Култура
Цуклус филмови на Чехот Отакар Вавра
Од четврток – 27 до 31 јануари во Кинотеката на Македонија ќе биде прикажан циклус посветен на чешкиот режисер Отакар Вавра, кој својот прв кус докуметарец го снимил во 1931 г. а последниот исто така кус во 2003 г.
Речиси сто-годишниот режисер Отакар Вавра е токму оној филмски автор кој ги донесе поетиките на модерниот Европски филм во чешката кинематографија. Тој и’ припаѓа на филмската генерација од 30-ите години на минатиот век, генерацијата која иритирана од провинцијализмот и непрофесионалноста на тогашниот чешки филм, ја отвори вратата кон модерниот и професионален филм во Чешка. Вавра, во тоа време студент по архитектура, бил привлечен од авангардните левичарски уметнички струи во тоа време. Негова цел – чешкиот филм да стане уметност.Во периодот 1931 – 1936 година, Вавра се јавува и како писател на сценарија. Тој често и блиско соработува со познатите чешки писатели како што се Карел Чапек, Јан Дрда, Милош В. Кратохвил, Јан Оченашек, Франтишек Павличек, како и со поетите Франтишек Хрубин и Јиржи Шотола.Неговата прва филмска награда ја добива во 1938 година, на Венецијанското биенале. Тогаш тој има 27 години, и во Венеција се претставува со дури три филма: „Приказнат ана филозофот“, „Клуб на девици“ – со кој ја добива престижната награда Златен лав на филсмкиот фестивал во Венецеија, и филмот „Десетвеност“.Неговата уметничка активност го достигнува својот зенит во 1960-ите од минатиот век. Заедно со чешкиот поет Франтишек Хрубин, тој ја одбележува и ги акцентира – високо критички настроен кон реалноста на својата земја, настојувајќи филмски да се справи со бедниот и нискостандарден живот преку примерот испосничкиот живот на главниот лик во филмот „Златна Ренета“ во 1965. Филмот е награден со наградата Златна школка на Филмскиот фестивал во Сан Себастијан, како и наградата Златна глава на Фестивалот во Акапулко. Заедно со Франтишек Хрубин создава уште еден артистички и лирски поетизиран филм „Романса за корнет“ во 1966 г.Во 1969 г., го снима одличниот историски спектакл „Лов на вештерки“, филм за инструираните и лажни судења и егзекуции на жени обвинети за вештерство во Северна Моравија во 1670-ите. Алчната инквизиција иницира серија судења во кои учествувале стотици луѓе, од кои 112 се запалени на клада.Отакар Вавра е автор на 82 сценарија и 49 филмови. Неговиот особен стил на снимање филмови е во паралелното водење на две или повеќе наративни линии во филмот. Познат е и по својата висока способност за работа со масовни сцени и кабасти сценографии, како и за особена сензитивност во прикажувањето на чешките природа и луѓе…Неговата едукативна страна кон чешкиот филм е огромна – судејќи само по фактот дека им бил професор на многу значајни и светски познати чеќки и странски режисери. Тој, со група чешки филмски автори од тоа време, го основаат Факултетот за филм при Академијата за сценски уметности (ФАМУ) во Прага во 50-ите години од минатиот век. Помеѓу неговите студенти се и „оскаровците“ Милош Форман и Јиржи Менцел, Вера Хитилова, Евалд Шкорм, и Емир Кустурица.Неговата работа и визии имаат огромен ефект и големо влијание не само на чешката, туку и пошироко на европската кинематографија.Претставите почнуваат секој ден од 20 часот, почнувајќи од четвртокот со „Девојка во сино“ по заедничко сценарио на Феликс де ла Камара, Отакар Вавра, Олдрич Нови, која е комична приказна за еден ерген вљубен во девојка од слика. Срамежливиот Јан Караш успешно избегнува да влезе во љубовна врска и ноќите ги минува во кафеани заедно со своите пријатели. Неговиот проблем е во тоа што е вљубен, но не во девојка што ја познава, туку во лик од една слика што му ја оставиле на чување. Еден ден Караш ја бакнува сликата, и девојката облечена во син фустан оживува.Во петок е проекцијата на филмот „Кракатит“, снимен 1947 г., кој е научно-фантастичен филм според романот на Карел Чапек за откритието на Кракатит, моќниот експлозив. По случајната експлозија предизвикана во неговата лабораторија, научникот Прокоп има халуцинации. Набргу дознава дека во таква изменета состојба на свеста, формулата за откриениот убиствен експлозив ја кажал на еден од своите колеги. Прокоп ќе се обиде да го спречи ширењето на формулата, но многу мрачни сили се заинтересирани за производството на ваквото опасно оружје.На 29-ти јануари – сабота, ќе бид еприкажан „Нема барикада“ кој е драма за историските денови во мај 1945 г. и судбината на неколку луѓе во Холешовице, предградието на Прага. Сите тие, активно вклучени во борбите за време на војната, сега го организиранизираат отпорот против германската окллопна единица што влегува во Прага. За таа цел поставуваат барикади на мостот во близина на барокната палата Троја, културно и историско наследство, ризикувајќи овој споменик да биде уништен во очајничките обиди на непријателот да не се предаде.Во недела на програмата е филмот „Златна кралица“. Станува збор за психолошка драма за стареењето и соочувањето со минатото, адаптација на автобиографското дело на поетот Франтишек Хрубин, Еден педесетгодишник се враќа во селото во кое ја минал младоста, па решава да ја побара својата поранешна љубов. Мора да преноќи во домот на своите роднини, но нивните секојдневни грижи му ја рушат идеалистичката слика што ја има за животот. Му навираат спомени, а некои од нив наликуваат на лош сон.Во понеделник на 31- јануари овој циклус за филмските сладокусци ќе бид езатворен со проекцијат на споемнатиот „Лов на вештерки“ од 1963 г. Со оглед на годините кога се создавани делата на Вавра, тие се во црно-бела техника, а пред скопските филмофили ќе бидат прикажанни без интервенции од современите техниологии.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
„Интер(но)фејс“ на Борис Шемов во „Мала станица“
На 18 декември 2025 година, со почеток во 20.00 часот, во Мултимедијалниот центар „Мала станица“, во рамките на програмските активности на Националната галерија, ќе биде отворена изложбата „Интер(но)фејс“ на уметникот Борис Шемов, курирана од д-р Ана Франговска.
„Интер(но)фејс“ е мултимедијален проект кој се фокусира на односот меѓу човекот и вештачката интелигенција, на улогата на јазикот како визуелно, идеолошко и комуникациско средство, како и на пост-интернет естетиката како нова културна реалност. Преку различни медиумски форми – текстуални интервенции, видео-содржини, алгоритамски и дигитални процеси – изложбата отвора прашања за моќта, контролата, технологијата и трансформацијата на субјектот во современиот дигитален контекст.
Насловот „Интер(но)фејс“ упатува на двојната природа на интерфејсот – како техничка површина на комуникација меѓу човекот и машината, но и како внатрешен, идеолошки простор во кој се преговараат значењата, одлуките и позициите на моќ. Изложбата го третира интерфејсот не само како функционален медиум, туку како критичка зона на судир меѓу човечкото искуство и алгоритамската логика.
Проектот се надоврзува на актуелните уметнички и теориски дискурси за постхуманизмот, визуелната култура и дигиталната медијација на реалноста. Во таа рамка, „Интер(но)фејс“ ја поставува вештачката интелигенција не како неутрален технолошки алат, туку како активен фактор во креирањето на современите културни, политички и етички релации.
Изложбата „Интер(но)фејс“ може да се посети во периодот од 18 до 24 декември 2025 година во Мултимедијалниот центар „Мала станица“, Национална галерија, Скопје.
Култура
Концерт на Драган Ѓорѓевиќ-Сузуки и Дино Имери во Музејот на македонската борба
На 17 декември (среда), со почеток во 20 часот, во амбиентот на Музејот на македонската борба, ќе се одржи концерт на двајцата истакнати уметници од регионалната и меѓународната сцена – виолончелистот Драган Ѓорѓевиќ Сузуки, еден од најценетите и највлијателни виолончелисти во регионот, и пијанистот Дино Имери, волшебникот на пијаното.
Сузуки е препознатлив по својата извонредна техничка виртуозност, длабока музикалност и силно сценско присуство, а критиката и публиката го вбројуваат меѓу најдобрите виолончелисти на Балканот. Заедно со Дино Имери, еден од најреномираните македонски пијанисти, тие носат концертна вечер од врвен уметнички ранг.
Публиката ќе има можност да ужива во внимателно избрана програма со дела од: Бетовен, Шнитке, Шуман, Дебиси, како и композиции од Имери Илкоска, носејќи свеж и современ израз во концертната вечер.
Концертот е со слободен влез, претставувајќи ретка можност за љубителите на класичната музика да доживеат висок уметнички квалитет и инспиративна интерпретација.
Култура
(Фото) Одржан традиционален предновогодишен концерт на Воениот оркестар
Под мотото „Заедно посилни во хармонија на звуците“, вчеравечер во Македонската филхармонија во Скопје се одржа традиционалниот предновогодишен концерт на Воениот оркестар на Армијата, овој пат збогатен со настап на музичари од Централниот оркестар на Вооружените сили на Романија.

