Македонија
Од Бучковски, преку Груевски и Ставрески до Бектеши – кој сè потпишувал за рудниците во струмичко

Еден месец откако ѝ предложи на Владата спојување на концесиите за рудници во струмичко без да ја извести јавноста за тоа, министерот за економија Крешник Бектеши денес во детали објасни зошто морал да предложи спојување. Со имиња и презимиња кажа кој сè потпишувал и давал позитивни мислења за отворање на рудниците за бакар и злато од 2005 година сè до пред еден месец, кога тој предложи, Владата изгласа спојување на концесиите, а вчера, по притисокот од јавноста и изјавите на некои министри дека се изманипулирани, Владата ја поништи одлуката за спојување на концесиите.
Еден и пол час министерот Бектеши набројуваше потписници на документи и ги образложуваше постапките за рудниците од кои може да се заклучи дека сите влади од 2005 година, вклучително и сегашната, сè што направиле досега било во корист на инвеститорот на рудниците наспроти огромниот, континуиран револт на жителите на Босилово и Ново Село, каде што се предвидени.

Одлуката за геолошки истражувања за првата концесија ја потпишал Владо Бучковски, тогашен премиер
Објасни дека се работи за две концесии од кои првата, помалата, е заобиколена од сите страни со втората, поголема концесија и дека двете се на истиот концесионер, на истиот инвеститор, а истата компанија заведена во Централен регистар.
Целата постапка почнала во 2005 година, за првата, помалата концесија.
„Првично, согласно тогашните закони, барање за концесија за детални геолошки истражувања е доставено од страна на ‘Фелпс доџ’ од 28.10.2005 година и со писмо е известено Министерството за економија од страна на генералниот секретар, во тоа време Снежана Станковиќ. Јас ќе се извинам што треба да ги спомнувам и имињата, но ги кажувам имајќи предвид дека ќе бидат објавени документите. Согласно тоа писмо, согласно Законот за минерални суровини, Министерството доставило барање за добивање мислење до Министерството за животна средина и до Министерството за земјоделие“, рече министерот Бектеши.
Двете институции доставиле позитивни мислења за геолошките истражувања. Мислењето од Министерството за животна средина го потпишал директорот на Управата за животна средина Костадин Сидеровски, а од Министерството за земјоделие позитивното мислење го потпишал во тоа време директорот Ќенан Селмани.
„Имајќи ги предвид позитивните мислења и Законот за минерални суровини во тоа време, Владата со предлог од Министерството за економија, со прикачени мислења од надлежните институции носи одлука за давање концесија за вршење детални геолошки истражувања. За да нема забуна, најважни одлуки во делот на издавање концесии за минерални суровини се одлука за детални геолошки истражувања, како прва постапка, одлука за давање на концесија за експлоатација, која е втора постапка, и крајна постапка, пред да почне со работа одреден концесионер е дозвола за експлоатација на рудата за која ги завршил истражувањата и добил договор за експлоатација. Оваа одлука е донесена во тогашната Влада со претседател Владо Бучковски“, рече министерот Бектеши.
Следела втора фаза во која концесионерот поднел барање за експлоатација, а Министерството за економија повторно било обврзано да бара мислења од институциите. Во име на Министерството за животна средина позитивно одговорил Филип Иванов, тогаш директор на Упрвата за животна средина. Дополнително побарале мислење и во делот за управување со води, кое тогаш било надлежност на Министерството за животна средина па позитивното мислење го потпишал истиот директор, Филип Иванов.

Пако Кузман, како директор на Упрвата за заштита на културно наследство, во неколку наврати потпишал позитивно мислење
Промени претрпел Законот за минерални суровини па за експлоатација станало неопходно и мислење од Министерството за култура, односно Управата за заштита на културно наследство. Позитивно мислење им потпишал тогашниот директор, Паско Кузман.
За барањето за експлоатација двапати позитивно се изјаснил и министерот за земјоделие Љупчо Димоски, еднаш за шумите еднаш за земјоделското земјиште.
Во документацијата стои и позитивно мислење потпишано од Миле Јанакиески, министер за транспорт врски, надлежен за делот пристапни патишта.
Во делот на експлоатацијата, различно од делот за геолошки истражувања, со измената на законот, обврска на Министерството за економија во тоа време било да бара мислење и од општината и од советот на општината. Во март 2012 година Министерството добило позитивно мислење од Општина Босилово потпишано од градоначалникот Љупчо Колев како и позитивни мислење потпишано од тогашниот претседател на Советот, Никола Милчев.
Со сите позитивни мислења Владата на 16.06 2012 донела одлука за концесија за експлоатација, потпишана од Зоран Ставрески, кој тогаш ја водел седницата на Влада.
Откако е објавена одлуката, потпишан е договор со концесионерот за концесија за експлоатација на минерална суровина во Општина Босилово, село Иловица и е потпишан договорот од тогашниот министер за економија Беким Незири.
Откога завршила и втората фаза за првата концесија, Владата донела одлука да објави јавен повик и за втората концесија. За да го објави повикот за геолошки истражувања, Министерството за економија барало и добило позитивни мислења од министерствата за животна средина, култура, земјоделие, транспорт и врски, водостопанство и од општините. Потписници на позитивните мислења за геолошки истражувања за втората концесија се Паско Кузман како директор на Упрвата за заштита на културно наследство, Филип Иванов, директор на Упрвата за животна средина, заменик министерот за транспорт и врски Горан Михајловски, министерот за земјоделие Љупчо Димовски и директорот на Упрвата за водостопанство Методија Томески.
Бидејќи сите мислења биле позитивни, објавен бил јавниот повик, а на наддавањето концесијата ја добила истата компанија, „Фелпс доџ“ па Владата на 7 декември 2010 година со потпис од Зоран Ставрески му одобрила да врши геолошки истражувања и за втората концесија, а тогашниот министер за економија Фатмир Бесими го потпишал договорот.

