Македонија
Децата во зима ни живеат во гасна комора, педијатарот Андоновски алармира за нездравиот воздух
Повеќе од половина од населението во Македонија живее со четирипати повеќе штетни честички во воздухот, според стандардите на Светската здравствена организација. Истражување на британски „Гардијан“ покажа дека Македонија и Србија имаат најзагаден воздух во Европа, се соочуваат со огромна здравствена криза и се области со опасни нивоа на загадување на воздухот. На мапата што ја објави „Гардијан“, Македонија и Србија се во црна боја.

Истражување на британски „Гардијан“ покажа дека Македонија и Србија имаат најзагаден воздух во Европа, ги обележа во црна боја
Многу мал процент од луѓето се свесни дека загадувањето претставува ризик за здравјето на сите нас, дека може да биде причина за нечија смрт. Топката се префрла од локалната на централната власт и обратно, а бројките на починати лица постојано растат. Апелите на граѓанските здруженија да се реши проблемот што ја стави Македонија на листата на 10 најзагадени земји според веб-страницата што го мери квалитетот на воздухот, Iqair, не допреа ниту до претходната, а ниту до актуелната владејачка гарнитура.
Загадувањето го зема својот данок, според специјалист педијатарот Ангелчо Андоновски, и децата се тие што најмногу страдаат.

Нашите деца зимскиот период го живеат во гасна комора, вели Ангелчо Андоновски, специјалист педијатар
„Присуството на ПМ 10-, ПМ 2,5-честичките, тешките метали, бензините, токсичниот отпад, кој постојано е присутен во Скопје, предизвикува безброј проблеми, кои, за жал, предизвикуваат хроницитет, а со тоа и нарушено здравје уште од најраната возраст, можам слободно да кажам – нашите деца зимскиот период го живеат во гасна комора. Возрасните лица се исто така засегнати и се јавуваат со компликации на нивните хронични заболувања и би рекол дека и животниот век е скратен поради комплицирање на нивните состојби со коморбидитети. ПМ 10-честичките го напаѓаат белодробието, а ПМ 2,5-честичките крвните садови, па затоа и бројот на срцеви и мозочни удари е веќе на највисоко можно ниво“, вели Андоновски.
Граѓаните се револтирани од фактот што власта ништо не презема, велат дека се занемаруваат проблемите, кои навистина претставуваат ризик за сите нас. Постојат организации што се занимаваат со ова прашање, но ефектите се речиси и невидливи.

