Македонија
МЖСПП: Малите и евтини сензори не даваат сигурни резултати за квалитетот на воздухот

Во врска со сè позачестената појава на набавка и мерења на квалитетот на воздухот со мали и евтини сензори, кои сè уште се далеку и од референтните и од индикативните станици, Министерство за животна средина и просторно планирање испрати објаснување зошто тие не може да бидат основа за мониторинг и оцена на квалитетот на амбиенталниот воздух.
„За разлика од мерењата што се вршат со Државиот мониторинг-систем за квалитет на воздухот (ДАМСКАВ), сè почесто во државава се шпекулира со податоци добиени од мерења со уреди, кои популарно се наречени сензори (Low Cost Sensors), кои не може да се земат предвид поради нивната голема мерна несигурност, дури ниту за индикативни мерења (примерот со Ѓорче Петров и Прилеп). Индикативни мерења се сметаат оние чиј критериум за квалитет на податоци е понизок од критериумот кој се однесува на фиксните мерења, a конкретно за ПМ 10 и ПМ 2,5 се оние што имаат до 50 отсто мерна неодреденост во споредба со референтната метода. Но, доста ретки се сензорите што може да имаат мерна неодреденост и до 75 отсто, а многу од нив не ни даваат информација за ова прашање ниту, пак, како е таа пресметана, што е најзначајно во целиот процес на мерење.
Мерењата со мобилните сензори покажуваат прилично нереални резултати поради тоа што сензорите имаат висока вредност на граница на детекција и не може со сигурност да се земат предвид измерените податоци. Резолуцијата при мерењето е различна и резултатите може да покажат разлика и до 1.000 пати. Друга причина за несигурноста на резултатите добиени од ваквите сензори е што тие имаат висока осетливост на промени на температурата и влажноста и кај нив се забележува заемна реакција на слични типови молекули. Тоа значи дека постои голема веројатност да не може да се разграничат разните загадувачки супстанции. Конверзиите од бројачите на честички во маса на ПМ се базирани на теоретски модел и мерениот сигнал зависи од многу фактори, како што е самиот облик на микрочестичката, бојата и густината, влажноста, индексот на рефлексија итн.“, соопшти Министерството.
Истовремено, се појавуваат и системи од сензори или таканаречени Smart Systems, кои претставуваат мрежа од сензори поставени на разни локации, но најчесто во близина на некоја референтна мониторинг-станица со мерни инструменти што работат според референтни методи. Сензорите постојано комуницираат меѓу себе, но и со референтната станица за понатаму да даваат резултати врз кои се врши корекција со помош на математички алгоритми, односно податоците од вистинските мерења од сензорите не се достапни и се затворени во т.н. Black Box. Повеќе информации за мерните методи и мерните инструменти кои се дел од ДАМСКАВ може да се најдат на следниот линк:
http://air.moepp.gov.mk/wp-content/uploads/2019/11/IstorijatDAMSKAV.pdf.
„Заклучокот е дека доколку квалитетот и точноста на податокот е од примарна цел, податоците од овие мобилни сензори не би требало да се земат предвид. Со тоа добиваме огромен збир од несоодветни податоци од извршени мерења со кои не може да се изработуваат ниту плански документи ниту, пак, тие може да се репортираат како валидни податоци.
Овие сензори може да бидат употребувани единствено за научни истражувања, но и тука треба да се внимава при анализа и користење на резултатите.
МЖСПП има воспоставено и систем на моделирање и изготвува тридневна прогноза на квалитетот на воздухот со користење податоци обработени со регионален модел SILAM, развиен од страна на Финскиот метеоролошки институт (FMI). Моделот обезбедува 72-часовна прогноза на аерозагадувањето на национално ниво за загадувачки супстанции ПМ 2,5, ПМ 10, СО2, НО2, СО и О3, кои се презентираат на веб-порталот за квалитетот на воздухот во РСМ. Презентацијата на резултатите што ги генерира моделот во прогностички режим беше воспоставена во соработка со стручните експерти од FMI во склоп на твининг-проект за квалитетот на воздухот. Значајно е да се нагласи дека обработката на податоците се врши во реално време на супер сервер во Финска за цела Европа, а на нашиот портал се прави визуализација на резултатите кои се однесуваат на подрачјето на државата со висока резолуција 10×10 км. Притоа, треба исто така да се нагласи дека моделирањето на квалитетот на воздухот носи голема несигурност. Особено кога станува збор за моделирање на концентрацијата на ПМ-честичките, што се должи на разните природни и антропогени извори на ПМ-честичките, како и локални извори на ПМ, кои не може да се земат предвид при моделирањето“, се додава во соопштението.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Македонија
Одобренија за патување во странство за малолетници ќе се издаваат од 8 до 18 часот

Поради зголемен обем на барања, шалтерот во Одделението за управни работи – Скопје (во зградата на МРТВ) за издавање на „Одобрение за патување во странство за малолетни лица“ (деца до 14 години), ќе работи од 08.00 до 18.00 часот, соопшти денеска Министерството за внатрешни работи.
Целта, како што појаснуваат од МВР, е да се одговори на сите барања на граѓаните.
Македонија
Протест за убиството на Феликс, насилството врз животните мора да престане, а сторителите да бидат казнети

