Култура
Награди на фестивалот „МакеДокс“

Во прекрасниот амбиент на Куршумли-ан синоќа беа доделени наградите на вториот Фестивал на креативен документарен филм „МакеДокс“.
Во прекрасниот амбиент на Куршумли-ан синоќа беа доделени наградите на вториот Фестивал на креативен документарен филм „МакеДокс“.На фестивалот беа доделени пет награди за филмовите кои беа прикажани во фестивалските селекции. Насловите на сите награди се поврзани со кромидот – симболот на фестивалот.Наградата за најдобар филм за деца и млади „Кокарче“ ја доби филмот „Надеж“ на режисерката Елинор Баркет од САД. Филмот зборува за осуммина хендикепирани музичари кои живеат во Зимбабве, ја сакаат музиката и нивниот најголем сон е да одат во Америка. Одлуката за доделување на наградата ја донесе Комисијата составена од младите Јана, Теа и Леа Јовановски и Мариго Антова, а наградата ја прими Џон Сурфејс, аташе за култура во амбасадата на САД во Скопје. Беше воспоставена и скајп-врска со авторката на филмот, која најискрено се заблагодари со жалење дека не можела да присуствува на „МакеДокс“.Наградата „Кромид“ беше доделена за филм од Главната програма на фестивалот. Комисијата во состав Надја Велушчек, Томас Логоречи и Ивица Џепаровски донесе одлука за најдобар филм на фестивалот да го прогласи „Катка“ на чешката режисерка Хелена Трештикова.„Формите на злото се бескрајни, но кога се индивидуализираат низ призмата на непосредното живеење на еден зависник од дроги, тогаш стварноста станува неподнослива и за оној што низ неа минува и за оние коишто неа ја проследуваат на филмското платно. Таква мачнина чувствува секој што го следи филмот „Катка“, врвно документаристичко остварување што никого не може да остави рамнодушен“, стои во образложението на жирито. Наградата ја прими Јозеф Браун, амбасадор на Чешка во Македонија.Членовите на Комисијата за доделување на наградата Нови автори „Млад кромид“, во состав Агнета Морген, Трулс Ли и Атанас Георгиевски, донесоа одлука наградата да и припадне на младата српска режисерка Мила Турајлиќ за филмот „Синема комунисто“. На педантен начин со комбинирање архивски снимки дополнети со коментари од денешна перспектива Турајлиќ создаде филм кој го истражува митот кој ја создаде Југославија – нејзиниот некогашен претседател Јосип Броз -Тито.„Идејата за филмот се појави кога го видов филмскиот град во Белград. Сакав да снимам филм за состојбата во која се наоѓа тој филмски град и зошто дозволиле сега тој да биде запуштен. Откако почнав да го истражувам неговото минато сфатив колкава улога има во создавањето на официјалната слика на Титова Југославија и сосема полека се појави идејата дека со приказната за филмскиот град би можела да ја раскажам и приказната за Југославија“, изјави младата режисерка Мила Турајлиќ, за Макфакс.Наградите за Човекови права и Етички идеи му припаднаа на „Непријатели на народот“, филм на Тет Самбат и Роб Лемкин. Еден од најдобрите истражувачки новинари во Камбоџа заедно со продуцентот Роб Лемкин снимија потресен документарец за масакрите во Камбоџа кои се случуваа за времето на владеењето на Црвените кмери. Авторот на филмот се соочува со луѓето кои ги извршувале масакрите врз невини луѓе.Во образложението на Комисијата за наградата за човекови права, во состав Хана Кулханкова, Алек Русјаков и Тако Руигхавер, е нагласено дека „победничкиот филм на неверојатно искрен и човечен начин ја открива приказната за режимот на Црвените кмери и геноцидот што го извршиле врз сопствениот народ, но на публиката и дава можност да размислува за тоа како на мирен начин би можеле да се справиме со постконфликтните ситуации“.