Култура
Најскапиот крик на светот
Сликата „Крик“ (The Scream) насликана во 1895 година од Едвард Мунк, последното од делата во приватна сопственост од познатата серија, на уметникот во 90-тите години на XIX век, е продаден на 2-ри мај на аукција на Sotheby’s во Њујорк за 119,9 милиони долари.
Тоа само го потврди трендот што завладеа на пазарот на уметнички дела, во периодот по кризата, колекционерите на ремек делата се подготвени да исплатат високи суми.
„Сега ова е апсолутен светски рекорд за уметничко дело“, рече Тобиас Мејер, еден од водачите аукцијата.
Името на новиот сопственик на ова ремек-дело на експресионизмот сѐ уште не е познато.
Претходно, најскапата слика продадена на јавно наддавање, беше делото на Пабло Пикасо „Акт, зелени лисја и биста“ насликана во 1932 година, кој беше продадена во 2010 година на аукција на Christie’s во Њујорк за 106,5 милиони долари. Сепак, најскапото уметнико дело, според експертите, е делото „Играчи на карти“ којашто неодамна била купена од емирот на Катар за 250 милиони долари. Сепак, продажбата била договорена приватно, а со тоа и износот не е официјално потврден.
Две верзии на „Крик“, една насликана во пастелна техника, и другата во маслена, се чуваат во Музејот на Мунк во Осло, а третото дело, исто така направено во маслена техника, во норвешкиот Националниот музеј на уметност, архитектурата и дизајнот. Пастелот „Крик“ од Мунк, кој доаѓа од збирката на норвешки милијардер Петер Олсен, неговиот татко бил пријател на уметникот, првично беше проценета на 80 милиони долари. Сепак, непосредно пред аукција кога беше објавено нејзиното појавување на ауцијата, ко-претседавалот во Одборот на директори на Sotheby’s, Дејвид Норман внимателно сугерираше дека ремек-делото може да ја надмине сумата од 100 милиони долари. Ова, до неодамна, успеаја да го постигнат само две уметнички дела, спомнатата на Пикасо и скуплтурата „Човек што оди“ на Алберто Џакомети.
Очекувањата на Норман беа исполнети. Западните медиуми објавија повикувајќи се на доверливи извори, дека нов сосптвеник на делот на Мунк е Роман Абрамович. Инаку, последните години речиси секоја поголема продажба на уметничко дело се поврзува со некој од многуте руски милијардери.
Оваа верзија на „Крик“, една од четирите насликани од Мунк, никогаш не била понудена на продажба и никогаш не беше изложена во јавноста. Другите три што му припаѓаат на норвешкиот музеј, беа украдени двапати, но секогаш беа враќани без да бидат оштетени.
Како што Мунк своевремено објаснил како кај него се родила идејата за оваа слика „Одев по патот со пријателите. Сонцето заоѓаше. Небото стана крававо црвено. Ме обзема депресија. Стоев смртно вкочанет во заднината на темно синото. Фјордот и градот вивнаа во огнени јазици. Се иставив од пријателите. Треперејќи од страв, го слушав крикот на природата“, се зборовите врежани на рамката од сликата лично од Мунк.
„’Крик’ се однесува на колективното несвесно. Од каква и да сте националност, вероисповед или возраст, барем еднаш веројатно сте ги искусиле истите егзистенцијални чувства на ужас, особено во време на насилство и самоуништување, кога сите се борат за опстанок“, изјави пред аукцијата Дејвид Норман.
Тој верува дека платното е пророчка работа на Мунк, предвидувајќи го 20-от век со неговите две светски војни, Холокаустот, еколошките катастрофи и нуклеарното оружје.
Темата на животот и смртта се испреплетуваат во творештвото на Мунк кој страдал од тешка депресија, многу тешко ја преживеал смртта на неговата сестра во раното детство. „Болест, лудило и смрт – црни ангели стоеја над мојата лулка и ме прогонуваа целиот живот“, пишува Мунк за себе.
Неговото творештво проткаено со чувство на болка, се сметало за „дегенерирано“ во нацистичка Германија, откако Адолф Хитлер дошол на власт и било забрането. Бизнисменот Олсен како пријател и поддржувач на Мунк ги купил неговите платна од Германија и ги спасил од уништување.
Семејството Олсен, коешто ја поседува и куќата на Мунк во Хвидстене веднаш до нивната, има намера приходите од продажбата на сликата „Крик“ да ги вложи во подигнување музеј посветен на уметникот, уметнички центар и хотел. Како што се очекува, мемориалниот центар на уметникот ќе биде отворен следната година и се совпаѓа со 150-годишнината од раѓањето на славниот експресионист./крај/мф/сн
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
„Интер(но)фејс“ на Борис Шемов во „Мала станица“
На 18 декември 2025 година, со почеток во 20.00 часот, во Мултимедијалниот центар „Мала станица“, во рамките на програмските активности на Националната галерија, ќе биде отворена изложбата „Интер(но)фејс“ на уметникот Борис Шемов, курирана од д-р Ана Франговска.
„Интер(но)фејс“ е мултимедијален проект кој се фокусира на односот меѓу човекот и вештачката интелигенција, на улогата на јазикот како визуелно, идеолошко и комуникациско средство, како и на пост-интернет естетиката како нова културна реалност. Преку различни медиумски форми – текстуални интервенции, видео-содржини, алгоритамски и дигитални процеси – изложбата отвора прашања за моќта, контролата, технологијата и трансформацијата на субјектот во современиот дигитален контекст.
Насловот „Интер(но)фејс“ упатува на двојната природа на интерфејсот – како техничка површина на комуникација меѓу човекот и машината, но и како внатрешен, идеолошки простор во кој се преговараат значењата, одлуките и позициите на моќ. Изложбата го третира интерфејсот не само како функционален медиум, туку како критичка зона на судир меѓу човечкото искуство и алгоритамската логика.
Проектот се надоврзува на актуелните уметнички и теориски дискурси за постхуманизмот, визуелната култура и дигиталната медијација на реалноста. Во таа рамка, „Интер(но)фејс“ ја поставува вештачката интелигенција не како неутрален технолошки алат, туку како активен фактор во креирањето на современите културни, политички и етички релации.
Изложбата „Интер(но)фејс“ може да се посети во периодот од 18 до 24 декември 2025 година во Мултимедијалниот центар „Мала станица“, Национална галерија, Скопје.
Култура
Концерт на Драган Ѓорѓевиќ-Сузуки и Дино Имери во Музејот на македонската борба
На 17 декември (среда), со почеток во 20 часот, во амбиентот на Музејот на македонската борба, ќе се одржи концерт на двајцата истакнати уметници од регионалната и меѓународната сцена – виолончелистот Драган Ѓорѓевиќ Сузуки, еден од најценетите и највлијателни виолончелисти во регионот, и пијанистот Дино Имери, волшебникот на пијаното.
Сузуки е препознатлив по својата извонредна техничка виртуозност, длабока музикалност и силно сценско присуство, а критиката и публиката го вбројуваат меѓу најдобрите виолончелисти на Балканот. Заедно со Дино Имери, еден од најреномираните македонски пијанисти, тие носат концертна вечер од врвен уметнички ранг.
Публиката ќе има можност да ужива во внимателно избрана програма со дела од: Бетовен, Шнитке, Шуман, Дебиси, како и композиции од Имери Илкоска, носејќи свеж и современ израз во концертната вечер.
Концертот е со слободен влез, претставувајќи ретка можност за љубителите на класичната музика да доживеат висок уметнички квалитет и инспиративна интерпретација.
Култура
(Фото) Одржан традиционален предновогодишен концерт на Воениот оркестар
Под мотото „Заедно посилни во хармонија на звуците“, вчеравечер во Македонската филхармонија во Скопје се одржа традиционалниот предновогодишен концерт на Воениот оркестар на Армијата, овој пат збогатен со настап на музичари од Централниот оркестар на Вооружените сили на Романија.

