Македонија
Културните работници со апел до Заев: Метлата нека го одмине МКЦ
Поголема група работници во културата испратија отворено писмо до премерот Зоран Заев во кое се противат на најавените промени во управувачката структура на Младинскиот културен центар во Скопје. На писмото се потпишан голем број независни уметници, културни работници и организации и во него се вели:
„Почитуван г. Зоран Заев, Ви се обраќаме по повод најавените промени во управувачката структура на Младинскиот културен центар во Скопје. Не случајно ова писмо Ви е адресирано Вам, со оглед на тоа што неодамна најавивте суштински промени во Владата на РСМ, но и во голем број јавни институции во државата. Максимално ја поддржуваме потребата за прочистување и подигање на квалитетот на кадарот во државните и локалните институции, кои очигледно се цел на вашата популарно наречена метла и веруваме дека тоа го правите со желба за суштинско подобрување на ситуацијата во повеќето од нив. Но, во овој случај чувствуваме граѓанска одговорност да Ви укажеме на сериозните негативни последици врз кревкото битие на живата, автентична независна култура, до кои секако ќе дојде доколку го нарушите континуитетнот на работа на Младинскиот културен центар во Скопје.
Речиси една деценија МКЦ е дом и обединувачки фактор на македонската независна културна сцена. Тој е единствен простор каде што скопската и македонската алтернативна младина добива шанса уметнички и општествено да се изрази, без да е обременета со комерцијални стеги. Континуитетот и развојот на МКЦ во последната деценија, но и реализацијата на програмските предизвици, е без преседан во современа Македонија, од осамостојувањето до денес. Конечно, МКЦ Скопје е една од ретките јавни институции, ако не и единствена, која комплетно успешно и без никаква злоупотреба си ја извршува својата работа.
Затоа, господине претседател на Владата на РСМ, упатуваме силен апел до Вас, МКЦ Скопје да биде одминат од вашата метла овој пат. Причината е едноставна: не се уништува она што функционира. Факт е дека моментниот в.д. директор, господинот Русе Арсов, е поникнат во МКЦ и најголем дел од неговиот работен век го помина во оваа институција. Неговото искуство и суштинско познавање на независната сцена и култура, неговата отворена и непречена поддршка кон културните работници, како и неговата соработка со успешниот тим на МКЦ се суштествени за продолжувањето на добрата работа на оваа институција. Континуираниот процес на работа е од есенцијално значење не само за македонската култура туку и за општиот развој на вредностите на нашата општествена сцена.
Да не бидеме сфатени погрешно, ова не е е негативна пропаганда кон господинот Арбен Шаќири, кој деновиве веќе отворено ја прославува новата функција (директорско место во МКЦ Скопје). За него имаме максимална почит како музичар, кој повеќе децении работи и опстојува во земја како Македонија. Но, повеќе од очигледно е дека господинот Шаќири го нема ни оддалеку потребното искуство да раководи со институција што се занимава со комплексните потреби на независната сцена, чиј дел тој не е, ниту кога било имал интерес да биде.
Почитуван господине Заев, Ве молиме овој апел да го сфатите крајно сериозно и да не се сомневате во конструктивноста на нашите намери. Ние работиме со децении на независната сцена. Водени од желбата за напредок и повисок степен на култура бевме на улиците кога тоа беше најпотребно за нашата земја и, верувајте, таму ќе бидеме повторно ако има потреба. Каква било промена во МКЦ Скопје значи руинирање на еден од најсветлите континуитети во Македонија, брутален удар во нежното ткиво на независната сцена, со несогледливи последици во следните години, во кои токму таа сцена ќе мора да биде Ваш, но и голем сојузник на земјава во нејзиното присоединување кон Европската Унија. Доколку го нарушите овој фантастичен процес што успеавме да го развиеме, ќе бидете одговорен не само пред двигателите на македонската уметничка свест на ова време туку и пред историјата на нашата земја. Независната културна сцена можеби не изгледа импозантно во Вашите очи вперени кон Брисел и Вашингтон. Но, ние сите сме сепак тука и тука ќе останеме. Затоа, размислете“, се вели во писмото.
