Во средината на XIX век, во европските музички салони концертни сали, главен настан бил унгарскиот пијанистички виртуоз и композитор, Франц Лист, кој со својата појава предизвикувал хистерија каква што денес им се припишува само на вистинските големи рок ѕвезди.

Во средината на XIX век, во европските музички салони концертни сали, главен настан бил унгарскиот пијанистички виртуоз и композитор, Франц Лист, кој со својата појава предизвикувал хистерија каква што денес им се припишува само на вистинските големи рок ѕвезди.„Франц Лист, несомнениот талент и голем виртуоз, но и голем перформер и забавувач, е роден пред 200 години, на 22-ри октомври 1811 година, а во средината на XIX век бил најпознатиот европски изведувач, обожуван како вистинска рок ѕвезда на своето време“, вака американското јавно радио NPR пишува по повод јубилејот од раѓањето на големито унгарски пијанист и композиторВо написот објавен на интернет страницата на радиото посветен на Франц Лист се наведува дека тој „бил извонредно популарен кај жените, кои и буквално се фрлале врз него, му ја кинеле облеката, се тепале околу пукнатите клавирски жици и витканите прамени од неговата коса“. Неговиот современик, германскиот книжевник Хенрих Хајне дури направил и нова кованица за оваа појава – „листоманија“ По повод 200-годишнината од раѓањето на овој сестран музичар, голем пијанистички виртуоз и композитор на клавирската романтика, 2011 година е прогласена за „година на Лист“, којашто во Унгарија, но и насекаде во светот се одбележува со многу концерти. Врвот на ова чествување се одржа во саботата со „Светскиот ден на Лист“, кој беше одбележан со бројни концерти секаде во светот.Фанц Лист, живеел од 1811 до 1886 година, композитор, пијанист, диригент и музички писател, по раѓање Унгарец, образуван во Виена и во Париз, е еден од најконтроверзните уметници во историјата. Роден е во привилегирано семејство, концертирал од својата деветта година. Тој бил извонреден виртуоз со голема харизма, поседувал фасцинантна музикалност и уметнички темперамент, Франц Лист истовремено бил и голем музички иноватор и истражувач на полетот на компонирањето, кого го фалеле и неговите современици како технички најнапреден пијанист на своето време, а според некои можеби и најголемиот на сите времиња.Пред Лист да се појави на европската музичка сцена, било незамисливо дека некој пијанист да може да привлече чие било внимание, а не пак на целата публика. Овој уметник со изразено динамична особеност, кој ги заведувал луѓето на посебен драматичен начин, во освојувањето на Европа тргнал во 1839 година. За него е запаметено дека тој прв ја донел радикалната и дотогаш невидена одлука никогаш со себе на сцената да не носи ноти, што во тоа време се сметало и за недостиг на добар вкусКлавирот го поставувал намерно со профил кон публиката за да може да му го види лицето и за цело време на изведбата силно мавтал со главата така што неговата долга коса се виорела на сите страни. „Всушност, сето она што денес го препознаваме како модерен клавирски рецитал – па дури и самиот збор ’рецитал’ е плод на неговата инвенција““, пишува американското радио NPR.Франц Лист компонирал вкупно околу 1.400 дела, од кои денес најпопуларни се „Унгарската рапсодија“, низа од 19 клавирски композиции кои се базираат врз унгарсктие народни песни, кој го компонирал во два наврата, меѓу 1846 и 1853 година, и подоцна меѓу 1882 и 1885 година, „Валцерот на Мефисто“ компониран во 1882 и 1883 година, „Љубовен сон“ од 1850 година, како и величествениот ораториум „Кристус“ компониран меѓу 1862 и 1866 година.Културното влијание на „листоманијата“ се чувствува и денес. Во 1975 година, контроверзниот Кен Расел го режираше филмот „Листоманиаја“ во кој во насловната ролја се појави исто така легендарниот Роџер Далтри од англискиот бенд The Who, a неколку години претходно француската група Phoenix имаше забележителен хит токму со наслов Листоманија“./крај/нпр/хи/сн