Состојбата во земјата и регионот е стабилна, оцени претседателот Стево Пендаровски по завршувањето на 8-та седница на Советот за безбедност.

На седницата, покрај постојаните членови на Советот, на покана на претседателот Стево Пендаровски присуствуваа и директорот на Агенцијата за разузнавање, Еролд Муслиу, директорот на Агенцијата за национална безбедност, Виктор Димовски, директорот на Оперативно-техничката агенција ОТА, Зоран Ангеловски, и началникот на Генералштабот на Армијата на Република Северна Македонија, генерал-потполковник Васко Ѓурчиновски.

Претставниците од надлежните служби и министерства пред Пендаровски реферирале за внатрешната безбедносна динамика и нашето опкружување.

„Советот заклучи дека состојбата во земјата и регионот е стабилна и дека нема индиции дека би можел да биде загрозен нашиот територијален интегритет и суверенитет. Надлежните институции во континуитет ги следат сите ситуации кои потенцијално би можеле да прераснат во посериозен безбедносен проблем, вклучувајќи тука и евентуален нов бран на бегалска, односно мигрантска криза“, рече Пендаровски.

Претседателот нагласи дека, сепак, најголемата криза со која сме денес соочени е пандемијата на Ковид-19, не само кај нас, туку и на глобално ниво.

„Пандемијата останува најважниот предизвик за нашето општество и во следните месеци, со влијание и врз економијата и врз здравството, но не очекуваме, според денес направените и презентирани проценки, дека ќе има развој кој би влијаел на општата безбедност во земјата“, рече Пендаровски.

Втора точка на дневниот ред за која се дискутирало биле безбедносните импликации поврзани со воведување на 5Г-технологијата кај нас.

Како членка на НАТО, вели Пендаровски, сме обврзани стриктно да ги следиме сите безбедносни протоколи на алијансата, и тоа како во однос на безбедносниот беграунд на лицата, на луѓето кои работат на чувствителни места во државниот апарат, така и во однос на воведувањето дигитални технологии и корпорации како нивни носители кои имаат цели и вредности кои се некомпатибилни со целите и вредностите на западната алијанса.

Во таа смисла на седницата било заклучено дека во овој домен Владата и другите надлежни институции треба доследно да ги применуваат правилата и препораките на организацијата каде што сме веќе членка, се разбира, со сите права, обврски и одговорности кои од тоа произлегуваат.

„Сосема конкретно во однос на втората точка да ви пренесам дека беше заклучено Министерството за надворешни работи да почне со подготовка на меморандум за разбирање, сличен според содржината, според формата со она што веќе беше потпишано од некои држави во нашето опкружување и подалеку во Европа – членки на алијансата, со кој ќе се наведат прецизно нашите обврски во однос на сопственичката структура на компаниите, евентуалната државна поддршка која тие ја имаат – колку тие се од овој аспект компатибилни со работите кои ги спомнав предмалку, бидејќи се разбира дека мора да ги следиме препораките на организацијата каде што сакавме да влеземе толку долго и конечно тоа го успеавме на 27 март оваа година“, изјави Пендаровски.

Денеска во Охрид почна 11-тата по ред дводневна Меѓународна научна конференција „Евро-атланските вредности на Балканот“ што се организизира од Факултетот за безбедност од Скопје и германската фондација „Ханс Зајдел“. На свеченото отворање меѓу другите говореше проректорот на УКЛО и професор на Факултетот за безбедност – Скопје, Марјан Ѓуровски, кој нагласи дека првиот безбедносен предизвик доаѓа од пандемијата Ковид-19 и поради тоа е потребно зајакнување на капацитетите на институциите за справување со евентуален нов бран од корона-епидемијата.

Според последните истражувања кои досега ги спроведоа повеќе тимови од Факултетот за безбедност, има неколку нови безбедносни предизвици и ризици по државата и регионот. Според проректорот на УКЛО, професорот Марјан Ѓуровски, првиот безбедносен предизвик доаѓа од пандемијата и новиот потенцијален бран од коронавирусот кој не смее во критичниот период кој следува од здравствен да прерасне во безбедносен ризик, економска закана и загрозување на човековите права и слободи. Според Ѓуровски, останува отворено прашањето колку безбедносниот систем и системот за кризен менаџмент и управување со кризи е подготвен да одговори и се справи со евентуалниот нов бран на пандемијата.

„Некој ќе рече дека системот ја потврдил својата подготвеност, но поминаа точно три месеци од завршување на вонредната состојба во земјата. Дали и што применивме од научените лекции од полицискиот час, законското нормирање и носењето на одлуките во вонредна состојба, координација, субординацијата и други бројни прашања“.

