Македонија
Заев и Борисов: Кој направи отстапка за македонскиот јазик?
На денешната прес-конференција, по средбата со новиот македонски премиер Зоран Заев, бугарскиот премиер Бојко Борисов изјави дека двете страни се “сосема блиску” до конечното потпишување на Договорот за добрососедство. Овој договор ги отежнува односите меѓу Софија и Скопје со години поради многуте нерешливи прашања за кои не може да се постигне консензус. Досега администрацијата на екс премиерот Никола Груевски не демонстрираше особена волја за решавање на овие проблеми. Денес сепак Зоран Заев даде оптимистички сигнали – пишува денес бугарскиот портал „Актуелно“. Според порталот,интересен момент беше изјавата на премиерот Борисов, кој навести можност за решавање на т.н.. “јазичен спор” помеѓу Бугарија и Македонија.
„Откако Македонија прогласи независност од Југославија, Бугарија е првата земја која ја призна. Ова се случи во 1992 кога Софија ја призна безусловно Македонија како независна и суверена, со официјалното име “Република Македонија”.

За Бугарија практично територијалниот субјект – државата и нејзиниот народ не се едно исто, па затоа македонската нација и македонскиот јазик не се признати од неа. Официјална Софија стои зад тезата дека македонскиот јазик претставува писмена регионална форма на бугарскиот јазик, бидејќи е изграден врз основа на бугарски дијалект.. Пробивот во однос на преговорите за јазикот е направен во 1999 година, кога тогашниот премиер Иван Костов го призна правото на Македонија да се служи со официјалниот јазик. Тоа практично го внесе јазикот во строго географски поими – тој е географски ограничен само за територијата на Република Македонија. По правило, сепак, формулацијата која Бугарија ја користи за македонскиот јазик, е “официјален државен јазик” или “официјален јазик на државата”. Бугарија веќе две децении признава само географска територија, но не и нација и посебен јазик. Тоа, логично, го загрижува Скопје и претставува сериозен проблем пред потпишувањето на Договорот за добрососедство.
Затоа не беше изненадувачки прашањето од македонски новинари на денешната прес-конференција дали Бугарија има проблем со македонскиот јазик и дали договорот ќе биде потпишан на македонски, бугарски јазик или “нешто друго”.
“Постојат зборови кои би можеле да имаат различно толкување. Ние, како држава, први ја признавме Република Македонија. Во Уставот на Република Македонија е кажано каков јазик има оваа држава. Соодветно, договорот треба да се потпише на јазикот опишан во нејзиниот Устав. Затоа сега сметам дека кога министрите за надворешни работи за последен пат ќе го прегледаат документот, тогаш со премиерот и со останатите колеги ќе донесеме одлука “, одговори бугарскиот премиер.

Зборовите на Борисов можат да се разберат како сигнали во две насоки. Прво, дека Бугарија и натаму стои на позицијата за непризнавање на македонскиот јазик. Борисов внимателно ги избираше зборовите и не употреби “македонски јазик”, продолжувајќи ја официјалната државна политика по прашањето. Од друга страна, тој посочи на можноста по конечното прегледување на документот да биде донесена некаква одлука. Тоа би можело да значи решавање на јазичниот спор и признавање на македонскиот јазик – невиден историски потег во билатералните односи.
Дали Бугарија ќе го признае македонскиот јазик и нација, се позиции, засега само во сферата на шпекулациите, бидејќи Договорот за добрососедство е доверлив документ , чија содржина никогаш не беше објавена јавно. Беа откривани одредени делови од него изминатите години, за кои сепак не е јасно дали се актуелни и во каква форма се развиле во последниот договор. Така на пример европратеникот од ГЕРБ, Андреј Ковачев, објави некои информации околу конфликтните теми во договорот. Според него еден од неприфатливите моменти е делот во македонскиот Устав според кој Македонија се грижи за своите граѓани во соседните земји и за нивните права. Друга невралгична тема е заедничката прослава на настани и личности од заедничката историја на двете земји, за што сепак Заев денес направи големи отстапки, објавувајќи ја јасно желбата на Македонија и на Бугарија да слават заеднички. И на крајот прашањето на каков јазик ќе биде потпишан документот,т.е. јазичниот спор. Со промената на власта во Скопје изгледа дека македонската страна е подготвена на отстапки за Договорот за добрососедство конечно да стане факт. Останува прашањето – какви остапки ќе направи Бугарија?“, го завршува текстот авторот.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Муцунски во работна посета на Литванија: во фокусот продлабочување на економската соработка меѓу двете земји
На покана на министерот за надворешни работи на Република Литванија, Кештутис Будрис, министерот за надворешни работи и надворешна трговија, Тимчо Муцунски од 26 до 29 ноември 2025 година ќе оствари работна посета на Република Литванија.
Во рамки на посетата, покрај средбата со својот домаќин, министерот Будрис, во литванскиот Парламент Муцунски ќе оствари средба со литвански пратеници членови на комисиите за надворешни работи, ЕУ прашања и членови на Групата за соработка со земјите од Западен Балкан.
Во фокус на разговорите на вториот ден од посетата ќе бидат економските потенцијали и развојот на трговските односи, при што Муцунски ќе ја посети литванската Конфедерација на индустријалци, каде ќе оствари средба со нејзиниот претседател Видмандас Јанулевичиус и Министерството за економија, каде ќе се сретне со министерот Eдвинас Грикшас.
