Македонија
(Видео) Бунарите пресушуваат, изворите се повлекуваат; наместо над 400, УХМР има 40 станици за следење на подземните води

Секнати кладенци, пресушени бунари, повлечени изворишта на вода и суви поила за стока станаа главна мака во речиси сите региони во Македонија. Експертите со години посочуваат дека причините за тоа што ја снемува водата се константното покачување на температурите и долготрајните сушни периоди, но за разлика од низата експертизи, студии и стратегии за воздухот и за површинските води, за подземните води никој не води грижа, нема студии, нема нови стратегии. Се снаоѓаат како умеат само оние кај кои водата пресушила.
„Овие бунари се од турско време. Имаше вода, пред две-три години снема. Потоа дупчев 15-16 бунари и таму нема вода. Се мачиме. Носиме вода со камионче, со комбе, со што најдеме. Имаме вработени, без вода не може да се функционира. На 130, на 80 метри, на 60 метри, на 40 метри, на 30 метри – вода нема“, вели Стое Илиевски, земјоделец од село Страцин.
Васко Стојов, хидролог во Управата за хидрометеоролошки работи, вели дека тие со години укажуваат на маловодие во земјата, но грижата за подземните води, место да се зголеми, со текот на годините се намалува.
„Во Управата за хидрометеоролошки работи од 1947 година постојат мониторинзи на подземни и површински води. Површинските се 110 хидролошки станици, а кај подземните постојат 115 официјални, меѓутоа поради намалување на средствата за работа со станиците и, едноставно, поради откажување на набљудувачите поради ниски награди, голем број од станиците се намалени. Во моментот се мониторираат четириесетина станици за подземни води. Тоа е многу малку и не ја покрива целата територија на Македонија. Затоа е потребно овој број да се зголеми барем на 400 и да бидат покриени и Кичевското Поле, и Малешевијата и Кривопаланечко. Да речеме, во струшкиот дел, од десетина станици, останати сме само на една станица, во охридскиот исто така треба да се зголеми бројот, Преспанскиот Регион има станици, но нема доволен број набљудувачи. Во Дојран немаме контрола на подземните води, во Тиквешко исто… Останати се мониторинзите во Скопскиот Регион, Тетовскиот, Овчеполскиот, во Струмица исто така во минатото имавме многу станици, а сега е останато само на две станици, а ова е земјоделски регион. Доволно кажува дека негрижата за водите придонесува за негативни последици врз самите води“, вели хидрологот Стојов.
Како институција вели дека со години укажуваат дека Македонија ќе биде под влијание на маловодие, а влијанието на климатските промени дополнително ја става земјата во многу тешка позиција. Во такви услови Стојов смета дека количините вода со кои располагаме мора правилно да се мониториираат.
Освен мониторингот, тој наведува низа конкретни мерки што може да придонесат за ублажување на проблемите со подземните води.
„Секако дека има начини да ги ублажиме овие проблеми со водите, меѓутоа не можеме да ги спречиме. Со разни мерки може да се ублажат овие проблеми. Тука се браните, една од мерките, кои треба да се градат секаде каде што има недостиг на води, особено источниот дел на државата. Браните ќе формираат акумулации и ќе овозможат сите оние вишоци вода што се јавуваат со топење на снегот при обилни врнежи понатаму да се користат во услови на маловодие“, посочува хидрологот Стојов.
Формирањето акумулации, кои ќе ја задржат водата во горните текови, е само една од мерките. Хидрологот Стојов смета дека од особено значење се и пошумувањето на голите делови, кои ќе ја задржат водата на тие места, брани и прегради на сите суводолици, каде што има опасност од поплави при поројни дождови, а како особено актуелна мерка во светот го наведуваа жнеењето вода со копање канали по изохипсите на планините, како што има кај нас на Водно. Во градските средини Стојов смета дека се потребни подземни резервоари.
„Во услови кога сè е асфалтирано, не се дозволува да понира водата во подземните води и се случува да се јавува слегнување на почвата и тоа негативно влијае на темелите на објектите. Ние насекаде имаме големи површини со паркинзи, имаме бетонски површини, кои мора да бидат обезбедени со подземни резервоари, кои би ја собирале таа вода и не би дозволиле да истече неповратно, би ја задржале во сливот“, вели Стојов.
Професорот Михаил Гаревски, кој е и директор на Институтот за сеизмички отпорни градби и климатски промени, е согласен дека е можно слегнување на почвата во услови на суша, но тоа е само на површината на земјата. Тој вели дека климатските променине влијаат на земјотресите.
