Култура
Награди на фестивалот „МакеДокс“
Во прекрасниот амбиент на Куршумли-ан синоќа беа доделени наградите на вториот Фестивал на креативен документарен филм „МакеДокс“.
Во прекрасниот амбиент на Куршумли-ан синоќа беа доделени наградите на вториот Фестивал на креативен документарен филм „МакеДокс“.На фестивалот беа доделени пет награди за филмовите кои беа прикажани во фестивалските селекции. Насловите на сите награди се поврзани со кромидот – симболот на фестивалот.Наградата за најдобар филм за деца и млади „Кокарче“ ја доби филмот „Надеж“ на режисерката Елинор Баркет од САД. Филмот зборува за осуммина хендикепирани музичари кои живеат во Зимбабве, ја сакаат музиката и нивниот најголем сон е да одат во Америка. Одлуката за доделување на наградата ја донесе Комисијата составена од младите Јана, Теа и Леа Јовановски и Мариго Антова, а наградата ја прими Џон Сурфејс, аташе за култура во амбасадата на САД во Скопје. Беше воспоставена и скајп-врска со авторката на филмот, која најискрено се заблагодари со жалење дека не можела да присуствува на „МакеДокс“.Наградата „Кромид“ беше доделена за филм од Главната програма на фестивалот. Комисијата во состав Надја Велушчек, Томас Логоречи и Ивица Џепаровски донесе одлука за најдобар филм на фестивалот да го прогласи „Катка“ на чешката режисерка Хелена Трештикова.„Формите на злото се бескрајни, но кога се индивидуализираат низ призмата на непосредното живеење на еден зависник од дроги, тогаш стварноста станува неподнослива и за оној што низ неа минува и за оние коишто неа ја проследуваат на филмското платно. Таква мачнина чувствува секој што го следи филмот „Катка“, врвно документаристичко остварување што никого не може да остави рамнодушен“, стои во образложението на жирито. Наградата ја прими Јозеф Браун, амбасадор на Чешка во Македонија.Членовите на Комисијата за доделување на наградата Нови автори „Млад кромид“, во состав Агнета Морген, Трулс Ли и Атанас Георгиевски, донесоа одлука наградата да и припадне на младата српска режисерка Мила Турајлиќ за филмот „Синема комунисто“. На педантен начин со комбинирање архивски снимки дополнети со коментари од денешна перспектива Турајлиќ создаде филм кој го истражува митот кој ја создаде Југославија – нејзиниот некогашен претседател Јосип Броз -Тито.„Идејата за филмот се појави кога го видов филмскиот град во Белград. Сакав да снимам филм за состојбата во која се наоѓа тој филмски град и зошто дозволиле сега тој да биде запуштен. Откако почнав да го истражувам неговото минато сфатив колкава улога има во создавањето на официјалната слика на Титова Југославија и сосема полека се појави идејата дека со приказната за филмскиот град би можела да ја раскажам и приказната за Југославија“, изјави младата режисерка Мила Турајлиќ, за Макфакс.Наградите за Човекови права и Етички идеи му припаднаа на „Непријатели на народот“, филм на Тет Самбат и Роб Лемкин. Еден од најдобрите истражувачки новинари во Камбоџа заедно со продуцентот Роб Лемкин снимија потресен документарец за масакрите во Камбоџа кои се случуваа за времето на владеењето на Црвените кмери. Авторот на филмот се соочува со луѓето кои ги извршувале масакрите врз невини луѓе.Во образложението на Комисијата за наградата за човекови права, во состав Хана Кулханкова, Алек Русјаков и Тако Руигхавер, е нагласено дека „победничкиот филм на неверојатно искрен и човечен начин ја открива приказната за режимот на Црвените кмери и геноцидот што го извршиле врз сопствениот народ, но на публиката и дава можност да размислува за тоа како на мирен начин би можеле да се справиме со постконфликтните ситуации“.