Македонија
В година со уште позаострени мерки против препишување, 3,25 била просечната оценка на државната матура
Просечната оценка што ја постигнаа средношколците на државната матура годинава е 3,25. Во споредба со минатите години постои намалување (3,65 во 2023 година, 3,78 во 2022 година и 3,61 во 2021 година,) кое, според Државниот испитен центар како надлежна институција за спроведување на процесот, било резултат на преземените заострените мерки при полагањето.
Од МОН објаснија дека вкупно 14.834 пријавени кандидати на 1 јуни го полагале задолжителниот екстерен испит по мајчин јазик, на 8 јуни се полагаше изборниот предмет, а тестирањето се спроведе во холовите и спортските сали на училиштата заради поголема прегледност и контрола на набљудувачите над учениците.
Резултатот, како што информира директорката на Државниот испитен центар, Билјана Михајловска, е: откриени 49 ученици кои за време на решавањето на тестовите користеле мобилен телефон, а 4 ученици биле фатени како препишуваат решенија по претходно добиени одговори на поставените прашања. При оценувањето на тестовите оценувачите детектирале 175 ученици што препишувале на тестовите, како и 22 плагијати. 268 ученици, на кои им била изречена мерката поништување на испитот, ќе може повторно да полагаат во августовскиот испитен рок.
Според Михајловска, најголем број прекршувања на правилата за полагање на државната матура се констатирани во СЕПУГС „Арсени Јовков“ – Скопје – вкупно 32, потоа во СУГС „Д-р Панче Караѓозов“ – Скопје, каде што се изречени 18 мерки, во СОУ „8 Септември“ – Тетово има 14 изречени мерки, по 13 мерки за прекршување на правилата на тестирањето се изречени во СОУ „Методија Митевски-Брицо“ – Скопје и ЦСНО „28 Ноевмри“ – Дебар. Во СУГС „Цветан Димов“ – Скопје биле изречени 12 мерки за остранување од процесот на полагање на државната матура.
Честитајќи им на учениците што успешно ја завршија матурата и го потврдија стекнатото знаење во средното образование, министерката за образование и наука, Весна Јаневска, истакна дека во согласност со законските прописи во земјата, па и во многу други држави, дипломата е предуслов за упис на факултет.
За в година најави две новини, кои ќе помогнат за подобра организација на полагањето на државната матура и, како што рече, тоа ќе биде обид да нема препишувања и други противзаконски, неетички и неморални дејства и на учениците, и на тестаторите, и на набљудувачи.
„Ќе инсистирам полагањето на државната матура да се реализира во амфитеатрите и други простории на јавните факултети, каде што има блокатори и друга технологија, која ќе оневозможи користење комуникациски уреди за време на полагањето затоа што најчесто поединечни и масовни препишувања се случуваат преку примена на мобилни телефони и други уреди на кои има инсталирани апликации за комуницирање“, истакна Јаневска.
Втората мерка се однесува на измена на правилниците за полагање државна матура од аспект на подигнување на одговорностите на лицата вклучени во процесот.
„Мора да постојат санкции за набљудувачите, тестаторите и за сите оние што ги делат просториите со учениците што полагаат, а прават пропусти и жаргонски кажано – замижуваат пред некоректни активности од страна на учениците“, додаде министерката.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Новите цени на струјата од РКЕ ќе се знаат на почеток на декември: МЕПСО бара поскапување од 0,67 %
До крајот на месецов или на почетокот на декември Регулаторната комисија за енергетика (РКЕ) ќе ги знае цените за струјата кои се во нејзина надлежност. Барањата на компаниите се веќе доставени до РКЕ.
„Компаниите ги доставија барањата уште во текот на октомври. МЕПСО побара некое минимално зголемување од 0,67% за пренос на електрична енергија, операторот на пазарот не ни побара зголемување, а Електродистрибуција нема наведено во своето барање имајќи предвид дека во текот на овој месец ќе има тендер за набавка на загубите на електрична енергија кои што имаат исклучително големо влијание на цената на електрична енергија. Кон крајот на овој месец, почетокот на следниот ќе ги знаеме цените коишто ги определува РКЕ, тоа е за пренос и за дистрибуција на електрична енергија и тука не верувам дека ќе има какви било поместувања, а понатака по завршувањето на тендерот за универзалниот снабдувач согласно новиот Закон за енергетика ЕВХ Хоум ќе ја соопшти новата цена за домаќинствата и за малите потрошувачи“, вели претседателот на Регулаторната комисија за енергетика, Марко Бислимоски.
Во периодот што следи, кога потрошувачката електрична енергија се зголемува, директорот на МЕПСО Александар Пауновски вели дека граѓаните можат да бидат спокојни по прашањето за големи испади.
„Имаме голем број активни проекти кои што во моментов се реализираат, еден од нив е 110 киловолтниот далновод Прилеп-Битола. Исто така во тек е продолжување на договорот за реализација на интерконекцијата помеѓу Македонија и Албанија и секако во исто време го очекуваме и реакторот за реактивна енергија кој што би требало да се инсталира во 400-киловолтната трафостаница Дуброво со кој што би се довеле во нормални граници напонските прилики во нашата држава“, вели директорот Пауновски.
Покрај тековните проекти, Пауновски кажа дека имаат аплицирано за голем број грантови преку механизмот за инвестирање на Западен Балкан за надградбата и инвестирањето во преносната мрежа со цел да овозможат непрекинато снабдување на граѓаните со електрична енергија.
