Македонија
Од утре гужви на границите со новиот систем за влези и излез, ги објавуваме сите детали за што сè треба да се подготват патниците
По неколку одлагања, од утре на премините на надворешни граници на Шенген зоната започнува постепената примена на новиот европски дигитален граничен Систем за влез/излез (ЕЕС), кој според очекувањата на Европската комисија би требало да го поедностави и забрза процесот на премин на граничните премини. Сепак, постои загриженост дека воведувањето на ЕЕС во пракса, барем во почетокот, ќе предизвика застои и поголеми гужви при пасошките контроли.
Со новиот систем ќе се врши електронско регистрирање на податоците за државјаните од трети земји кои не се членки на ЕУ при нивното преминување преку надворешните граници на Шенген зоната за престој во држава членка до најмногу 90 дена.
Имплементацијата на системот ќе биде постепена во период од шест месеци, при што во првите 30 дена земјите членки ќе треба да евидентираат најмалку 10 отсто од лицата што ја минале границата, до 90-от ден таа стапка треба да достигне најмалку 35 проценти, а до 180-от ден треба да почне евидентирањето на сите преминувања. Со ова практично од 10 април 2026 година ЕЕС системот треба да стане целосно оперативен и да ги регистрира сите странски државјани што ќе ги преминуваат надворешните граница на ЕУ преку кој било копнен премин, пристаниште или аеродром.
Почнувајќи од 12 октомври 2025 година, Европската Унија (ЕУ) ќе започне со воведување на Системот за влез/излез (EES), со целосна имплементација до април 2026 година.
Оваа нова алатка за дигитално гранично управување ќе го замени традиционалното ставање печати на пасошите со биометриски записи, трансформирајќи го начинот на кој милиони патници кои ги исполнуваат условите ги преминуваат граничните премини.
Како дел од пошироките напори за модернизација на ЕУ, EES заеднички функционира со Европскиот систем за информации и авторизација за патување (ETIAS), правејќи го патувањето побезбедно, поефикасно и потранспарентно за посетителите.
Ова упатство ве води низ намената на EES, процесот на аплицирање и често поставуваните прашања, осигурувајќи се дека ќе бидете подготвени пред датумот на отпочнување на функционирање на системот.
Што е EES?
EES е нов дигитален систем за гранична контрола што се воведува низ цела ЕУ почнувајќи од октомври 2025 година. Целосната имплементација е предвидена да се реализира до април 2026 година. Тој го заменува традиционалното ставање печати на пасошите преку безбеден процес што ги евидентира биометриските податоци, датумите на влез и излез, правејќи ги граничните проверки попрецизни и поефикасни за патниците.
Дефинирање на EES
Во суштина, EES е автоматизиран ИТ систем дизајниран да регистрира на надворешните граници на Шенген зоната државјани кои доаѓаат од земји што не се членки на ЕУ и кои кратко ќе престојуваат на територијата на Унијата. Наместо да се потпира на рачно ставање печати на пасошите, системот електронски ги евидентира личните податоци и биометриските идентификатори, како што се фотографии од лице и отпечатоци од прсти, секој пат кога ќе влезете или излезете од Шенгензоната.
Оваа модернизација обезбедува поголема точност во следењето на патувањата и помага да се спречат пречекорувања на дозволениот престој.
За кого се однесува EES?
EES се однесува на две главни категории патници:
- Патници ослободени од виза: Ова ги вклучува државјаните на земјите ослободени од аплицирање за Шенген виза за краток престој.
- Носители на виза за краток престој: Лица на кои им е потребна виза за влез во Шенген зоната за ограничен временски период.
Ако спаѓате во некоја од овие две групи, ќе бидете регистрирани во EES при влез во европска земја учесничка. Меѓутоа, граѓаните на земјите-членки на ЕУ или земјите поврзани со Шенген не подлежат на системот.
Што се смета за краток престој?
Според EES, краткиот престој се дефинира како максимум 90 дена во рамките на кој било период од 180 дена. Ова правило важи за сите Шенген држави, што значи дека деновите што ги поминувате во Франција, Шпанија или која било друга земја учесничка се сметаат заедно, а не одделно.
