Култура
Во Германија откриени 500 нови бајки
Неодамна откриената збирка народни приказни коишто 150 години лежеле заборавени во еден архив во германскиот град Регенсбург содржат 500-ини басни и бајки за животни со волшебна моќ, храбри млади принцови и зли вештици кои досега никогаш не се објавени, пишува британски Guardian.
Неодамна откриената збирка народни приказни коишто 150 години лежеле заборавени во еден архив во германскиот град Регенсбург содржат 500-ини басни и бајки за животни со волшебна моќ, храбри млади принцови и зли вештици кои досега никогаш не се објавени, пишува британски Guardian.Станува збор за дел од збирка бајки, басни, легенди и митови, „најзначајната збирка приказни од германското јазично подрачје од XIX век“, којашто во баварската област Оберфалц со години ги собирал локалниот историчар Франц Ксавер фон Шоенверт кој живеел од 1810 до 1886 година. Речиси истовремено кога славните браќа Грим ги собирале бајките коишто од тогаш станаа неизоставен дел од детствата на сите генерации низ светот.Фон Шоенверт со децении талкал низ споменатиот регион собирајќи од локалното селско население, работници и слуги, приказни за нивните традиции, навики, обичаи и историјати, внимателно забележувајќи сé што дотогаш од генерација на генерација било исклучиво усно предавано. Јакоб Грим во 1885 година за него изјавил дека во цела Германија никој не собира народни приказни толку „прецизно, темелно и со толку чувствително уво“. Грим дури отишол толку далеку, што на кралот Максимилијан Втори Баварски му го препорачал фон Шоенверт како достојна замена за себе и неговиот брат.Фон Шоенверт своите истражувања ги собрал во книгата „Аus der Oberpfalz – Sitten und Sagen“ (Од Оберфалц – обичаи и легенди) којашто ја објавил во три тома, во 1858, 1858 и во 1859 година. Книгата не успеала да привлече поголемо внимание, па полека паднала во заборав. Истражувајќи ја работата на Шоенверт, кустосот за култура Ерика Ејшенсер, наишла на повеќе од 500 бајки коишто не биле вклучени ниту во една од дотогаш објавените европски збирки бајки, иако меѓу нив има и доста локални верзии на инаку попознатите бајки како што е „Пепелашка“. Дел од овој материјал Ејшенсер ги објавила во книгата „Prinz Rosszwifl und andere Märchen“ (Принцот Скарабеј и други сказни), којашто наскоро би требало да биде објавена и на англиски јазик Ејшенсер истакнува дек приказните не се наменети исклучиво за деца – „нивната главна смисла била да им се помогне на младите во растењето, да им се укаже на опасностите и предизвиците коишто може да бидат надвладеани со помош на моралните вредности, мудроста и храброста“./крај/хи/сн
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Објавен „Речник на псевдонимите во македонската книжевност од првата половина на ХХ век“ од Славчо Ковиловски
„Македоника литера“ објави нова книга на Славчо Ковилоски со наслов „Речник на псевдонимите во македонската книжевност од првата половинана ХХ век“.
Овој речник се надоврзува на „Речникот на псевдонимите во македонската книжевност од XIX век“, од истиот автор, публикуван во 2022 година. Покрај лажните имиња од сите видови (псевдоними, кратенки, знаци) овде се вклучени и одредници со прекари на публицисти, родените имиња на авторите, како и одреден број партизански псевдоними.
Во Речникот се наоѓаат книжевни псевдоними на 187 автори и 36 псевдоними од други области со вкупен број од 223 лица со скриени имиња. Исто така, има 19 родени (крстени) имиња на луѓе од книжевноста и културата, како и 37 автори чии прекари се споменуваат покрај нивните имиња. Вкупниот број на псевдоними изнесува повеќе од петстотини. Посебно поглавје е посветено на теорискиот пристап при објаснувањето на методологијата, односно постапките за дешифрирање и категоризирање на скриените имиња. Овој дел е особено важен, бидејќи без соодветен критички метод на потврдување или негирање на авторството препишано според псевдоним, не може да се добие релевантен одговор, прецизно дефиниран, елабориран според современите концепции на теоријата на книжевноста, но и на книжевно-историските односи и практики.