По пречекот на претседателката и врховен командант на Вооружените сили Гордана Сиљановска-Давкова и интонирањето на химната на Романија и македонската химна, здружениот оркестар, под диригентската палка на мајор Каталин Ион од Вооружените сили на Романија, концертот го започна со свечена фанфара, a продолжи со позната љубовна тема од Романија. Првиот дел беше заокружен со популарен сплет на светски хитови аранжирани за дувачки оркестар и композицијата „Концертна прослава”, со мотиви од романското поднебје.

По него, под раководство на диригентот на Воениот оркестар на Армијата, потполковник Горан Илијевски, следеа блок на нумери од македонското поднебје, во кој беа опфатени фолклорни теми, народни песни, но и незаборавни забавни македонски евергрини.

Во третиот и последен блок, кој беше посветен на армиските припадници кои се секогаш подготвени да ја одбранат татковнината и да им помогнат на нашите сограѓани, покрај светски познати нумери со новогодишна тематика, беше изведена и македонската композицијата „Нашата Армија“, која претставува силен музички омаж на посветеноста и службата кон татковината.

Овој традиционален музички спектакл, покрај претседателката и врховен командант на Вооружените сили Гордана Сиљановска-Давкова, го проследија и министерот за одбрана Владо Мисајловски, началникот на Генералштабот на Армијата генерал-мајор Сашко Лафчиски, министри во Владата, пратеници во Собранието на Република Северна Македонија, претставници на дипломатскиот и воено-дипломатскиот кор акредитирани во Република Северна Македонија, активни и пензионирани генерали на Армијата, припадници на Министерството за одбрана, Генералштабот и командите на Армијата и други гости.

Мотото на традиционалниот предновогодишен концерт е уште еден доказ за сплотеност со сојузниците. Вчерашниот настан, преку хармонијата на звуците и универзалниот јазик на музиката, потенцира дека музиката продолжува да нè обединува и сплотува, ги поврзува луѓето кон заеднички вредности и стремежи и претставува мост помеѓу различни култури и традиции.



