Македонија
Уставните судии во обид да ги спасат обвинетите од СЈО за постапката за тендери
Уставните судии Јован Јосифовски, Никола Ивановски, Осман Кадриу и Елена Гошева утрово беа најгласни на седницата на Уставниот суд за време на првата точка од дневниот ред за иницијативата за испитување на уставноста за членот од Кривичниот законик за злоупотреба на службената положба и овластувањето кога се во прашање постапките за тендери.
Уставната судијка Елена Гошева како судија известител утрово ја објасни иницијативата поднесена
пред една година од адвокатот Еленко Миланов.
Станува збор за членот 353, став 5 од Кривичниот законик, кој се однесува на злоупотреба на службената положба и овластувањето, при што има направена штета на буџетот, а опфаќа најголем дел од обвинетите од СЈО.
Предметот на оспорување е по неколку основи. Меѓу другото, спорно е тоа дали службеното лице може да биде одговорно за јавна набавка кога за тоа одлучува комисија.
„Ова може да биде и претпоставена одговорност“, рече Гошева појаснувајќи ја иницијативата на адвокатот.
„Службеното лице, кое активно не учествува во јавната набавка, се претпоставува дека може да провери незаконитост и со тоа да ја преземе одговорноста“, рече Гошева и појасни дека според иницијативата со член 353, став 5 се остава произволно толкување за постоење на штетата со ваквиот квалификаторен елемент.
„Санкцијата за ова дело се изедначува со убиство“, образложуваше Гошева при реферирањето на предметот и рече дека се бара и привремена мерка.
Судијата Дарко Костадиновски побара одлагање на точката и да се повика стручната јавност или јавна расправа. Рече дека ова прашање создава тензии во општеството и дека со оваа точка се опфатени десетици лица.
Судијата Осман Кадриу рече дека со овој член се настојува конкретни лица по секоја цена да бидат осудени и побара одлагање на точката за овој предмет.
Најгласен во одбрана на иницијативата беше судијата Јован Јосифовски, избран во време на ВМРО-ДПМНЕ. Рече дека членот е нејасен, непрецизен и произволен и како таков е неуставен.
„Не ми треба колегиум, ни јавни расправи. За мене, тоа е катастрофа. Нема да присуствувам на колегиум. Ако е судија Сваровски, ќе му одреди казна од 5 до 20 години. Не може убиство да се израмни со јавни набавки“, рече Јосифовски.
За ова поддршка доби од Никола Ивановски, кој рече дека делот од одредбата каде што пишува „злоупотреба на други средства од државата“ е неуставен.
Претседателот на Уставниот суд, Сали Мурати, кому денеска му беше првата седница како прв човек на судот, рече дека нормата според него е јасна и не гледа непрецизност.
„Ова не е тазе норма. Се работи за злоупотреба на големи буџетски средства. Ние не ја креираме казнената политика. Замислете да нема вакви одредби. Во секоја држава злоупотреба на буџетот е најголемо кривично дело. Ако ја олабавиме оваа одредба, ќе се префрлаат одговорности. Оваа норма е во правен промет 10-15 години и треба да остане. Зошто некој да се плаши ако не е виновен? Ајде тогаш и за убиство и за педофилија да кажеме дека се драконски казните“, рече Мурати.
Судијката Вангелина Маркудова реле дека за ова дело, каде што се јавните набавки, штетата е огромна.
„Со Законот за јавните набавки е опфатена и Комисијата. За мене е јасно“, рече Маркудова.
Во постарите верзии на Кривичниот законик била пропишана поблага казна за ова кривично дело, околност, која, според тврдењата на адвоктите, им оди во корист на обвинетите.
Во септември лани еден од адвокатите на експремиерот Никола Груевски, Миле Јанакиески и на други обвинети во предметите на СЈО, Еленко Миланов, ја поднесе иницијативата за оценка на уставноста на овој член од Законот за изменувањето и дополнувањето на Кривичниот законик од 2004 и 2009 година.
Во 2004 година во Кривичниот законик бил додаден нов член 5, со кој се предвидува кривична одговорност со казна од 4 години за злоупотреби со јавните набавки. Со измените во 2009 година овој член бил промнет во однос на висината на казната и се пропишани најмалку 5 години затворска казна.
