Македонија
(Видео) И големата кашлица го полни џебот на приватните лаборатории, среде епидемија нема термини за тестови на државна сметка
Додека здравите деца забрзано се вакцинираат за да се заштитат од голема кашлица, родителите на болните деца, исто како и возрасните што се сомневаат дека се заразиле, итаат да направат тест. Големата кашлица ги наполни вакциналните пунктови, ги полни болниците, а последниве две недели почна да ги полни и џебовите на приватните лаборатории оти тест на сметка на државата ретко кој успева да добие.
„Нема термини за тестирање на државна сметка. Преку матичниот лекар не успеавме да најдеме термин за тестирање како осигуреници на Фондот за здравство, но затоа можевме да избираме во која приватна лабораторија да го направиме тестот. Плативме 1.500 денари и за 24 часа добивме резултат. Се покажа дека тестот е позитивен“, вели татко на средношколец од Скопје со голема кашлица.

„Тестовите се кај нас, не можам да кажам бројка, битно е дека има“, Шабан Мемети, директор на ИЈЗ
Единствена државна лабораторија што прави тестови за откривање на бактеријата бордетела пертусис, која ја предизвикува големата кашлица, е Институтот за јавно здравје. Директорот Шабан Мемети вели дека тестови имаат, но не кажува колку.
„Тестовите се кај нас, во нашата лабораторија се прави тестирањето. Пациентите што имаат симптоми нека доаѓаат кај нас. Не можам да кажам колкава е бројката на тестовите со кои располагаме, битно е дека ги имаме“, вели директорот Мемети за „Макфакс“.
Тој не кажа ниту колкава е бројката на досега направени тестови на голема кашлица иако бројот на регистрирани позитивни случаи уредно се бележи во неделените извештаи за состојбата со големата кашлица во земјата. Првиот случај годинава беше регистриран на 5 јануари, а заклучно со 15 февруари, кога е направен последниот пресек, бројката на регистрирани заболени од голема кашлица се искачи на 39.
Од нив, 22 случаја се регистрирани во приватните лаборатории, а 17 во Институтот за јавно здравје.