По пречекот на претседателката и врховен командант на Вооружените сили Гордана Сиљановска-Давкова и интонирањето на химната на Романија и македонската химна, здружениот оркестар, под диригентската палка на мајор Каталин Ион од Вооружените сили на Романија, концертот го започна со свечена фанфара, a продолжи со позната љубовна тема од Романија. Првиот дел беше заокружен со популарен сплет на светски хитови аранжирани за дувачки оркестар и композицијата „Концертна прослава”, со мотиви од романското поднебје.

По него, под раководство на диригентот на Воениот оркестар на Армијата, потполковник Горан Илијевски, следеа блок на нумери од македонското поднебје, во кој беа опфатени фолклорни теми, народни песни, но и незаборавни забавни македонски евергрини.

Во третиот и последен блок, кој беше посветен на армиските припадници кои се секогаш подготвени да ја одбранат татковнината и да им помогнат на нашите сограѓани, покрај светски познати нумери со новогодишна тематика, беше изведена и македонската композицијата „Нашата Армија“, која претставува силен музички омаж на посветеноста и службата кон татковината.

Овој традиционален музички спектакл, покрај претседателката и врховен командант на Вооружените сили Гордана Сиљановска-Давкова, го проследија и министерот за одбрана Владо Мисајловски, началникот на Генералштабот на Армијата генерал-мајор Сашко Лафчиски, министри во Владата, пратеници во Собранието на Република Северна Македонија, претставници на дипломатскиот и воено-дипломатскиот кор акредитирани во Република Северна Македонија, активни и пензионирани генерали на Армијата, припадници на Министерството за одбрана, Генералштабот и командите на Армијата и други гости.

Мотото на традиционалниот предновогодишен концерт е уште еден доказ за сплотеност со сојузниците. Вчерашниот настан, преку хармонијата на звуците и универзалниот јазик на музиката, потенцира дека музиката продолжува да нè обединува и сплотува, ги поврзува луѓето кон заеднички вредности и стремежи и претставува мост помеѓу различни култури и традиции.