Во Законот од 2004 година пишува. „Во членот, 353 став 4 се додава нов став 5, кој гласи: Aко делото од став 1 е сторено при вршење јавни набавки или на средства од буџетот на Република Македонија, од јавни фондови или од други средства од државата, сторителот ќе се казни со затвор од најмалку четири години“. Пет години подоцна членот е изменет и е зголемена казната затвор за 1 година.
Овој член се однесува на најголем дел од предметите на СЈО: „Титаник“, „Титаник 2“, „Таргет-Тврдина“, „Транспортер“, „ТНТ“, „Трезор“… По овој член по неколкупати обвинети се Гордана Јанкулоска и Миле Јанакиески, а меѓу нив се и: Сашо Мијалков, Toни Јакимовски, Горан Грујевски и Небојша Стајковиќ, Владимир Талески и сите други обвинети во „Транспортер”.
Со овој член кривично се гонат и сите обвинети во предметот „Топлик“, Елизабета Канческа-Милевска и другите обвинети во „Тендери“, ексдиректорот на ЕЛЕМ, Дејан Бошковски, и другите обвинети во „Тарифа“, експомошник-министерот Ѓоко Попоски во „Триста“, поранешниот вицепремиер Владимир Пешевски и ексминистерот Миле Јанакиески во „Траекторија“.
Лидерот на ДПА, Мендух Тачи, ексчленот на ДИК, Бедредин Ибраими, и сите други обвинети, освен Сашо Мијалков, беа осудени на затворски казни за штета на буџетот во предметот „Титаник 2“. И Ѓоко Попоски и Гордана Јанкулоска беа осудени токму со овој член за случајот „Тенк“ со набавката на „мерцедесот“.
Владата претходно му предложи на Уставниот суд да не ја прифати иницијативата со цел да се оневозможи избегнување одговорност за сторени кривични дела од високи функционери за кои постапка води специјалното јавно обвинителство.
За иницијативата на Миланов, судиите ја одложија точката.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Уставен суд: Прашањето за пензиите не смее да се користи како алиби за политичко влијание
Уставниот суд најостро ја осудува реториката основана на лаги и манипулации за предметот во кој се оценува уставноста на член 2 од Законот за пензиско и инвалидско осигурување, во јавноста познат како „линеарно зголемување на пензиите”, соопштија од Уставниот суд.
„Нападнати се интегритетот, самостојноста и независноста на судијата Добрила Кацарска како судија-известител, а истовремено и на Уставниот суд, преку јавното дисквалификување за постапувањето во последниот случај. Тезите дека „СДСМ преку Кацарска тргна во напад за укинување на зголемување на пензиите“ или „СДСМ преку Добрила Кацарска сака да ви го земе покачувањето“ се недозволиви и можат да создадат погрешна перцепцијата за работењето и постапувањето на Уставниот суд“, се наведува во соопштението.
Од таму информираат дека до Уставниот суд се поднесени 17 иницијативи од граѓани кои бараат преиспитување на членот 2 од Законските измени и дополнувања на Законот за пензиското и инвалидско осигурување.
Од Уставниот суд наведуваат дека јавните прозивки кон судијата-известител или кој било судија во корелација со партиски интереси претставуваат обид за поткопување на авторитетот на Уставниот суд.
„Судот ги носи одлуките со мнозинство гласови на судиите, а не со глас на еден судија. Свесното пласирање манипулации претставува притисок врз судијата-известител и врз целата институција и е опасен преседан во случај кога некоја одлука не им одговара на политичките субјекти се прогласува за ‘партиска’“, се наведува во соопштението.
Во него се истакнува дека јавното напаѓање на судии и шпекулативните говори претставува директен напад врз институцијата што го штити Уставот.
Од Судот, исто така, велат дека прашањето на пензиите не смее да се користи како алиби за политичко влијание или вмешување во работата на Судот.
„Уставниот суд апелира политичарите да покажат високо ниво на уставно-правна култура, наместо да се служат со реторики на потпалување тензии и дискредитација на судиите, со што ја зголемуваат недовербата во системот и поттикнуваат институционална нестабилност. Уставниот суд повторно нагласува дека останува непоколеблив и имун на секој притисок или обид за влијание, без разлика од кого доаѓа и со какви намери се упатува“, пишува во соопштението.