Славчо Ковилоски (Скопје, 1978) е македонски книжевен историчар, културолог, поет, прозаист. Автор е на неколку прозни, поетски и монодрамски дела, како и на повеќе монографии од областа на книжевноста, историјата и културологијата. Прикази и статии објавувал во повеќе македонски списанија и дневните весници. Има преведено шест белетристички и научни дела од хрватски и бугарски на македонски јазик и повеќе преводи од српски јазик објавени во периодиката. Делови од неговото прозно и поетско творештво се преведени и препеани на неколку европски јазици.
Работи во Институтот за македонска литература (Одделение за македонска литература во XIX век), при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје.
Култура
Пијано-рецитал „Скопје во петолиние 2028“
Културниот информативен центар – Скопје го најавува пијано рециталот „Скопје во петолиние 2028“ – македонска музичка приказна во чест на Скопје, Европска престолнина на културата 2028.
Овој уникатен рецитал ќе ја раскаже музичката приказна на нашиот град преку внимателно одбрани дела на македонски композитори, претворајќи го Скопје во вистинска партитура, а пијаното – во раскажувач. Рециталот претставува интимна пијанистичка нарација која го пренесува духот и енергијата на градот директно до срцето на публиката.
На пијаното ќе настапи Давид Павиќ, млад, но веќе признат пијанист кој го претставува новиот бран на македонски уметници. Со внимателно одбраниот репертоар, рециталот ќе го истакне генерацискиот премин на македонските композитори и континуитетот на музичкото изразување во Македонија.
Овој рецитал е прв целовечерен концерт од ваков вид воопшто кај нас, во кој младата надеж на македонската пијанистичка сцена, Давид Павиќ, преку својот личен уметнички израз ќе ги претстави делата на македонските композитори во ново светло.
Со внимателна интерпретација и емоционална длабочина, тој не само што ги оживува музичките дела на македонските композитори, туку и ги афирмира пред домашната и меѓународната публика.
Култура
Изложба на академската сликарка Јана Јакимовска во Штип
Штипската публика ќе има можност да ја види најновата изложба на академската сликарка Јана Јакимовска. На 18.11.2025 година во 13 часот во Безистенот во Штип ќе се отвори нејзината самостојна изложба на цртежи и слики со наслов Везилка. На изложбата се изложени дела инспирирани од песната Везилка на Блаже Конески. По изложувањето во Скопје, ова е второ претставување на изложбата Везилка пред македонската публика.
За изложбата, кураторката д-р Ана Франговска ќе напише: Проектот Везилка на Јана Јакимовска е замислен како визуелен и теоретски премостувач меѓу традицијата и современоста, меѓу културната меморија и дигиталниот сегашен момент, меѓу „женската рака“ и „машката историја“. Со него, Јакимовска се надоврзува врз силната метафора од истоимената песна на Блаже Конески (1955), која годинава одбележува 70 години од нејзиното создавање. Кај Конески, везилката е жената која во мрежата од конец и игла внесува историја, идентитет и културна меморија. Кај Јакимовска, таа улога се радикализира: везот станува критичка стратегија, алатка за преиспитување на општествените улоги на жената, за проблематизирање на нејзината видливост, рамноправност и општествена моќ.
Јана Јакимовска е родена во 1981 година во Скопје. Дипломира (2005) и магистрира (2009) на сликарскиот оддел на Факултетот за ликовни уметности на УКИМ во Скопје. Се занимава со сликарство, фотографија, интервенции во јавен простор, инсталации, перформанси, илустрација и графички дизајн. Во фокусот на нејзиното неодамнешно творештво преовладува телото, себството, сексуалноста, општествената позиција на жената.
Имала 24 самостојни претставувања во Берлин, Њујорк, Белград, Приштина, Скопје, Гевгелија, Куманово, Кичево и Штип. Има учествувано на повеќе од 100 групни изложби во САД, Германија, Италија, Литванија, Турција, Грција, Србија, Хрватска, Босна и Херцеговина, Црна Гора и Република Северна Македонија.
Учествувала на повеќе симпозиуми и ликовни колонии во земјава и во странство. За своето творештво има добиено неколку награди, од кои последната е наградата од КИЦ „Константин Мазев – Коце“ за мал формат во 2024 година.
Работи како редовен професор од областа сликање и сликарски техники на Ликовната академија на Универзитет „Гоце Делчев“ во Штип.