Во своето обраќање на меѓународната научна конференција за безбедност Ѓуровски истакна дека евентуални нови ад хок решенија за координација и соработка на безбедносните служби нема да го дадат потребниот ефект и на тој начин неможе да се исклучи – опасноста да се зголеми, за жал.

„Дали закон за вонредна и воена состојба ќе се носи пред истата да биде прогласена?“ праша Ѓуровски.
„Ние како академска фела го кажавме нашето мислење и сега се пали црвеното светло кое ни сигнализира дека се доцни со подоготвка и потоа донесување бројни решенија и законски модели на фукнционално делување на безбедносниот систем во услови на пандемија во евентуална кризна или нова вонредна состојба“, потенцираше Ѓуровски.

При тоа нагласи дека вториот предвизик е заканата по економската безбедност како домино ефект од пандемијата и евентуално новите зголемени рестриктивни мерки за заштита од пандемијата. Според професорот Ѓуровски, третиот безбедносен предизвик се отворените прашања во регионот – Недефинираниот статус на Косово, Република Српска, Санџак, политичката нестабилност во Црна Гора, Бугарија и Албанија, односите меѓу Турција и Грција. Начинот и исходот на отворените прашања во најголемиот дел ќе зависи од исходот на претстојните избори за претседател на САД. Тука според безбедносните проценки е и влијанието на Руската Федерација и продорот на НР Кина на Балканот кој дополнително се безбедносен ризик во услови на изразени хибридни закани и лажни вести.

Меѓу другото петтиот предизвик е радикализмот, насилниот екстремизам и тероризам како директна безбедноста закана на земјите во регионот вклучително и Република Северна Македонија. На крајот Ѓуровски оценува дека корупцијата и организираниот криминал, неефикасноста на судството може да претставуваат безбедносен ризик и опасност за што како 30. земја членка на НАТО треба да покажеме подобри резултати во реформите кои треба да продолжат и во безбедносниот систем.

Коридорот 10 мора да го издигнеме на ниво на европски коридор, за нас ова е многу важен патен правец, многу значајна транзитна патна врска и затоа мора да воспоставиме квалитетен, модерен и безбеден автопат за да ја одржиме стратешката позиција на земјава во делот на транзитот на овој коридор, изјави министерот за транспорт и врски, Благоја Бочварски.

Министерот Бочварски и директорот на ЈП за државни патишта денеска извршија увид во рехабилитација со проширување на автопатот А1, делница Петровец – Катланово.

Инвестицијата е во вредност од 7,2 милиони евра, се работи на рехабилитација во вкупна должина од 10 километри во двата правци. Проектот предвидува проширување на автопатот дополнително со уште една лента, а градежните работи се очекува да се завршат за 12 месеци.

„Од денеска со директорот на ЈП за државни патишта тргнуваме на терен со цел да направиме увид на сè што се работи низ државата и да направиме максимален притисок за да ја засилиме градежната оператива на терен. Патиштата се приоритет број еден на оваа Влада, покажавме како се гради и продолжуваме со позасилена акција на терен. Веќе инвестиравме во рехабилитација на поголем дел од овој коридор, остануваат уште неколку делници да се рехабилитаираат. Она што е многу важно е дека во следниот период ќе посветиме големо внимание на безбедноста преку замена на еластичната ограда, соообраќајната сигнализација и воведување на Интелегентен транспортен систем со кој значително ќе го подигнеме нивото на безбедност на ниво на европски стандарди”, изјави министерот за транспорт и врски, Благој Бочварски.

Директорот на ЈП за државни патишта, Зоран Китанов, најави рехабилитација на нови делници од автпатот на Коридор 10.

„Се наоѓаме на најстариот дел од автопатот којшто требало да се рехабилитира уште пред десетина години, но, за жал, не се направило тоа. Го информирав и министерот Бочварски дека на оваа делница Катланово-Петровец ќе се изврши рехабилитација на постоечкиот коловоз и проширување со плус уште една коловозна лента. Во моментов на овој потег има само две коловозни ленти. Проширувањето ќе биде во внатрешниот зелен појас на автопатот со што ќе се избегне дополнителна експропријација. Овој регион ќе биде едно големо градилиште бидејќи во октомври ќе се распишат тендери за рехабилитација на автопатот А4 делница Хиподром–Петровец, Миладиновци–Петровец Миладиновци–Хиподром, како и рехабилитација на регионалниот пат Р1102 делница Катланово–Велес. Оваа рехабилитација е една од 6-те кои се започнати пред десетина дена, а тоа се на патните правци Маврови Анови–Жировница, Кичево–Македонски Брод, Карпалак–Желино, Узем–Тораница и Македонска Каменица–Саса”, изјави директорт на ЈП за државни патишта Зоран Китанов.

Тој потенцираше дека во наредната година предвидено е изградба и рехабилитација на 300 километри патна мрежа.