Кандидатката за пратеник во ИЕ 1 во Собранието на Македонија на претстојните парламентарни избори, од редовите на Движењето ЗНАМ – За наша Македонија, Катерина Тодоровска, одржа прес-конференција, на која се задржа на тоа зошто Движењето се определило во своите основни документи да ги стави Илинден и АСНОМ.

Таа рече дека современата македонска држава е формирана благодарение на вековната борба на македонскиот народ и останатите жители, за самостојна држава, каде би биле свои на своето. Тодоровска објасни дека во историјата постојат формално, пишано, и неформално, непишано, право, како што го толкуваат историчарите.

„Создавањето на државите, без исклучок, во историјата се одвивало врз основа на стекнато право коешто ние го третираме како непишаното право. Тоа значи дека еден народ може да се повика на историско право за создавање на нова и опстојување на новата држава само врз основа на два принципа. Првиот е принципот на континуитет, т.е. доколку некој народ во минатото имал сопствена држава со сите законски и правно регулирани перформанси. Вториот е принципот на крвта, т.е. колку крв е пролеана за таа територија, за тој народ“.

Тодоровска рече дека ние како Македонци не можеме да се повикуваме по првиот принцип, бидејќи сме немале некоја царска лоза помогната од странски династии како што е тоа случајот во создавањето на државите на нашите соседи, а што се однесува до вториот, принципот на крвта, Илинденското востание и АСНОМ се најголемите и најкрвави показатели за потребата на македонското население да биде самостојно и е подготвено да се жртвува за својот сон – своја држава. За тоа, како што рече таа, сведочи и фактот што ниту една од странските држави не се потрудила ниту да помогне, ниту да ја смири состојбата кога цели села во крушевско по Илинден, заедно со жителите биле пеплосувани. Тодоровска додае дека Крушевската република и нејзниот Манифест се одраз и израз на најдемократска политичка творба во почетокот на 20. век. Следната жртва на македонскиот народ се годините од народно-ослободителната војна 1941-1944 година, која била крунисана со АСНОМ и неговите одлуки. Благодарение на АСНОМ биле донесени шесте најважни документи за формирање на македонската државна единица, меѓу кои и Решението за прогласување на АСНОМ за Врховно Законодавно и Извршно Народно претставничко тело, како и Прогласот на Првото заседание на АСНОМ до македонскиот народ и до целото население кое живеело во македонската држава.

„Документите за историјата на македонската држава од 12 век наваму, а со тоа и најзначајните документи од Илинден и АСНОМ се чуваат во Државниот архив. За жал, таа бесценета документација денес е сместена во несоодветни услови, нешто што ќе бара итна реакција на новата власт за нејзино враќање во наменската зграда. Сите ние што знаеме дека историјата е учителка на животот, но и патоказ за иднината, знаеме и колкава е важноста на бесценетата документација која говори за македонското минато во креирањето на иднината на македонската драва.

Затоа како совесни чувари на македонското минато, ние имаме обврска да ги зачуваме, покрај другите, и документите од овие два грамадни историски столбови на македонската историја, Илинден и АСНОМ“, рече Тодоровска и додаде дека Програмата “Проглас за достоинствена Македонија” на Движењето ЗНАМ – За наша Македонија се залага за обезбедување на патот од минатото кон иднината, вложувајќи се максимум за Македонија, преку максимум заштита на историските корени и националните интереси на македонската драва. Запрашана зошто сега се покренува ова прашање кога со уставните измени при промената на името делумно се редефинираше прогласот од АСНОМ, кои се позициите и што се бара, Тодоровска одговори:

„Едно е да се редефинира, друго е историја. Иторијата не трпи редефинирање, не трпи туширање. Најмалку пак трпи произволност. Она што е многу битно сега е да си ја заштитиме нашата документација. Да ги заштитиме сите темелни документи коишто ги имаме. Доколку се отвора Уставот треба да се говори многу искрено и многу отворено за сите прашања и сите грешки коишто се направени. Она што досега нам, како на историчари, најмногу ни пречи е ставот на партиите коишто имаат едно чувство дека се непогрешливи. Непогрешливоста не постои, секој од нас може да згреши, но секој од нас треба да си ја признае грешката, да си ја исправи грешката и на крајот ние сме сите менливи и минливи, но Македонија мора да постои“, потенцира Тодоровска.

По прозивките за оставка, градоначалникот на Чаир, Висар Ганиу му врати на Артан Груби.

„Артан, терапијата ти ја препиша доктор Арбен, ќе ја примиш на 8 мај’, му порача на социјалните мрежи Ганиу на Груби.

Ваквата реакција следува откако вицепремиерот и министер за политички систем од редовите на ДУИ, Артан Груби донесе куфер пред општина Чаир и побара оставка од политичарите од албанската здружена опозиција, по синоќешниот резултат од првиот круг на претседателските избор. Груби се појави со куфер пред општина Чаир и на албанската опозиција и порача да ги депонира оставките.

