Македонија
Децата во зима ни живеат во гасна комора, педијатарот Андоновски алармира за нездравиот воздух
Повеќе од половина од населението во Македонија живее со четирипати повеќе штетни честички во воздухот, според стандардите на Светската здравствена организација. Истражување на британски „Гардијан“ покажа дека Македонија и Србија имаат најзагаден воздух во Европа, се соочуваат со огромна здравствена криза и се области со опасни нивоа на загадување на воздухот. На мапата што ја објави „Гардијан“, Македонија и Србија се во црна боја.

Истражување на британски „Гардијан“ покажа дека Македонија и Србија имаат најзагаден воздух во Европа, ги обележа во црна боја
Многу мал процент од луѓето се свесни дека загадувањето претставува ризик за здравјето на сите нас, дека може да биде причина за нечија смрт. Топката се префрла од локалната на централната власт и обратно, а бројките на починати лица постојано растат. Апелите на граѓанските здруженија да се реши проблемот што ја стави Македонија на листата на 10 најзагадени земји според веб-страницата што го мери квалитетот на воздухот, Iqair, не допреа ниту до претходната, а ниту до актуелната владејачка гарнитура.
Загадувањето го зема својот данок, според специјалист педијатарот Ангелчо Андоновски, и децата се тие што најмногу страдаат.

Нашите деца зимскиот период го живеат во гасна комора, вели Ангелчо Андоновски, специјалист педијатар
„Присуството на ПМ 10-, ПМ 2,5-честичките, тешките метали, бензините, токсичниот отпад, кој постојано е присутен во Скопје, предизвикува безброј проблеми, кои, за жал, предизвикуваат хроницитет, а со тоа и нарушено здравје уште од најраната возраст, можам слободно да кажам – нашите деца зимскиот период го живеат во гасна комора. Возрасните лица се исто така засегнати и се јавуваат со компликации на нивните хронични заболувања и би рекол дека и животниот век е скратен поради комплицирање на нивните состојби со коморбидитети. ПМ 10-честичките го напаѓаат белодробието, а ПМ 2,5-честичките крвните садови, па затоа и бројот на срцеви и мозочни удари е веќе на највисоко можно ниво“, вели Андоновски.
Граѓаните се револтирани од фактот што власта ништо не презема, велат дека се занемаруваат проблемите, кои навистина претставуваат ризик за сите нас. Постојат организации што се занимаваат со ова прашање, но ефектите се речиси и невидливи.

Дишеме воздух загаден трипати повеќе од дозволеното
Табелата претставува анализа на податоци на ПM 10-честичките од студијата, која е подготвена од професор доктор Дејан Мираковски, а се однесува за Скопје. Заклучокот е дека загадувањето на воздухот ја надминува просечната дозволена граница, што укажува дека дишеме воздух загаден трипати повеќе од дозволеното.
Децата до пет години најпогодени од отровниот воздух
Доцент доктор Мирјана Димовска од Институтот за јавно здравје, која ги работи процените за влијанието на загадениот воздух врз здравјето на населението со акцент на смртноста, вели дека хронично болните луѓе со кардиоваскуларни, цереброваскуларни заболувања, респираторни заболувања и други коморбидитети, но и децата под 5 години, се најподложни на влијанијата на загадениот воздух со ПМ-честички, а кој го дишеме.
„Најчувствителните групи на население се деца помлади од 5 години, постари граѓани (над 65-годишна возраст особено), бремените жени, лица со хронични заболувања (циркулаторни/кардиоваскуларни заболувања), пациенти со астма и ХОББ, дијабетичари, луѓе што работат на отворено и пушачи, чиј ризик од сериозно срцево оптоварување се зголемува меѓу 3 и 4 пати. Оние со веќе постојни респираторни проблеми се изложени на особен ризик. Иако помладите лица и децата над 5- годишна возраст не спаѓаат во високоризичните групи на население, тоа не значи дека и нивното здравје не може да биде афектирано при краткотрајни изложености на високи концентрации на загадувачки материи“, се дел од пресметките што ги врши Димовска од Институтот за јавно здравје.
Според магистер доктор специјалист Ангелчо Андоновски, појавата на голем број опструктивни заболувања, појавата на астма, појавата на голем број алергии и исто така појавата на фиброза на белодробието се веќе појави што се следат во оваа измината деценија, а и повеќе.
„Одговорност мора да има токму поради фактот дека видливо овој проблем предизвикува огромен број нови заболувања, а и изгубени животи поврзани токму со загадувањето“, вели Андоновски.
Гасификацијата е решение за загадениот воздух
Дарко Блинков, генерален инспектор во Инспекторатот за животна средина, на нашето прашање како Министерството го решава проблемот со загадувањето, вели дека постојано се прават инспекциски надзори во однос на сите поголеми загадувачи. Тој посочува дека следењето на квалитетот на воздухот почнува некаде пред 50-ина години и додава дека треба многу да се вложува во однос на справување со аерозагадувањето, а според него, главните загадувачи се домаќинствата.
„Најголем проблем имаме со енергентите. Користењето на јагленот, дрвата и пелетите, горивата. На целиот Балкан има лош квалитет на јаглен. Нашето Министерство направи детаљна анализа за објекти што користат разни типови цврсти горива и, за жал поразителни се резултатите бидејќи најголем дел се од општините или од државната администрација. Станува збор за образовни и здравствени капацитети, каде што вложувањата на државата треба да бидат најголеми, но со оглед на тоа дека поглавјето на животната средина е најобемно и најскапо, а секако државата не е многу дарежлива со пари“, вели инспекторот Блинков.
Како што истакнува тој, се добиваат средства од донатори од Европската Унија и за десет општини веќе има планови за справување за проблемите со квалитетот на воздухот.
„Инвестирано е во мониторинг-станиците преку субвенционирање мерки. За време на короната беше проблем со струјата и со пелетите. Мислам дека гасификацијата е еден од главните елементи што ќе помогне многу во Македонија да се подобри квалитетот на воздухот. Добар пример е болницата за гинеколошки работи во Чаир, која се приклучи на гасоводната мрежа, како и општите болница во Струмица и Куманово“, посочува Блинков.
Според него, друг значаен индикатор што влијае на загадувањето е сообраќајот.

