Контакт

Култура

Кон претставата „Лерин“ ,од Русомир Богдановски, во режија на Слободан Унковски

Објавено пред

 

dobivaj vesti na viber

Во саботата, во Кино Култура премиерно беше изведена претставата „Лерин полиња жито, ридишта крв“,по текст на Русомир Богдановски, а во режија на Слободан Унковски.

Во претставата играат: Мартин Манев, Стефан Вујисиќ,Наталија Теодосиева, Ивана Павлаковиќ,Симона Димковска, Горан Ников и Владимир Петровиќ.Музиката е на Златко Ориѓански . Костимите се на Розе Трајческа Ристеска. Проектот е во продукција на Кино Култура-Театар на навигаторот Цветко.

Претставата Лерин е дел од трилогијата Солун, Лерин, Скопје и ги обработува настаните од граѓанската војна во Грција, положбата на македонското население и теророт на кој било изложено од страна на грците,битката за Лерин и падот на Демократската армија на Грција во која значаен удел имале и македонците.Претставата е замислена како низа сцени и сведочења кои отвараат значајни прашања за македонската историја , за улогата на комунистичката партија на Грција во обидот за решавање на македонското национално прашање и за последиците што ги предизвикува за нас овде, поразот на демократска Грција во судир со монархофашистите.Граѓанската војна ја има една од најзначајните битки за заземање на Лерин каде големи партизански сили(тринаесет до четиринаесет илјади борци) претрпеле катастрофален пораз и масакр во кој загинале неброени македонци од Егејска Македонија.Претставата е замислена како едно сведоштво на неколкумина преживеани борци од битката кај Лерин(13 февруари 1949), кои одат да ја посетат во Лерин масовната гробница на паднатите борци од ДАГ – Демократската армија на Грција. Но никаде не можат да најдат траги од споменикот. Грците се потрудиле да уништат секакви траги од борбите на македонците и Комунистичката партија во Грција.Единствените преживеани борци од ДАГ , одат во Лерин со автобус, а возачот на автобусот(Стефан Вујисиќ) си ги трие рацете задоволен од бизнисот кој го започнал, носејќи ги Егејците во посета на нивните домови во Егејска Македонија.Смета дека тоа е одличен почеток на еден добар бизнис.На неколку маси, како на конференција за печат седат наредени борците од ДАГ и ги евоцираат спомените од Леринската битка и од премрежијата за време и по битката.Тука е и командантот Јорго(Горан Ников) ,кој е веќе на одмината возраст , со тешко и тромаво тело и бавна, малаксана душа, како што вели самиот. На рака сиот живот го носел застанатиот часовник, од еден загинат соборец.Сиот живот го минал со чувство на вина затоа што останал жив, додека сите негови другари загинале на Лерин.Во претставата , покрај битката кај Лерин се споменуваат и битките кај Вичо,(по која еден од борците го добил и прекарот Вичо), битката кај Грамос…

До него на масите е и Марија(Наталија Теодосиева) , ќерката на командантот Јорго , испратена како мало девојче во Полска а на станицата ја дочекала мајка и облечена во шарен фустан и која не можела да ја препознае бидејќи мајка и сиот живот носела народна носија .Сега Марија е возрасна , има семејство и деца , живее во Скопје и сака да ја посети Грција, родното место на татко и.

Стефан Вујисиќ глуми два лика, возачот на автобусот и момчето на Славејка(Ивана Павлаковиќ) која му била девојка, и дал прстен кој таа се уште го носи на раката, но која ја оставил за друга девојка со која се оженил и заминал во Австралија, каде оформил семејство.

