Култура
150 години од Зборникот на Миладиновци
Во градската библиотека „Браќа Миладиновци“ денес се одржа свеченост со која беа одбележени 150 години од објавувањето на Зборникот на Браќата Миладиновци.
Во градската библиотека „Браќа Миладиновци“ денес се одржа свеченост со која беа одбележени 150 години од објавувањето на Зборникот на Браќата Миладиновци.На свеченоста присуствуваа државниот секретар за култура, Дарко Стефановски, градоначалникот на Скопје, Коце Трајановски, директорот на градската библиотека „Браќа Миладиновци“, Бранко Цветкоски, академик Матеја Матевски, прв добитник на поетската награда „Браќа Миладиновци“ и повеќе други поети-добитници на најзначајната македонска награда за поезија.„Собрани сме да се потсетиме и да го одбележиме 150-годишниот јубилеј од појавувањето на великиот преродбенски Зборник на струшките браќа, кој означи една етапа од која веќе век и половина се искрева една јарка и просперитетна културно-книжевна матица околу која со децении се изгради и опстојува една бодра книжевна фаланга. Таа интергенерациска златна алка на современата македонска книжевност не може да се изземе од јазикот и од книжевното писмо кое некогаш како уметнички гениј на народот го препознаа, го собраа и му дадоа гласност меѓу народите, преподобните струшки браќа, чија судбина на трагично-симболичен начин заврши во цариградските зандани“, изјави Бранко Цветкоски, директор на градската библиотека „Браќа Миладиновци“.На одбележувањето на големиот јубилеј се обрати и градоначалникот на Град Скопје.„Создавањето на Зборникот на Браќата Миладиновци настанува во време кога македонскиот народ го чувствувал притисокот на антимакедонската пропаганда од неговите соседи, а и самата книга била замислена како силно и моќно оружје против таа силна и моќна машинерија. Зборникот на Браќата Миладиновци, од една страна, претставува вистинска антологија на македонската народна поезија, додека, од друга страна, историска книга која на Европа и на нејзината културна и научна јавност и го докажала постоењето на македонскиот народ како посебен народ со своја традиција и историја, и тоа токму преку богатството на македонските народни песни и умотворби, преку кои биле искажани копнежите и соништата за своја држава“, нагласи Коце Трајановски.Зборникот на Браќата Миладиновци се смета за меѓник на македонската култура и традиција и инспирација за следбениците на Димитар и Константин Миладинови.За историскиот миг во 1861 година, кога беше објавен Зборникот, на денешната свеченост говореше Марко Китевски од Институтот за македонска книжевност.„Историските сведоштва зборуваат дека на 24 јуни 1861 година првите примероци на Зборникот ја напуштиле печатницата на Анте Јакиќ во Загреб и биле испорачани на претплатниците. Овој ден го сметаме за празник на нашата национална култура затоа што Зборникот на Миладиновци не е обична книга, туку е култна книга за Македонците, книга што побудува емоции, книга што додека се држи во рацете предизвикува возбуда, онака како што тоа го прави Светото писмо. Во списокот на претплатниците на зборникот се наоѓаат значајни имиња на тогашниот научен, културен, образовен и духовен живот на пошироките европски простори, како Константин Петковиќ, Петар Прерадовиќ, Иван Мажураниќ, Аугуст Шеноа и други. Зборникот имал претплатници во Загреб, Белград, Карловац, Винковци, Марибор, Осијек, Љубљана, но и во Виена, Прага, Софија, Будим, дури и на Света Гора. Објавувањето на Зборникот на Миладиновци претставувал настан од првокласно значење“, нагласи Китевски.На свеченоста во градската библиотека „Браќа Миладиновци“ присуствуваа голем број добитници на најзначајната награда за поезија во Македонија, наградата „Браќа Миладиновци“, која од 1964 година се доделува на Струшките вечери на поезијата.Од добитниците на наградата на свеченоста присуствуваа Матеја Матевски, Богомил Ѓузел, Славе Ѓ. Димоски, Санде Стојчевски, Весна Ацевска, Тодор Чаловски, Братислав Ташковски, Радован Павловски, Михаил Ренџов, Миле Неделковски, Влада Урошевиќ, Катица Ќулавкова, Ристо Лазаров, Петре Бакевски и други. Во рамките на свеченоста беа прочитани стихови од сите досегашни добитници на наградата „Браќа Миладиновци“, додека на присутните поети градската библиотека им подари релјеф со ликот на Браќата Миладиновци.Во име на поетите, за почетоците на доделувањето на наградата не потсети академик Матеја Матевски, кој е првиот добитник на оваа значајна награда.