Пред Министерството за внатрешни работи денеска се одржа протест за кучето Феликс. Граѓани, активисти и љубители на животни се собраа заеднички да побараат правда за убиеното куче и да испратат порака дека насилството врз животните мора да престане, а сторителите да бидат соодветно казнети.
Како што соопштија организаторите Зелен Хуман град, протестот започна во 12 часот, а маршот продолжи кон Основното јавно обвинителство и Кривичниот суд. Присутните едногласно побараа максимална затворска казна за Љубе Крстевски и Бранко Билбиловски, осомничени за убиство на Феликс.
Барањата од протестот се итно расчистување на случајот со Феликс и изрекување максимална затворска казна за сторителите, воведување минимум од една година задолжителна затворска казна за кривичното дело убиство и мачење животни, формирање локални општински служби за заштита на животните, донесување закон за Комунална полиција со единица за полиција за животни, спроведување превентивни мерки за редуцирање на насилството врз животните и системска едукација за хуман однос кон животните.
Воедно, организаторите потсетија дека во македонскиот Кривичен законик веќе речиси 20 години постои член за кривично дело убиство и мачење животни, но досега не е изречена ниту една затворска казна.
Македонија
Алиу: Aко влезете во чекална на Онкологија тоа личи на се, само не на Клиника која треба да која треба да лекува такви пациенти

Министерот за здравство Азир Алиу, на денешната прес-конференција најави дека ќе се дисперзираат базичните услуги за онколошките пациенти низ државава, онаму каде што и со закон можат да се дозволат.
-Ќе ги дисперзираме услугите, тие што се базични и што можат со закон да се дозволуваат ќе бидат достапни за граѓаните за најблиску каде што живеат. Но, од друга страна, мора да бидеме сигурни дека тие лекови што треба да ги примаат, да бидат чувани во соодветни услови, така што целата програма ќе има услови за следење, односно трекинг систем, рече Алиу.
Вели дека како министер за здравство, се срами од инфраструктурните услови на Клиниката за онкологија.
-За жал, лично ја видов сликата таму, ако влезете во чекална на Онкологија тоа личи на се, само не на Клиника која треба да која треба да лекува такви пациенти. Прво што најавувам е креирање на достоинствени услови за чекалните, бидејќи таму нема ниту столчиња за седење. И треба да се срамиме сите и јас како министер за здравство со таква инфраструктура, нагласи Алиу.
Во однос на недостигот на таблетарната хормонска терапија за онколошките пациенти и до каде е процедурата, рече дека решението е шест месеци пред истекот на договорот со постоечкиот тендер и компанија, секоја клиника да мора да го отвори и да го затвори тој процес.
-За жал процедурите се такви во државата што ако нешто се случува во процесот на тендерирање ќе треба да се чека и ова ни беше една од точките како може да се надмине овој проблем и најдовме решение, решението е да може шест месеци пред истекот на договорот со постоечкиот тендер и компанија, да мора секоја клиника секоја институција да го отвори и да го затвори тој процес. Што ќе се случи, ако случајно во тој период заради еве како што ни се случи сега, заради икс причини, правни, или човечки или други фактори, да имаме време да се отвори уште еднаш тендерот и да не се појави тој недостиг на лекови кај пациентите, така да гледате дека лесно можат да се решаваат проблемите, само треба работа и воља, рече Алиу.
Во однос на договорците на дело, рече дека имал средба со директори на клиники на која било посочено дека сите се соочуваат со предизвици во однос на човековиот фактор – недостиг на кадар, на лекари, на медицински сестри, и на техничари.
-Тие што работат со години нормално дека треба да имаат решен статус, додека за другите ќе отвараме процедури, но за тоа нормално ќе ни треба време, заедно со министерката за финансии, да го видиме и аспектот на финансии и на поддршка, рече Алиу, одговарајќи на новинарски прашања.
Во врска со случајот со гинекологот кој правел бесплатен ПАП тест на пациентка на друго име, рече дека сигурно тоа не е единствен пример и решението го гледа во дигитализација.
-Тоа е жално, јас мислам дека тоа не е е ниту единствен случај јас од првиот ден се заложив еве ќе видите секоја недела ќе зборувам за дигитализација – без диготализација општеството ќе тоне, вториот момент е намалување на човечкиот фактор. Во тој случај, замислете да имавме таков дигитален систем којшто секој лекар во систем ќе стави дека се процесира некоја интервенција автоматски на смс ќе му стигне порака за тој термин. Тогаш пациентот за тој несовесен доктор, ќе беше информиран во реално време, и ќе знаеше дека е дома додека на смс добива порака дека е на лекар. И тогаш некој доктор ако сака да злоупотреби системот тоа нема да му го дозволи, истакна Алиу.
Во однос на новиот Клинички центар што го најави премиерот Христијан Мицкоски, министерот истакна дека најпрво ќе се работи на мапирање.
-Во оваа фаза знаете дека со договорот со Велика Британија ние како Министерство за здравство имаме една милијарда евра за инфраструктирни проекти. Освен тоа, имаме и други фондови кои во моментот ги анализираме, инфраструктурно ние мора да се екипираме затоа една од работите што веќе ќе ги почнеме од понеделник е мапирање – биедеки не е само Клинички центар, туку и во другите градови имаме инфрасруктура која не е достојна за таков сервис за граѓаните, така то ќе имаме јасна слика која ќе биде јавно достапна и ќе има портал со мапирана инфраструктура, рече Алиу