Македонија
(Видео) Андов, Георгиевски, Фрчковски и други политичари на трибина за независноста организирана од Заев
Во организација на премиерот Зоран Заев, денеска во Владата се одржа трибина на тема „Патот на независност“, која беше најавена како една од повеќето настани посветени на најважните историски, политички и општествени аспекти од развојот на нашата држава во трите децении од независноста.
Дебатата ја отвори премиерот кој рече дека оваа трибина се фокусира на референдумското изјаснување на граѓаните на 8 септември 1991 година на прашањето „Дали сте за суверена и самостојна држава Македонија со право да стапи во иден сојуз на суверени држави на Југославија“.
Како што рече тој, некои хроничари контроверзата во однос на референдумското прашање ја гледаат од аспект на посебната грижа за односите што ќе ги имала тогашната Република Македонија со поранешните републики на Југославија, наспроти внатрешните меѓуетнички односи, во кои најголемата заедница по македонската, албанската, тогаш инсистирала на референдумско прашање кое повеќе ќе ги дефинира внатрешните односи помеѓу заедниците во државата.
„Мојата лична опсервација на референдумското прашање е дека во тој период најважни беа заложбите за мирно разрешување на сите комплексни прашања, кои беа врвен приоритет и на претседателот Глигоров, кој беше свесен за пресудната улога на меѓуетничкиот соживот, како и зачувување на мирот во земјата. На една таква предострожност повикуваа и искуствата и настаните од сите поранешни југословенски републики кои прогласуваа независност и со тоа се соочија со воени дејствија кои однесоа многу жртви“, потенцираше Заев.
Според редоследот на учеството на трибината, првиот претседател на повеќепартиското Собрание, Стојан Андов, евоцираше спомени со нагласка на седницата на Собранието кога била донесена Декларацијата за сувереност на 25 јануари.
Тој истакна дека тој политички документ донесен со огромно мнозинство во Собранието бил првиот голем чекор кон прогласувањето на независноста на земјата.
Поранешниот министер за надворешни работи и министер за внатрешни работи, Љубомир Фрчкоски, истакна дека овие сеќавања и рефлексии на тие настани се архива од непроценливо значење.
Тој нагласи дека целиот период на подготовка и прогласувањето на независноста се историски процес и настани кои се неповторливи и без втора шанса и како такви биле спроведени со најголема одговорност за историскиот предизвик.
Фрчкоски потенцираше дека исклучително важно било целиот процес да не заврши во национализам и во конфликти и дека инклузивноста на политичките елити на Албанците во земјата бил конструктивен фактор без оглед на разликите за некои важни прашања.
„Одговорот на македонската политичка елита во тоа време беше голем и соодветен на предизвикот и во однос на меѓународното одобрување на прогласувањето на независноста, токму заради фактот што таа беше остварена без конфликт“, рече Фрчкоски.
Џевдет Хајредини, поранешен министер за финансии во првата експертска Влада, ја потенцираше важноста на еманципацијата на тогашните политички елити кои, како што кажа, се одважиле да се ослободат од наследството на наследната политичка култура и страв од едноумието и нивната храброст да ја прифатат историската одговорност за прогласување независна држава.
Поранешниот пратеник и претседател на Влада, Љубчо Георгиевски поентираше со ставот според кој најзаслужен за независноста на Македонија е поранешниот претседател на Србија, Слободан Милошевиќ и неговата политичка грубост.
Во тие моменти кога беше неизвесно како ќе реагираат ЈНА и Милошевиќ, рече Георгиевски, од денешна гледна точка пресудно беше единството околу идејата дека мора да се покрене процесот и да се оствари независност, без оглед на тогашните разлики како да се спроведе и успешно да се реализира таа цел.
Во своето обраќање на трибината, Васил Тупурковски се задржа на кристализирањето на концептот на изградба на граѓанска држава според Уставот, наспроти националниот концепт, и дека околу ова прашање биле пропуштени можности да се постигне заеднички пристап со политичките партии на Албанците во периодот непосредно по прогласувањето на независноста.
Мухамед Халили, како пратеник во првиот состав на плуралното Собрание, го истакна својот став дека за него историска вистина е дека првите парламентарни избори во фокусот ја немале независноста на државата, туку на унапредување на нејзините институции.
Сепак, клучен пресврт, рече Халили, беше распаѓањето на поранешниот сојуз на републики на Југославија што го постави прогласувањето на независност на тогашна Република Македонија како историска неизбежност.
Ѓулистана Маркоска во своето обраќање потенцираше дека заедништвото и единството на сите, на пратениците, на политичките партии и на граѓаните околу прогласувањето на независноста е една од најголемите вредности на тој процес.