Отвореното писмо е потпишано од:
• Абдула Дениз, актер
• Азманова Наташа, архитектка
• Алексовски Дарко, ликовен уметник
• Алијевиќ Стефан, филолог
• Алтипармаков Јане, „Канал 103“
• Ангелевски Давид – Пиколомини, музичар, независна дискографска куќа „Шарла“
• Ангеловска Ѕвезда, актерка
• Андова Шопова-Николина, писателка
• Андоновски Кочо, ЛГТБТИ Центар за поддршка
• Андоновски Милош Б, театарски режисер
• Андоновски Петар, писател
• Анѓелков Игор, издравач и писател
• Антевски Петар, продуцент
• Аранѓеловиќ Весна, ликовна уметница
• Атанасова Иф Ивана, актерка, сценски автор, педагог
• Атанасова Милена, модна дизајнерка
• Ахмети Сафет, историчар на уметност
• Ацевска Јана, дизајнерка
• Баракоска Мартина, музичарка
• Башеска-Ристовска Ирма, сценаристка и новинарка
• Бегановиќ Сеида, писателка
• Бендевска Ена, граѓанска активистка („Медуза“)
• Беќар Мира, професорка
• Близнаковски Јован, политиколог
• Богдановски Матеј, ликовен уметник
• Божурска Кристина, ликовна уметница
• Бужаровска Румена, писателка
• Бузалкова Зоја, режисерка, Факултет за драмски уметности
• Буневска-Исаковска Калина, уредник („Блесок“)
• Васева Ивана, Факултет за работи што не се учат
• Василева Ана, активистка, феминистка
• Василева Јасмина, актерка
• Велковска Ема, дизајнерка
• Велковски Атанас, монтажер
• Велковски Филип, ликовен уметник
• Вељановска Елена, „Контрапункт“ – асоцијација за развој на критичка култура и современи уметнички практики
• Веселинов Благој, актер
• Видовиќ Ема, биотехнолог
• Вилиќ Небојша, професор
• Вукобрат Тања, ликовна уметница
• Вчкова Наташа, архитектка и сценографка
• Гавровски Георги, независен уметник, претседател на Македонското братство на магионичари
• Галевски Кире, фотограф
• Гелевски Небојша, графички дизајнер
• Гелевски Никола, писател и уредник („Окно“ и „Темплум“)
• Георгиев Сергеј, режисер
• Гешоска Искра, „Контрапункт“ – асоцијација за развој на критичка култура и современи уметнички практики
• Голејшка-Џикова Ана, поетеса
• Гунин Драгана, театарска режисерка
• Дамјаноски Милан, професор
• Делов Игор, графички дизајнер
• Дерибан Љубен, музичар аматер
• Димитријевиќ Ивица, актер МНТ, музичар, СИЗ/РИБ
• Димитров Славчо, „Маргини“ – Скопје
• Димитрова Билјана, културна работничка
• Димитрова Калија, граѓанска активистка („Медуза“)
• Димитрова Марија, продуцентка
• Димитровска Катерина, музичарка
• Димитровска Мила, архитектка
• Димковска Симона, актерка
• Димовска Лидија, писателка
• Диџеј Гоце, „Фанки фреш“
• Диџеј Чваре, „Фанки фреш“
• Додовски Димитар, музичар
• Доксевски Димитрија, актер
• Доксевски Наум, кинематограф
• Докузова Милка, архитектка
• Драгшиќ Ивана, „Плоштад Слобода“
• Дробицки Владан, музичар, НОБ, „Сетстат“
• Дума Дина, филмска режисерка
• Дурацовски Димитрие, писател
• Ѓорѓевиќ Драгољуб
• Ѓорѓиевска Јана, 3Д-уметница
• Ѓорѓиевски Тонкин Ненад, музичар и ликовен уметник
• Ѓурковска-Каеска Весна, блогерка
• Евтимов Синиша, режисер МНТ, музичар
• Ефремова Инес, ликовна уметница
• Жерносвки Велимир, ликовен уметник
• Заревска Драгана, независна уметница
• Зафировска Зорица, ликовна уметница
• Зафировска Христина, ликовна уметница
• Зафировски Борјан, филмски режисер
• Зафировски Ѓоко, музичар, „Нема лабаво“, „Дени те чува“
• Здравеска Драгица, наставничка по англиски јазик
• Здравески Ѓоко, писател
• Здравковска-Џепароска Соња, професорка
• Змејкоски Дејан, музичар, Сусијат
• Иванов Мартин, монтажер
• Иванова Тамара, ликовна уметница
• Ивановска Ана, ликовна уметница
• Ивановска Христина, ликовна уметница
• Ивановски Дејан, архитект