Тука до нив е и „доброто дете“-сега возрасен човек кој и во зрелата возраст се навраќа на спомените од најраното детство , детството како период кога сме во состојба на чистота и невиност.Евоцира нежни спомени како мајка му го капела во дрвено корито, го бришела со пешкир по капењето и му велела дека неговата душа е чиста и анѓелска.Тој се чувствува валкано затоа што присуствувал на сцени на терор од страна на монархофашистите , го гледал со свои очи тој терор врз недолжното население, а потоа бил спасен од партизаните . Долги години минал во молчење, ниту збор не прозборел за стравотиите низ кои минал, никогаш не се оженил и не формирал семејство, поради тие трауми.Се уште во својата свест ги привикува убавите спомени од најраното детство и ликот на мајка си која му вели дека тој се уште е нејзиното „добро дете“ со чиста душа.
Во претставата ги следиме и сеќавањата на жената(Симона Димковска) која на 14 години била испратена во Чехословачка, каде била вработена во текстилна фабрика и шиела на машина, а потоа работела како кондуктер во еден трамвај и секое утро ги поздравувала патниците во трамвајот.Си сошила и пантолони по модата на жените во Чехословачка и ког а дошла во Македонија му ги подарила на нејзиниот брат бидејќи нејзиниот татко не одобрил жена да носи пантолони.

Тука е и жената (Ивана Павлаковиќ) старица која е нагласено побожна , постојано се крсти и го повикува господ. Таа го глуми ликот на Славејка , девојката која е оставена од нејзиното момче, кој заминал во Австралија откако заедно минале низ битките и маките. Исто и нејзиниот татко и брани да облече пантолони и таа го почитува тоа сиот живот, но на погребот на татка си е облечена во пантолони, во знак на независност и еманципираност.

Возбудливиот и потресен ракопис на Русомир Богдановски ни ги прикажува тешките судбини на овие борци на Лерин, а низ нивните светови не води младата актерска екипа под водство на искусниот режисер Унковски,кој и преку оваа претстава си го потврди своето големо режисерско постоење./крај/мф/св

Култура

Од 20 до 24 октомври 16. издание на ЕХО – фестивал на планински филм

Објавено пред

Од

Од 20 до 24 октомври, во Кинотеката на Република Северна Македонија ќе се одржи 16. издание на ЕХО – Фестивал на планински филм, единствениот настан во земјава што ја слави планината преку уметноста на филмот.

dobivaj vesti na viber

Годинава, фестивалот ја става во центар поврзаноста меѓу човекот и природата, преку внимателно селектирана програма на документарни и авторски филмови од целиот свет.

Отворањето е резервирано за полскиот филм „Последната експедиција“ (The Last Expedition) на режисерката Елиза Кубарска – инспиративна приказна за жените-алпинистки кои тргнуваат по трагите на изгубените хероини од Хималаите. Публиката ќе има можност да ги погледне и филмовите „Девојка качувач“ (The Girl Climber) и „After Antarctica“ на оваа прва вечер.

Екологија, климатски предизвици и уметност за иднината

Посебен дел од програмата е посветен на еколошките филмови кои се селектирани целосно во соработка со МАКЕДОНСКОТО ЕКОЛОШКО ДРУШТВО – МЕД, долгорочен партнер на ЕХО, кои ги истражуваат последиците од климатските промени и човековото влијание врз природата. Меѓу нив се издвојуваат „Lupi Nostri (Our Wolves)“ – трогателна приказна за враќањето на волците во италијанските Апенини; „Treego of Life“ – визуелно патување низ симбиозата меѓу дрвјата и човештвото; и „WAO Zone“, кој преку планински авантури ја истражува границата меѓу природното и урбаното.

Во „Martha“ и „Plastic People“ авторите поставуваат прашања за односот кон отпадот и одржливоста, додека „Climate Art – From Protest to Utopia“ го прикажува уметничкиот отпор кон еколошките катастрофи. Ледените контрасти пристигнуваат со „Antarctica – Domain One“ и „Living Ice“, филмови што откриваат како се менува најсуровиот континент на Земјата. Програмата ја заокружуваат „Mont-Blanc Éternel?“ – поетска опсервација за топењето на глечерите во Алпите, и „Pot of Gold“ – документарец што трага по вистинската вредност во свет на материјална преизобилност.

Гостувања, презентации и живи приказни

Покрај филмската програма, ЕХО 2025 ќе понуди и предавања и презентации со врвни планинари, режисери и уметници од регионот и Европа.