„Генерално, се смета дека климатските промени не влијаат на зголемена појава на земјотресите иако има некоја логика бидејќи климатските промени се поврзани со сушите и сите овие работи. Нивото на подземните води се намалува и може да дојде до релаксација на напоните на земјината површина, која може да предизвика некој тип на индуцирана сеизмичност. Големи докази нема дека навистина климатските промени може да иницираат земјотреси, особено не земјотреси со многу големи магнитуди. Би рекол дека не може да иницираат ниту магнитуда 5 или поголеми, а магнитуди што се исклучително мали човекот не може ни да ги почувствува. Се бележат само со мерни инструменти. Такви се магнитуда 2 или магнитуда 1,5. Тие можеби се предизвикани како резултат на овие климатски промени, но такви земјотреси има многу често, па доаѓа до коинциденција дека не е таа директна корелација оти врнело, па еве сега се јавил нов земјотрес. Или како што секогаш велиме дека скопскиот земјотрес е резултат на поплавата од 1962 година, што воопшто не е точно. Тоа било еден вид, така да кажам, коинциденција“, вели Гаревски.
Климатските промени, зголемувањето на температурите, долготрајните суши и поплавите Гаревски потврдува дека влијаат на подземните води за кои е очекувано да дојде до намалување, кое ќе биде критично за следните генерации.
„Подземните води се поврзани со нивото на езерата. Подземните води се поврзани и со богатството вода на Рашче. Шарските води на некој начин ја полнат котлината. Ние на некој начин сме на ниво помеѓу десет и три метри варирање на подземната вода во Скопската Котлина. Сигурно дека ќе дојде до некое намалување на подземните води, може да има и некои други последици, но сè уште не е толку видно. Сè уште не е критично. Би сакал да напомнам дека практично климатските промени и последиците од нив ќе ги почувствуваат нашите внуци. Да не кажам уште повеќе, правнуците. Ние многу нема да ги почувствуваме бидејќи тука температурата не варира многу и таргетот за регулација на испуштањето јаглероден диоксид до 2050 е глобалната температура да не се зголеми повеќе од 1,5 степен. Сега сè уште сме загрижени дали ќе може овој таргет да се постигне до 2050 година, но се работи на тоа“, објаснува Гаревски.
Неговиот Институт, меѓу другото, издава одобренија за безбедно поставување фотоволтаици, кои масовно се поставуваа изминативе две години. За нив Гаревски вели дека се една од конкретните мерки за намалување на глобалното затоплување, мерка на која Македонија, како и сите земји во светот, е обврзана да работи. Иако можеби оние што ги поставуваат се водат од бизнис-логика, а не од грижа за животната средина, Гаревски смета дека многу придонесуваат во користењето обновливи извори на енергија, што е една од главните мерки за намалување на глобалното затоплување оти има нула испуштање јаглероден диоксид.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Македонија
Милошоски за Коцевски: Најдобро е да си поднесе оставка, бидејќи спонзорството од ДУИ и СДСМ само ќе му го руши угледот

Со денешното гласање во Собранието паднаа маските околу тоа кој е политичкиот покровител на Државниот јавен обвинител Коцевски и неговото раководно друштво во обвинителството, напиша во објавата на социјалните мрежи Антонио Милошоски од ВМРО-ДПМНЕ.
Според него, одговорот е јасен.
„Истите политичари од ДУИ и СДСМ кои во февруари 2024 година го предложија и гласаа „За“ изборот на Коцевски за јавен обвинител, денес не се осмелија да гласаат за негова недоверба. И покрај тоа што државниот обвинител има неколку крупни професионални грешки за кои заслужува разрешување, сепак фактот што токму Коцевски најдобро ги знае индициите за висока корупција направена од високи функционери од СДСМ е оној политички кредит што пратениците на Филипче и Оливер Спасовски мораат сеуште да го отплаќаат со заштита на функцијата на обвинителот“.
Како што оценува Милошоски, дури и пораката од СДСМ до Државниот обвинител дека од него зависело дали ќе бил “со штитот или на него”, повеќе звучи како кодиран сигнал од еден кон друг бизнис клан, отколку како парламентарен принцип поврзан со владеењето на правото.
Сепак, вели тој, добро е што ВМРО-ДПМНЕ остана доследна на своите позиции и тука не треба да се застане.
„Иако денес ги видовме политичките покровители на Државниот обвинител во Собранието, сепак корозијата на репутацијата на ЈО во најголем ја прават десетина актери внатре во самото обвинителство. Заради ваквите околности, како и заради силната порака која денес ја доби од Собранието, најдобро е ЈО Коцевски да си поднесе оставка, бидејќи спонзорството од ДУИ и СДСМ само дополнително ќе му го руши и угледот, и интегритетот на обвинителството во целина“, пишува Милошоски.
Македонија
(Видео) Драчево бара лежечки полицајци на „Јустинијан Први“: Не утре, туку сега, пред да има мртви

„Колку животи треба да се изгубат на улица „Јустинијан Први“ за конечно да се преземе нешто?