Повеќе од половина регистрирани заболени со голема кашлица се потврдени во приватни лаборатории
Првата недела од февруари, освен Институтот, позитивни тестови на голема кашлица пријавија Клиничката болница „Аџибадем Систина“, „Авицена“ и Клиниката „Жан Митрев“, а од минатата недела нови заболени пријавија и „Биотек“, „Синлаб“ и „Ремедика“.
За само неколку дена од прогласувањето на епидемијата на голема кашлица во Скопје, лабораториите се организираа и на пациентите им понудија ПЦР-тестови, кои, освен бордетела пертусис за голема кашлица детектираат и други бактерии. За тестирањето, во зависност од понудениот пакет, наплаќаат од 800 денари па нагоре во зависност од избраниот пакет.
Пациентите се жалат дека се доведени во иста ситуација како за тестирањето на коронавирусот кога термини во државните лаборатории немаше или се чекаше со денови, па беа принудени тестирањето го плаќаат во приватните лаборатории.
И тогаш, како и сега со големата кашлица, Институтот за јавно здравје даваше податоци дека поголем број од позитивните случаи се откриваа во приватните лаборатории.
„Макфакс“ побара бројка на тестови на голема кашлица и од Министерството за здравство. И од таму не кажаа конкретна бројка, но укажуваат дека за тестирање не е потребен термин, туку само упат од матичните лекари.
„Институтот за јавно здравје располага со доволен број тестови за детекција на причинителите на големата кашлица (Bordetella pertussis/Bordetella parapertussis/Bordetella bronchiseptica). Поради веќе пријавена епидемија на пертусис во град Скопје и растечкиот број случаи и во другите градови, се организира набавка на дополнителни количини за да има континуитет во лабораториската детекција и потврдување на дијагнозата. Став на Комисијата за заразни болести е тестирањето да се врши во референтна лабораторија, според Законот на јавното здравје – улогата на референтна институција ја врши Институтот за јавно здравје на РСМ и тука се вршат тестирања и за суспектни пациенти од други градови. Матичните лекари може директно да упатуват до лабораторијата на ИЈЗ за тестирање, а ослободени од партиципација се децата под едногодишна возраст“, велат од Министерството за здравство за „Макфакс“.
Вакцина против голема кашлица може да примат и возрасни, препораките се првенствено за трудниците
Истовремено, со полнењето на приватните лаборатории се полнат и вакциналните пунктови. Епидемијата на голема кашлица во Скопје ги наполни пунктовите како ниту една кампања за подигнување на свеста за вакцинирањето досега. Лекарите во вакциналните пунктови воведоа двосменско работење за да излезат во пресрет на енормно зголемениот интерес.
„Голем број родители доаѓаат во Поликлиниката ‘Јане Сандански’ да си ги примат вакцините што ги пропуштиле од икс причини – дали децата биле болни, дали ненамерно ја одложувале вакцината, односно ревакцинацијата, така што дозата е пропуштена и тие сега во поголем број доаѓаат во диспанзерот да си ја примат пропуштената доза. За деца што воопшто не се вакцинирани, првпат доаѓаат да се вакцинираат на возраст од две, три или четири години, тогаш почнуваме со ‘кеч ап’ имунизација. Имаме протокол ‘фати што можеш’, односно надомести ги дозите што недостигаат. Школскиот диспанзер работи прва смена, а за малите деца од 0 до шест години, кои сѐ уште не одат во училиште, ги вакцинираме двосменски, во предучилишна вакцинација“, вели Даниела Марковска, специјалист по семејна медицина во вакциналниот пункт на Поликлиниката „Јане Сандански“.
Освен деца, доктор Марковска посочува дека вакцината за заштита од голема кашлица може да ја примат и возрасни.
„Пертусис-вакцина може да примаат и возрасни. Општа вакцина може да се прими во кој било период од животот, во зависност од тоа за која вакцина се работи. Во соседна Србија веќе е воведена вакцина за возрасни поради тоа што луѓето треба да се свесни дека 100 % заштита нема. Со тек на време таа заштита се намалува“, посочи доктор Марковска.

Препораките за вакцинирање/ревакцинирање против пертусис за возрасни се однесуваат првенствено на трудници во последниот триместар од бременоста, вели проф, д-р Грозданова
Активностите за заштита од големата кашлица, токму врз основа на следењето на состојбите во соседството, но и кај нас, проф, д-р Александра Грозданова, национален координатор за имунизација и професорка на Фармацевтскиот факултет при УКИМ, вели дека почнале уште минатата година. Препораки има и за вакцината за возрасни.
„Во октомври и ноември 2023 година се одржа едукација во однос на инфекцијата со пертусис и следејќи ги состојбите во соседството од комисијата за имунизација беше пратена информација за повикување на децата што имаат пропуштена вакцинација со дитепер-вакцината. Во тек е активна вакцинација на сите деца што имаат пропуштено една или повеќе дози од вакцината. Во однос на вакцинацијата на возрасната популација, препораките за вакцинирање/ревакцинирање против пертусис се однесуваат првенствено на трудниците (во последниот триместар од бременоста) и на возрасните што се изложени на зголемен ризик од инфекција со пертусис“, вели проф. д-р Грозданова.
Пертусис-вакцината за возрасни не е задолжителна и не е во редовниот календар за имунизација. Проф. д-р Грозданова вели дека е достапна само за возрасната популација, која е со зголемен ризик од инфекција со пертусис.
Со овој текст „Макфакс“ се приклучува кон иницијативата за зголемена транспарентност на институциите што Институтот за комуникациски студии ја спроведува во соработка со медиумите во рамките на проектот „Користи факти“, кој е поддржан од британската амбасада.