• Ивановски Иван, ликовен уметник
• Игновски Павле, „Македокс“, Театар „Навигатор Цветко“
• Илиоска Викторија, кореографка и изведувачка
• Јакимовска Јана, ликовна уметница
• Јакимска Ана, режисерка
• Јанев Марко, ликовен уметник
• Јаневски Ѓорѓи, културен работник
• Јаниќиевиќ Срѓан, режисер
• Јанковска Матеја МЈ, актерка
• Јанковски Владимир, писател
• Јанчевски Владимир, историчар на уметност
• Јанчовски Тихомир, писател
• Јаќоски Слободан
• Јованова Ива, музичарка аматер
• Јовановиќ Доријан, музичар, „Стринг форсис“, „Чалгија саунд систем“
• Јовановиќ Ѓорѓе, ликовен уметник
• Јовановска Ана, визуелна уметница
• Јовановски Филип, Факултет за работи што не се учат
• Јолдевски Ненад, писател
• Јордановска Бранкица, ликовна уметница
• Јорданоски Мартин, актер
• Јосифовска Дуфне Марта, костимографка
• Јосифовски Оливер, „Љубојна бенд“
• Јусуф Сара, актерка
• Кајевски Славиша, актер
• Карахасан Амир, ликовен уметник
• Карахасан Самир, ликовен уметник
• Караѓозовски Филип, архитект
• Караџовски Христијан, кинематограф
• Качакова Виолета, „Локомотива“ – центар за нови иницијативи во уметноста и културата
• Кирковски Бојан, актер
• Климоска Сара, актерка
• Коалиција „Маргини“ – Скопје
• Коцевска Ивана, балерина и кореографка, НОБ
• Коцевска Јана, „ЗГ за промоција на женската активност Тииит! Инк.“ – Скопје
• Кочовски Иван, правник
• Кнежевиќ Ана, филолог
• Крајчевска Билјана, драматург
• Крстески Ѓорѓи, ликовен уметник
• Кујача Николина, актерка, МНТ
• Куч Џано, музичар
• Лазаревска Ана, уметница
• Леловац Кристина, актерка
• Лембанов Андреј, кинематограф
• Лошкова Драгана, актерка
• Лукаш Владимир, ликовен уметник
• Љума Самир, кинематограф
• Максимова Нина, актерка
• Малеска Калина, писателка
• Манев Мартин, актер
• Маркоска-Милчин Ема, преведувачка
• Мартиновски Владимир, писател
• Милошевска Вера, „Љубојна бенд“
• Милошески Слободан, ликовен уметник
• Милчин Владимир, професор и театарски режисер
• Мирчевска Ивана, ликовна уметница
• Митевски Ненад, актер
• Митковски Оливер, актер, МНТ
• Митревски Сашо, музичар, Милко
• Михајлова Ина, графичка дизајнерка
• Мицевски Сашко Потер, монтажер
• Мицковски Ивор, новинар
• Муча Нита, историчарка на уметност и археолог
• Набаков Дарко, актер
• Набаков Раде, граѓански активист
• Најдовски Маријан, организатор
• Наумоска Касиопеја, ликовна уметница
• Нелковска Ивана, драматург
• Нешоски Доротеј, ликовен уметник
• Низамовска Бојана, група „Џун“
• Николиќ Нина, театарска режисерка
• Николовска Драгица, архитектка и фотографка
• Нихиу Гуѕим, граѓански активист
• Ничевски Миле, ликовен уметник
• Омерагиќ Дени, музичар, „Светлост“/„Палиндром“
• Павлаковиќ Ивана, актерка
• Пазарџиевска-Ристовска Елена, архитектка
• Панзов Златко, преведувач
• Пармаковска Фросина, писателка
• Пејовски Александар, композитор
• Пејовски Даријан, режисер
• Петковски Филип, магистер по кореологија
• Петрова Благица, граѓанска активистка
• Петровиќ Наташа, актерка
• Петровиќ Раша, филмски режисер
• Петрушевска-Јакимовска Весна, пијанистка во пензија
• Пировска Уранија, Хелсиншки комитет за човекови права
• Плачкова Оле, социјална работничка
• Попов Мирко, музичар, независна дискографска куќа „ПМГ рекордингс“
• Поповски Данчо, музичар, група „Џун“
• Прокопиев Илија, ликовен уметник
• Радиноска Билјана, театарска режисерка
• Ризова Дарја, актерка
• Ристевски Зоран, диџеј
• Ристеска Елена, Центар за нови иницијативи во уметноста и културата
• Ристеска Јоана, музичарка
• Ристески Никола, актер
• Ристовски Александар – Принц, музичар
• Ристовски Владимир
• Ристоска Тамара, актерка