Денеска повторно автомобил излета од коловозот и заврши во двор на жител. Само по среќа немаше жртви. Но до кога ќе се потпираме на среќата? Утре тоа може да биде нечиј син, ќерка или родител згмечен на тротоар“, реагираат граѓаните преку социјалните мрежи на ѕидот на општината Кисела Вода по тешка сообраќајка на улицата.
„Години наназад алармираме на оваа улица се вози како на автопат! Нема лежечки полицајци, нема контрола. Се што некогаш беше поставено, одамна е уништено од нашите сонародници, во 3 часот ноќе со копач ги корнат и со камиони кочат на нив да ги одкорнат, а институциите молчат. Нивната незаинтересираност е директна закана за животите на жителите“, стои во објавата.
Доста е, како што вели во напишаното револтиран жител, со празни ветувања и молк.
„Бараме итни мерки, поставување на лежечки полицајци. Не утре, не, кога ќе има средства, туку сега пред да има мртви!
Ако општината и надлежните органи продолжат да си ги затвораат очите, секоја идна несреќа и секоја изгубена жртва ќе биде нивна одговорност нивно злосторство со премолчена дозвола!
Градоначалниче Орце Ѓорѓиевски, те повикуваме да реагираш!
Жителите на оваа улица очекуваат од тебе итно да се постават лежечки полицајци.
Време е безбедноста на граѓаните да биде на прво место пред да дојде до трагедија“, стои во напишаното на социјалните мрежи.
Македонија
Три активни пожари во државата, чешкиот „Блек Хок“ слета во Скопје, утре ќе гаси на Готен

На територијата на државата има вкупно 20 пожари на отворен простор, информираат од ЦУК за состојбата до 18:30 часот.
Според последните информации од центарот, активни се три пожари на територија на државата, шест се под контрола а единаесет се изгаснати.
Активни се три пожари:
1. Општина Василево, Општина Радовиш и Општина Берово:
с. Нивичино, на планината Голем Готен и Малешевските планини (нискостеблеста шума, смрека, грмушки и ниска вегетација);
2. Општина Прилеп:
с. Бешиште, место викано Бешишки Рид, друг крак према с. Градешница (Опш. Новаци) и трет крак према границата со Р. Грција.
Не се интервенира поради детонации (мешана шума);
3. Општина Прилеп и Општина Кавадарци:
помеѓу селата Царевиќ, Смолани, Радобил и Дрен (Општина Прилеп), и Галиште и Трстеник (Опш. Кавадарци)
(мешана шума и нискостеблеста вегетација);
Под контрола се шест пожари:
1. Општина Македонски Брод: с. Грешница (мешана шума и сува трева);
2. Општина Македонски Брод: с. Латово (ниска вегетација и деградирана шума);
3. Општина Штип: помеѓу селата Драгоево и Селце (нискостеблеста шума, прнар и сува трева);
4. Општина Карбинци: с. Јунузлија (шума);
5. Општина Македонски Брод: помеѓу селата Црешево, Локвица и Крапа (деградирана дабова шума, грмушки и ниска вегетација);
6. Општина Македонска Каменица: с. Ќосевица (борова шума);
Изгаснати се 11 пожари:
1. Општина Струга: с. Велешта (запалено стрниште);
2. Општина Старо Нагоричане и Куманово: с. Облавце, с. Бељаковце, с. Довезенце, Орах и Руѓинце, се шири кон селата Димонце и Коњух (Опш. Кратово) – загрозува куќи и помошни објекти (ниска вегетација);
3. Општина Кичево: с. Горно Црско (ниска вегетација и ниска шума);
4. Општина Желино: помеѓу селата Церово и Групчин (нискостеблеста и деградирана шума);
5. Општина Петровец: с. Средно и с. Долно Коњаре (мешана шума);
6. Општина Петровец: Катланово (ниска вегетација);
7. Општина Крива Паланка: с. Нерав (висока борова шума);
8. Општина Новаци: с. Рапеш (запалени бали);
9. Општина Прилеп: с. Кантларци (ниска вегетација);
10. Општина Прилеп: ул. Јоска Јордановски (ниска вегетација);
11. Општина Охрид: с. Ботун (ниска вегетација).
Директорот на ДЗС, Стојанче Ангелов попладнево појасни дека чешкиот „Блек Хок“ со седумчлена посада слета на аеродромот Скопје и утре наутро ќе почне со дејство врз пожарот на планината Готен од беровската страна.
Овој моќен хеликоптер со ведро од 3,4 тона како што појасни Ангелов, е дел од меѓународната помош која е најавена за да помогне во справување со пожарите во земјава. Помошта ќе дојде од Чешка и Словенија.