Комисијата за Наградата за етички идеи, во состав Маја Јуриќ, Ацо Станкоски и епископ Климент од Хераклеја, за истиот филм го даде следното образложение: „Во форма на исповед не само на „жртвата“ туку и на „џелатот“, овој филм ги брише границите на црно-белото, на конвенционалното гледиште на Доброто и Злото. Тој е онтолошка одредница за нашата одговорност кон интимната и кон колективната историја, која од нас бара поопсежно да ги согледаме трагите на (не)разумноста човекова“.Продуцентот Роб Лемкин, во неможност да дојде во Македонија, до фестивалот упати порака во која стои: „Благодарни сме на жирито и на организаторите на „МакеДокс“ што филмот го донесоа пред македонската публика. Особено не исполнува тоа што идеите на филмот ги разбираат луѓе од земји кои се далеку од Камбоџа, а кои исто така имаат искуство со политички превирања од блиското минато. Ако нашиот филм им помага на луѓето да размислуваат како да им пристапат на историските трауми, сторителите и злоделата, и како да дојдат до помирување, тогаш навистина ни е мило“, нагласи Лемкин во пораката.Во текот на фестивалот се одржуваа и три работилници. На крајот беше одлучено да се додели награда за Најдобра рецензија на Работилницата за критика на креативната документаристика. Наградата ја доби Оливера Аритоноска за критиката за филмот „Катка“. Комисијата во состав Евгенија Теодосиевска, Зоран Бојаровски и Игор Спасовски, во образложението за наградата нагласи дека „критиката на Аритоноска не само што информира и отворено и без предрасуди ги предочува доживеаните филмски процеси, туку таа спори и не се согласува со самиот автор-режисер. Тоа значи дека оваа критика го содржи оној секогаш посакуван процес кога авторот на текстот истовремено разговара и со авторот на филмот и со публиката“.Денес на фестивалот ќе бидат прикажани филмовите кои ги добија наградите. Потоа ќе следува завршната забава на која во Куршумли-ан ќе има концерт на групата „Амбиент анархист“ од Бугарија, и диџеј сетови на Ѓорѓи Јаневски од Канал 103, и Вале и Неџо од „Беј д’Фиш“./крај/макфакс/т.д.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Факултетот за музичка уметност го најави годишниот концерт „ОРИОН – каде што се раѓаат ѕвездите“
Факултетот за музичка уметност – Скопје го најави годишниот концерт насловен „ОРИОН – каде што се раѓаат ѕвездите“, кој ќе се одржи во петок, 5 декември, со почеток во 20:00 часот во Големата концертна сала на Македонската филхармонија. Настанот е дел од одбележувањето на 59-годишнината од постоењето на институцијата.
ФМУ – Скопје истакнува дека како алма матер на голем број уметници од земјата и регионот, останува централниот столб на музичкото и балетското образование, создавајќи генерации изведувачи, педагози и творци кои го обликуваат уметничкиот живот во Македонија.
На концертната програма ќе настапат Симфонискиот оркестар на ФМУ, Мешаниот хор „Драган Шуплевски“, Камерниот гудачки оркестар „ФМУ Солисти“, Оркестарот од народни инструменти со солисти, студенти од Катедрата за балетска педагогија, од Катедрата за џез и популарна музика, како и дувачкиот ансамбл на ФМУ, под водство на проф. м-р Цанев, проф. м-р Татарчевски и доц. м-р Спироски.
Публиката ќе има можност да слушне дела од Пурсел, Сен-Санс, Прокофјев, Тиле/Вајс, Коен, Сусато, Горецки, Гершвин, македонска традиционална музика, како и нови композиции од студентите А. Голчева и М. Цветановска.
Влезот на настанот е слободен.