©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Од ВМРО-ДПМНЕ велат дека планот за управување со квалитетот на воздухот во Скопје ќе го спремаат докажани експерти
Имплементацијата на мерки кои ќе бидат предвидени во План за управување со квалитетот на воздухот во Скопје ќе го спремаат експерти со докажано искуство и успешни проекти позади нив, а не ПР кампањџии, се вели во соопштението од Советничка група на ВМРО-ДПМНЕ и Коалицијата на Град Скопје.
Мерките од овој план ќе бидат поддржани од градските власти и ќе се бара мерливост на резултатите и отчетност во реализацијата.
За дел од мерките ќе бараме помош при финансирањето, а дел од мерките од овој план ќе се финансираат од пари на граѓаните и тие не смее веќе да се трошат како до сега, во проекти со сомнителен квалитет, без мерливи резултати и подготвувани од аматери.
Прашањето на чистиот воздух е прашање на нашето здравје. А нашето здравје и здравјето на нашите деца нема да им го довериме на оние кои својот успех го мерат само во бројот на лајкови кои ловат во матното поле на паниката која ја создаваат кај граѓаните, туку во мерливи резултати.
Прашањата поврзани со квалитетот на воздухот ќе ги решаваме со вклученост на вистински стручњаци, затоа што се работи за здравјето на нашите деца, а не на кариерата на некој опозициски советник.
Светските примери на градови кои влегле во борбата со аерозагадувањето и успешно се борат, покажуваат дека посветената борба трае долги години и не започнува со ПР акции на денот кога воздухот е најзагаден, туку со систематски поставен План за управување со квалитетот на воздухот и имплементација на неговите мерки.
Македонија
Сиљановска Давкова: Турската заедница има значаен придонес во сите сфери на општествениот развој на државата
Уште од формирањето на македонската држава е не само гарантирано, туку и практично овозможено правото на образование на турски јазик, како неразделно од етничкиот и културниот идентитет на Турците, рече претседателката Гордана Сиљановска-Давкова денеска во обраќање на приемот, којшто по повод 21 Декември, Денот на наставата на турски јазик, го организираше Сојузот на турски невладини организации во Македонија – МАТУСИТЕБ, со поддршка на Турската агенција за соработка и координација – ТИКА.
Сиљановска Давкова истакна дека македонската држава отсекогаш ги препознавала различните идентитети, вклучително и турскиот, како вредност, сила и предност.
– Со обезбедување не само индивидуални, туку и колективни права коишто, денес, ги надминуваат стандардите на многу високоразвиени демократии, успеавме да изградиме демократски модел на соживот! Сепак, свесна сум дека во реалната/практичната примена на уставно утврденото право на образование на турски јазик постојат недорешени прашања и потешкотии, но и решеност и подготвеност за нивно надминување преку координирана, одговорна и ефикасна соработка меѓу локалната самоуправа и централните институции, рече претседателката Сиљановска Давкова.

Нашите сограѓани од турско потекло овде, како и лицата од македонско потекло коишто живеат во Република Турција, наведе претседателката, се најцврстата човечка врска меѓу нас и пријателската Република Турција.
– Вие сте најсилната алка на македонско-турските односи. Верувам дека во периодот што следи, заедно со претседателот на Република Турција, господинот Реџеп Таип Ердоган, ќе продолжиме да ги продлабочуваме овие односи во духот на пријателството и на меѓусебната почит, подвлече претседелката Сиљановска Давкова.
Таа посочи дека празниците како овој не се само повод за радост и свеченост, туку и моменти кога повторно се потсетуваме на нашите обврски кон општеството и државата во којашто живееме.

– Основачот на модерна Турција и син на македонската држава, големиот Мустафа Кемал Ататурк, мудро рекол: „Татковината најмногу ја сака оној што најдобро ја извршува својата должност“. Водејќи се од оваа максима, нашата заедничка должност е јасна: каде и да се наоѓаме, што и да работиме, да ја извршуваме својата задача чесно, посветено и одговорно. Само така ќе придонесеме за нејзиниот развој и за нејзиното заслужено место меѓу европските држави, порача претседателката.
Според Сиљановска Давкова, наставниците се особено заслужни за едукацијата на турски јазик на бројни генерации ученици, воспитувајќи ги во духот на соживот и одговорност за заедничкиот живот во мултикултурното македонско општество.
Претседателката во обраќањето истакна дека припадниците на турската заедница имаат значаен придонес во сите сфери на општествениот развој на државата, почнувајќи од образованието и културата, до спортот и политиката.
Ја нагласи и важноста на интензивната турско-македонска меѓудржавна соработка и се заблагодари за континуираната турска финансиска подршка, особено преку ТИКА, со чие разбирање и помош се реновираа важни верски објекти, се подобрија здравствените капацитети, се модернизираа научните и образовни инстититуции, се подржааа земјоделските иновации.
За Сиљановска Давкова, сограѓаните од турска припадност, како и турските граѓани од македонско потекло во Република Турција, се најцврстата врска меѓу нас и Република Турција, што мора да се негува и зацврстува.

