот Скопје од 1945 г. до 70-те години од 20-от век“ на авторите вишите кустоси Славица Христова и Татјана Ѓорѓиовска, а изложбата ќе ја отвори проф д-р Владо Ѓоргиев
На изложбата ќе биде претставен развој на Скопје по Втората светска војна до крајот на 70-тите години, преку сегменти од секојдневниот и културниот живот на градот. Со оваа тема која се занимава со современото живеење и облици на градот, во Музејот на град Скопје се продолжува концептот на современи етнолошки истражувањa. Преку изложените предмети и фотографии ќе се допре до многуслојноста на овој период, а истражувањата ќе продолжат и натаму. Во рецензијата за изложбата, проф. д-р Анета Светиева, меѓу другото, ќе забележи дека првпат Скопје имал можност за сопствен економски развој. „Клучен фактор на новиот развој била реал-социјалистичката идеологија за создавање индустрија и работничка класа како водечка сила на новото општество. Со тек на време ваквата политика предизвикала промена во структурата на населението на градот и поширокото гравитационо подрачје. Доселените “нови граѓани“ го започнувале својот градски живот во подобрени работни, стабени, здравствени и културни услови. Постепено се зголемувал и животниот стандард. Паралелно со изградбата на новите социјалистички општествени односи се уривало старото општество со неговите вредносни системи, а на нивно место се создавале нови општествени односи кои не секогаш биле компатибилни со традициските, особено во поглед на родовите прашања, семејните вредности и културата на домувањето. Сепак, нешто од старото традициско живеење на градот успеало да се одржи како наследство од затекнатите скопски граѓани кои и натаму ги негувале своите навики во поглед на маалскиот и соседскиот живот, старите културни потреби од театар, игранки, кино, музика, познатите кафани во центарот на градот со традициска кафеанска атмосфера и разни други кафеани карактеристични за маалата со кафеанска музика, шкембе чорба и нивните верни гости. Овие градски вредности биле „магнет“ за новите скопски граѓани и мотив тие што побргу да се навлезат во ткивото на старото градско општество“, се влеи во рецензијата на проф. Светиева.Натаму таа ќе забележи дека забрзаниот развој на Скопје бил прекинат од природната катастрофа, земјотресот на 26 јули 1963 г. „Покрај големите човечки и материјални жртви, градот го изгубил дотогашниот стил на старо градско живеење. Неговиот развој добил нов тек, со проширување на неговите просторни граници и демографскиот прилив со прогласувањето на Скопје во “отворен град“. Масовната изградба потпомогната од целиот свет, во потполност го променила физичкиот лик на градот што понатаму влијаело и врз промените во духовната сфера. Во новиот стил на градско живеење сè повеќе доминирале новите навики на постарите и поновите градски доселеници, како и културните влијанија од запад што се промовирале преку старите и новите масовни медиуми – филмот, списанијата, радиото и телевизијата“, пишува д-р Анета Светиева. Како што ќе забележи во продолжение рецензентот на изложбата „Културниот идентитет на градот Скопје од 1945 г. до 70-те години од 20-от век“, од средината на седумдесеттите години, во СФР Југославија започнал процес на слабеење на централната власт, како резултат на желбата на федералните единици – републиките и покраините, за поголема самостојност во сите сфери на општествениот живот. Истовремено биле евидентни и почетоците на економската криза. Заради мир во државата, населението не било навремено известено за промените во економијата и потребата од поголема претпазливост во трошењето. Стекнатите навики на живеење продолжувале со трошење и живеење на кредити. Исто така, заради социјален мир во државата, владата ширум ги отворила „вратите“ за излез надвор во потрага по работа и егзистенција. Сè поголем број луѓе трнале на „привремена“ работа во странство. Синтагмата „привремена работа“ требало да асоцира дека државата не се откажала од оние што заминале и дека очекува тие пак да се вратат со одредена заработка. Меѓутоа, голем број од тие „привремени“ заминувања преминале во трајни. Заедно со другите федерални единици на државата, оваа судбина ја делела и СР Македонија, а во таа смисла и градот Скопје. Ако се погледне развојот и квалитетот на животот во Скопје од оваа позиција, може да се констатира дека во дваесеттиот век покажал голема виталност пред сè заради фактот што бил главен град на нашата држава, центар на сите случувања во општествениот живот и магнет за сите оние кои сонувале за подобар живот. Шансите биле поголеми во Скопје, отколку во било кој друг град во внатрешноста. Конгломератот на население кое се слеало во Скопје од сите краишта на Македонија во етничка смисла, преку бројни културни процеси го создавало градскиот идентитет кој денес го препознаваме во сите сфери на градскиот живот. Клучни фактори во овие културно-историски процеси биле многу истакнати поединци од разни профили, кои ќе останат во сеќавањата на многу генерации.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Изведбата на моќното ремек-дело „Набуко“ од Џузепе Верди во рамките на 53. издание на Мајските оперски вечери