Во Вилнус, Муцунски ќе оствари и средба со македонски исселеници кои живеат и работат во Литванија.
Ова е прва посета на министерот Муцунски на Вилнус и се реализира во годината во која двете земји одбележуваат 30 години од воспоставувањето на дипломатските односи. Целта на посетата е севкупно интензивирање на билатералните односи, со посебен акцент на продлабочувањето на економската соработка меѓу двете земји. Главни теми на разговорите ќе бидат билатералните односи, македонската интеграција во ЕУ, како и клучни регионални, европски и трансатлантски прашања.
Македонија
Поради врнежите се очекува зголемен водостој на дел од реките, ЦУК апелира на внимателност поради навеви на снег на повисоките места
Состојбата со врнежите од дожд кои ја зафатија државата во моментов е стабилна, информираат од ЦУК.
„Согласно информациите од УХМР, се очекува зголемување на водостојот во горниот дел од сливот на реката Вардар, во сливот на реката Треска, реката Радика, реката Сатеска, во сливот на реката Коселска, како и на водотеците во Охридско-Преспанскиот регион. Зголемување на водостојот се очекува и на реката Лепенец, на водотеците и суводолиците кои доаѓаат од Шар Планина, како и во сливот на реките Пчиња и Струмица.
Поради високото ниво на подземни води, на одредени места е можна нивна интеракција со површинските води и појава на заезерување.“
Од ЦУК апелираат на претпазливо движење покрај реките и суводолиците.
„Центарот за управување со кризи побара од единиците на локалната самоуправа да ги задолжат јавните претпријатија да ги проверат сите критични локации на кои е можно излевање или поплавување на реките, по најавите за нови врнежи од дожд и снег“.
Центарот за управување со кризи апелира до граѓаните да патуваат внимателно во следните денови, и тоа само доколку е неопходно, со доволно гориво во резервоарите и со соодветна зимска опрема, особено на повисоките места и планинските превои.
„Можно е да се формираат навеви од снег и одредени патни правци во одредени периоди да бидат непроодни.
Потсетуваме дека лицата кои живеат на повисоки места треба навремено да се снабдат со основни намирници (храна и лекови).
Во случај на опасност или потреба, граѓаните може да се јават на бесплатниот телефонски број за итни повици – 112 во ЦУК“.
Македонија
Муцунски во Стразбур: Македонскиот јазик, идентитетот и достоинството на граѓаните не може да бидат предмет на преговарање
Министерот за надворешни работи и надворешна трговија, Тимчо Муцунски, попладнево учествуваше и се обрати на 24-тиот состанок на Мешовитиот парламентарен комитет Република Северна Македонија – Европска унија, што се одржува на 26 и 27 ноември 2025 година во Стразбур.
Во своето обраќање пред членовите на Комитетот,Муцунски истакна дека Стразбур, како дом на европската демократија, претставува силен потсетник на европските вредности кон кои нашата држава е посветена веќе две децении. Тој потсети дека оваа година се навршуваат 20 години од добивањето на кандидатскиот статус, период во кој земјата спроведе значајни реформи и покажала конзистентна определба за европската интеграција.
Министерот нагласи дека македонските граѓани остануваат силно проевропски ориентирани, но дека е неопходно процесот на проширување да биде предвидлив и меритократски за да се спречи појавата на евро-песимизам. Во таа насока, тој укажа дека државата е 100% усогласена со Заедничката надворешна и безбедносна политика на Европската унија, активно поддржувајќи ја Украина и придонесувајќи кон зајакнување на европската безбедност како директен партнер и НАТО-сојузник.
Муцунски се осврна и на реформските процеси поврзани со Планот за раст и Реформската агенда 2024–2027, истакнувајќи дека реформите се насочени кон економски развој, задржување на младите и привлекување инвестиции. Тој подвлече дека државата веќе докажува дека може да придонесува кон стабилноста на регионот и Унијата, меѓу другото и преку првото партнерство во безбедноста и одбраната со ЕУ во рамките на Западен Балкан.
Во делот на билатералните прашања, министерот посочи дека продолжената блокада од страна на Бугарија не и штети само на нашата држава, туку ја намалува довербата во процесот на проширување и ги ослабува стратешките интереси на регионот. Тој нагласи дека успехот на европската интеграција лежи во конкретни проекти, економска и енергетска поврзаност, а не во отворање теми поврзани со идентитетот, јазикот и националниот наратив. Повтори дека македонскиот јазик, идентитет и достоинството на граѓаните не се, и не може да бидат предмет на преговарање.
Министерот потенцираше дека државата останува конструктивен партнер во регионот, посветена на добрососедските односи, исполнувањето на меѓународните обврски и унапредувањето на соработката со сите соседи каде што тоа носи конкретни придобивки за граѓаните.
На крајот од обраќањето, Муцунски изрази благодарност до Европскиот парламент за доследната поддршка на европската перспектива на земјата и порача дека македонските граѓани остануваат цврсто проевропски. Тој повика на партнерство засновано на јасни, предвидливи и фер критериуми, со уверување дека заеднички може да се претвори евентуалниот евро-песимизам во обновен европски оптимизам.

