Култура
Париската катедрала Нотр Дам слави 850 години
Иако не е ниту највисока, ниту најстара на светот, но без сомнение е најпознатиот париски храм катедралата Нотр Дам посветена на Влажената Дева Марија во 2013 година прославува 850 години од подигнувањето.
Соборниот храм Нотр Дам, претставува ремек-дело на готската архитектура на островче на Сена, низ вековите стана сведок на најзначајните настани во француската историја. Имено за 850-те години откако е подигната во Франција се смениле 80 кралеви, два цара, пет републики и две светски војни, а во тејот на Француската револуција била ограбена и речиси уништена.
Пред гротескните скулптури на горниот дел од фасадата на храмот коишто треба да штитат од злите дуси, се одвивале и мигови на слава и трагедии, но Нотр Дам ги надживеа сé и во 2013 година ќе го прослави 850-годишниот јубилеј.
Првиот камен на овој париски храм бил поставен во 1163 година за време на бискупот Морис де Сули, а изградбата траеле 180 години, до 1345 година.
Под нејзините сводови крстоносците се молеле пред да заминат на поход во Светата земја, во 1431 година англискиот крал Хенри Шести тогаш како десетгодишно болежливо момченце е крунисана за крал на Франција, а во 1804 година Наполеон е крунисан како цар на Франција.
Музиката има значителна улога во постоењето на катедралата од самите нејзини почетоци, па оттаму музиката ќе биде во центарот на големиот јубилеј. Во годинава која штотуку настапи многуте хорови од храмот Нотр Дам ќе оживеат некои од најстарите мелодии на христијанството, следени од обновените оргули.
„Музичката школа била многу влијателна. Знаеме од манускриптите кои ги откривме, дека влијаела на музиката низ цела Европа, во Шпанија, Италија, Германија и Англија“, вели директорот на хорот на катедралата Нотр Дам, Силвен Диедон.
Катедралата е позната и по своите камбани, чиј звук го маѓепсаа грбавецот Квазимодо, нејзиниот ѕвонар од славниот роман на Виктор Иго. Најголемото ѕвоно е наречено Емануел и е поставено на јужната кула во 1685 година. Неговото ѕвонење ги одбројува часовите а во 1944 година го означи ослободувањето на Париз од фашистичката окупација.
Помалите ѕвона од северната кула не се оригинални и ќе бидат повторно излиени. Оригиналните ѕвона француските револуционери ги истопиле за топовски ѓулиња, а другите коишто биле поставени во XIX век не ѕвонеле складно. Осум ѕвона се лијат во Нормандија, во местото Виледју-Ле-Поеле, при што користат древните египетски методи, калапи од коњски влaкнa и ѓубрива.
„Тоа на ѕвоното му дава совршена патина, далеку подобра отколку да работите со песок и цемент. Меѓутоа користиме, исто трака, и многу компјутеризирани техники за да го обликуваме звукот на ѕвоната. Ќе користиме спектрална анализа за проверка на крајниот звук. Сите ќе бидат ускладени со големото ѕвоно Емануел. Тоа е навистина спој на најдобрата технологија и најдоброто од традицијата. Веруваме, дека кога ќе завршиме, тоа ќе бидат најдобрите ѕвона во Франција“, вели Пол Бергамо, директор на леарницата во Виледју-Ле-Поеле.
Со прославата на големиот јубилеј ќе се одаде почест и на архитектурата. Катедралата, се истакнува со симетричност и урамнотеженост на архитектонските елементи и е една од првите згради во светот со надворешни потпорни лакови, а за 850-годишниот јубилеј е подобрено и осветлувањето.
Париската катедрала Нотрд Дам секоја година ја посетуваат 14 милиони туристи, а во 2013 година се очекуваат 20 милиони гости./крај/мф/сн
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Факултетот за музичка уметност го најави годишниот концерт „ОРИОН – каде што се раѓаат ѕвездите“
Факултетот за музичка уметност – Скопје го најави годишниот концерт насловен „ОРИОН – каде што се раѓаат ѕвездите“, кој ќе се одржи во петок, 5 декември, со почеток во 20:00 часот во Големата концертна сала на Македонската филхармонија. Настанот е дел од одбележувањето на 59-годишнината од постоењето на институцијата.
ФМУ – Скопје истакнува дека како алма матер на голем број уметници од земјата и регионот, останува централниот столб на музичкото и балетското образование, создавајќи генерации изведувачи, педагози и творци кои го обликуваат уметничкиот живот во Македонија.