Системот автоматски ќе пресмета колку дена ви остануваат за престојот, отстранувајќи ги претпоставките од процесот.
Земји што го користат EES
Откако ќе стане целосно оперативен, EES ќе опфати 29 европски земји, вклучувајќи ги сите земји-членки на Шенген зоната и придружните земји. Ова обезбедува конзистентни правила за патување и поедноставени гранични проверки низ поголемиот дел од Европа.
Земјите каде што ќе се применува EES се:
Австрија
Франција
Литванија
Словачка
Белгија
Германија
Луксембург
Словенија
Бугарија
Грција
Малта
Шпанија
Хрватска
Унгарија
Холандија
Шведска
Чешка
Исланд
Норвешка
Швајцарија
Данска
Италија
Полска
Естонија
Латвија
Португалија
Финска
Лихтенштајн
Романија
Оваа широка покриеност значи дека без разлика дали планирате викенд во Белгија, културно патување во Австрија или летен одмор во Шпанија, EES ќе ги следи вашите влезови и излези во сите земји учеснички.
Зошто се воведува EES?
EES претставува голема промена во начинот на кој ЕУ управува со патувањата на своите надворешни граници. Со префрлање од застарени печати на хартија на современ дигитален систем, ЕУ има за цел да им ги олесни патувањат на патниците, а воедно да ја зајакне безбедноста во своите земји-членки.
Модернизација на граничните проверки
Децении наназад, ставањето печат во пасошите претставува стандард за евидентирање на влез и излез, но овој метод има свои недостатоци: печатите можат да избледат, да се изгубат, па дури и да се фалсификуваат.
EES го заменува ова со електронски записи, складирајќи биометриски информации како што се фотографии од лицето и отпечатоци од прсти за точна идентификација.
Оваа модернизација гарантира дека кога ќе ја преминете границата, вашата историја на патувања ќе биде дигитално евидентирана, намалувајќи ја веројатноста за грешки или спорови во врска со вашето време поминато во Шенген зоната.
Спречување на пречекорување на дозволениот престој и нелегална миграција
Една од клучните цели на EES е да се спречат државјаните на трети земји да го пречекорат дозволениот период на престој во Европа.
Системот автоматски пресметува колку дена остануваат според правилото „90 дена во кој било 180-дневен период“, што го олеснува следењето како за вас, така и за граничните органи.
Со побрзо идентификување на лицата кои го пречекориле дозволениот престој и нелегалните мигранти, системот ги намалува ризиците од нелегален престој и помага во одржувањето на фер престој за патниците кои ги почитуваат прописите.
Зајакнување на безбедноста во Шенген
Безбедноста е во срцето на оваа иницијатива. EES игра клучна улога во откривањето на измами со идентитет, откривањето фалсификувани пасоши и означувањето на неовластени влезови. Со складирање на биометриски податоци, им овозможува на властите да го потврдат вашиот идентитет со многу поголема точност отколку рачните проверки.
Според плановите на ЕУ, ова исто така поддржува пошироки напори за борба против тероризмот и организираниот криминал, осигурувајќи се дека Шенген зоната останува безбедна зона за патување.
Подобрување на ефикасноста и намалување на времето на чекање на граница
Ниеден патник не ужива во долги редици на аеродромите или копнените гранични премини. Системот за влез и излез (EES) е креиран да го поедностави процесот, со автоматизација и пунктови за самопослужување кои ја намалуваат потребата од рачни проверки на пасошите.
Иако првата фаза на имплементација може да предизвика одредени доцнења додека патниците ги регистрираат своите биометриски податоци, долгорочната придобивка ќе биде побрзо преминување на границите и попредвидливи патнички искуства.
Со текот на времето, ќе забележите пократко време на чекање, особено ако сте чест посетител на Европа.
Како функционира EES во пракса?
EES е дизајниран да ги поедностави граничните проверки преку дигитално евидентирање на вашите информации за патување, заменувајќи ги застарените печати во пасошот.
