Македонија
Интервју со професор Горан Ајдински: УКИМ заслужува многу повеќе

Професоре Ајдински, Вие сте познат во универзитетскатa и во пошироката јавност како успешен декан во два мандата на еден од најголемите факултети – Филозофскиот факултет во Скопје. Познат стручњак во својата област дефектологија, а за нас новинарите и како човек што секогаш е достапен за разговор. Професоре, темата за рангирањето на Универзитетот била отсекогаш актуелна, но во последните години некако како да доминира во споредба со другите теми во високото образование. Што се случува со рангирањето, зошто за оваа тема постојат постојани несогласувања на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ и какво е Вашето видување?
Темата со рангирањето на универзитетите отсекогаш била актуелна, но се сложувам, не толку како во последните години. Има објаснување зошто тоа е така. До 2016 година нашиот Универзитет одржуваше одреден континуитет на раст на светските ранг-листи, но потоа почна со неговиот пад. Факт е дека на некои листи, како што е на еминентната листа на SCImago, тој закрепнува и полека се искачува на ранг-листата. Но, за жал, место за задоволство, а уште повеќе за бомбастични изјави дека се случил не знам каков напредок, едноставно – нема. Анализирајте го само графиконот од достапните податоци на официјалната страница на SCImago од 2009 до денес. Може да видите дека УКИМ од 814. место во 2009 година, во мандатот на претходните ректорски управи до 2016 година, за седум години се искачи на 629. место (покачување за 185 места). На светските ранг-листи од калибарот на SCImago ова е сериозен напредок. Меѓутоа, во периодот од 2016 до 2020 додина, за четири години, УКИМ падна на 734. место (пад за 105 места). Факт е дека со последното рангирање има подобрување, но сѐ уште УКИМ не е на нивото на кое беше во 2016 година. Навистина, како професор не знам како да реагирам кога ќе слушнам коментар дека е добро тоа што УКИМ напреднал на ранг-листите, па уште се праќаат имејлови до сите професори дека напорите на менаџментот на УКИМ вродиле со плод итн. За каков напредок треба да зборуваме ако не може да ги продолжиме конитунитетот, напредокот и развојот на Универзитетот ако не успееме да ги задржиме позициите на ранг-листите од времето кога можевме да се пофалиме дека сме едни од најдобрите во регионот. Но, не зборуваме само за SCImago. Видете ги и другите ранг-листи (CWUR, Webometrics и др.).
Ова што Вие го кажувате навистина заслужува внимание. А што се случува, кој всушност се занимава со оваа проблематика?
Тоа не го кажувам јас, тоа го кажуваат јавно објавените податоци. Јас само се обидувам да ги интерпретирам и да си дадам самиот објаснување што се случува на УКИМ.
Вообичаено, ако има некој напредок на некоја ранг-листа, официјално професорите добиваат честитки на имејл и некој сака да си припише заслуга за напредокот и тоа е во ред. Но, кога оди УКИМ надолу, тогаш со тоа се занимаваат повеќе луѓе и почнуваат објаснувања дека базата на податоци не била релевантна, дека се сменила методологијата на рангирање, дека не знам што уште не се случило. И, накратко, секаде може да има грешка, освен кај нас.
А дали навистина може да се случи грешка на ранг-листите?
Веројатно може и грешки се случуваат. Но, она што мене лично ми пречи е тоа што секогаш грешката се бара кај другиот и секогаш прашањето се сведува на тоа да се мобилизираат што е можно поголем број експерти експресно да објаснуваат дека УКИМ е супер и сѐ е како што треба. Ние сме академска средина и треба да користиме академски методи. Доколку некој има документирани докази дека во некоја ранг-листа се случила грешка, има начин како тоа да се исправи. Се праќа писмо до институцијата што го извршила рангирањето со барање за корекција, а не соопштенија до професорите и јавноста со разни објаснување и убедувања. Со секое објавување на некое јавно веќе публицирано рангирање ситуацијата се повторува. Последниот пат нѐ убедуваа дека базата на податоци Google Scholar не била релевантна и слични небулози. Ако оваа база е нерелавантна, тогаш зошто сите во февруари 2021 година добивме писмо од ректорот задолжително да отвориме профил во три бази, меѓу кои и Google Scholar? И ако не е релевантна, зошто некои од тие што тоа го тврдат не му напишаат на „Гугл“ и не им кажат на луѓето таму дека базата не им чини?
Може ли да ни кажете поконкретно зашто толкава полемика за базите на податоци, каква е нивната улога во рангирањето?
Денес, во светот постојат голем број институции што вршат рангирање и имаат своја ранг-листа. Има многу, но можам да ви набројам барем десеттина што ги следам (Schangai, QS World University Rankings, Times Higher Education Ranking, Scimago, CWUR, Multiranking, RUR, AD ranking, Webometrics итн.). Кога институциите вршат рангирање, тие не ве познаваат ниту вас, ниту мене ниту моите колеги, туку тие повлекуваат податоци за тоа што е предмет на рангирањето во согласност со методологијата на рангирањето од некоја база на податоци. На пример, базата на Google Scholar ја користат Webometrics, AD Ranking и други, Scimago ја користи Scopus. Но, најголемиот број институции за рангирање ги користат Google Scholar и ResearchGate. Основното правило на секој што сака да врши рангирање е јасно да ги објави методологијата на рангирање и базата на податоци (или базите) што ги користи. И тука нема ништо нејасно. Нема правило дека еден ист универзитет на разни ранг-листи треба да биде на иста позиција. Друго е прашањето какви податоци од Универзитетот ние сме внеле во тие бази, дали податоците од нашите професори постојат само под името на УКИМ или и под друго име, големината на универзитетот, што секако има влијание во рангирањето и др. Уште еднаш да потенцирам, никогаш не треба апсолутно да се исклучи постоење грешка, но ако состојбата со Универзитетот е слична на сите ранг-листи, не сум убеден дека сите грешат. Што и да е причината, ректорот и проректорите требаше да го отворат ова прашање со една поширока консултација и дебата, во најмала рака не само со сегашната ректорска гарнитура туку и со поранешните декани и ректори, кои сигурно ќе дадеа значајни совети и мислења.