Комисијата за Наградата за етички идеи, во состав Маја Јуриќ, Ацо Станкоски и епископ Климент од Хераклеја, за истиот филм го даде следното образложение: „Во форма на исповед не само на „жртвата“ туку и на „џелатот“, овој филм ги брише границите на црно-белото, на конвенционалното гледиште на Доброто и Злото. Тој е онтолошка одредница за нашата одговорност кон интимната и кон колективната историја, која од нас бара поопсежно да ги согледаме трагите на (не)разумноста човекова“.Продуцентот Роб Лемкин, во неможност да дојде во Македонија, до фестивалот упати порака во која стои: „Благодарни сме на жирито и на организаторите на „МакеДокс“ што филмот го донесоа пред македонската публика. Особено не исполнува тоа што идеите на филмот ги разбираат луѓе од земји кои се далеку од Камбоџа, а кои исто така имаат искуство со политички превирања од блиското минато. Ако нашиот филм им помага на луѓето да размислуваат како да им пристапат на историските трауми, сторителите и злоделата, и како да дојдат до помирување, тогаш навистина ни е мило“, нагласи Лемкин во пораката.Во текот на фестивалот се одржуваа и три работилници. На крајот беше одлучено да се додели награда за Најдобра рецензија на Работилницата за критика на креативната документаристика. Наградата ја доби Оливера Аритоноска за критиката за филмот „Катка“. Комисијата во состав Евгенија Теодосиевска, Зоран Бојаровски и Игор Спасовски, во образложението за наградата нагласи дека „критиката на Аритоноска не само што информира и отворено и без предрасуди ги предочува доживеаните филмски процеси, туку таа спори и не се согласува со самиот автор-режисер. Тоа значи дека оваа критика го содржи оној секогаш посакуван процес кога авторот на текстот истовремено разговара и со авторот на филмот и со публиката“.Денес на фестивалот ќе бидат прикажани филмовите кои ги добија наградите. Потоа ќе следува завршната забава на која во Куршумли-ан ќе има концерт на групата „Амбиент анархист“ од Бугарија, и диџеј сетови на Ѓорѓи Јаневски од Канал 103, и Вале и Неџо од „Беј д’Фиш“./крај/макфакс/т.д.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Изведбата на моќното ремек-дело „Набуко“ од Џузепе Верди во рамките на 53. издание на Мајските оперски вечери

Моќното ремек-дело од Џузепе Верди, операта „Набуко“ ќе се изведе на сцената на Националната опера и балет на 19 мај со почеток во 20.00 часот во рамките на 53. издание на фестивалот „Мајски оперски вечери“. Операта ќе се изведе под диригентската палка на гостинот од Грција, Мирон Михаилидис, режијата е на Ренато Бонајуто (Италија), сценографијата и костимографијата се на Флавио Арбети и Артемио Кабаси од Италија, кореограф е Маја Митровска-Богојевска, концерт-мајстор е Јане Бакевски, хор-мајстор е Јасмина Ѓорѓеска, а светло дизајн, Милчо Александров.
Насловната улога (Набуко) ќе ја толкува, Луис Кансино од Шпанија, во улогата на Абигаиле ќе настапи Ханјинг Цо од Кина, Николина Јаневска ќе ја толкува улогата на Фенена, Уго Тарквини (Италија) ќе настапи како Исмаил, а во улогата на Захарие ќе настапи Џовани Пароди (Италија), во останатите улоги ќе настапат Диме Петров, Ана Ројдева, Дејан Стоев, хорот, оркестарот, балетскиот ансамбл на Националната опера и балет и ученици при ДМБУЦ „Илија Николовски – Луј“.
„Набуко“е лирско-драматична опера во четири чина, едно од најпопуларните дела на Џузепе Верди и е омилено кај публиката. Својата праизведба оваа опера ја имала во 1842 година во Миланска Скала. Тоа е третата опера на Верди за која што се смета дека трајно ја воспоставила неговата репутација како композитор. Темата на операта е тешката историја на еврејскиот народ, нападнати и поразени, протерани од својата татковина, иако историските настани се користат само како позадина на романтичниот и политички заплет. Верди во една ноќ ја напишал надалеку познатата хорска арија која станала драматуршки и музички столб на делото „Va, pensiero, sull’ali dorate“ („Летај на златести крилја”).
