Македонија
Насилство врз трансродовите лица: Ме нападнаа и удираа на улица
Трансродовите лица кои живеат во земјава се соочуваат со психолошко или физичко насилство и често се чувствуваат загрозено и во најминорни секојдневни ситуации, покажува најновото истражување на Коалицијата „Маргини“. Тие имаат големи проблеми и со личната документација и погрешното препознавање поради неусогласеноста на податоците за нивниот пол, родов израз и прикажувањето во јавност.
„Бев во бесплатно интернет-кафе во центарот на градот и тогаш уште немав почнато со хормонска терапија. Група деца се интересираа што сум. Седев пред еден компјутер, дојдоа зад мене и почнаа да викаат и да ме прашуваат. Ги игнорирав упорно. Почнаа тројцата да ми го тресат столчето и да викаат уште погласно. Се разбира дека ми беше страв да не почнат да ме удираат. За среќа, се откажаа. Инаку, никој од луѓето што седеа таму не презеде ништо“.
Вака за „Макфакс“ трансродово лице кое единствено ни го откри своето име – Бојан опишува едно од искуствата во неговото секојдневие. Раскажува дека дома имал вербално насилство речиси секој ден, сѐ додека не се отселил и додека не ги средил односите со дел од роднините.
„Надвор од дома исто така не беше мирно. Вакви ситуации не ми се случуваат откако се појавија ефектите од хормонската терапија. Имам карактеристики на маж. Не би можеле ништо да забележите. Транс-луѓето се секаде околу вас и секој ден комуницирате и се разминувате со нив, ама не сте свесни за тоа. Навистина не е нешто страшно, и не гледам зошто има толкаво неприфаќање“, вели тој.
Почнал со примање хормони за промена на полот пред повеќе од 7 години по што го променил името, а потоа дошле на ред и операциите.
„Одлучив дека веќе нема потреба да се аутирам пред новите луѓе што ги запознавам. Да, јас сум транс, ама тоа е само еден мал дел од мојот идентитет. Не чувствувам потреба да го истакнувам тоа. Фокусот не е на тоа, туку на она што го правам во животот. Имам дипломирано, имам милион хобија, сакам природа, зависен сум од музика и општо од уметност… исто како и дел од луѓето што не се транс“, вели Бојан.
Сите учесници во последното истражување „Трансродовото искуство: идентитети, тела, насилство и социјализација“ на Коалицијата „Маргини“ и истражувачот Славчо Димитров, без исклучок, имале искуство на присилно изведување на родовите норми, вербално или психолошко насилство поради прекршувањето на нормата, а во неколку случаи и физичко насилство.
„Почнаа да зборуваат со мене, ми удрија бокс, ме удрија со шипка во ногата и ме удираа со запалени петарди. И тука ме извадија од памет. Морав да бегам. Имав и други ситуации што беа многу страшни и завршија со 6 месеци условна казна. Имам јадено здрав ќотек и не одговараа. И плус користеа ладно оружје. Многу гадно ме претепаа. Вадев и лекарско уверение… Не беа лесни физички повреди, туку тешки. Имав скршеници на лицето. Пријавив и во полиција и потоа беше уште полошо. Полицијата имаше став ‘се случува, деца се’. И добија 6 месеци условна казна за тоа“, говори едно од сведоштвата на млад транс-маж во истражувањето.
„Изложеноста и ранливоста на насилство кај трансродовите жени кои се занимаваат со сексуална работа се покажа дека е значително повисока како резултат на испреплетувањето и на двата статуса, и трансродовиот статус и статусот на сексуална работничка. Сите овие ситуации и искуства предизвикуваат најголем дел од учесниците да се чувствуваат загрозено и во најминорни секојдневни ситуации да се чувствуваат ранливо и да ги менаџираат и континуирано да ги реорганизираат своите секојдневни рутини, насоки и простори на движење со цел да избегнат потенцијално насилство или понижување“, се вели во истражувањето.
Не можат да извадат соодветни документи и лични карти
Освен опасноста од насилство, еден од најчестите проблеми со кои се соочуваат овие лица е и проблемот со личните документи и погрешното препознавање до кое води неусогласеноста на податоците за нивниот пол со нивниот родов израз и прикажувањето во јавност.
„За да се заштитам, засега работам само со луѓе кои знаат за мене, затоа што со нив немам проблем со документите. Јас сум во процес на промена на ознаката (М/Ж) и чекам веќе неколку години. Не ми е променета ознаката за пол, па имам проблеми во банка, не можам да подигнам поштенска пратка, да аплицирам за работа, сум имал проблеми и со здравствени услуги, вклучително и кога ми требала брза помош. Треба секаде да објаснувам и да слушам секакви понижувачки коментари. Многу работи кои им се достапни на другите граѓани, за мене се недостапни или во најмала рака проблематични. Како да се чувствувам достоинствено и да живеам квалитетен и продуктивен живот ако институциите помагаат да се ограничи мојот пристап до основни права и услуги?“, вели Бојан.