Македонија
Посилен систем за поправедна заштита – нов проект за борба против корупцијата во здравството
Започнува имплементацијата на проектот „Посилен систем за поправедна заштита: Намалување на корупцијата во здравството“ чија главна цел е градење транспарентен и одговорен здравствен систем кој одговара на потребите на сите граѓани, особено на жените и маргинализираните групи. Станува збор за национална иницијатива која се темели на три главни активности – обуки на здравствените работници за зајакнување на нивната улога во борбата против коруптивните практики, зголемување на свеста на граѓаните за препознавање и пријавување корупција, како и реформа на политиките и процесите во здравството.
Проектот, кој ќе трае 18 месеци, го спроведува Здружението за еманципација, солидарност и еднаквост на жените – ЕСЕ, во партнерство со Македонската асоцијација на гинеколози и опстретичари МАГО. Преку активностите директно ќе бидат таргетирани 1.850 жени од маргинализираните групи, околу 700 здравствени работници, 30 претставници од надлежни јавни институции и 90 новинари, но и целокупната јавност.
„Корупцијата е еден од најсериозните проблеми во државата, а тоа особено се одразува во здравството, имајќи ја предвид сензитивноста на овој сектор и неговата важност за секој граѓанин. Според истражување на Светската здравствена организација, 46 отсто од домаќинствата плаќаат од џеб за здравствените услуги иако јавните трошоци за здравство постојано се зголемуваат. Нашето истражување пак покажа дека 95 отсто од Ромките и жените од руралните средини плаќаат за примарни гинеколошки прегледи иако оваа услуга би требало да биде бесплатна. Овие бројки укажуваат дека е неопходно сите заедно како општество да работиме за искоренување на корупцијата во здравството“, вели Јасминка Фришчиќ, извршна директорка на ЕСЕ.
„Ние како здравствени работници не смееме да замижиме пред фактот дека корупцијата е присутна во здравството. Напротив, сметам дека треба директно да се вклучиме во сите активности насочени кон препознавање и спречување на коруптивните дејства. На тој начин ќе ги заштитиме пациентите, но ќе се заштитиме и себеси и угледот на нашата професија. Сите жени треба да имаат еднаков пристап до редовни и квалитетни гинеколошки услуги и верувам дека преку работата на овој проект ќе ја постигнеме таа цел“, рече д-р Глигор Тофоски, претседател на Македонската асоцијација на гинеколози и опстретичари МАГО.
Со цел поширока национална застапеност на планираните активности, во имплементацијата се вклучени и граѓанските организации Мајка од Куманово, Станица П.Е.Т. од Прилеп, Женски форум од Тетово и Граѓанска иницијатива на жени од Свети Николе. Имплементацијата на проектот „Посилен систем за поправедна заштита: Намалување на корупцијата во здравството“ е поддржана од Expertise France преку Француската агенција за развој.
Македонија
Андоновски најави Владин Центар за одговор на сајбер инциденти
Следната фаза во јакнењето на националната сајбер безбедност е изградбата на новиот Владин Центар за одговор на сајбер инциденти – GOVCIRT, изјави министерот за дигитална трансформација Стефан Андоновски на форумот „Технологии и добри практики во сајбер безбедноста. Искуства од Република Италија“, одржан денеска во Скопје.
На настанот присуствуваа претставници од италијанските институции и компании, како и експерти и претставници од македонските институции, кои дискутираа за новите модели и решенија за унапредување на сајбер отпорноста.
Министерот Андоновски истакна дека Владата е целосно посветена на создавање безбеден, стабилен и модерен дигитален екосистем, и дека новиот Закон за сајбер безбедност, усвоен оваа година, претставува темел за европски стандард во оваа област.
„Со овој закон ја поставуваме јасната рамка за управување со ризици, брз одговор на инциденти и координација меѓу институциите. Тоа е сигнал дека Македонија е подготвена да функционира безбедно дури и во време на комплексни дигитални закани,“ истакна министерот.
Тој потсети и на Националната стратегија за сајбер безбедност, која ја дефинира визијата за создавање сајбер-отпорно општество и поставува приоритети за критичната инфраструктура, човечки ресурси и меѓународна соработка.
Министерот го најави создавањето на новиот Владин Центар за одговор на сајбер инциденти (GOVCIRT) како централна институција за заштита на националните дигитални системи.
„Инвестираме во инфраструктура, модерни алатки и 24/7 оперативна подготвеност. Во тек е финализирањето на Патоказот за развој на GOVCIRT, кој ќе ја прошири експертизата на тимот и ќе овозможи интеграција во европските мрежи за размена на информации,“ изјави Андоновски.
Во завршницата од обраќањето, министерот Андоновски порача дека сајбер безбедноста е тивката архитектура на дигиталната држава и дека Македонија решително го гради тој систем преку законски решенија, стратегии и меѓународни партнерства.
„Со новиот Закон, со Националната стратегија и со развојот на GOVCIRT, ја поставуваме основата на довербата што ја држи дигиталната држава. Тоа е нашата следна фаза – да изградиме стабилен и европски модел на сајбер безбедност,“ заврши министерот Андоновски.
Министерот Андоновски изрази благодарност до Италија за поддршката и споделените искуства во областа на сајбер безбедноста.