• Рубен Виктор, продуцент
• Садику Артан, граѓански активист
• Саздов Данчо, група Џун
• Сандревски Александар, диџеј
• Синаноска Филис, музичарка
• Симонов Јордан, актер, режисер, МНТ
• Симоноска Павлина, Хелсиншки комитет за човекови права
• Симоска Сања, ликовна уметница
• Симоска Сара, архитектка
• Смилевска Марија, ликовна уметница
• Сотировска Марија, ликовна уметница
• Спасиќ Јане, театарски режисер
• Спировска Симона, актерка
• Спировски Бранислав, новинар
• Спировски Нинослав, музичар, „Светлост“
• Ставрески Ѓорче, режисер
• Стаматовска-Нешоска Ивана
• Стевовиќ Ненад, уредник и издавач („Или-или“)
• Степанулески Александар, актер
• Стефановска Инес, ликовна уметница
• Стојанов Дени, актер
• Стојанова Марија, претседателка на „Арт еквилибриум“
• Стојановиќ Милош, културен работник
• Стојановски Давор, писател
• Стојковски Марко, независен издавач, „Кран рекордс“
• Сулејман Неслихан, ликовна уметница
• Талевска Ирина, филолог
• Тасевски Филип, независен уметник, дискографска куќа „69 рекордс“
• Теодосиева Наталија, актерка
• Томиќ-Радевска Дијана, ликовна уметница
• Танурова-Тасевска Александра, новинарка
• Тануровска-Ќулафковски Билјана, доктор по драмски науки и магистер по менаџмент на култура, „Локомотива“
• Трајаноска-Ивановска Маја, преведувачка
• Трајковиќ Немања, ликовен уметник и дизајнер
• Трајковска Билјана, медија-менаџерка
• Трајковски Јане, музичар, РИБ, „Џун“
• Трујкановиќ Микица, ликовна уметница
• Ќорвезироска Оливера, писателка
• Улчар Исток Ј, писател
• Унковски Слободан, режисер, Театар „Навигатор Цветко“
• Филиповска Мирјана, историчарка на уметност
• Филиповски Тошо, независна дискографска куќа „Корпус деликти рекордс“
• Хаџи-Стефанов Ален, „Џез ФМ“
• Хорват Магдалена, писателка
• Христов Васил, режисер
• Христов Драган, моден дизајнер
• Христовска Ѓурѓица, Театар „Навигатор Цветко“/„Локомотива“
• Цветковиќ Ирена, Коалиција „Маргини“
• Цекиќ Анета, професорка
• Црвенковска Билјана, писателка
• Чалоски Јане, ликовен уметник
• Чочова Ели, ликовна уметница
• Џокиќ Владимир, рапер
• Шалдева Теа, музичарка, „Галатеа“
• Шапков Иван, ликовен уметник
• Шашевски Бојан, новинар
• Шемкоски Васил, илустратор, графички дизајнер
• Шопов Иван, писател
• Шурбановски Костадин, „Канал 103“
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Првите подводни археолошки истражувања во Преспанското Езеро открија редок органски материјал
Преспанското Езеро годинава е во фокусот на значаен археолошки настан, откако за првпат во овој регион беа реализирани подводни археолошки истражувања, кои донесоа исклучително вредни откритија за културното наследство на Северна Македонија.
Истражувањата се спроведуваат од НУ Завод и музеј – Битола и Граѓанската организација за развој на алтернативен туризам „Љубојно“, во рамките на проектот ACT4PRESPA. Целта е идентификација, документација и заштита на археолошките богатства во и околу Преспанското Езеро.
Во првите две фази, стручен тим спроведе рекогносцирање на македонскиот дел од преспанското крајбрежје, од границата со Република Грција до границата со Република Албанија. При тоа беа евидентирани и документирани 11 археолошки локалитети. Како најзначаен се издвојува локалитетот во близина на селото Наколец, каде што започнаа сондажни археолошки истражувања, реализирани во два циклуси.
„Ова е исклучително значаен момент за Преспа. За првпат имаме можност да навлеземе во археологијата на езерото и да откриеме слоеви од минатото кои досега беа целосно непознати“, изјави Орданче Петров, раководител на тимот за подводна археологија.