На концертната програма ќе настапат Симфонискиот оркестар на ФМУ, Мешаниот хор „Драган Шуплевски“, Камерниот гудачки оркестар „ФМУ Солисти“, Оркестарот од народни инструменти со солисти, студенти од Катедрата за балетска педагогија, од Катедрата за џез и популарна музика, како и дувачкиот ансамбл на ФМУ, под водство на проф. м-р Цанев, проф. м-р Татарчевски и доц. м-р Спироски.
Публиката ќе има можност да слушне дела од Пурсел, Сен-Санс, Прокофјев, Тиле/Вајс, Коен, Сусато, Горецки, Гершвин, македонска традиционална музика, како и нови композиции од студентите А. Голчева и М. Цветановска.
Влезот на настанот е слободен.
Култура
Сè што ни е заедничко“ – во МСУ изложба што го иницира прашањето „Дали навистина го дишеме истиот воздух?“
Сè што ни е заедничко (Институција во дишење) – нова изложба во МСУ-Скопје од 27 ноември
Во Музејот на современата уметност – Скопје на 27 ноември 2025 година, со почеток во 20 часот, ќе биде отворена изложбата „Сè што ни е заедничко (Институција во дишење)“, кураторски проект на Мира Гаќина и Јованка Попова.
Во изложбата учествуваат Forensic Architecture, Денис Фереира да Силва и Арџуна Неуман, Дурмиш Ќазим, Џумана Мана, Зорица Зафировска и Палестинскиот музеј.
Проектот тргнува од прашањето дали навистина го дишеме истиот воздух. Изложбата го поставува воздухот како ресурс што формално го делиме, но не и еднакво, укажувајќи на токсичните атмосфери – буквални и политички – и на позицијата на маргинализираните заедници.
Инспирирана од концептот на Фанон за „борбено дишење“, поставката ги истражува уметничките практики што откриваат колонијални, империјални и капиталистички структури впишани во воздухот што го дишеме. Авторите визуелизираат токсични облаци, архиви на насилство и невидливи атмосфери што влијаат врз секојдневието.
Паралелно со изложбата, која ќе трае до крајот на февруари, ќе се одржат јавни програми. Во рамките на проектот „Институционални градини“ на Зорица Зафировска ќе има детски работилници за садење и изработка на семенски топчиња, активности за чистење и обновување на просторот околу МСУ, поставување компостна кутија и прикажување едукативни видеа.
Со оваа поставка МСУ-Скопје се претставува како „институција во дишење“ – отворена, инклузивна и ориентирана кон заедницата, со повик за заедничко размислување и акција. Визуелниот идентитет на проектот е дело на Албана Бектеши.
Култура
Промоција на монографијата „Рисима“ од Јасна Франговска
Во среда, 3 декември, со почеток од 19:00 часот во „Јавна соба“, Скопје, ќе се одржи промоцијата на монографијата „Рисима“ од Јасна Франговска, посветена на најпознатата и најуспешна македонска кореографка за современ танц ‒ Рисима Рисимкин. Изданието е на „ПНВ Публикации“ и објавено е со поддршка од Министерството за култура и туризам.
Монографијата низ разговор со Јасна Франговска и Рисима Рисимкин ќе ја претстави Јулијана Величковска, главен и одговорен уредник на „ПНВ Публикации“.
Во ова обемно и луксузно издание, на 180 страници, опфатени се сите значајни аспекти од 45-годишната кариера на Рисима Рисимкин ‒ од самите почетоци како балерина, со сите предизвици со кои се соочувала, до големите успеси што ја дефинираа како истакната кореографка од областа на современиот танц, којашто со нејзината едукациска работа зад себе остава нови генерации танчари и кореографи. Рисима Рисимкин е клучна фигура во македонската култура, а нејзиниот труд годинава беше крунисан и со високото признание ‒ Витез на францускиот ред на уметностите и книжевностите што го доделува државата Франција.
Покрај извонредно питкото писмо на Франговска, што на многу топол и непосреден начин го доближува животниот и професионалниот пат на Рисимкин, извадоците од позначајните рецензии за нејзините дела и обраќањата до читателот од самата Рисима, изданието е збогатено и со неверојатни фотографии од личната архива на Рисимкин и од архивата на „Интерарт културниот центар“, чиишто автори се: Андреј Гиновски, Драган Перковски, Сашо Димоски, Сердар Ајдин, Aнтонио Пиштолов, Ивана Тасев, Олга Ибатулина, Зоран Велјаноски ‒ Летра, Емил Петров и Борис Грдановски.
„Би ја опишала како македонската Пина Бауш, потпрена на белиот балет, којашто во еден момент посакува да излезе од таа рамка и да оди во слободата на движењето…“, ќе изјави Мирјана Радочевиќ за „Политика“, Белград во 2003 г.

