Култура
Последното ремек дело на Леонардо првпат во Лувр

Последното големо дело на италијанскиот ренесансен мајстор Леонардо Давинчи „Света Ана со Мајката Божја и Исус“, по реставрирањето проследено со многу контроверзи, од четвртокот е изложено за јавноста во рамките на амбициозната изложба организирана во парискиот музеј Лувр.
Како што се истакнува на интернет страницата на Лувр, делото „Света Ана со Мајката Божја и Исус“ е централниот експонат на извонредната изложба којашто низ 130 подготвителни скици и студии на Леонардо Давинчи и неговите ученици, се обидува да го следи развојот на идејата и концепцијата на нејзиното настанување, нудејќи така и систематски приказ на развојот на Леонардо во последните години од животот.
Сликата којашто ја прикажува Богородица со нејзината мајка света Ана и малиот Исус, на којашто Леонардо макотрпно работел последните 20 години од својот живот, мина низ интензивен 18-месечен процес на реставрирање што и’ даде нов живот, трансформирајќи ги мрачните избледени нијанси во „живи“ тонови на кафена и ултрамарин – лапис лазули, најскапата боја на сите времиња со којашто е насликана.
Импресивните скици и математичките пресметки претставени на изложбата во себе го кријат клучот не замо за растајнувањето на уметноста на нејзиното настанување, туку и клучот кој ги отвора портите за сознанијата за Леонардо Давинчи како човек, во неговото време попознат по неговиот научен труд, кој многу години од својот живот посветил на научните истражувања коишто ги сметал за основа на уметноста.
„Оваа изложба е вистинска научна работилница. За Леонардо, уметноста е втемелена во таоретското знаење и природата, и нејзиното функционирање“, вели за изложбата нејзиниот кустос Винсент Делиеувен.
Освен изложените композициски скици, подготвителните цртежи и пејзажните студии коишто го илустрираат медитативниот карактер на Леонардо и го разоткриваат следот на идејните решенија кои се дел од неговиот творечки процес, изложени се и други слики на Леонардо Давинчи, како доказ дека „Света Ана…“ претставува вистинската кулминација во неговото творештво.
„Сакајќи да ја прикажеме посеопфатно иновативната природа на ова дело, со изложбата којашто ќе трае до 25-ти јуни, исто така се настојува да се репозиционира ‘„Света Ана со Мајката Божја и Исус’ во иконографската традиција на прикажаната тема, како и да се докаже нејзиното значајно влијание врз италијанската уметност од почетокот на 16-от век“, се наведува натаму во најавата на изложбата.
Почетокот на разоткривањето на постапната и сложене генеза на настанокот на оваа слика датира наназад уште од 1501 година, кога првпат се споменува во приватната преписка на Изабела Десте (Isabelle d’Este), маркизата од Мантова и една од водечките жени во италијанската ренесанса и клучна културна и политичка фигура. Давинчи континуирано продолжувал да работи на усовршувањето на својата амбициозна композиција, неуспевајќи да ја доврши пред својата смрт во 1519 година.
Процесот на нејзината реставрација предизвика големи контроверзи. Пред седум години париски Лувр се откажа од обидот за чистење на оваа слика, стравувајќи дека растворите ќе дејствуваат врз „сфумато“ техниката на Леонардо. Откако во 2009 година сепак започна реставрацијата, двајца француски врвни уметнички стручњаци поднесоа оставки од советодавната комисија на Лувр, тврдејќи дека реставраторите премногу го посветлуваат делото, давајќи му сјајност, што воопшто не била намерата на Леонардо. Меѓутоа, откако конечниот производ беше претставен, разијдувањата во мислењата сепак се ублажени./крај/хи/мф/сн
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
МНТ со „Ничија земја“ ќе го отвори новиот европски фестивал „Acting Europe – театар без граници“ во Ќустендил