На настанот се обратија и: Фатих Улусој, турски амбасадор во земјава, Мустафа Шентоп, поранешен претседател на Големото национално собрание на Република Турција, како и организаторот на настанот, Тахсин Ибрахим, претседател на МАТУСИТЕБ, на кои, вклучувајќи ја и претседателката, им беа доделени признанија за истакнатата улога во градењето и зацврстувањето на турско-македонското пријателство.
– Доделените награди на најуспешните ученици на натпреварите во поезија, проза и цртање на Денот на наставата на турски јазик ја потенцираа важноста на знаењето, креативноста, стручноста и компетентноста, без коишто нема прогрес на заедницата, ниту европеизација на државата!, информира Кабинетот на претседателката.
Македонија
Грипот се шири брзо, раст од над 31 проценти за една недела
Во периодот од 8 до 14 декември, во Република Северна Македонија се пријавени 126 случаи на грип и заболувања слични на грип, што претставува зголемување од 31,3% во споредба со претходната недела, покажуваат најновите податоци од здравствените власти.
Најмногу заболени се регистрирани во Тетово (30 случаи) и Куманово (20), а веднаш потоа следи Македонски Брод (18). Во Скопје се пријавени 15 случаи. Иако по број на пријави не е прв, Македонски Брод има највисока инциденца – 178,0 заболени на 100.000 жители.
Според старосната распределба, најзасегната е групата 15–64 години со 97 случаи. Кај лицата над 65 години регистрирани се 16 случаи, додека кај децата бројките се пониски: 7 случаи кај групата 5–14 години и 6 случаи кај 0–4 години.
Во Институтот за јавно здравје (ИЈЗ) биле тестирани 24 материјали, при што се детектирани 4 позитивни случаи на грип: три Influenza A(H3) и еден Influenza A(H1)pdm09. Дополнително, регистриран е и еден случај на RSV тип B, додека SARS-CoV-2 не е детектиран.
Кумулативно, од почетокот на сезоната 2025/2026, регистрирани се 998 случаи на грип/заболувања слични на грип, што е зголемување од 51,2% во однос на истиот период минатата сезона.
Најголем број пријави има во Гостивар (244) и Куманово (241), а Македонски Брод повторно се издвојува со највисока инциденца – 583,5 на 100.000 жители.
Вакцинацијата против грип останува најсигурна заштита, посочуваат здравствените власти. За сезоната 2025/2026 обезбедени се 80.000 бесплатни четиривалентни вакцини за ризичните групи:
-
лица над 65 години,
-
деца од 6 до 59 месеци,
-
лица со хронични болести,
-
бремени жени,
-
здравствени работници.
Според досегашните податоци, вакцинирани се 78.730 лица (со бесплатни или комерцијални вакцини).
Епидемиолошкиот надзор покажува дека грипот сè уште има спорадична активност низ земјата, а процентот на позитивност е под 10%, што укажува дека сезоната не е во полн интензитет. Сепак, бројот на пријавени случаи постојано расте, па се апелира на зголемено внимание, особено кај ризичните групи.
Министерството за здравство и ИЈЗ препорачуваат:
-
често миење раце,
-
избегнување големи гужви,
-
топло облекување, доволен одмор и внес на течности/витамини,
-
доколку се разболите: останете дома, избегнувајте блиски контакти, покривајте нос и уста при кашлање/кивање и користете заштитна маска при контакт со блиски.