Посебно внимание предизвикува гостувањето на словенечките алпинистки и документаристки, кои ќе ја претстават својата визија за женската перспектива во алпинизмот и современото истражување. Тимот Словенки – Ања Петек, Патриција Вердев и Урша Кешар – ја претставуваат женската експедиција на Лалунг во Индија и се добитнички на златниот цепин (Piolet d’Or), највисокото светско признание во алпинизмот, што ја зацврстува темата за родова видливост и меѓународен успех.

Ќе настапи и Филип Бабич, еден од најпознатите полски алпинисти, кој ќе сподели лични искуства од своите искачувања и етичкиот пристап кон планината. Филип Бабич е познат меѓу меѓународната алпинистичка сцена по неколку импресивни рекорди и подвизи кои ја покажуваат неговата вештина, храброст и етичкиот пристап кон природата. Тој го искачи Grand Capucin solo, без јаже и поддршка, за само 49 минути – насока од 570 метри која обично се искачува за околу осум часа.

Покрај тоа, во 2024 година Бабич ги помина сите четири гребени на врвот Матерхорн (Furggengrat, Hörnligrat, Zmuttgrat и Liongrat) – две на искачување и две на спуштање – во вкупно 7 часа и 43 минути, без користење на базна, логистичка или надворешна поддршка.

Публиката ќе има можност да присуствува и на македонски презентации – од искуства на локални планинари и документаристи, до разговори за еколошки иницијативи и развој на outdoor културата во земјава.

Во текот на фестивалот ќе се одржат и детски работилници посветени на креативноста, природата и екологијата, со локација во Europe House Skopje. Деталите за нивната програма се достапни на социјалните мрежи и официјалната веб-страница на фестивалот.

ЕХО е член на IAMF – International Alliance for Mountain Film, заедница што ги обединува најреномираните фестивали од овој жанр во светот – меѓу кои се Тренто, Грац, Катманду, Билбао и Телурајд. Со тоа, фестивалот се позиционира како дел од глобалната мрежа што го негува и промовира планинскиот филм како уметничка форма и културна вредност.

„ЕХО не е само фестивал, туку мост меѓу градот и планината, меѓу филмот и животот“, велат организаторите.

Во рамките на фестивалот ќе бидат промовирани и две значајни изданија на фестивалот како издавач: „Ванда — приказна за силата на животот и на смртта“ од Ана Каминска – која ја открива животната приказна на легендарната алпинистка Ванда Руткевич, и ремек-делото „Ѕвезди и бури“ (Starlight and Storm) од Гастон Ребуфа, првично објавено во 1954 година, кое нуди интимен увид во неговите искачувања, борбата со стихиите и страста кон височините.

Прикажи повеќе...

Култура

Јубилејното 25. издание на „Есенски музички свечености“ почнува на 25 октомври

Објавено пред

Од

Јубилејното 25. издание на фестивалот „Есенски музички свечености“ ќе се одржи од 25 октомври и ќе трае до 10 ноември, информира Дирекцијата за култура и уметност на Скопје.

dobivaj vesti na viber

„Есенските музички свечености“ 2025 година свечено ќе се отворат со концерт на Националниот џез оркестар насловен „Македонски сновиденија“, под диригентската палка на Владимир Николов, на 25 октомври, сабота, со почеток во 20:00 часот на сцената на Малата сала на Филхармонија.

Билетите се во продажба на karti.com.mk.

Македонскиот национален џез оркестар го претставува проектот „Македонски сновиденија“ – енергична фузија од македонски фолклор и современ џез. Програмата ќе ја диригира Владимир Николов, кој ќе го предводи оркестарот низ музичко патување инспирирано од длабоките културни корени на македонскиот фолклор, прераскажани преку јазикот на џезот.

Македонскиот национален џез оркестар е симбол на врвна џез музика и високо ниво на уметнички перформанси. Овој Биг Бенд оркестар обединува врвни џез музичари од Македонија и меѓународно признати гости-уметници.