Без разлика дали станува збор за вашето прво патување според новиот систем или за повторна посета, процесот обезбедува побрзо и побезбедно преминување на границите низ земјите-членки на ЕУ кои се учеснички.
Патници кои патуваат за прв пат во рамките на EES
Доколку преминувате во Шенген зоната за прв пат од воведувањето на EES, ќе поминете низ целосен процес на регистрација. Ова вклучува:
- Скенирање на отпечаток од прст
- Фотографирање на лицето
- Собирање податоци од пасошот, како што се вашето целосно име, датум на раѓање и број на патна исправа.
За да се олесни овој процес, многу гранични премини ќе имаат пунктови за самопослужување или мобилни апликации каде што ќе можете да ги предрегистрирате вашите податоци пред да се сретнете со граничен службеник. Овие алатки го намалуваат времето на чекање и го прават искуството поефикасно, особено на прометните аеродроми и копнени гранични премини.
Патници што се враќаат
Доколку веќе сте биле регистрирани еднаш, процесот е многу побрз на следните патувања. Граничните службеници едноставно ќе ги потврдат вашите зачувани биометриски податоци, како што се вашите отпечатоци од прсти или фотографија од лице, наместо повторно да ги земат.
Патниците што поседуваат биометриски пасоши честопати можат да користат системи за самопослужување за верификација, што ги прави преминувањата поефикасни. Ова значи дека честите патници ќе забележат значителна заштеда на време во споредба со традиционалниот систем за печати.
Заштита и надзор на податоци
Сите податоци што ги доставувате до EES се управуваат според строги правила за заштита на податоци. Системот е управуван од eu-LISA, Агенција на ЕУ одговорна за големи ИТ системи, осигурувајќи дека личните информации се безбедни и транспарентно обработени.
Доколку сакате да дознаете повеќе за начинот на кој се чуваат вашите податоци или за вашите права, можете да ги погледнете често поставуваните прашања за EES, кои даваат практични примери за патниците.
Важно е што овој систем не се однесува на граѓаните на ЕУ, кои се ослободени од регистрација во EES.
EES и ETIAS: Како заедно функционираат
EES и ETIAS се две комплементарни алатки дизајнирани да го модернизираат патувањето во Шенген зоната. ETIAS ве проверува пред вашето патување, додека EES дигитално евидентира кога всушност ја преминувате границата.
Претходна проверка на ETIAS наспроти следење на границата преку EES
Доколку доаѓате од земја ослободена од виза, како што се Канада, Јапонија или Велика Британија, прво ќе ви треба овластување добиено преку ETIAS пред да патувате. Оваа онлајн проверка ги проверува вашите основни податоци во безбедносните бази на податоци и однапред го одобрува вашиот влез.
Откако ќе пристигнете на границата, EES ја презема контролата, регистрирајќи ги вашите отпечатоци од прсти, фотографија од лицето и детали за влез/излез секој пат кога ќе влезете или излезете од Шенген територијата.
Заедно, овие системи гарантираат дека го почитувате правилото од 90/180 дена. Ова правило го ограничува вашиот престој во земјите од Шенген зоната на максимум 90 дена во рамките на кој било период од 180 дена, а EES обезбедува автоматизиран начин за следење на усогласеноста.
ETIAS + EES: Клучни разлики
Иако заедно функционираат, ETIAS и EES служат за различни цели:
ETIAS – издавање дозвола за патување пред заминување, слично на систем за претходна проверка
EES = следење на влез и излез на границата, со што се потврдува колку долго всушност останувате во земјите од Шенген зоната.
Овој двоен систем го прави патувањето попредвидливо, но исто така го зајакнува надзорот. Податоците собрани од EES се достапни за граничните службеници и, според строги правила, за агенциите за спроведување на законот за целите на спречување на криминал, како и за безбедносни цели.
Клучни придобивки за патниците
EES е дизајниран не само за подобрување на граничната безбедност, туку и за полесно патување. Со замена на застареното рачно ставање печати со дигитален запис на влезови и излези, EES значи помалку грешки и побрзи процедури при граничните проверки.
