Македонија
Заев и Борисов: Кој направи отстапка за македонскиот јазик?
На денешната прес-конференција, по средбата со новиот македонски премиер Зоран Заев, бугарскиот премиер Бојко Борисов изјави дека двете страни се “сосема блиску” до конечното потпишување на Договорот за добрососедство. Овој договор ги отежнува односите меѓу Софија и Скопје со години поради многуте нерешливи прашања за кои не може да се постигне консензус. Досега администрацијата на екс премиерот Никола Груевски не демонстрираше особена волја за решавање на овие проблеми. Денес сепак Зоран Заев даде оптимистички сигнали – пишува денес бугарскиот портал „Актуелно“. Според порталот,интересен момент беше изјавата на премиерот Борисов, кој навести можност за решавање на т.н.. “јазичен спор” помеѓу Бугарија и Македонија.
„Откако Македонија прогласи независност од Југославија, Бугарија е првата земја која ја призна. Ова се случи во 1992 кога Софија ја призна безусловно Македонија како независна и суверена, со официјалното име “Република Македонија”.

За Бугарија практично територијалниот субјект – државата и нејзиниот народ не се едно исто, па затоа македонската нација и македонскиот јазик не се признати од неа. Официјална Софија стои зад тезата дека македонскиот јазик претставува писмена регионална форма на бугарскиот јазик, бидејќи е изграден врз основа на бугарски дијалект.. Пробивот во однос на преговорите за јазикот е направен во 1999 година, кога тогашниот премиер Иван Костов го призна правото на Македонија да се служи со официјалниот јазик. Тоа практично го внесе јазикот во строго географски поими – тој е географски ограничен само за територијата на Република Македонија. По правило, сепак, формулацијата која Бугарија ја користи за македонскиот јазик, е “официјален државен јазик” или “официјален јазик на државата”. Бугарија веќе две децении признава само географска територија, но не и нација и посебен јазик. Тоа, логично, го загрижува Скопје и претставува сериозен проблем пред потпишувањето на Договорот за добрососедство.
Затоа не беше изненадувачки прашањето од македонски новинари на денешната прес-конференција дали Бугарија има проблем со македонскиот јазик и дали договорот ќе биде потпишан на македонски, бугарски јазик или “нешто друго”.
“Постојат зборови кои би можеле да имаат различно толкување. Ние, како држава, први ја признавме Република Македонија. Во Уставот на Република Македонија е кажано каков јазик има оваа држава. Соодветно, договорот треба да се потпише на јазикот опишан во нејзиниот Устав. Затоа сега сметам дека кога министрите за надворешни работи за последен пат ќе го прегледаат документот, тогаш со премиерот и со останатите колеги ќе донесеме одлука “, одговори бугарскиот премиер.

Зборовите на Борисов можат да се разберат како сигнали во две насоки. Прво, дека Бугарија и натаму стои на позицијата за непризнавање на македонскиот јазик. Борисов внимателно ги избираше зборовите и не употреби “македонски јазик”, продолжувајќи ја официјалната државна политика по прашањето. Од друга страна, тој посочи на можноста по конечното прегледување на документот да биде донесена некаква одлука. Тоа би можело да значи решавање на јазичниот спор и признавање на македонскиот јазик – невиден историски потег во билатералните односи.
Дали Бугарија ќе го признае македонскиот јазик и нација, се позиции, засега само во сферата на шпекулациите, бидејќи Договорот за добрососедство е доверлив документ , чија содржина никогаш не беше објавена јавно. Беа откривани одредени делови од него изминатите години, за кои сепак не е јасно дали се актуелни и во каква форма се развиле во последниот договор. Така на пример европратеникот од ГЕРБ, Андреј Ковачев, објави некои информации околу конфликтните теми во договорот. Според него еден од неприфатливите моменти е делот во македонскиот Устав според кој Македонија се грижи за своите граѓани во соседните земји и за нивните права. Друга невралгична тема е заедничката прослава на настани и личности од заедничката историја на двете земји, за што сепак Заев денес направи големи отстапки, објавувајќи ја јасно желбата на Македонија и на Бугарија да слават заеднички. И на крајот прашањето на каков јазик ќе биде потпишан документот,т.е. јазичниот спор. Со промената на власта во Скопје изгледа дека македонската страна е подготвена на отстапки за Договорот за добрососедство конечно да стане факт. Останува прашањето – какви остапки ќе направи Бугарија?“, го завршува текстот авторот.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Инспекторите затекнаа 16 продавници со цигари без документи и акцизни марки
Државниот пазарен инспекторат во понеделникот и вторникот, изврши инспекциски надзори на територија на градовите Скопје, Тетово, Гостивар, Кичево и Струга кај 23 правни субјекти кои вршат трговија на мало со тутун и производи од тутун.