Дишеме воздух загаден трипати повеќе од дозволеното
Табелата претставува анализа на податоци на ПM 10-честичките од студијата, која е подготвена од професор доктор Дејан Мираковски, а се однесува за Скопје. Заклучокот е дека загадувањето на воздухот ја надминува просечната дозволена граница, што укажува дека дишеме воздух загаден трипати повеќе од дозволеното.
Децата до пет години најпогодени од отровниот воздух
Доцент доктор Мирјана Димовска од Институтот за јавно здравје, која ги работи процените за влијанието на загадениот воздух врз здравјето на населението со акцент на смртноста, вели дека хронично болните луѓе со кардиоваскуларни, цереброваскуларни заболувања, респираторни заболувања и други коморбидитети, но и децата под 5 години, се најподложни на влијанијата на загадениот воздух со ПМ-честички, а кој го дишеме.
„Најчувствителните групи на население се деца помлади од 5 години, постари граѓани (над 65-годишна возраст особено), бремените жени, лица со хронични заболувања (циркулаторни/кардиоваскуларни заболувања), пациенти со астма и ХОББ, дијабетичари, луѓе што работат на отворено и пушачи, чиј ризик од сериозно срцево оптоварување се зголемува меѓу 3 и 4 пати. Оние со веќе постојни респираторни проблеми се изложени на особен ризик. Иако помладите лица и децата над 5- годишна возраст не спаѓаат во високоризичните групи на население, тоа не значи дека и нивното здравје не може да биде афектирано при краткотрајни изложености на високи концентрации на загадувачки материи“, се дел од пресметките што ги врши Димовска од Институтот за јавно здравје.
Според магистер доктор специјалист Ангелчо Андоновски, појавата на голем број опструктивни заболувања, појавата на астма, појавата на голем број алергии и исто така појавата на фиброза на белодробието се веќе појави што се следат во оваа измината деценија, а и повеќе.
„Одговорност мора да има токму поради фактот дека видливо овој проблем предизвикува огромен број нови заболувања, а и изгубени животи поврзани токму со загадувањето“, вели Андоновски.
Гасификацијата е решение за загадениот воздух
Дарко Блинков, генерален инспектор во Инспекторатот за животна средина, на нашето прашање како Министерството го решава проблемот со загадувањето, вели дека постојано се прават инспекциски надзори во однос на сите поголеми загадувачи. Тој посочува дека следењето на квалитетот на воздухот почнува некаде пред 50-ина години и додава дека треба многу да се вложува во однос на справување со аерозагадувањето, а според него, главните загадувачи се домаќинствата.
„Најголем проблем имаме со енергентите. Користењето на јагленот, дрвата и пелетите, горивата. На целиот Балкан има лош квалитет на јаглен. Нашето Министерство направи детаљна анализа за објекти што користат разни типови цврсти горива и, за жал поразителни се резултатите бидејќи најголем дел се од општините или од државната администрација. Станува збор за образовни и здравствени капацитети, каде што вложувањата на државата треба да бидат најголеми, но со оглед на тоа дека поглавјето на животната средина е најобемно и најскапо, а секако државата не е многу дарежлива со пари“, вели инспекторот Блинков.
Како што истакнува тој, се добиваат средства од донатори од Европската Унија и за десет општини веќе има планови за справување за проблемите со квалитетот на воздухот.
„Инвестирано е во мониторинг-станиците преку субвенционирање мерки. За време на короната беше проблем со струјата и со пелетите. Мислам дека гасификацијата е еден од главните елементи што ќе помогне многу во Македонија да се подобри квалитетот на воздухот. Добар пример е болницата за гинеколошки работи во Чаир, која се приклучи на гасоводната мрежа, како и општите болница во Струмица и Куманово“, посочува Блинков.
Според него, друг значаен индикатор што влијае на загадувањето е сообраќајот.

Оние што имаат возила со поголеми емисии на загадување ќе треба да плаќаат и поскапа регистрација, вели инспекторот Дарко Блинков
„Не само Македонија, туку и целиот Балкан стана увозник на целото европско ѓубре од возила, некогаш тоа биле добри брендови, но по 20-25 години возење, навистина тие возила не користат за ништо, со пробиени катализатори, особено дизел-возилата. Може во иднина да биде забранет увозот за одредени возила. И оние што имаат возила со поголеми емисии на загадување ќе треба да плаќаат и поскапа регистрација. Тука би можела државата и да субвенционира мерки, на пример, да се врати старото возило и со доплата да се земе поново. Индустријата исто многу влијае на загадувањето на воздухот. Економијата, екологијата и здравјето некако не одат заедно. Ќе имаме едно, ќе немаме друго. Огромен проблем секако е и пренаселеноста со згради“, завршува Блинков.