Според истражувањето на Коалицијата, не сите трансродови лица се вклопуваат во најчестите толкувања за тоа како се родени во „погрешно тело” и сите имаат најразлични потреби и желби за трансформација на нивните тела. Познавачите велат дека некои од транс-лицата воопшто не сакаат, некои сакаат делумни интервенции, како на пример само земање хормони, додека некои сакаат целосни операции за промена на полот.
„Поради ова е недозволиво за промена на податоци во лични документи и матичен број да се поставува како услов лицето да има направено операција за промена на полот“, велат од Коалицијата „Маргини“.
„Честопати цената што морале да ја платат за обидот да живеат во родот различен од назначениот род била изолацијата и постојаното малтретирање, како и самоизолацијата како стратегија за самозаштита и преживување среде непријателската околина. Врсничкото насилство и насилството во семејството, како и следствената изолација кај многумина од учесниците во истражувањето станува извор на несигурност за сопствениот родов идентитет, себепреиспитување, како и причина за развој на анксиозност, панични напади и на депресивни чувства, а во два случаи во ова истражување беше нагласена и желбата за самоубиство“, се вели во нивното истражување.
Проблеми со здравствените услуги и тешко до работа
Адвокатката Наташа Бошкова вели дека транс-луѓето кај нас имаат проблем со достапноста до здравствени услуги за медицинско потврдување на родот кои опфаќаат здравствени услуги поврзани со грижа за менталното здравје, хормонска терапија и операции.
„Во Македонија не постојат обучени тимови од различни специјалности кои ќе можат да обезбедат професионална грижа за здравјето на транс-луѓето во процесот на транзиција. Поради ова, најголем дел од нив се снаоѓаат во постоечкиот систем, додека оние кои можат да обезбедат финансии, ги користат здравствените услуги во странство. Од друга страна, транс-луѓето се соочуваат со ограничен пристап до постоечките услуги за здравствена заштита најчесто поради страв од откривање на нивниот родов идентитет, или недовербата во здравствените работници дека ќе им помогнат. Затоа, тие го одложуваат одењето на лекар, што влијае на нивната општа здравствена состојба, што во однос на општата популација е полоша“, вели Бошкова за „Макфакс“.
Според сознанијата од истражувањето на „Маргини“, речиси ниту едно од лицата кои ги интервјуирале не работи, не може да најде работа или не се ни обидува поради страв од дискриминација, насилство и понижување. Поради насилството во образованието, дел се повлекуваат од образовниот процес, а дел не можат ни да остварат соодветни постигнувања преку кои би стремеле кон најразлични кариери.
Психологот Лина Костарова Унковска вели дека стравовите од дискриминација и насилство кај трансродовите луѓе во Македонија се реални и искуствени.
„Дискриминацијата и насилствата за овие луѓе се секојдневие, ги доживуваат на секој чекор и во секој момент, од најмала возраст, и буквално учат како да живеат со нив за да преживеат. Трансродовите луѓе имаат сложени механизми на самозаштита, од негирање на реалноста, и/или крупни манипулации со истата, до (само)исклучување и одземање на животот, со единствена цел прекинување на тортурите. Во таков животен контекст вработувањето и осамостојувањето се многу подолу во нивните животни агенди. Непочитувањето на нивното право на родово самоопреелување и притисоците за корекција на сопственото чувство за тоа кои се почнува од рана возраст и трае до крајот на нивниот живот, почнувајќи од најблиските, семејството, а потоа и од врсниците во и надвор од училиштето, сè до заедницата која останува затворена за нив“, додава Костарова Унковска.
Според неа, многу од сознанијата за родовите прашања и сексуалноста, кои се затворени прашања во светот на науката, правото и праксата, во земјава сè уште одбиваме да ги поставиме на дискусија. „Трансродовите луѓе се невидливи во Македонија, и на нив се гледа како на чудна појава, како грешка на природата, и сè што можеме да ‘искамчиме’ од мал дел од оваа заедница е сожалувањето и лажната сентименталност“, додава таа.
Кристина Озимец
Фото: Љупчо Петрески
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Филипче: ВМРО-ДПМНЕ сака да ја врати Македонија во времето на страв и уцени
ВМРО-ДПМНЕ сака повторно да ја врати Македонија во времето на страв, на уцени и притисоци, но граѓаните нема да потклекнат, рече претседателот на СДСМ, Венко Филипче, на вечерашниот собир во Конче во поддршка на кандидатот за градоначалник од СДСМ, Благој Илиев.
Тој остро ги осуди притисоците врз граѓаните во текот на кампањата, потенцирајќи дека власта на ВМРО-ДПМНЕ се обидува да ги заплаши луѓето преку институциите.
„Со полиција, финансиска полиција, шумска полиција, преку социјалните служби, прават притисок врз граѓаните. Сакаат да потсетат на времето кога сите живеевме во страв и уцени. Но тоа време заврши. Луѓето сакаат нормален живот, без притисоци, без закани, без поткуп,“ рече тој.
Филипче повика на масовна излезност во недела и поддршка за кандидатот на СДСМ, Благој Илиев.
