Европскиот суд за човекови права (ЕСЧП) донесе пресуда во случајот Митровска за неможноста да добие информации кои се нејзините биолошки родители.

Митровска, која е посвоена уште додека била дете, од надлежните институции во Македонија побарала определени информации, како што се нејзиното родено име, место на раѓање и информации за нејзините биолошки родители. Овие информации и биле потребни поради медицински и здравствени причини, а не ги добила со образложение дека завршените посвојувања се сметаат за службена тајна. Жалбата до ЕСЧП се однесуваше на повреда на член 8 од Европска конвенција за заштита на човекови права со кој се гарантира правото на почитување на приватен и семеен живот.

Постапката беше иницирана од страна на Македонското здружение на млади правници (МЗМП) од каде што информираа дека оваа пресуда е особено значење бидејќи упатува на правото секој да знае кои се неговите биолошките родители, како и да се има пристап до информации поврзани со здравјето, што севкупно е вклучено во опфатот на приватниот живот.

„Макфакс“ ја праша претседателката на Македонското здружение на млади правници, Александра Цветановска,  на кој начин оваа пресуда ќе се одрази кај домашните судови, која образложи дека праксата на ЕСЧП е од исклучително значење бидејќи овозможува Конвенцијата да биде моќен жив инструмент за ефикаснa заштита и унапредување на човековите права. Една од обврските кои нашата држава ги има преземено со ратификација на Конвенцијата е задолжителност и извршување на пресудите на ЕСЧП, вели таа.

„Со цел извршување на пресудата, идниот период нашата држава треба да преземе сет на поединечни мерки со цел отстранување на веќе настанатата повреда во мера во која што е тоа можно, меѓутоа општи мерки за спречување на исти или слични повреди на правата и слободите загарантирани со Конвенцијата. Конечните пресуди од ЕСЧП се доставуваат до Комитетот на министри, кој го надгледува нивното извршување во државата, преку доставување на акциони планови и извештаи од страна на Бирото за застапување на РСМ пред ЕСЧП. Имајќи предвид дека станува збор за предмет кој според нас идентификува системски проблеми, Комитетот на министри може да го следи извршувањето на пресудата под зајакнат надзор“, вели Цветановска.

Според македонскиот Закон за семејство, целосното посвојување ги прекинува правата и одговорностите помеѓу посвоеникот и поранешното семејство, а информациите за посвојувањето претставуваат службена тајна. Законот за посвојување пак од своја страна, не содржи одредби во врска со тајноста на информациите поврзани со посвојувањето. Во таа насока, Цветановска вели дека со моменталната законска рамка, до сега пракасата покажа одбивање на секој заинтересиран кој бил посвоен да пристапи кон евиденцијата и информациите за спроведено посвојување, што беше потврдено и со одлуката на Уставен суд да не поведе постапка за уставна оцена на членот 123-а од Законот за семејство со кој се наметнува тајноста на податоците.

Со пресудата на ЕСЧП, додава Цветановска, се очекува да се наметне промена на Законот за семејство, во насока на утврдување исклучок од воспоставеното правило според кое, посвоениците кои се потполно посвоени ќе имаат можност до пристап до одредени информации за нивните билошки родители и промена на досегашната пракса како дел од општите мерки кои државата мора да ги преземе со цел спречување на идни постапки пред ЕСЧП за исти или слични предмети.

Комитетот усвојува конечна резолуција за затворање на предметот тогаш кога ќе заклучи дека било постапено согласно пресудата и се презмени сите мерки за извршување на пресудата.

„Битно е да се напоме дека ефикасноста на целокупниот систем на извршување на одлуките на ЕСЧП не зависи само од еден орган, тука од заемната и координирана работа на сите засегнати страни. Бирото за застапување на РМ пред ЕСЧП и Меѓуресорската комисија за извршување на пресудите на ЕСЧП го следат процесот на извршување на одлуките на ЕСЧП, меѓутоа надлежните институции кои ги направиле повредите на правата загарантирани со ЕКЧП треба de facto да ги извршуваат и спроведуваат пресудите на ЕСЧП, се‘ со цел да не настануваат клонирани случаи пред ЕСЧП“, децидна е Цветановска од Здружението на млади правници.

Првиот заменик претседател на Владата за европски прашања Бојан Маричиќ учествуваше на Регионалниот состанок на министрите за европски прашања и финансии на Западен Балкан посветен на Планот за Раст. Регионалниот состанок му претходи на Лидерскиот самит на западен Балкан кој ќе се одржи утре, 16 мај 2024.

