Македонија
Интервју со професор Горан Ајдински: УКИМ заслужува многу повеќе

Професоре Ајдински, Вие сте познат во универзитетскатa и во пошироката јавност како успешен декан во два мандата на еден од најголемите факултети – Филозофскиот факултет во Скопје. Познат стручњак во својата област дефектологија, а за нас новинарите и како човек што секогаш е достапен за разговор. Професоре, темата за рангирањето на Универзитетот била отсекогаш актуелна, но во последните години некако како да доминира во споредба со другите теми во високото образование. Што се случува со рангирањето, зошто за оваа тема постојат постојани несогласувања на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ и какво е Вашето видување?
Темата со рангирањето на универзитетите отсекогаш била актуелна, но се сложувам, не толку како во последните години. Има објаснување зошто тоа е така. До 2016 година нашиот Универзитет одржуваше одреден континуитет на раст на светските ранг-листи, но потоа почна со неговиот пад. Факт е дека на некои листи, како што е на еминентната листа на SCImago, тој закрепнува и полека се искачува на ранг-листата. Но, за жал, место за задоволство, а уште повеќе за бомбастични изјави дека се случил не знам каков напредок, едноставно – нема. Анализирајте го само графиконот од достапните податоци на официјалната страница на SCImago од 2009 до денес. Може да видите дека УКИМ од 814. место во 2009 година, во мандатот на претходните ректорски управи до 2016 година, за седум години се искачи на 629. место (покачување за 185 места). На светските ранг-листи од калибарот на SCImago ова е сериозен напредок. Меѓутоа, во периодот од 2016 до 2020 додина, за четири години, УКИМ падна на 734. место (пад за 105 места). Факт е дека со последното рангирање има подобрување, но сѐ уште УКИМ не е на нивото на кое беше во 2016 година. Навистина, како професор не знам како да реагирам кога ќе слушнам коментар дека е добро тоа што УКИМ напреднал на ранг-листите, па уште се праќаат имејлови до сите професори дека напорите на менаџментот на УКИМ вродиле со плод итн. За каков напредок треба да зборуваме ако не може да ги продолжиме конитунитетот, напредокот и развојот на Универзитетот ако не успееме да ги задржиме позициите на ранг-листите од времето кога можевме да се пофалиме дека сме едни од најдобрите во регионот. Но, не зборуваме само за SCImago. Видете ги и другите ранг-листи (CWUR, Webometrics и др.).
Ова што Вие го кажувате навистина заслужува внимание. А што се случува, кој всушност се занимава со оваа проблематика?
Тоа не го кажувам јас, тоа го кажуваат јавно објавените податоци. Јас само се обидувам да ги интерпретирам и да си дадам самиот објаснување што се случува на УКИМ.
Вообичаено, ако има некој напредок на некоја ранг-листа, официјално професорите добиваат честитки на имејл и некој сака да си припише заслуга за напредокот и тоа е во ред. Но, кога оди УКИМ надолу, тогаш со тоа се занимаваат повеќе луѓе и почнуваат објаснувања дека базата на податоци не била релевантна, дека се сменила методологијата на рангирање, дека не знам што уште не се случило. И, накратко, секаде може да има грешка, освен кај нас.
А дали навистина може да се случи грешка на ранг-листите?
Веројатно може и грешки се случуваат. Но, она што мене лично ми пречи е тоа што секогаш грешката се бара кај другиот и секогаш прашањето се сведува на тоа да се мобилизираат што е можно поголем број експерти експресно да објаснуваат дека УКИМ е супер и сѐ е како што треба. Ние сме академска средина и треба да користиме академски методи. Доколку некој има документирани докази дека во некоја ранг-листа се случила грешка, има начин како тоа да се исправи. Се праќа писмо до институцијата што го извршила рангирањето со барање за корекција, а не соопштенија до професорите и јавноста со разни објаснување и убедувања. Со секое објавување на некое јавно веќе публицирано рангирање ситуацијата се повторува. Последниот пат нѐ убедуваа дека базата на податоци Google Scholar не била релевантна и слични небулози. Ако оваа база е нерелавантна, тогаш зошто сите во февруари 2021 година добивме писмо од ректорот задолжително да отвориме профил во три бази, меѓу кои и Google Scholar? И ако не е релевантна, зошто некои од тие што тоа го тврдат не му напишаат на „Гугл“ и не им кажат на луѓето таму дека базата не им чини?