Моќното ремек-дело од Џузепе Верди, операта „Набуко“ ќе се изведе на сцената на Националната опера и балет на 19 мај со почеток во 20.00 часот во рамките на 53. издание на фестивалот „Мајски оперски вечери“. Операта ќе се изведе под диригентската палка на гостинот од Грција, Мирон Михаилидис, режијата е на Ренато Бонајуто (Италија), сценографијата и костимографијата се на Флавио Арбети и Артемио Кабаси од Италија, кореограф е Маја Митровска-Богојевска, концерт-мајстор е Јане Бакевски, хор-мајстор е Јасмина Ѓорѓеска, а светло дизајн, Милчо Александров.
Насловната улога (Набуко) ќе ја толкува, Луис Кансино од Шпанија, во улогата на Абигаиле ќе настапи Ханјинг Цо од Кина, Николина Јаневска ќе ја толкува улогата на Фенена, Уго Тарквини (Италија) ќе настапи како Исмаил, а во улогата на Захарие ќе настапи Џовани Пароди (Италија), во останатите улоги ќе настапат Диме Петров, Ана Ројдева, Дејан Стоев, хорот, оркестарот, балетскиот ансамбл на Националната опера и балет и ученици при ДМБУЦ „Илија Николовски – Луј“.
„Набуко“е лирско-драматична опера во четири чина, едно од најпопуларните дела на Џузепе Верди и е омилено кај публиката. Својата праизведба оваа опера ја имала во 1842 година во Миланска Скала. Тоа е третата опера на Верди за која што се смета дека трајно ја воспоставила неговата репутација како композитор. Темата на операта е тешката историја на еврејскиот народ, нападнати и поразени, протерани од својата татковина, иако историските настани се користат само како позадина на романтичниот и политички заплет. Верди во една ноќ ја напишал надалеку познатата хорска арија која станала драматуршки и музички столб на делото „Va, pensiero, sull’ali dorate“ („Летај на златести крилја”).
Култура
Објавен првиот том на Правописно-нормативниот речник на македонскиот стандарден јазик

Во издание на „Бата прес“ објавен е првиот том на Правописно-нормативниот речник на македонскиот стандарден јазик, на кој автори и редактори се осум универзитетски професори. Објавувањето на речникот е поддржано од Министерството за култура како проект од национален интерес за 2024 година.
Својата прва промоција речникот ќе ја има на годинешниот Саем на книгата во арената „Борис Трајковски“, на штандот на издавачот, во вторник, во 11.30 часот. Речникот ќе го претстават рецензентката проф. д-р Весна Костовска и авторката редактор проф. д-р Елизабета Бандиловска.
Во првиот том се поместени зборовите од буквата А до буквата Ж, а авторите (универзитетските професори) и соработниците постојано работаат, така што во наредните изданија ќе бидат обработени зборовите до буквата Ш, и правописно-нормативниот речник како плод на повеќегодишен труд ќе биде комплетиран.
Овој капитален лексикографски зафат се надоврзува на повеќето изданија од овој вид, почнувајќи првиот македонски правописен прирачник Македонски правопис со правописен речник од Блаже Конески и Крум Тошев (1950) до Правопис на македонскиот јазик во издание на Институтот за македонски јазик „Крсте Мисирков“ и издавачката куќа „Култура“ (2015 и 2017 година).
Автори и редактори на изданието се: Лидија Аризанковска, Елизабета Бандиловска, Снежана Велковска, Виолета Јанушева, Елена Јованова-Грујовска, Искра Пановска-Димкова, Симон Саздов, Људмил Спасов.
Соработници на проектот се Марија Антевска, Филип Белчев и Македонка Додевска.
Култура
Изложба ,,Менче Спировска – Визуелна фасцинација со Загреб“ во Загреб

Во македонскиот КИЦ во Загреб во рамките на програмата по повод 145-годишнината од постоењето на Музејот на уметности и занаети – Загреб, на 13-ти мај ќе биде отворена изложбата ,,Менче Спировска – Визуелна фасцинација со Загреб“ на една од најзначајните македонски графичарки, Менча Спировска. На изложбата ќе бидат претставени речиси непознати дела за хрватската јавност создадени во 1950-тите години во Загреб.
Изложбата се реализира како заеднички проект на загребскиот Музеј на уметностите и занаетите и македонскиот Културно-информативен центар во Загреб по повод 145-годишнината од основањето на загребскиот Музеј за уметности и занаети. Директорката на македонскиот Културно-информативен во Загреб, Мими Ѓоргоска Илиевска, ги потврди заложбите на директорот на Музејот за уметности и занаети, Сањин Михелиќ дека со оваа изложба се промовираат вредностите на меѓународната соработка и културните врски меѓу Хрватска и Македонија, кој потенцираше дека во годината кога ја одбележуваат 145-годишнината од постоењето на Музејот ќе следи уште една исклучителна изложба на фотографии од студиото на семејството Арсовски во соработка со македонскиот Културно-информативен центар во Загреб и Музејот на Град Скопје.
Изложбата насловена ,,Менче Спировска – Визуелна фасцинација со Загреб“ за првпат го претставува комплетниот уметнички опус на Менче Спировска создаден за време на нејзиното студирање во Загреб, кој што се чува во фондовите на Музејот на уметности и занаети. Централно место на изложбата е нејзиното до сега неизложено дело од областа на графичкиот дизајн, „Концептуален дизајн за рекламна туристичка брошура на Загреб“, кое сега за првпат ќе биде изложено во целост, создадено за време на нејзините студии на поранешната истакната Академија за применети уметности во Загреб, којашто оставила значаен траг во развојот на уметноста, дизајнот и визуелната култура во Хрватска.
Изложбата го прикажува и придонесот на македонските студенти на загрепската уметничка сцена во 1950-тите, а Менче Спировска зазема посебно место како посредник на културните и естетските вредности на двете земји.