Култура
Во Бразил откриена најстарата карпеста уметност во Јужна Америка

Бразилски и американски археолози во внатрешност на една пештера во Бразил открија карпесто сликарство – петроглиф чијашто старост се проценува на 10 илјади години, што го прави најстариот примерок од уметноста од овој вид во Јужна Америка, се вели во написот објавен во списанието PLoS One.
Бразилски и американски археолози во внатрешност на една пештера во Бразил открија карпесто сликарство – петроглиф чијашто старост се проценува на 10 илјади години, што го прави најстариот примерок од уметноста од овој вид во Јужна Америка, се вели во написот објавен во списанието PLoS One.Се верува дека предците на Индијанците од Северна и Јужна Америка продреле на просторите на Новиот свет преку теснецот меѓу Чукотка и Аласка пред околу 16 до 15 илјади години. Во тој период тие успеале да ја уништат локалната мегафауна – мастодонти и други големи животни – и се раселиле на сите тритории на двата континента. Тие оставиле малку траги во вид на погребни предмети или слики, поради што нивната култура и традиции остануваат мистерија за археолозите.Тимот археолози предводен од Валтер Невес од Универзитетот во Сао Паоло, во Бразил, од 2002 до 2009 година вршеше ископувања во пештерата Лапа ду Санто, 30 километри северно од бразилскиот град на Бело Оризонте.Оваа пештера е дел од карстот Лагуа Санто, синџир од пештери други вдлабнатини во карпите, којшто опфаќа вкупно околу 1.300 квадратни метри. Во оваа област, научниците често наидуваат на коски од древните животни и луѓе, како и карпести „живописи“ на ѕидовите од засолништа.За време на екстракција на почвата од дното на пештерата, Невес и неговите колеги откриле многу траги од огништа, остатоци од храна и мали парчиња од ислужени алатки со кои се користече дамнешните жители на Лапа ду Санту. Соодносот на изотопите на јаглерод во органските траги од човековото живеење во пештерата укажуваат на тоа дека првите луѓе тука пристигнале пред околу 10 илјади години.На крајот на ископувањата археолозите откриле на еден од ѕидовите на засолништето петроглиф – цртеж врежан директно на карпа. На малата „слика“ со димензии 20 до 30 центиметри на праисторискиот уметник насликал фигура на човек, методично изработена со длабење многу дупки во цврстиот ѕид на пештерата.Човекот има две раце со три прста на секоја од шаките, големи нозе и глава во форма на буквата „С“. Главниот лик на уметникот претходник на современите Индијци, веројатно, бил маж, на што укажува хипертофираниот (пренагласениот) фалус во долниот дел од „делото“. Научниците пресметале дека древниот уметник ја завршил сликата пред околу 9,3 до 10 илјадни години.Слични насликани фигури беа претходно пронајдени во другите делови на пештерскиот комплекс Лагуа Санта, како и во други пештери во Северна и Јужна Америка. Сепак, овие петроглифи се малку помлади од пронајдокот на Невес и неговите колеги – нивната старост е меѓу девет и две илјади години.Со други зборови, оваа форма на уметност била многу популарна меѓу древните народи и нивните потомци, преживувајќи илјадници години и бил раширена низ целиот континент. Истражувачите веруваат дека ширењето на слични форми на карпестата уметност покажува дека древните Индијци ги разменувале не само тајните на производството на алатките, туку исто така и културните и религиозните сознанија./крај/рн/мф/сн
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Изведбата на моќното ремек-дело „Набуко“ од Џузепе Верди во рамките на 53. издание на Мајските оперски вечери

Моќното ремек-дело од Џузепе Верди, операта „Набуко“ ќе се изведе на сцената на Националната опера и балет на 19 мај со почеток во 20.00 часот во рамките на 53. издание на фестивалот „Мајски оперски вечери“. Операта ќе се изведе под диригентската палка на гостинот од Грција, Мирон Михаилидис, режијата е на Ренато Бонајуто (Италија), сценографијата и костимографијата се на Флавио Арбети и Артемио Кабаси од Италија, кореограф е Маја Митровска-Богојевска, концерт-мајстор е Јане Бакевски, хор-мајстор е Јасмина Ѓорѓеска, а светло дизајн, Милчо Александров.
Насловната улога (Набуко) ќе ја толкува, Луис Кансино од Шпанија, во улогата на Абигаиле ќе настапи Ханјинг Цо од Кина, Николина Јаневска ќе ја толкува улогата на Фенена, Уго Тарквини (Италија) ќе настапи како Исмаил, а во улогата на Захарие ќе настапи Џовани Пароди (Италија), во останатите улоги ќе настапат Диме Петров, Ана Ројдева, Дејан Стоев, хорот, оркестарот, балетскиот ансамбл на Националната опера и балет и ученици при ДМБУЦ „Илија Николовски – Луј“.
„Набуко“е лирско-драматична опера во четири чина, едно од најпопуларните дела на Џузепе Верди и е омилено кај публиката. Својата праизведба оваа опера ја имала во 1842 година во Миланска Скала. Тоа е третата опера на Верди за која што се смета дека трајно ја воспоставила неговата репутација како композитор. Темата на операта е тешката историја на еврејскиот народ, нападнати и поразени, протерани од својата татковина, иако историските настани се користат само како позадина на романтичниот и политички заплет. Верди во една ноќ ја напишал надалеку познатата хорска арија која станала драматуршки и музички столб на делото „Va, pensiero, sull’ali dorate“ („Летај на златести крилја”).
Култура
Објавен првиот том на Правописно-нормативниот речник на македонскиот стандарден јазик