„Да излеземе во огромен број во недела и да го заокружиме бројот 5 за Благој Илиев, човекот кој работи за вас, не за себе. За Конче да продолжи да се развива“, рече Филипче.
Тој кажа дека градоначалниците од СДСМ реализирале 90 до 100 проценти од ветеното.
„Нема општина во која СДСМ има градоначалник, а да ветената програма не е завршена 90 или 100 проценти“, рече Филипче.
Тој истакна дека граѓаните најдобро ја чувствуваат разликата кога општините ги водат луѓе кои работат чесно и посветено во интерес на сите.
„Многу добро знаете како Благојче работеше во минатиот мандат, како се однесуваше додека беше градоначалник, дека вратата му беше секогаш отворена и дека работеше за доброто на општината и на вас, граѓаните“, порача Филипче.
Претседателот на СДСМ во своето обраќање нагласи дека токму оваа разлика меѓу одговорно и неодговорно владеење се гледа насекаде низ државата.
„Нема општина во држава во која што има градоначалник од ВМРО-ДПМНЕ, а да програмата е завршена повеќе од 20 проценти. Како да се натпреваруваат кој помалку ќе работи за граѓаните“, рече Филипче.
Македонија
Утре сончево време со температура до 21 степен
Времето утре наутро ќе биде постудено со услови за појава на магла по одделни котлини и речни долини. Преку денот времето ќе биде сончево со мала до умерена локална облачност. Ќе дува слаб ветер од јужен правец, информира УХМР.
Минималната температура ќе биде во интервал од -3 до 4, а максималната ќе достигне од 16 до 21 степен.
Во Скопје, утрото постудено, во делови од котлината магливо. Преку денот времето ќе биде сончево со мала до умерена облачност. Ќе дува слаб југоисточен ветер. Минималната температура ќе се спушти до 2, а максималната ќе достигне до 18 степени.
Под влијание на висок воздушен притисок следува период на стабилно и суво време со постудени утра, а дневната температура ќе биде во пораст, особено во деновите од викендот. Претпладне по одделни котлини и речни долини ќе има услови за појава на магла
Македонија
Божиновска и Јоксимовиќ: Забрзана изградба на гасниот интерконектор Македонија–Србија, се редефинира енергетската карта на регионот
Во рамки на 14. Меѓународен форум за енергија и одржлив развој (IFESD-14), што се одржува во Скопје, министерката за енергетика, рударство и минерални суровини, Сања Божиновска, оствари работна средба со Јована Јоксимовиќ, помошничка министерка за рударство и енергетика на Република Србија, задолжена за меѓународна соработка и европска интеграција.
Во фокусот на разговорите беше изградбата на гасниот интерконектор меѓу Македонија и Србија, проект од стратешко значење за енергетската безбедност и диверзификација на снабдувањето со гас во регионот.
Двете соговорнички се согласија дека проектот треба да се реализира во забрзана динамика, со цел да се овозможи поврзување на гасните системи на двете земји и пристап до нови извори на гас.
На маргините на форумот dополнително, во Министерството за енергетика на Македонија се одржа работен состанок на кој се дискутираше координацијата на институциите и операторите во двете земји за реализација на проектот. Ба разгледани процедурите и техничките чекори за понатамошно убрзување на активностите.
„Гасниот интерконектор со Србија е еден од најважните регионални инфраструктурни проекти што ќе овозможи вистинска енергетска стабилност и сигурност. Овој проект не е важен само за Македонија и Србија – тој е значаен и за цела Европа. Со оваа нова енергетска врска, двете земји добиваат пристап до алтернативни извори и рути, а Европа добива посилен и подобро поврзан Балкан. Ова е чекор што ја позиционира нашата земја како активен и одговорен партнер во новата енергетска карта на Европа. Нашата заедничка цел е овој проект да се реализира во најкраток можен рок – затоа што секој ден е важен за нашата енергетска иднина. Со заеднички напори ќе го реализираме овој проект, во тесна координација и постојана комуникација со нашите партнери од Србија “ изјави Божиновска.
„Гасниот интерконектор со Македонија е проект кој има значење подалеку од нашите граници. Тој е дел од визијата за регион кој е енергетски поврзан, сигурен и усогласен со европските цели. Србија и Македонија заедно покажуваат дека со партнерство и заедничка стратегија можеме да обезбедиме стабилна и предвидлива енергетска иднина. Соработката меѓу нашите две земји во областа на енергетиката е пример како регионалното партнерство може да донесе конкретни резултати. Соработката со колешката Божиновска и со македонскиот тим е интензивна и исклучително конструктивна. Уверена сум дека со заедничка координација и поддршка на нашите оператори ‘Србијагас’ и ‘Номагас’, ќе создадеме нова енергетска оска на стабилност меѓу двете земји. Имаме јасна динамика, завршени студии и поддршка од европските институции. Следниот чекор е координирана акција за изградба. Заеднички ќе работиме на тоа интерконекторот да стане реалност во најскоро време,“ истакна Јована Јоксимовиќ, помошничка министерка за меѓународна соработка и европска интеграција во Министерството за рударство и енергетика на Србија.