„Овој убав миг, што го доживуваме благодарение на градската библиотека која го носи името на Браќата Миладиновци, е во чест на името што е поврзано со сите нас и со творештвото што го создававме во текот на нашиот живот. Сакам да потсетам дека основањето на наградата „Браќа Миладиновци“ се случи во најдраматичните и најтрагичните околности за нашиот град. Тоа беше во 1963 година, непосредно по земјотресот, во оние денови и недели кога сите ние размислувавме дали треба таа година да го одржиме струшкиот фестивал. По многу разговори, сепак, заклучивме дека собирот на македонските и другите поети ќе биде израз на вистинска солидарност со нашиот град. Добитниците на тогаш востановените награди паричниот износ го дадовме како прв прилог за обнова на градот Скопје“, потсети Матевски.На денешната свеченост беа поставени две изложби. Едната беше збирка на различни изданија на Зборникот на Миладиновци, додека другата беше збирка на книги од добитниците на наградата „Браќа Миладиновци“.Градската библиотека „Браќа Миладиновци“ им додели релјефи со ликот на Браќата Миладиновци и на Елизабета Канческа – Милевска, министерка за култура, и на Коце Трајановски, градоначалник на Град Скопје./крај/макфакс/т.д.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Младиот кочански рок бенд „Корка“ на 14 декември настапува на меѓународен музички натпревар во Брисел
Кочанскиот рок бенд „Корка“ ќе настапи во финалето на меѓународен музички натпревар во рамките на проектот „Imagine Experience“. Нивниот настап ќе биде на 14 декември, недела, во културниот центар „La Botanique“ во Брисел, Белгија, каде ќе ја делат сцената со други млади бендови од Франција, Белгија, Норвешка, Шведска, Унгарија, Холандија, Велика Британија и Зимбабве. Натпреварот ќе може да се следи во живо онлајн и гледачи од дома ќе можат да гласаат.
„Корка“ првично беа победници на националниот натпревар од „Imagine Macedonia“, кој се одржа на 10 октомври во Младинскиот културен центар, во рамките на фестивалот „Здраво млади“, на кој тие се натпреваруваа со други просперитетни македонски бендови како „Sunneater“, „The Pot“, „Tsar von Time“, „Venom“, „LSD During War“, „Мираж“ и „Големата вода“.
Во изминатата година „Корка“ се покажаа како еден од најважните нови гласови во македонската алтернативна сцена, отсликувајќи го гневот на младите луѓе преку нивниот тврд, емотивен и некомпромитирачки звук. Тие се истакнаа со нивниот самонасловен албум, кој беше издаден во мај оваа година, како и преку низа концерти низ државата и во Србија.
Освен со својата музика, „Корка“ придонесува на културната сцена и преку нивното организирње на настани во Кочани. Членовите од бендот, повеќето од кои сѐ уште во средно училиште, беа движечката сила зад дводневниот хуманитарен фестивал „Расплет“, кој се одржа кај Споменикот на слободата во градот. Фестивалот беше посветен на нивната другарка Сара Алексова, која воедно беше и првата тапанарка на бендот, која го загуби својот живот во пожарот во дискотеката „Пулс“.
Култура
Мултимедијалната изложба „Реминисценции“ на Страхил Петровски на 30 декември во Њујорк
Македонскиот визуелен и мултимедијален уметник, Страхил Петровски, на 30 декември 2025 година ќе ја отвори својата мултимедијална изложба – просторна инсталација со наслов „Реминисценции“ во Македонскиот културен центар во Њујорк, во Галерија МЦ (Gallery MC).
Изложбата ќе биде отворена од 18 до 21 часот, а публиката ќе може да ја посети до 9 јануари 2026 година. Станува збор за најновиот циклус на Петровски, кој опфаќа големоформатни индустриски хартии со димензии до 530 x 83 сантиметри, цртежи во комбинирана техника, како и просторни и мултимедијални елементи кои, како што е наведено во кураторскиот текст, добиваат ново и подлабоко значење во секој изложбен простор.
Кустос на изложбата е историчарката на уметност Сандра Деспотовиќ, која во текстот посочува дека „Реминисценции“ ја означува новата креативна ера во творештвото на Петровски, обележана со апстрактни форми, фрагментација и потрага по значење во современиот свет. Во делата доминираат три бои – белата, црвената и црната – кои, како што се наведува, асоцираат на светлината, земјата и празнината, а визуелниот израз е поврзан со индустриски и прогресивен рок како културна и естетска референца.
Изложбата во Њујорк е дел од серијата самостојни изложби „Реминисценции“, кои Петровски ги реализира во текот на 2025 година во повеќе европски и светски културни центри, меѓу кои Париз, Скопје, Битола и други градови.