Насер Зибери, сегашен народен правобранител и поранешен пратеник, истакна во периодот 1990-1991 тогашната партија ПДП имала цврсто изграден став дека доколку се случи заминување на една од републиките на СФРЈ, Македонија треба да си оди исто така.
Поранешниот министер за надворешни работи, Денко Малески, евоцираше дека неговата задача била волјата на народот изразена и низ декларациите за независност во Парламентот да ја спроведе на меѓународен план, а тој како министер, го презел МНР без никакво примопредавање и како извршен орган на Владата во кој никој не бил оспособен ниту подготвуван да работи на признавањето на Македонија како самостојна држава на меѓународен план.
„На првата конференцијата за Југославија со нашите ставови излеговме од сенката на СФРЈ, на Србија и на Милошевиќ“, рече Малески и додаде дека потоа следувало мислењето на комисијата на Бадинтер и признанието дека Република Македонија ги исполнува сите услови да биде прифатена и признаена како самостојна држава.
Во заклучните зборови на оваа трибина, премиерот Заев, како домаќин на учесниците во дебатата, нагласи дека презентираните сеќавања и дискусии се значајни записи и хроника за едно време.
Тој посочи дека најважната лекција која може да се извлече од годините кога конечно созреа и се спроведе одлуката за референдум за независност, е дека нашата земја, за разлика од тогашните други југословенски републики, својата независност ја стекнала без воени дејствија, по мирен пат.
„Тој начин на мирољубив и конструктивен пристап во решавањето и на најсложените прашања и конфликти е нашата константа која стана маркантна карактеристика за нашата земја и која како вредност ја препозна и меѓународната заедница“, истакна Заев во завршното обраќање на трибината „Патот на независноста“.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Фани Каранфилова-Пановска е новата заменичка-претседателка на СДСМ, следната недела ќе бидат избрани и останатите раководни тела
По завршување на 30. Конгрес на СДСМ, претседателот на партијата, Венко Филипче информираше за донесените одлуки, констатирајќи дека имало одлична енергија, нова сила и ентузијазам кој бил многу видлив кај сите присутни.
На овој конгрес беше избрана новата заменик-претседателка на СДСМ тоа е Фани Каранфилова-Пановска на која Филипче и’ упати честитки. За неа рече дека е човек кој го познава долго време и знае дека таа цврсто верува и во себе ги носи социјалдемократските вредности.
„Учествувала во работата на многу граѓански организации и соработувала со други правни субјекти коишто ги делат вредностите така како што се поставени во постулатите на нашата партија“, рече Филипче.
Истовремено беа избрани и нови членови на Централниот и Надзорниот одбор. Филипче рече дека се избрани луѓе коишто се почитувани во општинските организации, имале соодветни критериуми по кои биле избрани и им посака успешна работа.
Првиот човек на СДСМ најави и дека во текот на наредната недела ќе биде комплетиран изборот и на останатите раководни органи и тела на СДСМ.
„Првиот состанок на новиот состав на Централниот одбор ќе се одржи во текот на оваа недела и тука ќе бидат избрани членовите на новиот Извршен одбор, Потпретседателите и секретарите на партијата со што во текот на оваа недела се заокружува целокупниот процес на поставување на ново партиско раководство“, рече претседателот на СДСМ, Венко Филипче.
Филипче на почетокот на Когресот имаше обраќање пришто, меѓудругото, потенцираше дека СДСМ во моментов се соочува со голем предизвик за враќање на довербата на граѓаните по катастрофалниот пораз на претходните избори. Тој сепак е уверен дека партијата ќе се издигне, а предизвиците ќе ги претворат во можности. Партискиот претседател најави нов почеток, кој го нарече пресвртница во делувањето на СДСМ.
Македонија
Да ја оспориме неправдата – претседателката Сиљановска Давкова на 16 дена активизам против родово-заснованото насилство
Претседателката Гордана Сиљановска Давкова денеска се обрати на централниот настан насловен „Насилство врз младите жени и девојки: сексуално вознемирување, демнење и контролирачко однесување“ што во организација на мисијата на ОБСЕ во Скопје се одржа во Културно-едукативниот центар Лабораториум, а во рамки на 16-те дена активизам против родово-заснованото насилство.
Во своето обраќање, претседателката Сиљановска Давкова истакна дека овде се собрани за да се фрли светлина на едно прашање што предолго време фрла сенка на премногу животи, а тоа е родово-заснованото насилство, злосторство што ги надминува границите, ги надминува културите, го надминува социо-економскиот статус и бара обединета акција.
„Најважна за лекувањето на проблемот е идентификацијата, видливоста на оние кои се најранливите категории зошто идентификацијата тогаш е со нив и се чувствуваат покомотно и позаштитено“, истакна Претседателката повикувајќи ги сите, не само жената и децата да ја прекинат тишината и молкот.