Македонија
Јамалов: Буџетот за јавна безбедност драматично зголемен на 14,55 милијарди денари
Пратеникот од ВМРО-ДПМНЕ, Александар Јамалов, го презентира предлог-буџетот за Министерството за внатрешни работи за 2026-та година. Според него, станува збор за финансиски план со цел да ја модернизира полицијата и да ја подигне оперативната готовност на повисоко ниво, а со тоа да обезбеди поквалитетни услуги за сите.
„Само во програмата „безбедност“, за идната година предвидени се 16,4 милијарди денари, што претставува зголемување во споредба со овогодинешниот буџет. Додека пак потпрограмата „јавна безбедност“ добива 14,55 милијарди денари, што е драматично зголемување од 17,9%, односно дополнителни 2,2 милијарди денари. Повисоки се и средствата предвидени за плати и надоместоци, за што се предвидени 11,3 милијарди денари, односно 3,7% повеќе. Јасна порака дека државата инвестира во стабилноста и сигурноста“, рече тој.
Преку предлог буџетот, додаде Јамалов, јасна е и намерата на Владата дополнително да ги унапреди и професионализира полициските служби.
„За реформи во полицијата се предвидени 1,24 милијарди денари. Центарот за обука добива 75 милиони денари, за континуирано стручно унапредување на кадрите. Додека пак за борба против тргување со луѓе и илегална миграција се предвидуваат 1 милион и 250 илјади денари, што е зголемување од 25%, директно насочено кон јакнење на контролата врз тоа кој се поминува низ Македонија“, рече пратеникот.
Јамалов истакна дека најзначително зголемени вложувања има во опрема, нови возила, современи технолошки системи и модернизирани простории, клучни за поефикасно и модерно функционирање на МВР, а со тоа, како што кажа, и зголемен морал и елан кај полициските службеници.
Македонија
Мицкоски: Суштината е во тоа да нѐ оценуваат за реформите, а не според билатералните прашања и спорови
Суштината е во тоа да нѐ оценуваат за реформите, а не според билатералните прашања и спорови, изјави премиерот Христијан Мицкоски, по Самитот на лидерите од Западен Балкан за планот за раст што се одржува во Тирана, Албанија.
„Доволно долго сме во овој процес повеќе од 25 години, 20 години откако сме земја кандидат и навистина тоа што ние го доживеавме попатно не би сакал никој друг да го доживее. Но, очигледно е дека кога еднаш ќе воспоставите некој исклучок како правило тоа станува правило и понатаму и другите земји членки можат да се повикаат на тој исклучок кој што претходно е воспоставен и да прерасне како правило. Така што навистина не гледам повеќе суштина ако билатералните проблеми и билатералните спорови се тие кои што одлучуваат дали земјите треба да станат полноправни членки во рамките на ЕУ. За мене суштината која што ја гледам е испораката, реформите, чекорите кои што ги исполнуваат. И се додека тоа е врз системот на испорака, тогаш апсолутно ние како држава ќе бидеме компетитивни и убеден сум дека ние ќе бидеме тие кои што први ќе стигнат до конечната цел“, рече Мицкоски.
На новинарско прашање, дали има омекнување во ставовите на европјаните, Мицкоски вели дека повеќе е концентриран на чекорите кои се дел од развојната агенда, односно развојниот план.
„Па зависи во кој дел. Јас повеќе сум концентриран овде на чекорите кои се дел од развојната агенда, односно развојниот план. Оние чекори кои што останаа во грејс период, а кои што претходно не беа испорачани, поради паузата за локалните избори, ние веднаш после завршувањето на локалните избори се фативме за работа и жестока испорака и до крајот на годината очекувам најмалку 8, а можеби и 10 од 12 неисполнети чекори, да бидат реализирани. Остануваат 2 проблематични. Првиот е субвенцијата за електричната енергија која што Владата преку своите механизми ја овозможува за граѓаните, бидејќи цениме дека доколку тоа не се случи, сметките за електрична енергија на граѓаните ќе се поскапат за најмалку 35, 40 проценти. И тој чекор рековме не можеме да го исполниме и нема да го исполниме во овој момент. И вториот е адаптацијата на Изборниот законик. Знаете таму какви политички гимнастики се случуваат во парламентот и тој е еден од оние закони во кои што пратениците можат да прават филибастеринг во рамките на парламентот. Така што се останато, останатите 10 за нас се реалност и мислам дека ќе успееме во рамките на крајот на оваа година или евентуално во првите 2 недели од следната година да го испорачаме тоа“, рече Мицкоски.