Може ли да ни кажете поконкретно зашто толкава полемика за базите на податоци, каква е нивната улога во рангирањето?
Денес, во светот постојат голем број институции што вршат рангирање и имаат своја ранг-листа. Има многу, но можам да ви набројам барем десеттина што ги следам (Schangai, QS World University Rankings, Times Higher Education Ranking, Scimago, CWUR, Multiranking, RUR, AD ranking, Webometrics итн.). Кога институциите вршат рангирање, тие не ве познаваат ниту вас, ниту мене ниту моите колеги, туку тие повлекуваат податоци за тоа што е предмет на рангирањето во согласност со методологијата на рангирањето од некоја база на податоци. На пример, базата на Google Scholar ја користат Webometrics, AD Ranking и други, Scimago ја користи Scopus. Но, најголемиот број институции за рангирање ги користат Google Scholar и ResearchGate. Основното правило на секој што сака да врши рангирање е јасно да ги објави методологијата на рангирање и базата на податоци (или базите) што ги користи. И тука нема ништо нејасно. Нема правило дека еден ист универзитет на разни ранг-листи треба да биде на иста позиција. Друго е прашањето какви податоци од Универзитетот ние сме внеле во тие бази, дали податоците од нашите професори постојат само под името на УКИМ или и под друго име, големината на универзитетот, што секако има влијание во рангирањето и др. Уште еднаш да потенцирам, никогаш не треба апсолутно да се исклучи постоење грешка, но ако состојбата со Универзитетот е слична на сите ранг-листи, не сум убеден дека сите грешат. Што и да е причината, ректорот и проректорите требаше да го отворат ова прашање со една поширока консултација и дебата, во најмала рака не само со сегашната ректорска гарнитура туку и со поранешните декани и ректори, кои сигурно ќе дадеа значајни совети и мислења.

Ајдински говори и за рангирањето
Зошто за еден универзитет е важно да биде добро рангиран?
За рангирањето можеме долго да полемизираме дали и колку е тоа важно. За еден универзитет, пред сè, најважно е тој да биде добар универзитет кој ќе работи и ќе придонесува за развојот на државата. Но, рангирањето е битно за меѓународно легитимирање на универзитетот. Кога конкурираме за некој меѓународен проект, кога аплицираме во некоја асоцијација, за некој конзорциум, за некоја позиција и сл., секогаш тој од спротивната страна сака да види, едноставно кажано, со кого си има работа. Затоа е битно УКИМ да биде добро рангиран. Рангирањето само по себе нема веднаш да ни донесе финансии и да ни ги реши сите проблеми на Универзитетот, но ќе ни даде повеќе можности. Ние можеме безбројпати да повториме дека сме најстар, најдобар, најголем, но без меѓународна потврда, сето тоа многу не ни вреди зашто не е доволно да си најстар и најголем, туку како таков треба да бидеш и најпрогресивен и најавангарден во истражувањата, во идеите, во проектите.
Професоре, ги споменавте финансиите. Неодамна прочитавме една изјава дека кога ќе се покачат платите на професорите, ќе се подобрат и рангирањето и состојбата во науката. Дали финансиите се клучот за решавање на проблемот?
Не знам на која изјава мислите, јас исто така прочитав една изјава дадена во врска со покачувањето на платите, што воопшто не ми се допадна и имам, се разбира, за тоа поинакво мислење. Платите се плати, а финансирањето на науката е финансирање на науката. Каква врска има ниската плата со лошото рангирање на Универзитетот? Незначителна, иако знаеме дека не може да има мотивација кај наставниот кадар за работа без солидни примања. Во овој случај потребна е поголема посветеност, да не кажам преговори и притисок, за да се избориме за поголеми примања на релација Ректорат – МОН. Но, тоа е нешто друго.