Во издание на „Бата прес“ објавен е првиот том на Правописно-нормативниот речник на македонскиот стандарден јазик, на кој автори и редактори се осум универзитетски професори. Објавувањето на речникот е поддржано од Министерството за култура како проект од национален интерес за 2024 година.
Својата прва промоција речникот ќе ја има на годинешниот Саем на книгата во арената „Борис Трајковски“, на штандот на издавачот, во вторник, во 11.30 часот. Речникот ќе го претстават рецензентката проф. д-р Весна Костовска и авторката редактор проф. д-р Елизабета Бандиловска.
Во првиот том се поместени зборовите од буквата А до буквата Ж, а авторите (универзитетските професори) и соработниците постојано работаат, така што во наредните изданија ќе бидат обработени зборовите до буквата Ш, и правописно-нормативниот речник како плод на повеќегодишен труд ќе биде комплетиран.
Овој капитален лексикографски зафат се надоврзува на повеќето изданија од овој вид, почнувајќи првиот македонски правописен прирачник Македонски правопис со правописен речник од Блаже Конески и Крум Тошев (1950) до Правопис на македонскиот јазик во издание на Институтот за македонски јазик „Крсте Мисирков“ и издавачката куќа „Култура“ (2015 и 2017 година).
Автори и редактори на изданието се: Лидија Аризанковска, Елизабета Бандиловска, Снежана Велковска, Виолета Јанушева, Елена Јованова-Грујовска, Искра Пановска-Димкова, Симон Саздов, Људмил Спасов.
Соработници на проектот се Марија Антевска, Филип Белчев и Македонка Додевска.
Култура
Изложба ,,Менче Спировска – Визуелна фасцинација со Загреб“ во Загреб

Во македонскиот КИЦ во Загреб во рамките на програмата по повод 145-годишнината од постоењето на Музејот на уметности и занаети – Загреб, на 13-ти мај ќе биде отворена изложбата ,,Менче Спировска – Визуелна фасцинација со Загреб“ на една од најзначајните македонски графичарки, Менча Спировска. На изложбата ќе бидат претставени речиси непознати дела за хрватската јавност создадени во 1950-тите години во Загреб.
Изложбата се реализира како заеднички проект на загребскиот Музеј на уметностите и занаетите и македонскиот Културно-информативен центар во Загреб по повод 145-годишнината од основањето на загребскиот Музеј за уметности и занаети. Директорката на македонскиот Културно-информативен во Загреб, Мими Ѓоргоска Илиевска, ги потврди заложбите на директорот на Музејот за уметности и занаети, Сањин Михелиќ дека со оваа изложба се промовираат вредностите на меѓународната соработка и културните врски меѓу Хрватска и Македонија, кој потенцираше дека во годината кога ја одбележуваат 145-годишнината од постоењето на Музејот ќе следи уште една исклучителна изложба на фотографии од студиото на семејството Арсовски во соработка со македонскиот Културно-информативен центар во Загреб и Музејот на Град Скопје.
Изложбата насловена ,,Менче Спировска – Визуелна фасцинација со Загреб“ за првпат го претставува комплетниот уметнички опус на Менче Спировска создаден за време на нејзиното студирање во Загреб, кој што се чува во фондовите на Музејот на уметности и занаети. Централно место на изложбата е нејзиното до сега неизложено дело од областа на графичкиот дизајн, „Концептуален дизајн за рекламна туристичка брошура на Загреб“, кое сега за првпат ќе биде изложено во целост, создадено за време на нејзините студии на поранешната истакната Академија за применети уметности во Загреб, којашто оставила значаен траг во развојот на уметноста, дизајнот и визуелната култура во Хрватска.
Изложбата го прикажува и придонесот на македонските студенти на загрепската уметничка сцена во 1950-тите, а Менче Спировска зазема посебно место како посредник на културните и естетските вредности на двете земји.