Култура
Последното ремек дело на Леонардо првпат во Лувр
Последното големо дело на италијанскиот ренесансен мајстор Леонардо Давинчи „Света Ана со Мајката Божја и Исус“, по реставрирањето проследено со многу контроверзи, од четвртокот е изложено за јавноста во рамките на амбициозната изложба организирана во парискиот музеј Лувр.
Како што се истакнува на интернет страницата на Лувр, делото „Света Ана со Мајката Божја и Исус“ е централниот експонат на извонредната изложба којашто низ 130 подготвителни скици и студии на Леонардо Давинчи и неговите ученици, се обидува да го следи развојот на идејата и концепцијата на нејзиното настанување, нудејќи така и систематски приказ на развојот на Леонардо во последните години од животот.
Сликата којашто ја прикажува Богородица со нејзината мајка света Ана и малиот Исус, на којашто Леонардо макотрпно работел последните 20 години од својот живот, мина низ интензивен 18-месечен процес на реставрирање што и’ даде нов живот, трансформирајќи ги мрачните избледени нијанси во „живи“ тонови на кафена и ултрамарин – лапис лазули, најскапата боја на сите времиња со којашто е насликана.
Импресивните скици и математичките пресметки претставени на изложбата во себе го кријат клучот не замо за растајнувањето на уметноста на нејзиното настанување, туку и клучот кој ги отвора портите за сознанијата за Леонардо Давинчи како човек, во неговото време попознат по неговиот научен труд, кој многу години од својот живот посветил на научните истражувања коишто ги сметал за основа на уметноста.
„Оваа изложба е вистинска научна работилница. За Леонардо, уметноста е втемелена во таоретското знаење и природата, и нејзиното функционирање“, вели за изложбата нејзиниот кустос Винсент Делиеувен.
Освен изложените композициски скици, подготвителните цртежи и пејзажните студии коишто го илустрираат медитативниот карактер на Леонардо и го разоткриваат следот на идејните решенија кои се дел од неговиот творечки процес, изложени се и други слики на Леонардо Давинчи, како доказ дека „Света Ана…“ претставува вистинската кулминација во неговото творештво.
„Сакајќи да ја прикажеме посеопфатно иновативната природа на ова дело, со изложбата којашто ќе трае до 25-ти јуни, исто така се настојува да се репозиционира ‘„Света Ана со Мајката Божја и Исус’ во иконографската традиција на прикажаната тема, како и да се докаже нејзиното значајно влијание врз италијанската уметност од почетокот на 16-от век“, се наведува натаму во најавата на изложбата.
Почетокот на разоткривањето на постапната и сложене генеза на настанокот на оваа слика датира наназад уште од 1501 година, кога првпат се споменува во приватната преписка на Изабела Десте (Isabelle d’Este), маркизата од Мантова и една од водечките жени во италијанската ренесанса и клучна културна и политичка фигура. Давинчи континуирано продолжувал да работи на усовршувањето на својата амбициозна композиција, неуспевајќи да ја доврши пред својата смрт во 1519 година.
Процесот на нејзината реставрација предизвика големи контроверзи. Пред седум години париски Лувр се откажа од обидот за чистење на оваа слика, стравувајќи дека растворите ќе дејствуваат врз „сфумато“ техниката на Леонардо. Откако во 2009 година сепак започна реставрацијата, двајца француски врвни уметнички стручњаци поднесоа оставки од советодавната комисија на Лувр, тврдејќи дека реставраторите премногу го посветлуваат делото, давајќи му сјајност, што воопшто не била намерата на Леонардо. Меѓутоа, откако конечниот производ беше претставен, разијдувањата во мислењата сепак се ублажени./крај/хи/мф/сн
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Факултетот за музичка уметност го најави годишниот концерт „ОРИОН – каде што се раѓаат ѕвездите“
Факултетот за музичка уметност – Скопје го најави годишниот концерт насловен „ОРИОН – каде што се раѓаат ѕвездите“, кој ќе се одржи во петок, 5 декември, со почеток во 20:00 часот во Големата концертна сала на Македонската филхармонија. Настанот е дел од одбележувањето на 59-годишнината од постоењето на институцијата.
ФМУ – Скопје истакнува дека како алма матер на голем број уметници од земјата и регионот, останува централниот столб на музичкото и балетското образование, создавајќи генерации изведувачи, педагози и творци кои го обликуваат уметничкиот живот во Македонија.