Ајдински говори и за рангирањето
Зошто за еден универзитет е важно да биде добро рангиран?
За рангирањето можеме долго да полемизираме дали и колку е тоа важно. За еден универзитет, пред сè, најважно е тој да биде добар универзитет кој ќе работи и ќе придонесува за развојот на државата. Но, рангирањето е битно за меѓународно легитимирање на универзитетот. Кога конкурираме за некој меѓународен проект, кога аплицираме во некоја асоцијација, за некој конзорциум, за некоја позиција и сл., секогаш тој од спротивната страна сака да види, едноставно кажано, со кого си има работа. Затоа е битно УКИМ да биде добро рангиран. Рангирањето само по себе нема веднаш да ни донесе финансии и да ни ги реши сите проблеми на Универзитетот, но ќе ни даде повеќе можности. Ние можеме безбројпати да повториме дека сме најстар, најдобар, најголем, но без меѓународна потврда, сето тоа многу не ни вреди зашто не е доволно да си најстар и најголем, туку како таков треба да бидеш и најпрогресивен и најавангарден во истражувањата, во идеите, во проектите.
Професоре, ги споменавте финансиите. Неодамна прочитавме една изјава дека кога ќе се покачат платите на професорите, ќе се подобрат и рангирањето и состојбата во науката. Дали финансиите се клучот за решавање на проблемот?
Не знам на која изјава мислите, јас исто така прочитав една изјава дадена во врска со покачувањето на платите, што воопшто не ми се допадна и имам, се разбира, за тоа поинакво мислење. Платите се плати, а финансирањето на науката е финансирање на науката. Каква врска има ниската плата со лошото рангирање на Универзитетот? Незначителна, иако знаеме дека не може да има мотивација кај наставниот кадар за работа без солидни примања. Во овој случај потребна е поголема посветеност, да не кажам преговори и притисок, за да се избориме за поголеми примања на релација Ректорат – МОН. Но, тоа е нешто друго.
Ако некој кажува дека платите на професорите треба да им служат за покривање трошоци за објавување трудови, тогаш нема за што да разговараме. Оној што тоа го кажува нема доволно познавање на системот. Финансирањето на науката треба да се решава одделно од платата. Ниту ако се покачи платата, ќе се покачат средствата за наука ниту, пак, ако се зголемат средствата за наука, ќе се покачат платите. Независно за кој универзитет станува збор, должност е на секој ректор, проректор за финансии, па и ректорска управа, да се борат и за двете.
Професоре Ајдински, би сакале да ја искористиме можноста да Ве прашаме и за последната актуелност на Универзитетот. Како што ни е познато, деновиве почна постапката за избор на нов ректор на Универзитетот за нареднниот мандатен период. Имате ли сознанија колку кандидати за ректор ќе има на овие избори? И да бидеме директни, планирате ли Вие да се кандидирате?
Бидејќи ме прашавте директно, така и ќе Ви одговорам. Да, планирам да се кандидирам.

