Македонија
Уставните судии во обид да ги спасат обвинетите од СЈО за постапката за тендери
Уставните судии Јован Јосифовски, Никола Ивановски, Осман Кадриу и Елена Гошева утрово беа најгласни на седницата на Уставниот суд за време на првата точка од дневниот ред за иницијативата за испитување на уставноста за членот од Кривичниот законик за злоупотреба на службената положба и овластувањето кога се во прашање постапките за тендери.
Уставната судијка Елена Гошева како судија известител утрово ја објасни иницијативата поднесена
пред една година од адвокатот Еленко Миланов.
Станува збор за членот 353, став 5 од Кривичниот законик, кој се однесува на злоупотреба на службената положба и овластувањето, при што има направена штета на буџетот, а опфаќа најголем дел од обвинетите од СЈО.
Предметот на оспорување е по неколку основи. Меѓу другото, спорно е тоа дали службеното лице може да биде одговорно за јавна набавка кога за тоа одлучува комисија.
„Ова може да биде и претпоставена одговорност“, рече Гошева појаснувајќи ја иницијативата на адвокатот.
„Службеното лице, кое активно не учествува во јавната набавка, се претпоставува дека може да провери незаконитост и со тоа да ја преземе одговорноста“, рече Гошева и појасни дека според иницијативата со член 353, став 5 се остава произволно толкување за постоење на штетата со ваквиот квалификаторен елемент.
„Санкцијата за ова дело се изедначува со убиство“, образложуваше Гошева при реферирањето на предметот и рече дека се бара и привремена мерка.
Судијата Дарко Костадиновски побара одлагање на точката и да се повика стручната јавност или јавна расправа. Рече дека ова прашање создава тензии во општеството и дека со оваа точка се опфатени десетици лица.
Судијата Осман Кадриу рече дека со овој член се настојува конкретни лица по секоја цена да бидат осудени и побара одлагање на точката за овој предмет.
Најгласен во одбрана на иницијативата беше судијата Јован Јосифовски, избран во време на ВМРО-ДПМНЕ. Рече дека членот е нејасен, непрецизен и произволен и како таков е неуставен.
„Не ми треба колегиум, ни јавни расправи. За мене, тоа е катастрофа. Нема да присуствувам на колегиум. Ако е судија Сваровски, ќе му одреди казна од 5 до 20 години. Не може убиство да се израмни со јавни набавки“, рече Јосифовски.
За ова поддршка доби од Никола Ивановски, кој рече дека делот од одредбата каде што пишува „злоупотреба на други средства од државата“ е неуставен.
Претседателот на Уставниот суд, Сали Мурати, кому денеска му беше првата седница како прв човек на судот, рече дека нормата според него е јасна и не гледа непрецизност.
„Ова не е тазе норма. Се работи за злоупотреба на големи буџетски средства. Ние не ја креираме казнената политика. Замислете да нема вакви одредби. Во секоја држава злоупотреба на буџетот е најголемо кривично дело. Ако ја олабавиме оваа одредба, ќе се префрлаат одговорности. Оваа норма е во правен промет 10-15 години и треба да остане. Зошто некој да се плаши ако не е виновен? Ајде тогаш и за убиство и за педофилија да кажеме дека се драконски казните“, рече Мурати.
Судијката Вангелина Маркудова реле дека за ова дело, каде што се јавните набавки, штетата е огромна.
„Со Законот за јавните набавки е опфатена и Комисијата. За мене е јасно“, рече Маркудова.
Во постарите верзии на Кривичниот законик била пропишана поблага казна за ова кривично дело, околност, која, според тврдењата на адвоктите, им оди во корист на обвинетите.
Во септември лани еден од адвокатите на експремиерот Никола Груевски, Миле Јанакиески и на други обвинети во предметите на СЈО, Еленко Миланов, ја поднесе иницијативата за оценка на уставноста на овој член од Законот за изменувањето и дополнувањето на Кривичниот законик од 2004 и 2009 година.
Во 2004 година во Кривичниот законик бил додаден нов член 5, со кој се предвидува кривична одговорност со казна од 4 години за злоупотреби со јавните набавки. Со измените во 2009 година овој член бил промнет во однос на висината на казната и се пропишани најмалку 5 години затворска казна.
Во Законот од 2004 година пишува. „Во членот, 353 став 4 се додава нов став 5, кој гласи: Aко делото од став 1 е сторено при вршење јавни набавки или на средства од буџетот на Република Македонија, од јавни фондови или од други средства од државата, сторителот ќе се казни со затвор од најмалку четири години“. Пет години подоцна членот е изменет и е зголемена казната затвор за 1 година.