Оние што имаат возила со поголеми емисии на загадување ќе треба да плаќаат и поскапа регистрација, вели инспекторот Дарко Блинков
„Не само Македонија, туку и целиот Балкан стана увозник на целото европско ѓубре од возила, некогаш тоа биле добри брендови, но по 20-25 години возење, навистина тие возила не користат за ништо, со пробиени катализатори, особено дизел-возилата. Може во иднина да биде забранет увозот за одредени возила. И оние што имаат возила со поголеми емисии на загадување ќе треба да плаќаат и поскапа регистрација. Тука би можела државата и да субвенционира мерки, на пример, да се врати старото возило и со доплата да се земе поново. Индустријата исто многу влијае на загадувањето на воздухот. Економијата, екологијата и здравјето некако не одат заедно. Ќе имаме едно, ќе немаме друго. Огромен проблем секако е и пренаселеноста со згради“, завршува Блинков.

Загадувањето во 2021 година е трипати помало од тоа во 1991 година, покажуваат податоците на air.moepp.gov.mk
Според податоците на air.moepp.gov.mk, на табелата од 1990 сѐ до 2021 година загадувањето се намалило, но сепак е над дозволеното ниво.
Маја Терзиова и Сара Танаскоска
Оваа сторија е продуцирана со поддршка на регионалниот проект „SMART Balkans – Зајакнување на улогата на медиумите во справувањето со климатските промени“ имплементиран од Центарот за промоција на граѓанското општество (CPCD), Центарот за истражување и креирање политики (CRPM) и Институтот за демократија и медијација (IDM) и финансиски поддржан од Министерството за надворешни работи на Норвешка (HMNP).
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Пратениците на СДСМ утре ќе поднесат предлог за надзорна расправа и Анкетна комисија за Кочани
Пратениците на СДСМ и Коалицијата утре ќе поднесат предлог до Собранието за надзорна расправа и формирање посебна Анкетна комисија за целосно и независно испитување на трагедијата во „Пулс“ објави претседателот на СДСМ, Венко Филипче повикувајќи ги сите пратеници да ги поддржат.
„Пратениците на СДСМ и Коалицијата ги поддржуваат барањата на семејствата на загинатите и повредените во Кочани и утре ќе поднесат предлог до Собранието за надзорна расправа и формирање посебна Анкетна комисија за целосно и независно испитување на трагедијата во „Пулс“, за утврдување на вистината и одговори на сите прашања.
На денешната координација на пратеничката група на СДСМ и раководството на партијата оценивме дека ова се неопходни чекори за проверка на постапувањето на сите институции, утврдување на политичка одговорност, како и подготовка на понатамошни мерки и решенија за вакви трагедии никогаш повеќе да не се случат во Македонија.
Ги повикувам сите пратеници од сите политички партии да ги поддржат овие иницијативи во македонското Собрание.“ стои во објавата.
Македонија
Минчев во Рим: усвоена новата декларација за реформи на јавната администрација во Западен Балкан
Министерот за јавна администрација, Горан Минчев, учествуваше на 17. седница на Управниот одбор на Регионалното училиште за јавна администрација (ReSPA) на министерско ниво, која се одржа во рамките на конференцијата „Партнерство за реформи: Министерски дијалог Западен Балкан – Италија“ во Рим, Италија.
На седницата беа презентирани и усвоени Годишниот извештај за периодот од 19 октомври 2024 до 19 октомври 2025, кој ги акцентира постигнувањата во реформите на јавната администрација, како и Буџетот за 2026–2027 година, кој обезбедува континуитет во активностите и поддршката за земјите од регионот.
Изгласана беше и Министерската декларација за реформа на јавната администрација, која потврдува заложбата за регионална соработка.
Оваа година декларацијата се фокусира на модернизација, дигитализација и унапредување на соработката со земјите членки на ЕУ.
Седницата заврши со предавање на претседателството на Управниот одбор на ReSPA беше свечено од министерот за јавна администрација на Црна Гора, Мараш Дукај, на министерката за јавна администрација и локална самоуправа на Србија, Снежана Пауновиќ.
Во рамките на оваа значајна регионална иницијатива, министерот Минчев со своето учество повторно ја потврди континуираната поддршка на Република Македонија за унапредување на реформите во јавната администрација, зајакнување на регионалната соработка и интеграцијата во европските административни стандарди.
Македонија
Два авиони наместо во Скопје пренасочени во Приштина поради силен ветер
Два вечерни лета кои требаше да слетаат на скопскиот аеродром, се пренасочени кон Приштина поради неповолни услови за слетување.
Директорот на Дирекцијата за заштита и спасување, Стојанче Ангелов, изјави дека во скопскиот регион дува силен јужен ветер, кој создава проблеми за безбедно слетување:
„Поради силен јужен ветер, кој го зафати скопскиот регион, два авиони се пренасочени за слетување кон приштинскиот аеродром, додека други два сè уште кружат и чекаат насоки за слетување“, рече Ангелов.
Според информациите, ветерот дува на поголема височина, што дополнително ги отежнува процедурите за приод и слетување на скопскиот аеродром.