Ајдински ќе биде кандидат за ректор, открива за „Макфакс“
Може ли барем накратко да ги слушнеме Вашите мотиви за кандидатурата?
Секако, иако во оваа фаза не би сакал да отворам теми за кои треба повеќе простор. Но, тоа што би можел да кажам е дека на УКИМ сум вработен релиси три децении и, за жал (а тоа не е само моја перцепција), УКИМ веќе повеќе години не е оној УКИМ што заеднички го градевме, што заеднички го чувавме, се гордеевме со него и се радувавме на секој успех. Не е тоа веќе УКИМ полн со задоволни студенти и професори. Јас повеќепати за многу прашања настапував критички и тоа можеби некому не му се допаѓаше, иако конструктивните спротивни мислења се тие што ги придвижуваат работите напред. Сето тоа беше со цел колку што можам да влијаам работите да се поправат. За жал, тие не одат во добра насока. Од позиција на ректор сакам да го дадам својот придонес и да го ставам на располагање своето долгогодишно искуство како наставно-научен работник и поранешен декан – со заеднички сили да го вратиме УКИМ таму каде што беше и каде што припаѓа – меѓу најдобрите универзитети, респектиран од сите, отворен универзитет, препознатлив на меѓународен план. Ќе биде навистина тешко, но мора да направиме многу повеќе за нашиот универзитет.
Што се однесува до другиот дел од Вашето прашање, дали ќе се јават други кандидати и кој ќе се јави, навистина не би знаел да Ви кажам затоа што конкурсот е отворен и секој има право да се кандидира. Кога велам има право, мислам на законското право. А ако говорам за етичкото и моралното, тогаш би рекол дека кој и да било што учествувал директно или индиректно во назадувањето на УКИМ би било премногу да го бара гласот од професорите и студентите.
На УКИМ му требаат промени.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Македонија
(Видео) Силниот ветер ја влоши состојбата со пожарот во „Јасен“

Состојбата со пожарот во ловиштето „Јасен“ попладнево значително се влоши поради силниот ветер, информира директорот на Дирекцијата за заштита и спасување (ДЗС), Стојанче Ангелов.
„Јачината на ветрот постепено се зголемуваше и ни предизвика голема непријатност затоа што пожарот се движеше со исклучително голема брзина горејќи ги боровите стебла, создавајќи висока температура и многу густ и црн чад што удираше на гребенот. Нашата цел беше да го одбраниме гребенот и да не му дозволиме на овој пожар да прескокне преку гребенот од страната на селото Брезница, односно од скопска страна. Во тоа успеавме по неколку жестоки битки бидејќи огнот на неколку моменти префрли од другата страна, но благодарение на храброста на вработените во ‘Јасен’, лично овде е и директорот, еден од раководителите, со поддршка од екипа пожарникари од Македонски Брод, успеавме да го запреме по самиот гребен, ги изгаснавме местата на кои огнот префрли од другата страна и ја стабилизиравме ситуацијата“, рече Ангелов.
Пожарот сè уште се движи и создава густ чад што им предизвикува проблеми со дишењето на луѓето на теренот. На помош пристигнуваат пожарникари од Скопје, Велес и Куманово што ќе ги распоредат. Истовремено поддршка стигна и од вработените од Општината Сопиште кои цело време вршат дотур на вода, покрај другите активности. Тука се и припадници на Единицата за брзо распоредување (ЕБР) на МВР.
Македонија
Министерството за здравство формира независна меѓународна комисија по изјавата на Кедев за непотребни кардиолошки интервенции

Министерот за здравство, Азир Алиу, најави формирање комисија со експерти од три различни земји за проверка на работењето во приватните здравствени институции, но и продолжување на контролите во јавните здравствени установи кои се занимаваат со истата проблематика. Одлуката следи по изјавата на кардиохирургот, Сашко Кедев, дека во некои приватни болници се вршат непотребни интервенции со цел профит, вклучувајќи и стентирања и операции.
Алиу рече дека комисијата ќе биде независна и дека извештајот ќе служи како патоказ за понатамошни мерки. Од наредниот месец, приватните здравствени установи ќе мора да ги отворат базите со информации за кардиолошки интервенции, со цел Министерството да ги агрегира податоците и да има увид во здравствените патеки на граѓаните.
Министерот потврди дека има база со информации од 2019 до 2025 година за кардиолошки интервенции во јавните и приватните установи и дека ќе се сретне со д-р Кедев за понатамошна соработка. Фондот за здравствено осигурување, пак, ги следи сите прашања за квалитетот и законитоста на услугите, но оценката на медицинската оправданост останува надлежност на Државниот здравствен и санитарен инспекторат и специјалните комисии формирани од министерот.
Македонија
Никоски: Новата градинка во Потстаница, Драчево, значи подобра грижа за децата и поголема поддршка за семејствата

Како напредуваат градежните работи за новата градинка во Потстаница, Драчево, на лице место излезе да провери и директорот на Управата за заштита на животната средина и потпретседател на ВМРО-ДПМНЕ, Игор Никоски, заедно со премиерот Христијан Мицкоски, заменик-министерот за труд и социјала Ѓоко Велковски и градоначалникот на Општина Кисела Вода,Орце Ѓорѓиевски.
„Oвој објект e со вкупна површина од 300 квадратни метри и дополнително дворно уредување од 700 квадратни метри. Тој ќе обезбеди подобра грижа за децата и поголема поддршка за семејствата во овој дел од општината. Овој проект е доказ за нашата посветеност кон социјалниот развој и унапредување на квалитетот на животот во Кисела Вода“, рече директорот Никоски.
Градоначалникот на Кисела Вода, Орце Ѓорѓиевски, најави дека новата детска градинка ќе биде целосно завршена за само 20 дена и дека во неа ќе бидат згрижени 75 деца.