На концертната програма ќе настапат Симфонискиот оркестар на ФМУ, Мешаниот хор „Драган Шуплевски“, Камерниот гудачки оркестар „ФМУ Солисти“, Оркестарот од народни инструменти со солисти, студенти од Катедрата за балетска педагогија, од Катедрата за џез и популарна музика, како и дувачкиот ансамбл на ФМУ, под водство на проф. м-р Цанев, проф. м-р Татарчевски и доц. м-р Спироски.
Публиката ќе има можност да слушне дела од Пурсел, Сен-Санс, Прокофјев, Тиле/Вајс, Коен, Сусато, Горецки, Гершвин, македонска традиционална музика, како и нови композиции од студентите А. Голчева и М. Цветановска.
Влезот на настанот е слободен.
Култура
Сè што ни е заедничко“ – во МСУ изложба што го иницира прашањето „Дали навистина го дишеме истиот воздух?“
Сè што ни е заедничко (Институција во дишење) – нова изложба во МСУ-Скопје од 27 ноември
Во Музејот на современата уметност – Скопје на 27 ноември 2025 година, со почеток во 20 часот, ќе биде отворена изложбата „Сè што ни е заедничко (Институција во дишење)“, кураторски проект на Мира Гаќина и Јованка Попова.
Во изложбата учествуваат Forensic Architecture, Денис Фереира да Силва и Арџуна Неуман, Дурмиш Ќазим, Џумана Мана, Зорица Зафировска и Палестинскиот музеј.
Проектот тргнува од прашањето дали навистина го дишеме истиот воздух. Изложбата го поставува воздухот како ресурс што формално го делиме, но не и еднакво, укажувајќи на токсичните атмосфери – буквални и политички – и на позицијата на маргинализираните заедници.
Инспирирана од концептот на Фанон за „борбено дишење“, поставката ги истражува уметничките практики што откриваат колонијални, империјални и капиталистички структури впишани во воздухот што го дишеме. Авторите визуелизираат токсични облаци, архиви на насилство и невидливи атмосфери што влијаат врз секојдневието.
Паралелно со изложбата, која ќе трае до крајот на февруари, ќе се одржат јавни програми. Во рамките на проектот „Институционални градини“ на Зорица Зафировска ќе има детски работилници за садење и изработка на семенски топчиња, активности за чистење и обновување на просторот околу МСУ, поставување компостна кутија и прикажување едукативни видеа.
Со оваа поставка МСУ-Скопје се претставува како „институција во дишење“ – отворена, инклузивна и ориентирана кон заедницата, со повик за заедничко размислување и акција. Визуелниот идентитет на проектот е дело на Албана Бектеши.
Култура
Промоција на монографијата „Рисима“ од Јасна Франговска
Во среда, 3 декември, со почеток од 19:00 часот во „Јавна соба“, Скопје, ќе се одржи промоцијата на монографијата „Рисима“ од Јасна Франговска, посветена на најпознатата и најуспешна македонска кореографка за современ танц ‒ Рисима Рисимкин. Изданието е на „ПНВ Публикации“ и објавено е со поддршка од Министерството за култура и туризам.
Монографијата низ разговор со Јасна Франговска и Рисима Рисимкин ќе ја претстави Јулијана Величковска, главен и одговорен уредник на „ПНВ Публикации“.
Во ова обемно и луксузно издание, на 180 страници, опфатени се сите значајни аспекти од 45-годишната кариера на Рисима Рисимкин ‒ од самите почетоци како балерина, со сите предизвици со кои се соочувала, до големите успеси што ја дефинираа како истакната кореографка од областа на современиот танц, којашто со нејзината едукациска работа зад себе остава нови генерации танчари и кореографи. Рисима Рисимкин е клучна фигура во македонската култура, а нејзиниот труд годинава беше крунисан и со високото признание ‒ Витез на францускиот ред на уметностите и книжевностите што го доделува државата Франција.
Покрај извонредно питкото писмо на Франговска, што на многу топол и непосреден начин го доближува животниот и професионалниот пат на Рисимкин, извадоците од позначајните рецензии за нејзините дела и обраќањата до читателот од самата Рисима, изданието е збогатено и со неверојатни фотографии од личната архива на Рисимкин и од архивата на „Интерарт културниот центар“, чиишто автори се: Андреј Гиновски, Драган Перковски, Сашо Димоски, Сердар Ајдин, Aнтонио Пиштолов, Ивана Тасев, Олга Ибатулина, Зоран Велјаноски ‒ Летра, Емил Петров и Борис Грдановски.
„Би ја опишала како македонската Пина Бауш, потпрена на белиот балет, којашто во еден момент посакува да излезе од таа рамка и да оди во слободата на движењето…“, ќе изјави Мирјана Радочевиќ за „Политика“, Белград во 2003 г.