„Треба да ја оспориме неправдата, треба да ја потврдиме посветеноста во свет кадешто безбедноста и достоинството не се привилегија на најголемите и најсилните, туку се права што мора да ги уживаат сите, и малите држави и запоставените и поинаквите по било кој основ, тоа е човечка обврска“, рече претседателката Сиљановска Давкова.
„Овде како лидери, како креатори на политики, како застапници на сечии интереси, а најмногу на интересите на најранливите, имаме моќ да обликуваме еден свет во којшто нема да го толерираме ваквото насилство“, нагласи Претседателката додавајќи дека за да се постигне тоа треба да се отворат мировни фронтови на сите страни, мора да се оспорат, да се предизвикаат штетните стереотипи, мора да се посочува и да се спроведува еднаквост без оглед на припадноста, но најважно е мора да се почитуваат вредностите, да се промовира ненасилство уште од најрана возраст.
На настанот на којшто се обратија министерката за образование и наука, Весна Јаневска, пратеничката и претседателка на собраниската Комисија за еднакви можности на жените и мажите, Жаклина Пешевска, а видео обраќање имаше шефот на Мисијата на ОБСЕ во Скопје, Килиан Вал, беше прикажан видео материјал создаден во соработка со Факултетот за драмски уметности при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ Скопје, по што се одржа панел дискусија со релевантните чинители.
Централен дел на настанот беше потпишувањето на Декларацијата на намери, како јавна заложба за борба против насилството врз младите жени и девојки и којашто содржи десет акциски точки со конкретни мерки кои Мисијата на ОБСЕ во Скопје ќе ги поддржи во 2025 година. Декларацијата беше потпишана од претседателката Сиљановска Давкова, министерката за образование, Весна Јаневска, претставници на локални училишта, младински организации и НВО-и активни во борбата за ставање крај на насилството врз жените.
Македонија
Јаневска: Во училиштата нема место за какво било насилство
Насилството и училиштето не одат заедно. Министерството за образование и наука е посветено да ги заштити децата и младите, преку градење на безбедна и поддржувачка средина каде што ќе можат да растат, учат и да напредуваат, рече министерката за образование и наука Весна Јаневска на настанот организиран од Мисијата на ОБСЕ „Насилство врз млади жени и девојки: сексуално вознемирување и следење“.
„Системот на воспитување и образование има воспоставено механизми за спречување и справување со насилство, вклучително и насилство врз девојчињата и младите жени. Првиот механизам е преку регулативата, што сега е предмет на ревизија, со цел да зајакнеме повеќе сегменти, меѓу кои и заштитата од секакви форми на дискриминација и насилство. Во делот на превентивата, воведуваме одредба дека во училиштата се остваруваат и програми за заштита од насилство и за спречување дискриминација, низ различни наставни и воннаставни активности кои се организираат со родители/старатели, општини, граѓански здруженија и така натаму“, посочи министерката.
Во воспитно-образовниот процес, местото на наставникот е клучно и од аспект на градење свест кај учениците дека никој не смее да биде жртва на насилство, а доколку се случи, за насилството не треба да се молчи. Наставниците посетуваат и обуки за препознавање и спречување на родово базирано насилство. При секое несоодветно однесување на ученик, наставникот прво се труди сам да го надмине предизвикот, по што може да се вклучи и стручната служба во училиштето, а понатаму и Педагошката служба при министерството.
„Како Министерство, ги охрабруваме сите ученици и ученички да пријавуваат насилство во каква било форма, и тоа го прават на електронската адреса [email protected], директно во Педагошката служба или во Државниот просветен инспекторат“, укажа Јаневска.
Во контекст на превенирање на какви било несакани однесувања, министерството на почетокот на оваа учебна година до училиштата достави насоки да се организираат повеќе активности наменети за подигање на свеста за важноста од градење мирни и хармонични училишни заедници. Меѓусебното разбирање, почит и емпатија се темелите
на таквата средина и тие се вредности кои сакаме да ги всадиме кај нашите млади луѓе уште од рана возраст.
Министерката посочи и дека МОН спроведува мерки и активности не само за да ги заштити девојчињата од насилство, туку и за нивна поголема вклученост во повеќе аспекти и сегменти на образовниот систем. Како примери ги наведе поддршката за вклучување во СТЕМ областите и предноста при аплицирање за стипендии доколку поголема конкуренција се момчињата.
Изразувајќи благодарност до Мисијата на ОБСЕ за поддршката што ја дава на МОН, порача дека само со заеднички напори може да се создаваат квалитетни генерации, вклучително и девојки и жени подготвени да предводат нови општествени промени кон подобро.