Ако некој кажува дека платите на професорите треба да им служат за покривање трошоци за објавување трудови, тогаш нема за што да разговараме. Оној што тоа го кажува нема доволно познавање на системот. Финансирањето на науката треба да се решава одделно од платата. Ниту ако се покачи платата, ќе се покачат средствата за наука ниту, пак, ако се зголемат средствата за наука, ќе се покачат платите. Независно за кој универзитет станува збор, должност е на секој ректор, проректор за финансии, па и ректорска управа, да се борат и за двете.
Професоре Ајдински, би сакале да ја искористиме можноста да Ве прашаме и за последната актуелност на Универзитетот. Како што ни е познато, деновиве почна постапката за избор на нов ректор на Универзитетот за нареднниот мандатен период. Имате ли сознанија колку кандидати за ректор ќе има на овие избори? И да бидеме директни, планирате ли Вие да се кандидирате?
Бидејќи ме прашавте директно, така и ќе Ви одговорам. Да, планирам да се кандидирам.

Ајдински ќе биде кандидат за ректор, открива за „Макфакс“
Може ли барем накратко да ги слушнеме Вашите мотиви за кандидатурата?
Секако, иако во оваа фаза не би сакал да отворам теми за кои треба повеќе простор. Но, тоа што би можел да кажам е дека на УКИМ сум вработен релиси три децении и, за жал (а тоа не е само моја перцепција), УКИМ веќе повеќе години не е оној УКИМ што заеднички го градевме, што заеднички го чувавме, се гордеевме со него и се радувавме на секој успех. Не е тоа веќе УКИМ полн со задоволни студенти и професори. Јас повеќепати за многу прашања настапував критички и тоа можеби некому не му се допаѓаше, иако конструктивните спротивни мислења се тие што ги придвижуваат работите напред. Сето тоа беше со цел колку што можам да влијаам работите да се поправат. За жал, тие не одат во добра насока. Од позиција на ректор сакам да го дадам својот придонес и да го ставам на располагање своето долгогодишно искуство како наставно-научен работник и поранешен декан – со заеднички сили да го вратиме УКИМ таму каде што беше и каде што припаѓа – меѓу најдобрите универзитети, респектиран од сите, отворен универзитет, препознатлив на меѓународен план. Ќе биде навистина тешко, но мора да направиме многу повеќе за нашиот универзитет.
Што се однесува до другиот дел од Вашето прашање, дали ќе се јават други кандидати и кој ќе се јави, навистина не би знаел да Ви кажам затоа што конкурсот е отворен и секој има право да се кандидира. Кога велам има право, мислам на законското право. А ако говорам за етичкото и моралното, тогаш би рекол дека кој и да било што учествувал директно или индиректно во назадувањето на УКИМ би било премногу да го бара гласот од професорите и студентите.
На УКИМ му требаат промени.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Македонија
(Фото) Подготвена за отворање најголемата градинка во државата „Бамби“ во Чаир

Градоначалникот на Општина Чаир, Висар Ганиу, денеска го реализираше финалниот инспекциски надзор на новоизградениот објект на детската градинка „Бамби“, која претставува составен дел на детската установа „Фидани“ и ја претставува градинката со најголем капацитет на територијата на цела држава, информираат од Општината.
„Објектот е целосно опремен со современ инвентар и модерен ентериер, во целосна согласност со највисоките стандарди за предучилишни установи. Со капацитет од 350 деца и 22 функционални занимални, овој нов институционален објект обезбедува оптимални услови за ран детски развој, безбедност и благосостојба“, се наведува во соопштението.
Од Општината најавија дека по завршувањето на градежните активности и внатрешното уредување, во наредните денови се очекува да се организира и свеченото отворање на објектот, додека паралелно ќе се финализираат и последните естетски детали кои ќе ја збогатат надворешната и внатрешната визура на градинката.