Никола Груевски два дена пред Нова година, на 29.12.2015 година, ја потпишал одлуката на Влада со која се одобрува концесија за експлоатација и за втората, поголема локација
Следела втора фаза и за втората концесија, односно концесионерот поднел барање за експлоатација. Министерството пак побарало и добило позитивни мислења од институциите, а потпишале министерот за земјоделие Михаил Цветков, министерот за животна средина Нурхан Изаири, градоначалниците на Босилово и Ново Село, Љупчо Колев и Блажо Велков, позитивно се изјаснил и Советот на Општина Босилово со претседател Софче Попоска- Георгиева, министерот за транспорт Владо Мисајловски, директорот на Упрвата за заштита на културно наследство Виктор Адамс и в.д. директорот на Заводот и Музеј – Струмица, Зоран Рујак.
На два дена пред Нова година, 29.12.2015 година, тогашниот премиер Никола Груевски ја потпишал одлуката на Влада со која се одобрува концесија за експлоатација и за втората, поголема локација. Договорот за експлоатација го потпишал тогашниот министер за економија Беким Незири.
Истиот концесионер ги добил двете концесии и побарал спојување, кое законот му го дозволува, а Министерството за економија направило комисија која извршила увид на терен и утврдила дека се исполнети условите да се спојат концесиите, па во 2016 бил доставен предлог за спојување до Владата за кој Бектеши вели дека идентичен со оној од пред еден месец. Но тогашната Влада, поради политичката состојба, не дала никаков одговор.
Следеше изборен период во кој Владата не смее да одлучува за концесии, а по преземањето на власта, во 2018 година Бектеши, за да не дозволи неодговарањето да се протолкува како молчење на администрацијата, го обновил барањето до Владата во 2018 година.
„Во претходната Влада на четири седници најмалку е ставена на дневен ред точката за спојување на концесиите. Ни ниедна од тие седници Владата не донела одлука. Четирипати ја одложила точката и им се давало простор на таков начин на концесионерот да ја тужи одлуката за одбивање на решение за дозвола за експлоатација“, рече министерот Бектеши.
Тој лично вели дека е против рудниците, но за да се сопре нивната изградба побара акт дека ја уништуваат животната средина од некоја од надлежните институции врз основа на кој Министерството за економија веднаш ќе изготви предлог за раскинување на договорот не за едната, туку за двете концесии.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Македонија
23,7 отсто од младите во земјава ниту учат, ниту работат – „Хера“ со порака до кандидатите за градоначалници