Утревечер, на 18 септември, Македонскиот народен театар ќе ја отвори првата фестивалска вечер на новиот европски фестивал „Acting Europe – Театар без граници“, кој ќе се одржи од 18 до 21 септември во Ќустендил, соседна Бугарија.
Тамошната публика ќе има можност да ја погледне претставата „Ничија земја“ од Данис Тановиќ, во режија на Александар Морфов, со искусните актери: Сашко Коцев, Тони Михајловски, Гораст Цветковски, Александар Микиќ, Борче Начев, Оливер Митковски, Софија Насевска-Трифуновска Александар Михајловски, Томе Станковски, Александар Ѓорѓиески, Ненад Анѓелковиќ, Никола Стефанов, Стефан Спасов, Григор Јовановски, Кристина Гиева, Филип Миленкоски, Александар Ивановски и Марија Кондовска.
Првото издание на фестивалот „Acting Europe – Театар без граници“ ја нагласува улогата на меѓукултурната разновидност на европската театарска сцена, преку претставување класични и современи продукции од различни земји.
„МНТ со задоволство ја прифати поканата да го отвори првото издание на новоформираниот меѓународен фестивал во Ќустендил, чија мисија е да прерасне во активна европска сцена за уметничка размена, меѓукултурен дијалог и заедничко креирање, поттикнувајќи ја соработката помеѓу театарски ансамбли, режисери, актери и сценски работници од регионов. Фестивалот има убава цел ̶ да создаде жива европска сцена, над националните и културните рамки, со идеја да постави основа за долгорочен и меѓународен уметнички дијалог“, вели Никола Кимовски, директор на МНТ.
Како што велат организаторите на фестивалот, фокусот е насочен кон копродукции создадени или адаптирани во духот на меѓународната соработка, кои го демонстрираат потенцијалот на вмрежување, интердисциплинарни пристапи и обединување преку границите.
Во првото издание ќе учествуваат реномирани театарски куќи од Македонија, Србија и Бугарија, кои ќе ја презентираат својата работа пред меѓународната публика.
Разновидната придружна програма, пак, ќе понуди низа професионални и културни активности насочени кон едукација, инспирација и професионална размена. Ќе се одржат работилници и обуки со претставници на Генералниот директорат за образование и култура на Европската комисија од Брисел, и тоа на теми посветени на европско финансирање и мобилност за театри, како и на новите трендови и предизвици поврзани со дигиталниот, одржлив и колаборативен театар во 2025 година.
Во рамките на програмата ќе се одржи и тркалезна маса со режисери, актери и културни менаџери од регионот, изложби на сценографија, костими, постери, фотографии и архивски материјали, проекции на документарни филмови посветени на театарскиот живот и прекуграничната културна соработка, презентации на студентски проекти и настапи на млади уметници од академиите за сценски уметности, како и креативни настани и неформални средби, кои ќе поттикнат создавање нови партнерства и можности за соработка.
Настанот се реализира под покровителство на Европската Унија, со поддршка на Претставништвото на Европската комисија во Бугарија, општина Ќустендил и Сојузот на артисти во Бугарија.
Гостувањето на Македонскиот народен театар се реализира со поддршка од Министерството за локална самоуправа на Р. С. Македонија, во рамки на Програмата за прекугранична соработка меѓу Македонија и Бугарија, финансирана од Европската Унија преку интегриран развој на прекуграничниот регион.
Култура
„Јон Вардар“ со премиери во Кина, Германија и во Романија

Македонскиот анимиран филм „Јон Вардар против Галаксијата“ продолжува со својата меѓународна фестивалска авантура. Во наредните недели филмот ќе биде прикажан на три престижни фестивали: Меѓународниот филмски фестивал на патот на свилата (Silk Road International Film Festival) во Кина, Фестивалот за детски и младински филмови Шлингел (SCHLiNGEL International Film Festival for Children and Young Audiences) во Германија и Галактички Имагинариум (Galactic Imaginarium) во Романија.
Silk Road International Film Festival е еден од најголемите културни настани во Азија и вистинска раскрсница на светските кинематографии. На неговите досегашни изданија учествувале големи имиња како Лук Бесон, Асгар Фархаади, Софи Марсо. Амос Гитаи и Џеки Чен.
Со своето 30-то јубилејно издание, SCHLiNGEL е еден од најголемите и најзначајни европски фестивали за детски и младински филм. Таму се прикажуваат внимателно селектирани остварувања што ја слават креативноста и разновидноста во светското детско кино.
Романскиот Galactic Imaginarium пак, се одржува во Тимисоара и е специјализиран фестивал за фантастика и научна фантастика.
„Неверојатно е чувството да видиш како една македонска приказна за помалку од две недели патува од Кина, преку Германија, па сè до Романија. Овие три фестивали се различни по својот карактер – еден е светски гигант, другиот е европска институција за детска публика, а третиот е специјализиран за фантастика. За мене тоа е доказ дека филмот зборува универзален јазик. Се надевам дека публиката насекаде ќе ја почувствува иста радост и возбуда како и ние кога го создававме.“ – изјави режисерот Гоце Цветановски.
Од екипата на филмот најавуваат дека во октомври ќе бидат објавени уште нови фестивалски селекции, и дека меѓународното патување на Јон Вардар против Галаксијата допрва продолжува.
Култура
Комеморација во чест на Илинденка Петрушева (1944 – 2025)

На 19 септември (петок), со почеток во 13:00 часот, во киносалата на НУ Кинотека на Македонија ќе се одржи Комеморација во чест на Илинденка Петрушева (1944–2025) – филмски критичар, публицист, истражувач, долгогодишен раководител и советник во Кинотеката, основач и уредник на списанието „Кинопис“, и една од најзначајните личности во развојот на македонската филмска култура и историографија општо.
Илинденка Петрушева (4. Август, 1944 – 5. Септември, 2025), остави длабока трага во националната кинематографија со својата повеќедецениска посветена работа во истражувањето, проучувањето, прибирањето, архивирањето, презентацијата и популаризирањето на филмската уметност кај нас. Таа беше дел од самите почетоци на Кинотеката и со своите иницијативи ги постави темелите на филмскиот архив, конкретната кинотечна и архивска практика, филмската кинотечна програма, како и културната дејност од областа на филмот и визуелните уметности – темели и основи на кои што институцијата е создадена, востановена – и кои што Кинотеката ги развива и денес.
Комеморацијата ќе биде можност нејзините колеги, пријатели и почитувачи – како и културната јавност – да се потсетат и да го чествуваат нејзиното големо дело и неповторлив придонес кон македонската култура и филм.