Култура
Објавен првиот том на Правописно-нормативниот речник на македонскиот стандарден јазик

Во издание на „Бата прес“ објавен е првиот том на Правописно-нормативниот речник на македонскиот стандарден јазик, на кој автори и редактори се осум универзитетски професори. Објавувањето на речникот е поддржано од Министерството за култура како проект од национален интерес за 2024 година.
Својата прва промоција речникот ќе ја има на годинешниот Саем на книгата во арената „Борис Трајковски“, на штандот на издавачот, во вторник, во 11.30 часот. Речникот ќе го претстават рецензентката проф. д-р Весна Костовска и авторката редактор проф. д-р Елизабета Бандиловска.
Во првиот том се поместени зборовите од буквата А до буквата Ж, а авторите (универзитетските професори) и соработниците постојано работаат, така што во наредните изданија ќе бидат обработени зборовите до буквата Ш, и правописно-нормативниот речник како плод на повеќегодишен труд ќе биде комплетиран.
Овој капитален лексикографски зафат се надоврзува на повеќето изданија од овој вид, почнувајќи првиот македонски правописен прирачник Македонски правопис со правописен речник од Блаже Конески и Крум Тошев (1950) до Правопис на македонскиот јазик во издание на Институтот за македонски јазик „Крсте Мисирков“ и издавачката куќа „Култура“ (2015 и 2017 година).
Автори и редактори на изданието се: Лидија Аризанковска, Елизабета Бандиловска, Снежана Велковска, Виолета Јанушева, Елена Јованова-Грујовска, Искра Пановска-Димкова, Симон Саздов, Људмил Спасов.
Соработници на проектот се Марија Антевска, Филип Белчев и Македонка Додевска.
Култура
Изложба ,,Менче Спировска – Визуелна фасцинација со Загреб“ во Загреб

Во македонскиот КИЦ во Загреб во рамките на програмата по повод 145-годишнината од постоењето на Музејот на уметности и занаети – Загреб, на 13-ти мај ќе биде отворена изложбата ,,Менче Спировска – Визуелна фасцинација со Загреб“ на една од најзначајните македонски графичарки, Менча Спировска. На изложбата ќе бидат претставени речиси непознати дела за хрватската јавност создадени во 1950-тите години во Загреб.
Изложбата се реализира како заеднички проект на загребскиот Музеј на уметностите и занаетите и македонскиот Културно-информативен центар во Загреб по повод 145-годишнината од основањето на загребскиот Музеј за уметности и занаети. Директорката на македонскиот Културно-информативен во Загреб, Мими Ѓоргоска Илиевска, ги потврди заложбите на директорот на Музејот за уметности и занаети, Сањин Михелиќ дека со оваа изложба се промовираат вредностите на меѓународната соработка и културните врски меѓу Хрватска и Македонија, кој потенцираше дека во годината кога ја одбележуваат 145-годишнината од постоењето на Музејот ќе следи уште една исклучителна изложба на фотографии од студиото на семејството Арсовски во соработка со македонскиот Културно-информативен центар во Загреб и Музејот на Град Скопје.
Изложбата насловена ,,Менче Спировска – Визуелна фасцинација со Загреб“ за првпат го претставува комплетниот уметнички опус на Менче Спировска создаден за време на нејзиното студирање во Загреб, кој што се чува во фондовите на Музејот на уметности и занаети. Централно место на изложбата е нејзиното до сега неизложено дело од областа на графичкиот дизајн, „Концептуален дизајн за рекламна туристичка брошура на Загреб“, кое сега за првпат ќе биде изложено во целост, создадено за време на нејзините студии на поранешната истакната Академија за применети уметности во Загреб, којашто оставила значаен траг во развојот на уметноста, дизајнот и визуелната култура во Хрватска.
Изложбата го прикажува и придонесот на македонските студенти на загрепската уметничка сцена во 1950-тите, а Менче Спировска зазема посебно место како посредник на културните и естетските вредности на двете земји.