Додека светот денес го слави 12 август -Меѓународниот ден на младите, младите луѓе во државата сè уште живеат во реалност исполнета со системски предизвици, ограничени можности и несигурна иднина, велат од Здружението Хера.
Оттука посочуваат на високото ниво на невработеност, неквалитетно образование, недостаток на младински пријателски здравствени услуги, па сè до слабата институционална поддршка и недостигот на безбедни јавни простори, корупција, ги принудуваат младите луѓе да бараат перспектива надвор од сопствената држава.
Според официјалните податоци, 23,7 отсто од младите на возраст од 15 до 29 години се NEET – ниту во образование, ниту во вработување, ниту во обука, што е далеку над европскиот просек и сериозен сигнал за системска негрижа за оваа генерација. Податоците од најновата Национална стратегија за млади 2023–2027 укажуваат дека младите во земјата се соочуваат со ограничен пристап до услуги, ниско ниво на учество во јавниот живот и недоверба во институциите – повеќе од две третини од младите, сметаат дека не се вклучени соодветно во процесот на донесување на одлуки и дури 70% од младите не се заинтересирани за политиката2. Студијата за социо-политичко учество на младите во Северна Македонија потврдува дека половина од младите (51,4 %) сметаат дека властите воопшто не се грижат за нивните потреби и проблеми, а само 1,1 % сметаат дека властите целосно се грижат за нивните потреби и проблеми. Три четвртини од младите (73,7 %) досега не биле вклучени или консултирани од локалните или националните институциите при носењето одлуки. Загрижува и фактот што 74,4 од младите не припаѓаат на ниту една организација или друга форма на организирање.
И покрај тоа што Законот за младинско учество и младински политики е во сила од 2020 година, неговата примена на локално ниво е минимална – само 19 општини имаат формирано локален младински совет, а локални стратегии за млади се усвоени само во 7 општини. Во меѓувреме, голем број млади се соочуваат со недостаток на јавни простори, културна изолација и отсуство на неформално образование и менторство.
Ситуацијата со менталното здравје е подеднакво алармантна – дури 64 отсто од девојчињата на 15-годишна возраст чувствуваат две или повеќе психосоматски тегоби еднаш неделно, а дури 53 проценти од истата група имаат депресивно расположение. Насилството исто така е во пораст, потребни се Програми за унапредување на менталното здравје на децата и младите.
„Во пресрет на претстојните локални избори, го користиме овој ден како повик до сите кандидати за градоначалници и советници изборните програми да ги подготват во консултација и дијалог директно со младите. Бараме конкретни чекори за подобрување на условите за живот на младите, не декларативна поддршка“, велат од Хера.
Здружението предлага воспоставување функционални младински совети во секоја општина со јасна надлежност и транспарентна постапка за избор, како и реално влијание врз локалните политики и буџети. Тие бараат воведување посебна буџетска ставка за младински политики и директно учество на младите во креирање и надгледување на трошењето.
Дополнително, Хера инсистира на обезбедување достапни, бесплатни и безбедни јавни простори и младински центри, особено во помалите и руралните средини, како и поддршка за младинско вработување преку локални програми, менторски хабови, иновациски центри и субвенции за млади претприемачи.
Здружението предлага и воведување локални служби за ментално здравје, со психолози, социјални работници и мобилни тимови достапни за младите, како и поттикнување соработка со младински организации за неформално образование и културни програми. Младите треба да бидат вклучени и во подготовката и реализацијата на сите локални развојни стратегии.
Се додава и дека заминувањето на младите од државата нема да се реши со кампањи и повици за патриотизам и раѓања на деца. Ќе се реши со конкретни, мерливи и долгорочни инвестиции во нивниот потенцијал и услови за живот.
Локалната власт е првата линија на контакт со младите во државата и токму таму треба да се започне со вистинските промени.
Ги повикуваат институциите, политичарите, медиумите и граѓанското општество да ја третираат младината не како маргинална група за отчет, туку како рамноправни партнери во носењето одлуки и креирањето на иднината.
Македонија
ВМРО-ДПМНЕ: Нема недопирливи и заштитени поединци

Според владејачката ВМРО-ДПМНЕ, времето „како до сега“ заврши, и почитувањето на законите и процедурите е правило кое секој треба да го почитува. Во партиското соопштение се наведува дека нема недопирливи и заштитени поединци под политичка закрила, ниту предмети во фиока и заташкувања на случаи.
Како пример, се посочува случајот со бившиот началник од Демир Хисар, кој беше експресно разрешен поради недолично однесување при извршување на работните активности, а против него е покрената и дисциплинска постапка.
Во соопштението се нагласува дека ваков пристап на неселективност и санкционирање на самоволието и кршењето на законот немало во времето на Заев, Спасовски и Ахмети, кога се апсеа само политички неистомисленици, додека криминалците и локалните шерифи од нивните редови биле заштитени.
Се наведува дека тогашните служби покажувале сила единствено кон политичари од спротивниот табор, користејќи апсења во раните утрински часови, влегувања по домови без судска дозвола и политички терор.
ВМРО-ДПМНЕ заклучува дека сега, согласно закон и процедура, секој кој ќе се огреши ќе одговара без разлика на позицијата што ја извршува.
Македонија
Штедачите на „Еуростандард банка“: Пет години нема ниту едно обвинение, ниту еден обвинет, ниту едно рочиште

Пет години по затворањето на „Еуростандард банка“, оштетените штедачи повторно јавно реагираат дека истрагата на Основното јавно обвинителство за гонење организиран криминал стагнира – без обвиненија, без обвинети и без рочишта. „Само молк, само време што истекува, само надеж што бледнее,“ велат од Здружението.
„Не го забораваме јавното признание на Трифун Костовски за сторен криминал – незаконското префрлање на 3 милиони евра депозити во Комерцијална банка. Не ги забораваме фирмите поврзани со директори, роднини и бизнис-кругови, кои добиле кредити без реални гаранции. Не ги забораваме погледите на нашите најмили кога сфатија дека нивната макотрпна заштеда исчезнала преку ноќ поради недомаќинско работење на поедини криминогени умови. Не забораваме дека според извештајот за стечајот, 149 фирми не вратиле ниту една рата, а 58 од нив добиле кредити вредни 16,8 милиони евра, обезбедени само со обични меници“, велат штедачите.
Истакнуваат дека голем дел од оштетените се пензионери, работници и мали бизниси. Тие обвинуваат за „внимателно испланиран криминал“ во кој се вклучени лица од бизнис и семејни кругови на поранешни директори.
„Ќе постоиме додека последниот денар не биде вратен и додека последниот одговорен не биде изведен пред лицето на правдата. Во целиот овој план единственото нешто што не го планирале е дека ние – оштетените – ќе се обединиме и нема да замолчиме,“ порачаа од Здружението, прашувајќи дали побрзо ќе се изгради пругата Скопје–Солун отколку што ќе се поднесе обвинение за криминал тежок над 50 милиони евра.