По вчерашниот прв круг од седмите претседателски избори, Киро Глигоров остана единствениот претседател избран во прв круг од осамостојувањето до денес. На првите претседателски избори во 1994 година Глигоров како кандидат на СДСМ освои 715.087 гласа или 78,4 отсто. Негов противкандидат тогаш беше Љубиша Георгиевски од ВМРО-ДПМНЕ, кој освои 197.109 гласа или 21,6 отсто.

На изборите во 1994 година Глигоров го доби вториот претседателски мандат. Првиот го доби од Собранието на 27 јануари 1991 година, само два дена откога беше изгласана декларацијата за сувереност на државата. На овие избори имаше само двајца кандидати за претседател.

Во 1999 година, на вторите претседателски избори, за претседател беше избран Борис Трајковски, кандидат на ВМРО-ДПМНЕ, во вториот круг. Трајковски во првиот круг имаше помалку гласови од противкандидатот Тито Петковски. Трајковски доби 219.098 гласа или 21,1 отсто, а Петковски 343.606, односно 33,1 отсто, но во вториот круг си ги заменија местата и Трајковски победи со 582.808 гласа, што сочинуваа 53,2 отсто. Петковски во вториот круг освои 513. 614 гласа или 46,8 отсто.

Покрај Трајковски и Петковски, кандидати за претседател беа и Васил Тупурковски од Демократската алтернатива, Муарем Неџипи од Демократската партија на Албанците, Стојан Андов од Либералната партија и Мухамед Халили од Партијата за демократски просперитет.

На третите претседателски избори во 2004 година за претседател во вториот круг беше избран Бранко Црвенковски од СДСМ. Во првиот круг тој освои 385.347 гласа, односно 42,5 отсто, а во вториот круг доби 550.317 гласа или 62,6 отсто. Негов противкандидат во вториот круг беше Сашко Кедев од ВМРО-ДПМНЕ, кој во првиот круг доби со 309.132 гласа, односно 34,1, а во вториот круг за него гласаа 329.179 граѓани, односно 37,4 отсто.

На овие избори имаше уште двајца кандидати, Гзим Острени од Демократската унија за интеграција, формирана две години претходно, и Зуди Џелили од Демократската партија на Албанците.

Претседателските избори во 2009 година, четврти по ред, имаа седуммина кандидати, исто како и сегашните. За претседател во вториот круг беше избран Ѓорге Иванов со освоени 453.616 гласа или 63,14 отсто. Во првиот круг Иванов освои 345.850 гласа. Неговиот противкандидат Љубомир Фрчкоски во првиот круг освои 202.691 (20,54 %), а во  вториот 264.828 гласа или 36,86 отсто. Во првиот круг поразени беа Имер Селмани од Нова демократија, Љубе Бошкоски како независен кандидат, Агрон Буџаку од Демократската унија за интеграција, Нано Ружин од Либерално-демократската партија и Мируше Хоџа од Демократската партија на Албанците.

Во 2014 година, на петите претседателски избори, кога првпат за претседател се кандидира Стево Пендаровски, Ѓорге Иванов го доби вториот мандат, повторно во вториот круг. Во првиот круг тој освои 448.303 гласа (51,65 %), а во вториот беше избран со 534.910 гласа (55,28 %). Пендаровски во првиот круг освои 326.069 гласа (37,57 %), а во вториот 398.076 (41,14 %). На овие избори имаше четворица кандидати. Покрај Иванов и Пендаровски, кандидати беа Зоран Поповски од ГРОМ и Халими Илјаз од Демократска партија на Албанците.

Гордана Силјановска-Давкова првпат се појави како претседателски кандидат на изборите во 2019 година. И, тогаш, како и сега, нејзин противкандидат беше Стево Пендаровски. Тој победи во вториот круг со освоени 435.656 гласа (51,65 %). Во првиот круг Пендаровски имаше 322.581 глас (42,81 %).

Силјановска-Давкова во првиот круг на претходните избори освои 318.341 глас (42,25 %), а во вториот имаше 377.446 гласа (44,75 %). Заедно со нив кандидат за претседател беше Блерим Река од Алијансата за Албанците и Движењето Беса, но не влезе во вториот круг.

По првичните и сѐ уште неофицијални резултати од вчерашните избори, Силјановска-Давкова и Пендаровски вторпат ќе се борат за функцијата претседател на државата во вториот круг. Силјановска-Давкова вчера освои 362.847 гласа или 40,08 отсто, а Пендаровски е зад неа со освоени 180.386 гласа, односно 19,93 отсто од граѓаните што излегоа на гласање.

По првиот круг отпаднаа Стевчо Јакимовски од ГРОМ, Бујар Османи од Демократската унија за интеграција, Билјана Ванковска-Цветковска, поддржана од Левицата, Арбен Таравари, кандидат на коалицијата „Влен“ и Максим Димитриевски од ЗНАМ.

Вториот круг од седмите претседателски избори ќе се одржи на 8 мај заедно со парламентарните избори.