Култура
Сè што ни е заедничко“ – во МСУ изложба што го иницира прашањето „Дали навистина го дишеме истиот воздух?“
Сè што ни е заедничко (Институција во дишење) – нова изложба во МСУ-Скопје од 27 ноември
Во Музејот на современата уметност – Скопје на 27 ноември 2025 година, со почеток во 20 часот, ќе биде отворена изложбата „Сè што ни е заедничко (Институција во дишење)“, кураторски проект на Мира Гаќина и Јованка Попова.
Во изложбата учествуваат Forensic Architecture, Денис Фереира да Силва и Арџуна Неуман, Дурмиш Ќазим, Џумана Мана, Зорица Зафировска и Палестинскиот музеј.
Проектот тргнува од прашањето дали навистина го дишеме истиот воздух. Изложбата го поставува воздухот како ресурс што формално го делиме, но не и еднакво, укажувајќи на токсичните атмосфери – буквални и политички – и на позицијата на маргинализираните заедници.
Инспирирана од концептот на Фанон за „борбено дишење“, поставката ги истражува уметничките практики што откриваат колонијални, империјални и капиталистички структури впишани во воздухот што го дишеме. Авторите визуелизираат токсични облаци, архиви на насилство и невидливи атмосфери што влијаат врз секојдневието.
Паралелно со изложбата, која ќе трае до крајот на февруари, ќе се одржат јавни програми. Во рамките на проектот „Институционални градини“ на Зорица Зафировска ќе има детски работилници за садење и изработка на семенски топчиња, активности за чистење и обновување на просторот околу МСУ, поставување компостна кутија и прикажување едукативни видеа.
Со оваа поставка МСУ-Скопје се претставува како „институција во дишење“ – отворена, инклузивна и ориентирана кон заедницата, со повик за заедничко размислување и акција. Визуелниот идентитет на проектот е дело на Албана Бектеши.
Култура
Промоција на монографијата „Рисима“ од Јасна Франговска
Во среда, 3 декември, со почеток од 19:00 часот во „Јавна соба“, Скопје, ќе се одржи промоцијата на монографијата „Рисима“ од Јасна Франговска, посветена на најпознатата и најуспешна македонска кореографка за современ танц ‒ Рисима Рисимкин. Изданието е на „ПНВ Публикации“ и објавено е со поддршка од Министерството за култура и туризам.
Монографијата низ разговор со Јасна Франговска и Рисима Рисимкин ќе ја претстави Јулијана Величковска, главен и одговорен уредник на „ПНВ Публикации“.
Во ова обемно и луксузно издание, на 180 страници, опфатени се сите значајни аспекти од 45-годишната кариера на Рисима Рисимкин ‒ од самите почетоци како балерина, со сите предизвици со кои се соочувала, до големите успеси што ја дефинираа како истакната кореографка од областа на современиот танц, којашто со нејзината едукациска работа зад себе остава нови генерации танчари и кореографи. Рисима Рисимкин е клучна фигура во македонската култура, а нејзиниот труд годинава беше крунисан и со високото признание ‒ Витез на францускиот ред на уметностите и книжевностите што го доделува државата Франција.
Покрај извонредно питкото писмо на Франговска, што на многу топол и непосреден начин го доближува животниот и професионалниот пат на Рисимкин, извадоците од позначајните рецензии за нејзините дела и обраќањата до читателот од самата Рисима, изданието е збогатено и со неверојатни фотографии од личната архива на Рисимкин и од архивата на „Интерарт културниот центар“, чиишто автори се: Андреј Гиновски, Драган Перковски, Сашо Димоски, Сердар Ајдин, Aнтонио Пиштолов, Ивана Тасев, Олга Ибатулина, Зоран Велјаноски ‒ Летра, Емил Петров и Борис Грдановски.
„Би ја опишала како македонската Пина Бауш, потпрена на белиот балет, којашто во еден момент посакува да излезе од таа рамка и да оди во слободата на движењето…“, ќе изјави Мирјана Радочевиќ за „Политика“, Белград во 2003 г.