Точна пресметка на времетраењето на престојот
Една од најпрактичните предности е тоа што системот води точна дигитална евиденција за вашите влезови и излези. Ова ја елиминира забуната што често доаѓа поради избледени или исчезнати печати во вашиот пасош.
Секогаш ќе знаете точно колку дена остануваат од вашиот 90-дневен престој во Шенген зоната, намалувајќи го ризикот од случајно продолжување на престојот.
Помалку грешки и поголема сигурност
Прекинувањето на рачното ставање печати во пасош значи помалку спорови на граничните премини. Претходно, нејасните печати можеа да создадат недоразбирања за тоа кога сте влегле или излегле.
Со новиот систем за влез/излез, вашите патни податоци се чуваат електронски и можат веднаш да бидат потврдени од службениците, што ви дава спокојство додека патувате во земјите на ЕУ.
Побрзи преминувања на автоматизирани порти
Прекинувањето на рачното ставање печати во пасош значи помалку спорови на граничните премини. Претходно, нејасните печати можеа да создадат недоразбирања за тоа кога сте влегле или излегле.
Со EES, вашите патни податоци се чуваат електронски и можат веднаш да бидат потврдени од службениците, што ви дава спокојство додека патувате во земјите на ЕУ.
Причини за загриженост и чести прашања
Можеби се прашувате како EES влијае на вашите права, приватност и обврски при пасошка контрола. Ајде да ги разгледаме најчестите прашања што ги поставуваат патниците кога се подготвуваат да влезат или да ја напуштат Шенген зоната.
Што ако одбиете да дадете биометриски податоци?
Биометриските податоци – вашите отпечатоци од прсти и фотографија од лице – се задолжителни според законодавството на ЕУ. Ако одбиете да ги дадете на границата, вашиот влез ќе биде одбиен бидејќи службениците не можат да ја комплетираат вашата регистрација во системот.
Колку долго се чуваат податоците?
Вашите биометриски податоци обично се чуваат во EES три години по вашиот последен влез или излез. Сепак, важат посебни правила ако сте член на семејството на државјанин на ЕУ: во такви случаи, може да се применат скратени периоди на чување, што го одразува вашето право на слободно движење.
Дали мојата приватност е заштитена?
EES е целосно усогласен со строгите закони за приватност на ЕУ, вклучително и Општата регулатива за заштита на податоци (GDPR).
Системот ги следи принципите како што се ограничување на целта, минимизирање на податоците и пропорционалност, што значи дека вашите податоци се собираат само за легитимни цели на гранично управување и се чуваат толку долго колку што е потребно.
Временска рамка за имплементација
Воведувањето на EES нема да се случи одеднаш. Наместо тоа, спроведувањето ќе се врши во фази што им овозможува на патниците, граничните службеници и авиокомпаниите да се прилагодат пред системот да стане целосно оперативен.
Клучни датуми
Датум 12 октомври 2025 година – Лансирање на EES
Системот започнува да се применува на избрани надворешни граници низ 29 европски земји. Биометриските податоци и личните податоци можеби сè уште нема да се собираат на секој контролен пункт.
Октомври 2025 година – април 2026 година – Постепено воведување
Новите процедури се воведуваат во фази. Сè уште ќе се ставаат печати на пасошите во текот на овој период додека системите не се стабилизираат.
10 април 2026 година – Целосна имплементација
EES ќе го замени ставањето печати на пасошите на сите надворешни гранични премини на земјите учеснички. Од овој датум, вашите записи за влез и излез ќе бидат целосно дигитални.
Што значи постепеното воведување за вас
За време на шестмесечната транзиција, може да се соочите со различни процедури во зависност од тоа каде ја преминувате границата. На пример, некои аеродроми и контролни пунктови на копно можеби веќе бараат биометриски скенирања, додека други продолжуваат со рачни печати.
Овој прогресивен пристап гарантира дека сите земји учеснички ќе бидат подготвени пред системот да стане насекаде задолжителен.
Останете информирани, патувајте со доверба
EES означува една од најголемите промени во управувањето со европските граници, заменувајќи ги печатите со дигитални записи за попрецизно следење.
