Култура
Најскапиот крик на светот
Сликата „Крик“ (The Scream) насликана во 1895 година од Едвард Мунк, последното од делата во приватна сопственост од познатата серија, на уметникот во 90-тите години на XIX век, е продаден на 2-ри мај на аукција на Sotheby’s во Њујорк за 119,9 милиони долари.
Тоа само го потврди трендот што завладеа на пазарот на уметнички дела, во периодот по кризата, колекционерите на ремек делата се подготвени да исплатат високи суми.
„Сега ова е апсолутен светски рекорд за уметничко дело“, рече Тобиас Мејер, еден од водачите аукцијата.
Името на новиот сопственик на ова ремек-дело на експресионизмот сѐ уште не е познато.
Претходно, најскапата слика продадена на јавно наддавање, беше делото на Пабло Пикасо „Акт, зелени лисја и биста“ насликана во 1932 година, кој беше продадена во 2010 година на аукција на Christie’s во Њујорк за 106,5 милиони долари. Сепак, најскапото уметнико дело, според експертите, е делото „Играчи на карти“ којашто неодамна била купена од емирот на Катар за 250 милиони долари. Сепак, продажбата била договорена приватно, а со тоа и износот не е официјално потврден.
Две верзии на „Крик“, една насликана во пастелна техника, и другата во маслена, се чуваат во Музејот на Мунк во Осло, а третото дело, исто така направено во маслена техника, во норвешкиот Националниот музеј на уметност, архитектурата и дизајнот. Пастелот „Крик“ од Мунк, кој доаѓа од збирката на норвешки милијардер Петер Олсен, неговиот татко бил пријател на уметникот, првично беше проценета на 80 милиони долари. Сепак, непосредно пред аукција кога беше објавено нејзиното појавување на ауцијата, ко-претседавалот во Одборот на директори на Sotheby’s, Дејвид Норман внимателно сугерираше дека ремек-делото може да ја надмине сумата од 100 милиони долари. Ова, до неодамна, успеаја да го постигнат само две уметнички дела, спомнатата на Пикасо и скуплтурата „Човек што оди“ на Алберто Џакомети.
Очекувањата на Норман беа исполнети. Западните медиуми објавија повикувајќи се на доверливи извори, дека нов сосптвеник на делот на Мунк е Роман Абрамович. Инаку, последните години речиси секоја поголема продажба на уметничко дело се поврзува со некој од многуте руски милијардери.
Оваа верзија на „Крик“, една од четирите насликани од Мунк, никогаш не била понудена на продажба и никогаш не беше изложена во јавноста. Другите три што му припаѓаат на норвешкиот музеј, беа украдени двапати, но секогаш беа враќани без да бидат оштетени.
Како што Мунк своевремено објаснил како кај него се родила идејата за оваа слика „Одев по патот со пријателите. Сонцето заоѓаше. Небото стана крававо црвено. Ме обзема депресија. Стоев смртно вкочанет во заднината на темно синото. Фјордот и градот вивнаа во огнени јазици. Се иставив од пријателите. Треперејќи од страв, го слушав крикот на природата“, се зборовите врежани на рамката од сликата лично од Мунк.
„’Крик’ се однесува на колективното несвесно. Од каква и да сте националност, вероисповед или возраст, барем еднаш веројатно сте ги искусиле истите егзистенцијални чувства на ужас, особено во време на насилство и самоуништување, кога сите се борат за опстанок“, изјави пред аукцијата Дејвид Норман.
Тој верува дека платното е пророчка работа на Мунк, предвидувајќи го 20-от век со неговите две светски војни, Холокаустот, еколошките катастрофи и нуклеарното оружје.
Темата на животот и смртта се испреплетуваат во творештвото на Мунк кој страдал од тешка депресија, многу тешко ја преживеал смртта на неговата сестра во раното детство. „Болест, лудило и смрт – црни ангели стоеја над мојата лулка и ме прогонуваа целиот живот“, пишува Мунк за себе.
Неговото творештво проткаено со чувство на болка, се сметало за „дегенерирано“ во нацистичка Германија, откако Адолф Хитлер дошол на власт и било забрането. Бизнисменот Олсен како пријател и поддржувач на Мунк ги купил неговите платна од Германија и ги спасил од уништување.
Семејството Олсен, коешто ја поседува и куќата на Мунк во Хвидстене веднаш до нивната, има намера приходите од продажбата на сликата „Крик“ да ги вложи во подигнување музеј посветен на уметникот, уметнички центар и хотел. Како што се очекува, мемориалниот центар на уметникот ќе биде отворен следната година и се совпаѓа со 150-годишнината од раѓањето на славниот експресионист./крај/мф/сн
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Промоција на монографијата „Рисима“ од Јасна Франговска
Во среда, 3 декември, со почеток од 19:00 часот во „Јавна соба“, Скопје, ќе се одржи промоцијата на монографијата „Рисима“ од Јасна Франговска, посветена на најпознатата и најуспешна македонска кореографка за современ танц ‒ Рисима Рисимкин. Изданието е на „ПНВ Публикации“ и објавено е со поддршка од Министерството за култура и туризам.
Монографијата низ разговор со Јасна Франговска и Рисима Рисимкин ќе ја претстави Јулијана Величковска, главен и одговорен уредник на „ПНВ Публикации“.
Во ова обемно и луксузно издание, на 180 страници, опфатени се сите значајни аспекти од 45-годишната кариера на Рисима Рисимкин ‒ од самите почетоци како балерина, со сите предизвици со кои се соочувала, до големите успеси што ја дефинираа како истакната кореографка од областа на современиот танц, којашто со нејзината едукациска работа зад себе остава нови генерации танчари и кореографи. Рисима Рисимкин е клучна фигура во македонската култура, а нејзиниот труд годинава беше крунисан и со високото признание ‒ Витез на францускиот ред на уметностите и книжевностите што го доделува државата Франција.