Основан како национална институција во 2024 година, тој брзо стана централна сила во културниот живот на земјата. Со иновативна програма и распродадени настапи, тој изгради репутација како национален џез бренд. Меѓу гостите солисти до сега се истакнуваат Курт Елинг, Марија Мендеш, Дони МекКаслин, Курт Розенвинкел, Дон Менца, Шеун Кути, Зиги Фајгл, Луис Бониља, Франческо Беарцати и други меѓународно признати уметници. Сите тие придонесоа за растечкиот меѓународен профил на оркестарот.

Прикажи повеќе...

Култура

Љутков: Да изградиме индустрија што ќе создава игри со македонски печат и глобален потенцијал

Објавено пред

Денес во Скопје беше отворена првата конференција за развој на видеоигри во Македонија „Game Dev Rev 2025“, во организација на Асоцијацијата на македонската индустрија за видеоигри (MGI).

dobivaj vesti na viber

Со своето обраќање пред присутните, министерот за култура и туризам Зоран Љутков нагласи дека оваа конференција не претставува само промоција на видеоигри, туку е симбол на креативноста, младинската енергија и новата културно-економска реалност за Македонија.

„Дали знаете што имаат заедничко една добра видеоигра и една успешна културна политика?“-праша министерот во своето обраќање. Двете почнуваат со идеја, момент на инспирација, што, ако е поддржан на вистински начин, може да прерасне во нешто големо. Некогаш дури и светски“, рече Љутков.

Министерот посочи дека индустријата за видеоигри денес е една од најбрзорастечките културни и економски гранки во светот, со годишен приход што го надминува оној на филмската и музичката индустрија. Таа индустрија, како што истакна, претставува спој на уметност, технологија, наратив и дизајн, и создава нови можности за младите.

Тој информираше дека Министерството за култура и туризам ја даде својата поддршка за иницијативата на асоцијацијата и за сите професионалци, ентузијасти и визионери вклучени во неа.

„Ова не е само конференција, туку повик до нашите млади креативци, дизајнери и програмери да го препознаат својот потенцијал, да се поврзат, да учат и да создаваат. Тука се гради иднината на македонската гејминг-индустрија,“ рече министерот.

Во своето излагање, министерот се заложи за поголема поддршка на новите културни индустрии, особено оние што го поврзуваат младинскиот потенцијал со глобалните трендови и носат нова економска вредност за земјата.

„Да го искористиме овој почеток за да создадеме заедница што ќе расте и ќе создава игри со глобален потенцијал–но со македонски печат,“ рече Љутков.

На конференџијата особено значајно беше присуството на претставници од Европската федерација за развој на видеоигри, како и поддржувачи од целиот регион и Европа, што претставува силен сигнал дека Македонија се позиционира како активен чинител на дигиталната и креативна мапа на Европа.

Прикажи повеќе...

Најново

Регион3 часа

Трета жртва од тешката сообраќајка во Сремска Митровица – почина за време на операцијата

Уште едно лице загинало по сообраќајната несреќа што се случи денес во Сремска Митровица, кога автобус се преврте и излета...

Свет5 часа

Трамп: Царината од 100 отсто за кинеска стока не е одржлива, но бев принуден на тоа

Американскиот претседател Доналд Трамп изјави дека неговата најавена царина од 100 проценти на кинеска стока не е одржлива, но дека...

Македонија5 часа

Контролорите за летање нема да штрајкуваат, но обвинуваат за незаконска одлука и лоши услови за работа без вода и систем за греење

Струковиот синдикат на контролори на летање на Македонија соопшти дека ќе ја почитува одлуката на Граѓанскиот суд во Скопје со...

Македонија7 часа

Одобрено обвинението против сопственикот на фирмата за обезбедување на „Пулс“

Кривичниот суд информира дека е одобрено и второто обвинение за пожарот во дискотеката „Пулс“ во Кочани, со што предметот преминува...

Топ8 часа

Штитеници во установа за згрижување деца имале сексуален однос пред 12-годишно дете

Вчера во 16:45 часот во СВР Скопје е пријавено дека во август 2025 година во соба во установа за згрижување...

Топ8 часа

Пукање во Ѓорче Петров, жител пријавил дека му е скршен прозорецот од дневната соба, а во куќата нашол две зрна од оружје

Доцна синоќа во 03:00 часот во СВР Скопје, М.Ј.(39) од Скопје пријавил дека околу 02:50 часот, додека бил во неговиот...