Овој член се однесува на најголем дел од предметите на СЈО: „Титаник“, „Титаник 2“, „Таргет-Тврдина“, „Транспортер“, „ТНТ“, „Трезор“… По овој член по неколкупати обвинети се Гордана Јанкулоска и Миле Јанакиески, а меѓу нив се и: Сашо Мијалков, Toни Јакимовски, Горан Грујевски и Небојша Стајковиќ, Владимир Талески и сите други обвинети во „Транспортер”.
Со овој член кривично се гонат и сите обвинети во предметот „Топлик“, Елизабета Канческа-Милевска и другите обвинети во „Тендери“, ексдиректорот на ЕЛЕМ, Дејан Бошковски, и другите обвинети во „Тарифа“, експомошник-министерот Ѓоко Попоски во „Триста“, поранешниот вицепремиер Владимир Пешевски и ексминистерот Миле Јанакиески во „Траекторија“.
Лидерот на ДПА, Мендух Тачи, ексчленот на ДИК, Бедредин Ибраими, и сите други обвинети, освен Сашо Мијалков, беа осудени на затворски казни за штета на буџетот во предметот „Титаник 2“. И Ѓоко Попоски и Гордана Јанкулоска беа осудени токму со овој член за случајот „Тенк“ со набавката на „мерцедесот“.
Владата претходно му предложи на Уставниот суд да не ја прифати иницијативата со цел да се оневозможи избегнување одговорност за сторени кривични дела од високи функционери за кои постапка води специјалното јавно обвинителство.
За иницијативата на Миланов, судиите ја одложија точката.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Лукаревска: Не се знае колку ќе трае супсензијата на ИПАРД, а во буџетот се кратат 185 милиони денари за земјоделците
Пратеничката на СДСМ Сања Лукаревска во рамките на амандманската расправа за буџетот за 2026 година во собраниската комисија за финансирање и буџет, ги повика пратениците да го преиспитаат намалувањето на средствата во програмата за рурален развој за скоро половина и да го прифатат предложениот амандман на СДСМ износот да остане ист како во 2025 година. Годишната стапка во буџетот беше околу 300 милиони денари.
-За 2026 година се предлага намалување на оваа ставка, скоро половина, односно 185,9 милиони денари, или намалувањето е во износ од 115 милиони денари, истакна Лукаревска.
Таа додаде дека суспензијата на ИПАРД, која е актуелна овие денови, создава и големи финансиски проблеми на самите корисници и во сегашно време, меѓутоа и во иднина.
Лукарецска стакна дека скратените буџетски средства се користат за кофинансирање на финансиска поддршка, која корисниците ја добиваат, и тоа ќе биде еден лош сигнал и за земјоделците, меѓутоа и за стопанствениците, коишто очекуваат од Владата, пред се од Министерството за финансии, како креатор на буџетот, паметно и прагматично да ги планира средствата.
-Ние не можеме да знаеме колку време ќе трае самата суспензија, а во тој период веќе ќе имаме одредени обврски коишто ќе мора да се спроведуваат, односно ќе доспее рокот за обврските коишто агенцијата ќе ги има кон корисниците, рече Лукаревска, додавајќи дека по враќањето на оваа програма повторно во сила ќе може да се компензираат овие средства преку средствата од Европската унија.
-Затоа е добро да се прифати овој амандман за доброто на земјоделците и за целиот тој засегнат – секој којшто е дел од столбовите во нашето општество за соодветен раст и развој, па дури и промоција, истакна пратеничката на СДСМ Сања Лукаревска пред собраниската комисија за финансирање и буџет.
Македонија
Сиљановска-Давкова ги додели стипендиите „Борис Трајковски“
„Изминативе дваесетина години се создаде почитувана, позната и експонирана заедница од над 300 успешни, реализирани личности, кои се издигнале над индивидуалните кариери и придонеле за општото добро“, оцени претседателката Гордана Сиљановска-Давкова, на доделувањето на стипендиите „Борис Трајковски“ за академската 2025/2026 година.
Според претседателката, оваа грчко-македонска образовна соработка е уште едно камче во мозаикот на искрена доверба меѓу двете држави и општества.
За неа е најважно државата да не ги заборави стипендистите по завршувањето на програмата и да ги вклучи во креирањето на јавни политики и вредности.
Упатувајќи честитки и посакувајќи им успех на годинешните добитници на стипендиите, министерката за образование и наука, Весна Јаневска, изрази задоволство од функционирањето на Европскиот кампус на Универзитетот Јорк, Сити Колеџ, којшто изнедри 20-тина генерации дипломирани студенти, успешно интегрирани во македонското општество.