При извршените инспекциски надзори кај 16 фирми затекнати се количини на тутунски производи за кои не поседуваат документи за набавка од добавувач и ги немаат потребните ознаки – акцизни марки.
Согласно законските надлежности, затекнатите производи во количина од над 3000 пакувања со вредност од над 1.000.000,00 денари се привремено одземени и предадени во Агенцијата за управување со одземен имот на Република Северна Македонија.
За констатираните прекршоци, Државниот пазарен инспекторат постапувајќи согласно законските надлежности издаде прекршочни платни налози.
Државниот пазарен инспекторат, за констатираните неправилности достави известување и до другите надлежни институции, Царинската управа и Министерството за внатрешни работи за нивно понатамошно постапување.
Државниот пазарен инспекторат ќе продолжи со спроведуведување на инспекциските надзори со цел утврдување и санкционирање на нелегалната трговија на територија на Република Македонија согласно законските надлежности.
Акцијата е дел од посветеноста на Државниот пазарен инспекторат за борба против корупцијата и криминалот.
Македонија
Има место за сите во нашиот тим – започна нова кампања против дискриминација во фyдбалот
Денес, на Светскиот ден на детето, Министерството за образование и наука, Министерството за спорт, Комисијата за спречување и заштита од дискриминација, Фудбалската федерација на Македонија и УНИЦЕФ ја започнаа кампањата „Еден тим за секое дете – нулта дискриминација“.
Иницијативата има за цел промоција на фер-плеј, инклузија и почитување на секое дете – со особен фокус на девојчињата, децата Роми и децата со попреченост.
„Обединети сме во грижата за децата и младите. И тоа е добро, затоа што само заедно можеме да ја оствариме целта – да имаме здрави поколенија со квалитетни знаења. Образованието е вистинскиот начин за градење спортски вредности. Преку наставни и воннаставни активности поставуваме темели за здрава спортска етика, за почитување на различностите и за поттикнување на учество на сите деца – девојчиња, припадници на ромската заедница и деца со попреченост,“ изјави министерката за образование и наука Весна Јаневска.
Таа истакна дека кампањата е можност да се продлабочат наставните содржини на овие теми, а продолжениот престој во училиште, за кој Министерството се залага, да се искористи за воннаставни активности за градење култура на фер-плеј и инклузија.
„Комисијата за спречување и заштита од дискриминација со големо задоволство се приклучува на оваа заедничка иницијатива и им се заблагодаруваме на партнерите од ФФМ, Министерството за спорт и МОН за нивната подготвеност да се спроведе ваков тип на кампања. Огромна благодарност и за поддршката од Канцеларијата на УНИЦЕФ која е од суштинско значење за да обезбедиме системски пристап во заштитата на децата од дискриминација во спортот. Заедно можеме и мораме да создадеме средина во која секое дете ќе се чуствува безбедно, прифатено и охрабрено да учествува. Во фудбалот нема место за предрасуди и стереотипи – има место само за почит, фер-плеј и еднаквост“ – истакна претседателот на КСЗД, Душан Томшиќ.
На настанот, деца и млади спортисти имаа можност да учествуваат во отворена панел дискусија со фудбалери кои споделија искуства со дискриминација во спортот.
“Тука сме да покажеме дека различноста е сила и дека во нашиот тим има место за сите. Тим во кој нема место за дискриминација, говор на омраза или исклучување. Тим во кој секој има право да сонува и да успее,“ изјави Леонид Јандреоски, генерален секретар, ФФМ.