Средбата ја отвори домаќинката на регионалниот состанок, министерката за европски прашања на Црна Гора, Мајда Горчевиќ истакнувајќи ја важноста на соработката во регионот кој има заедничка визија.

На средбата се обрати Герт Јан Копман – Генерален директор на генералниот директорат за соседство и преговори за проширување. (ДГ НЕАР), висок претставник на Европската Комисија со што ги нагласи напорите и заложбата на Европската Комисија за реализација на Планот за раст за Западен Балкан.

На средбата се зборуваше за приоритетите за спроведување на рефорсмките агенди на земјите од Западен Балкан со акцент на конкретните чекори кои треба секој од земјите вклучени во Планот да ги превземат.

Во своето обраќање Маричиќ го наведе усогласувањето на приоритетите на државата со приоритетите на Брисел. Ги истакна договорените и усогласени обврски и мерки кои ќе се спроведуваат. Ја истакна важноста на СЕПА – Пристап до единствената област за плаќање во евра, Зелените ленти за унапредување на олеснувањето на трговијата и транспортот, за слободните Вај-фај зони на јавните простори во 500 општини во регионот и за развој на Дигиталните иновативни центри.

Понатаму во обраќањето ги наброја утврдените, следни чекори односно работата на проектите за Академија за единствен пазар со што се осигурува усогласување на националните системи со оние на ЕУ, важноста за прифаќањето на Дигиталниот паричник, како удобен и безбеден метод за граѓаните и бизнисите да го утврдат нивниот идентитет, користејќи ја нивната дигитална лична карта за интеракција и во јавниот и во приватниот сектор.

Вицепремиерот Маричиќ за крај се заблагодари до Европската Комисија, главниот инцијатор на целиот процес Герт Јан Копман, генералниот директор на ГД Неар, на целиот регион на Западен Балкан како и државната секретарка на Секретаријатот за европски прашања, вработените во администрацијата кои во соработка со министерството за финансии ги поставија главните приоритети, упорно работеа на реализација на Планот за раст за Западен Балкан.

Европската Унија направи голем исчекор и заложба со иницијативата за Планот за раст за соработка на регионот. Затоа, регионот и сите засегнати страни заедно со Европската Комисија мора да продолжат да работат да ја реализираат иницијативата на регионот.
Регионот го постави Планот за раст во функција за забрзување на членството во ЕУ до 2030 и треба сите заедно да бидеме активни, транспарентни и упорни во успешна реализација на оваа важна иницијатива.- рече Маричиќ.

Состанокот на министрите и вицепремиерите на Западен Балкан го носи насловот „Еден регион, заедничка визија“ и му претходи на утрешниот Лидерски самит на кој ќе учествуваат лидерите на земјите од регионот на Западен Балкан, како и највисоките претставници на Европската Комисија.

На средбата учествуваше и државната секретарка на Секретаријатот за европски прашања, Дрита Абдиу Халили.

Прерседателката на Уставниот суд, Добрила Кацарска и претходно добивала закани на социјалните мрежи, но не ги пријавила во полицијата, се’ до вчерашниот инцидент со ножот најден пред нејзината гаража.

„Во однос на прашањата дали имало закани досега, претседателката Кацарска потврдува дека имало повеќе непријатности во јавноста и ситни инциденти изминатиот период кои не се пријавени, закани преку социјалните мрежи, но на нејзино лично инсистирање, не дозволила да се реагира се до вчерашната пријава“, велат од Уставниот суд.

Од тука потврдија дека во текот на вчерашниот ден, Кацарска во полициска станица пријавила евентуално загрозување на сигурноста, откако на нејзиниот приватен паркинг, во близина на нејзиниот дом, на место каде што се наоѓа нејзиниот личен автомобил е најден нож до прекинувачот за струја кој го осветлува делот околу нејзиниот паркинг и некои други предмети.

Што се однесува до прашањата дали станува збор за некаква закана, порака до претседателката Кацарска или се работи за случајност очекуваме одговорите да ги даде истрагата, велат од судот.

Претходно, за случајот информираше МВР.

„Вчера од страна на Д. К. било пријавено дека на подрачјето на Центар во подземни гаражи, пред нејзиното гаражно место, биле пронајдени импровизиран кревет и кујнски нож, кој бил забоден на прекинувачот за светло“, велат од МВР.

За случајот известен е јавен обвинител.