Покрај извонредно питкото писмо на Франговска, што на многу топол и непосреден начин го доближува животниот и професионалниот пат на Рисимкин, извадоците од позначајните рецензии за нејзините дела и обраќањата до читателот од самата Рисима, изданието е збогатено и со неверојатни фотографии од личната архива на Рисимкин и од архивата на „Интерарт културниот центар“, чиишто автори се: Андреј Гиновски, Драган Перковски, Сашо Димоски, Сердар Ајдин, Aнтонио Пиштолов, Ивана Тасев, Олга Ибатулина, Зоран Велјаноски ‒ Летра, Емил Петров и Борис Грдановски.
„Би ја опишала како македонската Пина Бауш, потпрена на белиот балет, којашто во еден момент посакува да излезе од таа рамка и да оди во слободата на движењето…“, ќе изјави Мирјана Радочевиќ за „Политика“, Белград во 2003 г.
Култура
Љутков од Белград: Македонската ликовна уметност е културен мост меѓу Македонија и Србија
Министерот за култура и туризам, Зоран Љутков, вчеравечер во Македонскиот културно-информативен центар во Белград ја отвори изложбата „Откритија“, прва од серијата изложби посветени на македонски ликовни уметници чии дела се чуваат во приватни белградски колекции.
Во присуство на многубројни гости, министерот Љутков во своето обраќање истакна дека изложбата на која се претставени дела од реномирани македонски уметници, меѓу кои и дела од основоположниците на современата македонска ликовна уметност во сопственост на познатиот белградски колекционер Игор Станковиќ, претставува топол културен мост меѓу Македонија и Србија.
„Делата на Папрадишки, Личеноски, Мартиноски, Чемерски, Мазев, Георгиевски, Коџоман, Корубин, Луловски, Бајалска… вечерва нѐ обединуваат во прекрасниот свет на ликовната уметност. Тие им припаѓаат на автори чии имиња одамна ја обележале нашата уметничка мисла, уметници кои со својот поетски јазик, својата тишина и својата смелост ги надминале границите на времето и просторот. Затоа вечерва не откриваме само изложба на уметнички слики, туку и фрагменти од креативниот дух кој струи низ нашите две земји. Ова е доказ за нераскинливата културна врска меѓу нашите два народа“, рече министерот Љутков, додавајќи дека вистинското богатство на уметноста не лежи само во институциите и музеите, туку и во домовите на љубителите што со голема почит ги чуваат овие дела.
Тој изрази благодарност до Станковиќ за неговата стручност, љубов и посветеност во зачувувањето на македонската ликовна традиција, нагласувајќи дека изложбата е „чин на непроценливо културно признание и пријателство“.
Иницијатор и домаќин на настанот е директорот на КИЦ во Белград, Васко Шутаров, кој ја истакна важноста на овој проект за афирмацијата на македонското ликовно наследство.
Реализацијата на изложбата „Откритија“, која е отворена за посетители до 29 ноември, е поддржана од Министерството за култура и туризам и претставува значаен проект што отвора ново поглавје во презентацијата на македонската уметност во Србија.
Култура
Камерниот оркестар Профундис со ексклузивен концерт под свеќи во рамки на Охридско лето
Камерниот оркестар „Профундис“ ќе настапи како дел од оф-програмата на најпрестижниот македонски уметнички фестивал – „Охридско лето“, која годинава, за првпат, ќе биде претставена пред скопската публика. Концертот ќе се одржи на 29 ноември во големата сала на Македонската филхармонија, во препознатливата candlelight-атмосфера под светлината на илјадници свеќи – амбиент што ширум светот прерасна во современ симбол за интимно, емотивно и визуелно импресивно музичко искуство.
Овој уникатен концепт, кој обединува минимална светлина и максимална музичка експресија, овозможува слушателот да се фокусира на секој звук, секој здив на инструментите и секоја суптилна динамика што ја создава ансамблот.
„Чест е што ‘Охридско лето’ токму на Профундис му ја довери премиерата на оф-програмата во Скопје. Верувам дека овој концерт ќе биде посебен не само по атмосферата, туку и по начинот на кој музиката ќе прозвучи – искрено, концентрирано и со длабока намера. Нашата цел е да создадеме простор каде звукот и светлината се во совршен дијалог, а публиката да ја почувствува онаа тивка, но моќна магија што ја прави музиката неповторлива,“ изјави маестра Ѓурѓица Дашиќ, диригент на „Профундис“.
Особена чест за оркестарот е соработката со ексклузивниот гостин-солист, виолончелистот Петар Пејчиќ – еден од најперспективните млади европски уметници, финалист на престижниот натпревар „Кралица Елизабета“ и солист кој веќе настапува со водечките европски оркестри.
Публиката ќе има можност да ужива во внимателно селектирана програма што ја спојува контемплативната минималистичка естетика на Филип Глас преку свитата од филмот „The Hours“, драматичната експресивност и виртуозност на Поперовата Унгарска рапсодија оп. 68, како и елеганцијата, духовитоста и романтичната длабочина на Чајковски низ неговите Рококо варијации. Заедно тие создаваат музичка целина исполнета со динамика, суптилна емоција и беспрекорна артистичност, идеална за свечениот candlelight-амбиент.
Овој концерт е исклучителна можност скопската публика да го почувствува уметничкиот идентитет на „Профундис“ – оркестар кој со континуирана посветеност, автентичност и висок квалитет го гради своето место на македонската и регионалната музичка сцена.