“Без оглед дали се темели на етничка припадност, пол, попреченост или социо-економско потекло, дискриминацијата го ограничува учењето, благосостојбата и можностите на децата во текот на целиот живот. Кога има фер-плеј, солидарност и почит, влијанието може да биде трансформативно. Сите ние можеме да бидеме дел од оваа промена, и сметаме на децата и младите да ја предводат промената,“ истакна претставничката на УНИЦЕФ, Лесли Милер.
Таа ги повика младите спортисти да ги третираат другите онака како што би сакале самите да бидат третирани и да проговорат кога ќе забележат дискриминација; тренерите и родителите да бидат пример и да постават правила со нулта толеранција кон дискриминацијата, а лидерите и креаторите на политики да обезбедат секое дете да се вклучи во спорт без дискриминација и да ги проширaт инклузивните програми во училиштата, клубовите и заедницата.
За време на настанот, децата и фудбалерите од националната репрезентација ја подготвија заклетвата „Еден тим за секое дете“. Заклетвата ќе се сподели со сите клубови во земјата со повик до младите спортисти да ја прочитаат пред секој натпревар и тренинг. Таа ќе служи како потсетник на значењето на културата на фер-плеј, почит и солидарност во спортот и отворено зборување секогаш кога ќе се забележи неправда.
Во текот на кампањата, училиштата и спортските клубови ќе добијат поддршка за организирање дискусии на овие теми со цел децата полесно да ги препознаваат предрасудите, да разберат како влијае дискриминацијата и да научат како да пријават случаи на дискриминација во спортот.
За време на кампањата – од 20 ноември 2025 до 1 март 2026 – партнерите ќе ја пренесуваат пораката дека има место за сите во нашиот тим.
Македонија
Пуштена во употреба првата специјално уредена просторија за работа со деца и ранливи категории лица во СВР Битола
Денес, во просториите на Секторот за внатрешни работи Битола, беше пуштена во употреба нова специјализирана просторија за работа со деца и други ранливи категории лица. Активноста е реализирана во рамки на програмата „Шведска поддршка на полициските реформи во Северна Македонија“, поддржана од Владата на Кралството Шведска и Шведската агенција за меѓународен развој – СИДА, во партнерство со Мисијата на ОБСЕ во Скопје.
На настанот присуствуваа заменик-министерот за внатрешни работи Астрит Исени, амбасадорот на Кралството Шведска во Северна Македонија, Ола Солстром, и шефот на Мисијата на ОБСЕ во Скопје, Килијан Вал, како и претставници на проектните тимови и полициски службеници.
Новата просторија претставува значаен исчекор во унапредувањето на условите за работа на полициските службеници кои постапуваат во случаи поврзани со деца – како жртви, сведоци или сторители на кривични дела – како и во случаи на семејно насилство. Просторот е опремен согласно меѓународните стандарди, со цел овозможување безбедна, соодветно прилагодена и чувствителна средина за разговор со малолетни и ранливи лица.
Министерството за внатрешни работи активно работи на воспоставување и унапредување на инфраструктурата и професионалните стандарди во оваа област. Во сите сектори за внатрешни работи постојат посебни простории за разговор со деца, а дел од нив ќе бидат реновирани или дополнително опремени согласно утврдените потреби. При секоја поголема реконструкција или изградба на полициски станици, ваквите простории се предвидени како составен дел од инфраструктурните планови.
Во тек е и изработката на Стандардни оперативни процедури за постапување со деца кои се во судир со законот, процес кој се реализира со поддршка од меѓународните партнери.
„Децата се нашето најголемо богатство и наша заедничка обврска е да обезбедиме услови за нивно безбедно и безгрижно детство. Кога малолетник учествува во постапка како сведок, жртва или сторител, институциите мора да гарантираат средина која е чувствителна на неговата возраст и потреби. Новата просторија во СВР Битола е важен чекор напред – не само во обезбедување достоинствен третман, туку и во превенирање на ревиктимизацијата преку современи технички решенија за документирање на разговорите.“, истакна во своето обраќање заменик министерот Исени.
Исени упати благодарност до Амбасадата на Кралството Шведска, СИДА и Мисијата на ОБСЕ за континуираната поддршка во подобрувањето на истрагите за малолетнички случаи и семејно насилство, како и за придонесот во унапредувањето на меѓуинституционалната соработка – клучен сегмент за успешно и навремено постапување.