Страхил Петровски е роден во 1974 година во Куманово. Дипломирал и магистрирал сликарство на Факултетот за ликовни уметности при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје. Неговата уметничка практика опфаќа сликарство, инсталација, концептуална уметност, фотографија и видеоуметност, а делата му се застапени во јавни и приватни колекции во земјата и во странство. Петровски е член на ДЛУМ од 1997 година и на ДЛУБ од 2025 година, а од 2024 година работи како советник конзерватор-реставратор во НУ Музеј на македонската борба за самостојност и како вонреден професор по фотографија и мултимедија на Факултетот за арт и дизајн при Европски Универзитет – Скопје.
Култура
Љутков од Охрид: Културата што денес ја негуваме, утре ќе биде јазикот преку кој нашиот регион ќе зборува – со заемна почит, доверба и визија
„Нашето културно наследство, како материјален и нематеријален ресурс, бара внимателно и одговорно управување. Во услови на климатски промени, деградација на просторот и притисок од масовниот туризам, неопходно е да применуваме интегрирани методологии што ги поврзуваат научните знаења, стручните практики и современите технологии. Заштитата на наследството е чин на стратешко планирање, но и чин на одговорност кон идните генерации“, истакна министерот за култура и туризам Зоран Љутков на отворањето на министерската конференција на „Советот на министри за култура од Југоисточна Европа – јакнење на културата во функција на одржливиот развој“ (КОМОКОСЕЕ), што денеска се одржа во Охрид.
Според Љутков, глобалните кризи во последната деценија јасно покажуваат дека културата мора да биде интегрален дел од општествениот развој. Според него, Регионалната стратегија за културна соработка во Југоисточна Европа, усвоена во Охрид 2014 година, постави важни темели за соработка, но денес е потребно тие да се надградат со поефикасни механизми, функционална соработка и засилена доверба меѓу земјите од регионот.
Тој ја нагласи важноста на заштитата на културното наследство, дигиталната трансформација и зголемената улога на локалните заедници, како клучни елементи за развој на современи културни политики. Министерот ја потенцираше и иницијативата за воспоставување Регионален фонд за културна соработка, оценувајќи дека тоа ќе обезбеди поголема стабилност и професионализација на заедничките активности.
„Заедничката иницијатива за воспоставување Регионален фонд за културна соработка може да биде важен институционален чекор кој има потенцијал да обезбеди стабилност, предвидливост и професионализација на регионалните активности. Искрено верувам дека 2026 година и претседавањето на Република Молдавија со Советот на министри за култура се реална можност за негово финално воспоставување, што ќе ја потврди нашата способност, но и зрелост да го претвориме заедничкиот интерес во конкретен механизам. Само на тој начин Комокосе ќе биде релевантна платформа која ќе генерира влијание и ќе трасира остварување на заеднички посакуваните цели“, рече Љутков.
Министерот се заблагодари на партнерите од УНЕСКО, Европската Унија и Советот на Европа, истакнувајќи дека нивната поддршка е признание за потенцијалот на регионот и важен поттик за понатамошна интеграција на заедничките културни политики.
Дводневната конференција во Охрид е во организација на Министерството за култура и туризам, кое е претседавач на „Советот на министри за култура на Југоисточна Европа – јакнење на културата во функција на одржливиот развој“. На собирот во Охрид учествуваат министри за култура, заменици-министри и шефови на делегации од: Молдавија, Албанија, Босна и Херцеговина, Хрватска, Србија, Црна Гора, Словенија, Турција, Бугарија, Грција, Романија, како и голем број експерти.
На конференцијата се обрати и директорката на Регионалното биро на УНЕСКО за наука и култура на Европа со седиште во Венеција, Магдалена Ландри, која потенцираше дека Југоисточна Европа е регион со извонредно културно богатство, а нејзината културна разновидност ги одразува вековите креативност и издржливост, како и живиот идентитет на нејзините народи.
„УНЕСКО останува цврст партнер на Комокосе и е целосно посветен на поддршка на неговата мисија за унапредување на културната соработка, добрососедските односи и помирувањето. Особено ја поздравуваме улогата на Република Северна Македонија во заштитата и промоцијата на културното наследство преку националните развојни политики“, рече Ландри.
На конференцијата, со акламација беше усвоена „Охридска декларација 2025“, документ кој ја потврдува заедничката посветеност на земјите од Југоисточна Европа за зајакнување на регионалната културна соработка, одржливиот развој и заштитата на културното наследство.
Следната, 2026 година со Советот на министри за култура на Југоисточна Европа, ќе претседава Република Молдавија.