Загадувањето во 2021 година е трипати помало од тоа во 1991 година, покажуваат податоците на air.moepp.gov.mk
Според податоците на air.moepp.gov.mk, на табелата од 1990 сѐ до 2021 година загадувањето се намалило, но сепак е над дозволеното ниво.
Маја Терзиова и Сара Танаскоска
Оваа сторија е продуцирана со поддршка на регионалниот проект „SMART Balkans – Зајакнување на улогата на медиумите во справувањето со климатските промени“ имплементиран од Центарот за промоција на граѓанското општество (CPCD), Центарот за истражување и креирање политики (CRPM) и Институтот за демократија и медијација (IDM) и финансиски поддржан од Министерството за надворешни работи на Норвешка (HMNP).
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Општина Кисела Вода го донесе Буџетот за 2026 година
Со 17 гласа „за“ и 7 „против“, Општина Кисела Вода го донесе Буџетот за 2026 година, вреден 1.578.271.060 денари.
Буџетот, истакнуваат од општината, е изработен транспарентно и во директна консултација со граѓаните, а носи силна развојна компонента со доминантен фокус на капиталните инвестиции и подобрување на квалитетот на живот во општината.
Градоначалничката Бети Стаменкоска Трајкоска, презентирајќи го буџетот пред Советот, истакна дека отчетноста и транспарентноста биле водечки принципи во неговата подготовка, при што секој предлог од граѓаните бил разгледан и најдобрите идеи се вградени во планот за 2026 година.
„Во основниот Буџет, кој изнесува 864.233.262 денари, дури 57 проценти, се наменети за капитални инвестиции. Средствата се насочени кон изградба и реконструкција на улици и коловози, подобрување на водоснабдувањето и одведувањето отпадни води, како и изградба и реконструкција на училишта и детски градинки. Дополнително, преку јавните повици на Владата, општината реализира 24 капитални проекти во вредност од 496 милиони денари, од кои најголем дел се во напредна фаза.
-Буџетот за 2026 година е креиран заедно со граѓаните и е воден од принципите на рационално трошење, висока транспарентност и одговорност. Најголемиот дел од средствата ги насочуваме кон капитални инвестиции, затоа што тие носат трајни и видливи промени во секојдневието на нашите сограѓани“, истакна градоначалничката Стаменкоска Трајкоска.
Буџетот, појаснуваат од општината, предвидува и значителни средства за заштита на животната средина, изградба на паркови и зголемување на зелените површини, како и мерки за социјална сигурност, субвенции за енергенси, поддршка за новороденчиња, матуранти и пензионери, како и финансиска поддршка за ученици кои постигнуваат високи резултати во науката и спортот.
„Со донесувањето на Буџетот за 2026 година, Општина Кисела Вода ја продолжува развојната насока кон модерна, транспарентна и одговорна локална самоуправа, со јасна визија за подобар живот на сите граѓани“, стои во соопштението.
Македонија
Ги поставија своите судии и почнаа со репресијата, велат од СДСМ
Криминалната власт почна со репресијата врз функционерите на СДСМ со нарачни судски пресуди, велат од СДСМ.
„Како што најавивме, ги поставија своите судии и обвинители и тргнаа.
Нема повеќе независно судство ниту независно обвинителство. Сѐ ставија во своите канџи.
По носењето Декрет и забраната за слобода на говор со предавничката Резолуција гледаме нарачани судски пресуди и законски казни за функционерите на СДСМ, како што денеска е осуден поранешен директор на затворот Филип Андонов и член на Извршниот одбор на партијата.
ВМРО-ЗНАМ ја активираа последната фаза од својата кампања – фазата на репресија и политички прогон“.
На објавените скандали, пријави за криминал и корупција од СДСМ, како што посочуваат од оваа партија, никој не реагира.
„А сега лесно и брзо носат пресуди, затоа што така им е наредено.
Додека вистинските криминалци од власта на ВМРО и ЗНАМ се богатат преку криминални тендери, се обидуваат да ја запрат нашата борба со нарачани судски пресуди и политички прогон.
Нема да ја запрат нашата борба.
Нема да нѐ запрат ниту тие, ниту оние што одвнатре ја подриваат партијата.
Никој! Сите ќе одговарате!
Работата не е завршена“.
Македонија
Утре сончево време, утрински температури до -10 степени
Времето утре ќе биде сончево и студено со мала до умерена локална облачност. Ќе дува засилен до силен северен ветер и наместа ќе има услови за провејување на снег. Минималната температура ќе биде во интервал од -10 до -4, а максималната ќе достигне од -3 до 6 степени, информира УХМР.
Во Скопје, претежно сончево и студено со умерен ветер од северен правец. Минималната температура ќе се спушти до -6, а максималната ќе достигне до 3 степени.
Во четврток и во петок ќе се задржи студено време со минимални температури кои насекаде ќе бидат негативни, а локално ќе се спуштат и под минус 10 степени.
Од петок и во деновите потоа ќе преовладува променливо облачно време со повремени локални врнежи, претежно од дожд. Ќе дува умерен до засилен ветер од јужен правец, а температурите ќе биде во пораст.