Иако промените може да изгледаат непознато на почетокот, системот е изграден за да ги направи вашите патувања поорганизирани, побезбедни и попредвидливи. За да патувате без стрес, бидете во тек со развојот на EES и подгответе се однапред за вашата следна европска авантура.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Мицкоски до поддржувачите на СДСМ: Во недела гласајте за број 9 за да започнат катарзата и реформите во партијата
Митко Костадиновски е човек којшто си ја сака и се бори за проект повеќе за Виница, човек голем патриот и кој длабоко во себе ја сака својата татковина Македонија. Како претседател на Владата ќе ја има мојата недвосмислена поддршка да реализира проекти за општина Виница и убеден сум дека заедно со Владата сите проекти кои се дел од програмата ќе бидат реализирани, рече претседателот на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски на денешниот мини митинг во Виница во рамки на изборната кампања под слоган „Вистинскиот избор! Твојот човек! Твоето место! За твојата иднина!“ за вториот круг од локалните избори во недела на 2 ноември.
Мицкоски ја искористи приликата и од настанот во Виница им се заблагодари на граѓаните на Виница и пошироко на цела Македонија што излегоа на избори и дадоа масовна поддршка за ВМРО-ДПМНЕ и Коалицијата со заокружување на број 9.
Исто така, Мицкоски упати повик до сите оние коишто во првиот круг останаа дома и коишто не гласаа, мислејќи дека на тој начин ќе покажат некаков пркос, ќе испратат некаква порака којашто, никој не ја препознава, да излезат масовно на гласање и да го искористат своето граѓанско право на избор.
„Денеска сме сведоци како дел од нашите граѓани коишто се на привремена работа надвор од Македонија, најчесто во западно европските земји доаѓаат во општина Брвеница, во општина Кичево мислејќи дека на тој начин ќе помогнат да двајца кандидати коишто се во тие општини ќе станат и градоначалници. Нема да успеат, но сепак, сите оние коишто во Виница одлучија во првиот круг да останата дома и кои се двоумат дали во вториот круг треба да излезат и да гласаат, ова нека им биде патоказ како треба да се брани својот интерес. А нашиот интерес, овде во Виница, пред сè и над се да имаме голема излезност и се разбира дека при една таква голема излезност бројот 9 ќе биде масовно поддржан. Не дозволувајте некој друг да ја креира вашата иднина седејќи дома, зошто тие што ќе излезат на овие избори имаат право да ја моделираат иднината на Виница и на Македонија. Со седење дома и покажување некој револт или пркос ништо нема да се добие. Затоа излезете и гласајте, затоа што на тој начин вие сте суверен на вашата иднина, никој друг нема да мисли подобро отколку што вие мислите за вашата иднина“, истакна Мицкоски.
Мицкоски испрати порака и до поддржувачите и симпатизери на СДСМ на изборите во недела да го заокружат бројот 9 за да почне катарзата и реформите во партијата и да не да го легитимираат ова партиско раководство кое СДСМ ја доведе во фаза на исчезнување.
„Знам дека не ви е пријатно и се чувствувате разочарани кога гледате како некогаш големата СДСМ едвај ја поминува границата од стотина илјади гласови, знам дека ви е тешко ова да го гледате. Но, на овие избори кога ќе бидете позади параванот, со гласачкото ливче пред вас и со пенкалото во рака имате две опции. Едната опција е да го поддржите против кандидатот на Митко, којшто доаѓа од СДСМ и на тој начин да го легитимирате ова партиско раководство кое не ја донесе СДСМ под биолошкиот минимум, туку буквално ја донесе СДСМ во фаза на исчезнување. И втората опција која е пред вас е да го поддржите Митко и бројот 9 и на тој начин да отпочне процес на внатрешна катарза, на внатрешна реформа во рамките на СДСМ. Бидејќи, верувајте, и 61 пратеник во Парламентот и 60 градоначалници и апсолутна власт на ВМРО-ДПМНЕ и апсолутна дисциплина што до сега е невидена на политичката сцена во Македонија, имаат потреба од силна и политички стабилна СДСМ“, порача Мицкоски.