Македонија10 часа

Се гледаме во вториот круг, рече Шукова и повика недела да биде празник на демократијата и на слободата на одлучување

Кандидатката за градоначалничка на Скопје од СДСМ, Каја Шукова, ја заокружи кампањата за првиот изборен круг со повик до граѓаните...

Македонија10 часа

Секој изгубен ден во политички престрелки е изгубена можност за Скопје, в недела масовно да излеземе, повика Ѓорѓиевски

На последниот ден од изборната кампања за првиот круг на локалните избори, кандидатот за градоначалник на Скопје од ВМРО- ДПМНЕ,...

Македонија11 часа

Андоновски: Македонија добива современ и сеопфатен план за дигитален развој

Министерот за дигитална трансформација, Стефан Андоновски, денеска ја претстави новата Национална стратегија за информатичко-комуникациски технологии – „СМАРТ/МК 2030“, со што,...

Свет12 часа

Нема моќно оружје за Украина: Трамп ја менува приказната по разговорите со Путин

Американскиот претседател Доналд Трамп денес ќе го угости украинскиот претседател Володимир Зеленски во Белата куќа, но има сè повеќе знаци...

Македонија12 часа

(Фото) Министерот за здравство се вакцинира против грип: Апелирам граѓаните навреме да се заштитат

Министерот за здравство Азир Алиу денеска го посети одделението за епидемиологија во Гостивар, каде и тој прими вакцина против сезонскиот...

Европа15 часа

(Видео) Русија: Нападнавме украински аеродром, каде што беа стационирани авиони на НАТО

Руските сили извршија напад врз воениот аеродром во Криви Рих, каде што наводно биле стационирани авиони на НАТО, објави руската...

Свет15 часа

Зеленски реагира на најавениот самит Трамп – Путин: тој денес пристигнува во Белата куќа

Американскиот претседател Доналд Трамп денес е домаќин на украинскиот претседател Володимир Зеленски во Вашингтон за да разговараат за иднината на...

Европа15 часа

(Видео) Трамп: Го прашав Путин дали би имал ништо против ако им дадам неколку илјади „томахавки“ на Украинците

Претседателот на САД, Доналд Трамп, изјави дека за време на разговорот со рускиот претседател Владимир Путин ја споменал можноста Украина...

Регион15 часа

Пицула ја критикува ЕУ за пофалбите што ги дава на Србија: „Наместо тоа, барајте вистински реформи“

Известувачот на Европскиот парламент за Србија, Тонино Пицула, изјави дека претставниците на ЕУ треба да се воздржат од прекумерно фалење...

Свет16 часа

Дописник на Би-би-си: Заборавете на „томахавките“, состанокот Трамп – Путин е ладен туш за Украинците

Доналд Трамп повторно се обидува да ги комбинира дипломатијата и политиката на моќ – овој пат помеѓу Москва и Киев....

Македонија16 часа

Шукова: Време е за резултати, уреден Бутел, нови паркови, подобар превоз и вода за сите

Кандидатката за градоначалник на Град Скопје од СДСМ, Каја Шукова, вчера одржа митинг во Бутел, каде пред жителите порача дека...

Свет1 ден

Трамп по телефонскиот разговор: Ќе се сретнам со Путин во Будимпешта

Американскиот претседател Доналд Трамп денес разговараше по телефон со рускиот претседател Владимир Путин, еден ден пред најавената средба со украинскиот...

Македонија1 ден

МВР со детали: Поткопан е темелот на куќата на Владо Малески, против сторителот ќе биде поднесена кривична пријава

Се огласи полицијата по случајот со уривањето на дел од спомен-куќата на Владо Малески, авторот на текстот на македонската химна....

Македонија1 ден

Очекувам победа во првиот круг, не за да добијам политичка круна, туку за да не се пролонгираат сегашната голгота и хаосот, рече Ѓорѓиевски

Кадидатот за градоначалник на Скопје од ВМРО-ДПМНЕ, Орце Ѓорѓиевски, е убеден во победа, а вели дека искрено очекува тоа да...