Македонија
2.500 денари еднократна помош за пензионерите со ниски примања во општина Центар

Градоначалникот на Општина Центар Горан Герасимовски ги повикува сите пензионери со ниски примања да се пријават за еднократна финансиска помош од 2.500 денари, на јавниот повик што ќе биде објавен утре, 9 јули.
Право на пријавување имаат сите кои примаат старосна, семејна, инвалидска или социјална пензија, при што месечниот износ не смее да го надминува износот од 26.157 денари, односно просечната пензија исплатена во мај 2025 година.
„И годинава не ги забораваме пензионерите. Продолжуваме со поддршка за нашите највозрасни сограѓани. Оваа мерка е знак на нашата постојана грижа и солидарност“, изјави градоначалникот Горан Герасимовски.
Со барањето потребно е да се достави копија од лична карта, копија од трансакциска сметка и доказ за последната примена пензија, чек или потврда од банка за месец мај или јуни 2025 година (за старосна, семејна или инвалидска пензија). Корисниците на социјална пензија треба да достават потврда или решение од надлежниот Центар за социјална работа.
Барањето може да се подигне и поднесе во Архивата на Општина Центар, барака број 6, или да се преземе од веб-страницата на општината: www.centar.gov.mk. Документацијата се доставува секој работен ден, од 09:00 до 14:00 часот.
Повикот ќе трае до 18 јули или до исцрпување на предвидените средства, по принципот „прв дојден, прв услужен“.
За реализација на оваа мерка, Општина Центар обезбеди 5 милиони денари од буџетот за 2025 година.
Македонија
(Видео) СДСМ: Нов бран економско тонење, животниот стандард уништен

ВМРО-ДПМНЕ и Христијан Мицкоски ја туркаат државата во економски хаос – инфлацијата вртоглаво расте, животот станува се поскап, стандардот на граѓаните од ден во ден се влошува, обвини Јована Тренчевска, пратеничка на СДСМ.
Според неа, Македонија се наоѓа во нов, длабок бран на економска нестабилност.
„Последните податоци за раст на инфлацијата на годишно ниво од 4,5 % се резултат на погрешните економски политики на Владата, за што ги плаќаат граѓаните. Во секој сектор статистиката бележи раст – трошоците за храна и безалкохолни пијалаци во јуни 2025 споредено со јуни 2024 се зголемиле за 6,3 %, облека и обувки за скоро 3%, за 2% на годишно ниво се зголемле трошоците за сметки, за 3,2% трошоците за здравствена заштита се зголемени и така натаму… И ова не се само бројки – тоа е директен удар врз секое семејство, секој дом, секој граѓанин. Една година беше доволна да излезе на виделина неспособноста,неодговорноста и целосната негрижа на Владата на ВМРО ДПМНЕ за граѓаните“, рече таа.
Тренчевска рече дека Македонија и понатаму е на дното во Европа по стандард и дека просечниот македонски граѓанин има само 42% од животниот стандард на ЕУ, Србија и Црна Гора се пред нас.
„Минималната плата нема да се зголеми, просечната плата стагнира, но затоа функционерските плати се зголемуваат. Владата нема пари за повисоки плати за работници, но не се откажува од луксузот на скапи патувања, милиони потрошени на ПР и кампањи, и возење со приватни авиони. СДСМ и во најголемите кризи, ковид пандемијата и енергетската криза, ги зголеми и минималната и просечната плата, со правилни мерки го заштитивме стандардот на граѓаните. Обезбедивме тројно повисока социјална помош, раст на пензиите, милијарда евра поддршка за компаниите – тоа се мерки за реална помош и грижа за граѓаните и стопанството. Цела година континуирано предупредуваме на растечкиот тренд на инфлацијата и дека се потребни конкретни мерки. Сега повторно апелираме владата да преземе итни мерки за заштита на стандардот на граѓаните и да ги покачи платите на работниците“, рече Тренчевска.