Македонија
(Видео) Минчев: Во недела масовно за бројот два, за Максим Димитриевски во Куманово, за Мирослав Лабудовиќ во Центар и Орце Ѓорѓиевски за Град Скопје
Со повик за масовна излезеност на вториот круг од локалните избори што ќе се одржи задутре Движењето ЗНАМ – за наша Македонија ја заокружува својата изборна кампања што завршува вечерва на полноќ. Повикот го упати генералниот секретар на Движењето ЗНАМ Горан Минчев и до граѓаните и до симпатизерите и поддржувачите на ЗНАМ.
„Во недела, на 2 ноември, Ве повикувам сите членови, симпатизери и поддржувачи на Движењето ЗНАМ: излезете масовно и покажете ја вашата енергија, довербата и вербата во нашата визија. Да гласаме за број 2, за Максим Димитриевски во Куманово, број 2 за Мирослав Лабудовиќ во Центар и за број 9 за Орце Ѓорѓиевски за Град Скопје и за сите кандидати на нашите владини партнери каде што нашата заедничка поддршка носи промена. Ве повикувам сите граѓани, без разлика на политичка, етничка или верска припадност: да излеземе заедно и да гласаме за визија, за работа и за систем.
Да гласаме за иднина во која младите остануваат, семејствата живеат достоинствено, а државата функционира како дом за сите“, повика Минчев.
Тој искажа задоволство од резултатите што Движењето ЗНАМ ги постигна во првиот круг а кои, вели, дефинитивно ја потврдија стабилизацијата на гласачкото тели и станаа вистински показател дека политиките што ги водат се во вистинска насока. Истовремено се заблагодари и на коалициските партнери во власта – ВМРО-ДПМНЕ И ВРЕДИ.
„Граѓаните го препознаа нашиот концепт на чесна, директна и народна политика, која наидува на сè поголема поддршка низ целата држава. Посебна благодарност упатувам и до пријателите од ВМРО-ДПМНЕ, кои ја препознаа нашата искреност и визија, и застанаа рамо до рамо со нас. Ви благодарам за политичката зрелост и за поддршката во оваа заедничка борба за достоинствена, силна и обединета држава. Исто така, искрена благодарност до коалицијата ВРЕДИ, за поддршката и вербата дека само преку заедништво можеме да градиме држава во која има место за сите“, рече генералниот секретар на Движењето ЗНАМ.
Но, потенцираше Минчев, највредното од оваа кампања се средбите очи в очи со граѓаните. „Отворените врати, искрените насмевки и топлото добредојде што не пречека и што секојдневно го чувствувавме беше нашата најголема мотивација да истраеме и да покажеме што значи да се работи за народот и за државата“, порача Минчев, упатувајќи и посебна благодарност до активистите на Движењето ЗНАМ за несебичната пожртвуваност и поддршка и доверба во текот на сите пет недели од кампањата.
Македонија
67-годишен маж ја тепал сопругата, ја гушел и се обидувал со каиш да и ги врзе нозете: Семејно насилство во Петровец
Јавен обвинител од Основното јавно обвинителство Скопје поведе постапка против едно лице за нанесување тешка телесна повреда од член 131 став 2 во врска со став 1 од Кривичниот законик.
При вршење семејно насилство тој со умисла тешко телесно ја повредил неговата сопруга. По кратка вербална расправија на 28 октомври во семејниот дом, осомничениот 67-годишен жител на селото Петровец физички ја нападнал сопругата, ја удирал со раце и нозе по целото тело и главата, ја гушел и се обидувал со каиш да и ги врзе нозете.
Жената на моменти губела свест, но успеала да се ослободи и преку прозорецот избегала кај соседите за да побара помош. Од семејното насилство се здобила со тешки повреди – скршеници на три ребра и хематоми.
Ценејќи ги сите околности, особено опасноста од бегство на осомничениот, но и веројатноста да го повторува насилството кое го вршел и во присуство на ќерките и малолетната внука, јавниот обвинител до судијата на претходна постапка од Основниот кривичен суд Скопје достави предлог за определување мерка притвор, соопшти обвинителството.

