Новогодишните празници носат промени во секојдневниот ритам, но и зголемени здравствени ризици доколку не се внимава на исхраната, консумацијата на алкохол и употребата на пиротехнички средства, предупредува Институт за јавно здравје.

Во соопштението се наведува дека празничните прослави често се одвиваат во доцните вечерни и ноќни часови, со зголемен внес на калорична и нутритивно неурамнотежена храна. Таквите навики, иако најчесто се сметаат за привремени, при повторување можат да имаат негативно влијание врз здравјето.

Институтот посочува дека во вечерните часови физиолошки се намалуваат метаболичката активност, инсулинската чувствителност и гастроинтестиналната мотилност. Како резултат на тоа, доцното и обилно јадење може да доведе до нарушена регулација на шеќерот во крвта, зголемено складирање на масти, нарушен сон, појава на рефлукс, надуеност и чувство на тежина. Долгорочно, ваквите навики се поврзуваат со зголемен ризик од дебелина, кардиоваскуларни заболувања и дијабетес тип 2.

Препораки за исхрана за време на празниците

Институтот препорачува последниот поголем оброк да се консумира најмалку три до четири часа пред легнување, дури и кога времето на спиење е поместено поради празнични прослави. Доколку вечерата е во доцните часови, се советува избор на полесна храна со пониска енергетска вредност, ограничување на масна, пржена и силно зачинета храна, како и внимавање на големината на порциите.

По доцен оброк не се препорачува веднаш легнување, туку оставање време за иницијална дигестија, а по можност и кратка прошетка. Во деновите меѓу празниците се советува одржување редовен распоред на оброци, а по завршувањето на празничниот период – враќање на здрави навики и избегнување на доцното јадење. Лицата со гастроинтестинални, метаболни и кардиоваскуларни заболувања треба да бидат особено внимателни.

Апел за умереност со алкохолот

Новогодишните празници традиционално се поврзуваат и со зголемена консумација на алкохол. Од Институтот апелираат на умереност и самоконтрола, предупредувајќи дека брзото и прекумерно пиење го зголемува ризикот од повреди, труења и акутни здравствени состојби.

Посебно се нагласува дека никогаш не смее да се управува моторно возило под дејство на алкохол, бидејќи и мали количини го намалуваат вниманието и реакциите. Доколку се консумира алкохол, потребно е однапред да се обезбеди безбеден превоз.

Институтот советува алкохолот да се комбинира со храна, како и редовно да се внесува вода за спречување дехидратација. Се предупредува и на можните опасни интеракции на алкохолот со лекови, поради што лицата кои се на терапија треба да ја избегнуваат или строго да ја ограничат неговата употреба. Бремените жени, малолетниците и лицата со хронични заболувања не треба да консумираат алкохол.

Сериозен ризик од петарди и пиротехника

Во соопштението се укажува и на ризиците од употребата на петарди и пиротехнички средства за време на празниците. Институтот нагласува дека пиротехника не смее да се користи од деца и малолетници, а родителите и старателите имаат клучна улога во превенцијата.

Се потенцира дека никогаш не смее да се ракува со пиротехника под дејство на алкохол или психоактивни супстанции, како и дека не треба повторно да се активира средство кое не експлодирало. Бучавата од пиротехниката, како што се наведува, може да предизвика стрес, анксиозност и оштетување на слухот, особено кај деца, постари лица и домашни миленици, поради што се препорачува размислување за алтернативни, побезбедни начини на прослава.

При повреди или пожари, Институтот апелира веднаш да се побара медицинска помош и да се известат надлежните служби.

Со овие препораки, Институтот за јавно здравје повикува празниците да се поминат одговорно, со цел зачувување на здравјето и безбедноста на граѓаните.

Фото: pexels

Од утре, 1 јануари, цената на струјата ќе се зголеми за 2,28 отсто за 85 отсто од домаќинствата во Македонија, што значи повисоки сметки од 57 до 900 денари.

Регулаторната комисија за енергетика (РКЕ) информираше дека наместо предложеното зголемување од 7,66% од ЕВН Хоме, по спроведени анализи и пресметки, одлучила за значително помали корекции.

Па така, наместо предложеното зголемување, РКЕ по спроведените анализи и повторни пресметки, одлучи во првиот блок да има корекција од 2,45 % . Во вториот блок цената ќе се зголеми 2,87 %, а предлог-зголемувањето на „ЕВН хоме“ е 8,54 %. Во третиот блок цената ќе се зголеми 3,32 % иако беше предложено да има зголемување од 9,63 % и во четвртиот блок зголемувањето е 3,84 % наместо предложените 11,86 %.

Во однос на евтината тарифа, „ЕВН хоме“ предложи зголемување за 3,96 %, а РКЕ одлучи таа да се коригира за 2,50 %.

„Водејќи се од начелото на транспарентност и имајќи го во предвид јавниот интерес кога се во прашање цените на енергијата и енергентите што РКЕ ги регулира или контролира, како и досега така и денес, ги споделуваме во детали одлуките, односно во конкретниот случај одлуката за ‘ЕВН хоме’. Регулаторните анализи покажуваат дека сметките на домаќинствата што користат електрична енергија во првиот и во вториот блок ќе се зголемат за 2,59 %, а оние што имаат потрошувачка и во третиот блок – сметката ќе се зголеми 2,79 %“, изјави месецов Марко Бислимоски, претседател на РКЕ.

РКЕ оценува дека „ЕВН хоме“ го има применето тарифниот систем, но во предлог-одлуките за нови цени и распоредот на трошоците по блокови не е применет клучниот регулаторен принцип, а тоа е урамнотежување на интересите на вршителите на енергетски дејности и корисниците, односно потрошувачите.

Од РКЕ велат дека регулаторот има цел да дефинира крајни цени што ќе гарантираат услови за непречено снабдување со електрична енергија, при што внимава да се заштитат потрошувачите од ценовен шок. Податоците покажуваат дека вкупно 64 % од потрошувачите имаат потрошувачка во првиот блок, речиси 21 % им се тарифира и во вториот блок, а третиот блок го користат 1,73 % од потрошувачите.

Интернационалната полициска асоцијација (ИПА) Охрид, во соработка со Секторот за внатрешни работи (СВР) Охрид, денеска на симболичен начин, со подарување на новогодишни лампиони, на охриѓани и на туристите кои во Охрид ќе ја прослават новогодишната ноќ, им ја честита Новата 2026 година.

„Традиционално, на овој начин, на сите охриѓани, на сите гости, на сите туристи кои што ќе слават Нова година во Охрид, со симболично доделување на лампиони им ја честитавме Новата година и им посакавме се најдобро во новите 365 дена. Им порачавме да внимаваат на својата и на безбедноста на останатите граѓани а посебно дека сообраќајните контроли во сообраќајот ќе бидат интензивни.

Нагласивме дека алкохолот и управување моторни возиа не одат заедно и дека секоја таква ситуација, ќе значи исклучување на возачот од сообрај и соодветна пријава. На овој начин, ИПА Охрид и СВР Охрид, со оваа превентивна активност, прават обид повеќе за зголемена безбедност во градот, а граѓаните и туристите да се чуствуваат безбедно и сигурно во Охрид“, сооопшти СВР Охрид.