За неа, стипендијата е признание за упорноста, талентот и потенцијалот на избраните студенти.
Директорот Јанис Верверидис ја истакна посебната вредност на студирањето на Европскиот кампус на Универзитетот Јорк, Сити Колеџ. Тој посочи дека Executive MBA е современа програма што се реализира заеднички со Универзитетот во Стразбур (високопрестижна француска институција со 18 добитници на Нобелова награда во својата историја) и води до две MBA дипломи: една од Универзитетот Јорк и една од Универзитетот во Стразбур.
Стипендиите „Борис Трајковски“ за студии од втор циклус на извршната МБА програма се доделуваат на 20 студенти веќе 22 години и се резултат на заедничката активност и соработка на Претседателот на државава, Министерството за образование и наука, Меѓународната фондација „Борис Трајковски“ и Европскиот кампус на Универзитетот Јорк, Сити Колеџ од Солун, Грција.
Македонија
Николовски: Програмата за рурален развој е преполовена, субвенции не се исплаќаат, суспендирани се 130 милиони евра од ИПАРД
Пратеникот на СДСМ Љупчо Николовски во рамките на амандманската расправа за буџетот за 2026 година во собраниската комисија за финансирање и буџет посочи на хаосот во земјоделството со кратење и суспендирање на програми.
-Имаме суспендирана програма од 130 милиони евра и сосема неодговорен пристап на орган надлежен за управување со ИПАРД. Гледаме дека министерот бега и се крие и ги крие информациите, па дава контрадикторни информации секој ден за вака сериозна тема. Прво, немаше суспензија, па после призна дека има суспензија, па не беа засегнати договори, па станаа 50 договори засегнати, истакна Николовски.
Тој нагласи дека според официјалните бројки потврдени од Министерството за финансии има 453 склучени договори, 270 делумно исплатени и 180 комплетно неисплатени.
-Програмата за рурален развој, од милијарда и 200 милиони е скратена на половина, на 650 милиони. Националното кофинансирање за ИПАРД во програмата за рурален развој е скратено, рече Николовски, додавајќи дека во времето на владата на СДСМ за еден повик, како овој каде што се фатени корупциски зделки, биле потребни 4 месеци, а сега се потребни 18 месеци, што може да се провери на страната на Делегацијата на Европската унија, но и на Платежната агенција.
Николовски нагласи дека јавно од собраниската говорница алармирал за овие состојби, меѓутоа не добил никаков одговор од министерството.
-Се крати на субвенциите, милијарда денари, не се исплатени субвенциите за овчарите, за млекото, укината е авансната исплата на субвенции, за која сега се измислуваат некакви причини зошто е скратена итн. Факт е дека земјоделците до крајот на годината нема да ги добијат за првпат овие 30%, а големите фирми ќе добијат по еден милион евра, рече Николовски, додавајќи дека се крати и ИПАРД-програмата и програмата за рурален развој, што претставува огромен шок и огромно кратење, буквално на секој поглед, во секоја програма, во секоја мерка во земјоделството.
Николовски истакна дека веднаш по објавата на скандалот има промена на 40% од раководниот кадар на ИПАРД, за којшто за да се промени треба да се пријави во Европската унија.
Таму има уште поголем проблем, затоа што во ваков скандал, со суспендирани пари, еден ден по завршувањето на изборите се носи решение за распоредување на 40% од кадарот кој го работеше најуспешниот ИПАРД-2 во регионот, каде што има 85% искористеност, најдобро од сите земји, истакна Николовски.
Наместо да откочиме и да ги ослободиме работите, се прават грешки во оваа нервоза, за да се заглават уште повеќе процедурите. Заедно со скратените износи за субвенции од 500 милиони денари и преполовената програма за рурален развој, се инвестициските мерки со укинатите програми за малите производители, но се форсираат големите компании. Со тоа што нема исплата на субвенции со месеци и нема аванс на исплата, сериозно ќе биде доведен доходот на земјоделците и нивната спремност за нова реколта. Со ова, мерките се креираат за големите фарми или една–две винарии преку програмите во владина процедура и одлуки на Собранието, каде што се гледа дека се форсираат големите компании, а треба да се гордееме на четири илјади мали производители и на постојана поддршка на малите земјоделци, а не на пет–шест големи компании, порача пратеникот на СДСМ Љупчо Николовски во обраќање пред собраниската комисија за финансирање и буџет.