Поради повлекувањето на нивото на езерото, дел од локалитетите излегоа на копно, што овозможи детални сондажни истражувања. На локалитетот кај село Наколец е откриен дел заштитен со дрвена палисада, како и голем број движни археолошки предмети. Особено значајно е откривањето на предмети изработени од органски материјали – дрвени алатки, рачки, чешли и конструктивни елементи.
Станува збор за прв и засега единствен пример на зачувани органски материјали од археолошки локалитет во Македонија, датиран од крајот на XIII до крајот на XIV век. Локалитетот кај Наколец претставува и прв познат пример на благороднички имот во македонската археологија од XIV век.
„Зачувувањето на органски материјали е навистина невообичаено. Милот и тињата на езерото создаваат средина без кислород која ги штити објектите од распаѓање, што ни овозможува уникатен увид во минатото“, објаснува Петров.
Првичните анализи укажуваат дека средновековните жители на Преспа претежно се занимавале со земјоделство, а не со риболов, што е неочекувано со оглед на близината на езерото. Податоците, исто така, сугерираат дека Преспанското Езеро во минатото било значително помало.
„Исклучителните наоди од истражувањата кај село Наколец се од непроценлива важност не само за македонската, туку и за балканската и европската археологија. Тие го збогатуваат културното наследство на Преспа и претставуваат значаен потенцијал за развој на културниот туризам во регионот“, изјави д-р Мери Стојанова, координатор на проектот ACT4PRESPA од НУ Завод и музеј – Битола.
Керамичките и металните предмети се депонирани во Завод и музеј – Битола, додека органските материјали се испратени на специјализирани конзерваторски истражувања во Лајбниц-центарот за археологија во Германија. Процесот се очекува да трае најмалку една година, по што предметите ќе бидат презентирани пред јавноста.
Истражувањата се реализираат со активна поддршка од локалната заедница, која во повеќе наврати пријавувала пронајдоци и учествувала во заштитата на локалитетите.
Проектот ACT4PRESPA се спроведува во рамките на програмата на Европската Унија за одржлив развој на регионот на Преспанското Езеро, преку Инструментот за претпристапна помош за рурален развој.
Македонија
Дел од Општина Центар утре без вода поради уличен дефект
Од ЈП „Водовод и канализација“ информираат дека утре, 16 декември 2025 година (вторник), поради уличен дефект на булеварот „Св. Климент Охридски“, спроти Соборниот храм, ќе има прекин на водоснабдувањето.
Без вода ќе останат корисниците на потегот од крстосницата со булеварот „Партизански одреди“ до паркингот ЈАТ.
Прекинот е најавен во периодот од 08:30 часот до завршување на санацијата на дефектот, соопштуваат од претпријатието.
Засегнато подрачје е Општина Центар.
Македонија
СДСМ: Судот го потврди пуштањето на Јанева, сценариото на ДПМНЕ се реализира
Денеска Кривичниот суд и официјално потврди дека на Катица Јанева ѝ е одобрен условен отпуст од затвор, велат од СДСМ.
„Отпустот започнува од 21.12.2025 година и трае до 21.08.2026 година. Од вкупната затворска казна од 7 години, дозволен е условен отпуст од 8 месеци.
Овие факти и периодот токму сега и до летото наредна година, во целост го потврдува сценарио од стратегијата на ДПМНЕ кое целосно го разоткивме.
Зошто сега?
Затоа што темата со мигрантите за пари стана национална тема, корупциските скандали за наместени тендери покажуваат како се крадат 14,5 милиони евра преку 161 тендер, затоа што кога нема пари во буџетот за плати и пензии а граѓаните тоа го чувствуваат секој ден.
Затоа што сега и гори на власта под нозе“.
Нивното сценарио, додаваат од партијата, е до изборите кои ги планираат наредната година.
„Јанева треба да биде искористена како алатка на ДПМНЕ во нивната црна кампања и во нападите врз СДСМ.
Кривичните пријави и политичкиот прогон, лажните вести и манипулациите, нападите врз медиумите и спроведувањето на српското сценарио во Македонија веќе не се доволни. Власта ја губи контролата и затоа мора да ги засилува нападите.
Како? По добро познати српски рецепти.
Исто како случајот со Дијана Хркаловиќ во Србија. Копи-пејст медиумска стратегија, со истите методи, истите наративи и истата цел: дефокус од суштинските проблеми и напад врз опозицијата“.
СДСМ, како што истакнуваат, јасно порачува: „Нема да ви помине Катица. Нема да ви поминат мигрантите за пари. Нема да ви помине ниту едно сценарио за манипулација и дефокус. Народот ви подготвува крај“.

