Коалицијата „Вреди“ успева да ги реши клучните прашања за Албанците во првата година од владеењето.
Законот за заштита на децата денеска по втор пат ќе се најде пред пратениците. „Вреди“ сега успеа да им овозможи на кандидатите Албанци за згрижување деца да го полагаат испитот на албански јазик и лиценците да ги имаат на албански јазик, истакнуваат од оваа коалиција во соопштението.

„Веќе 20 години кандидатите за старателство и нивните лиценци беа само на македонски јазик. ДУИ повеќе од дведецении не можеше да ги реши проблемите на Албанците и да го заврши спроведувањето на албанскиот јазик. Затоа што нивниот проблем не беше албанскиот јазик, туку казиното, Соравија и нивните лични бизниси“.

Со „Вреди“ во влада, како што нагласуваат, времето кога законите за Албанците се правеа само за шоу, заврши.

„Со „Вреди“ во владата се гарантираат правата на Албанците, се промовира унапредувањето на албанскиот јазик и се спроведуваат закони кои гарантираат еднакви права на сите народи кои живеат во Северна Македонија“.

Додаваат дека еден по еден ги решаваат проблемите кои Албанците ги чекаат со децении.

Сега, според оваа коалиција, старателите ќе можат да добиваат лиценци на албански јазик.

„Преку овој закон уште еднаш обезбедуваме албанскиот јазик во ниту еден момент да не биде загрозен, а гаранција за тоа сме ние“, подвлекуваат од „Вреди“.

Советничката група на ВМРО-ДПМНЕ нема изгласано никакво намалување на средствата за борба против загадување на воздухот, реагира владејачката партија по обвинувањата изнесени од Љубица Јанчева од СДСМ.

„Единствената гласачка машинерија во Град Скопје на Данела Арсовска е СДС, ДУИ и Левица. Сите прашања врзани со тоа треба да ги постават на друга врата“, велат од ВМРО-ДПМНЕ.

Воедно партијта ги повика СДСМ да одговорат зошто како 7 годишна власт не превземаа ништо за почист воздух, ниту пак имаа некаква активна мерка.

„Воедно СДС може одговорите за Град Скопје да ги добијат на некоја од тајните средби со данела одржани во Град Скопје или преку посредниците од Левица. Не планираме битката за почист воздух да ја сведеме на подавање на топка меѓу партиите“, се додава во партиското соопштение.

Во Македонија се забележува дека бројот на нови случаи за 2022 година со рак на грлото на матка изнесува 173, а бројот на починати од ова заболување бил 66, спотед податоците што ги објави Институтот за јавно здравје (ИЈЗ).

Во периодот од 10 години, односно од 2013 до 2022 просечната, инциденцијата за ова заболување била 9,2 на 100.000 жени или речиси 170 нови случаи секоја година, тоа го прави ракот на грлото на матката шесто најчесто малигно заболување кај жените.

Според податоците за морталитет, морталитетот изнесува 2,9 смртни случаја на 100.000 жени или во просек 52 починати жени во овој период од рак на грлото на матката.

„Со редовни прегледи и водење добра грижа за сопственото здравје сите овие смртни случаи може да бидат избегнати бидејќи добар скрининг и раното откривање на сите случаи води кон добри можности за ефикасен третман и избегнување многу смртни случаи“, велат од ИЈЗ.

Извештајојт доаѓа во јануари – месец посветен на подигнување на свеста за ракот на грлото на матката – еден од најчестите и најпревентабилни видови рак кај жените. Ракот на грлото на матката се развива бавно, што овозможува рано откривање преку редовни гинеколошки прегледи и скрининг-тестови, како што се ПАП-тестот и тестирањето на хуман папилома вирусот (HPV).

Што го предизвикува ракот на грлото на матката?

Главниот причинител е инфекцијата со ХПВ, вирус што се пренесува по сексуален пат. Иако повеќето ХПВ-инфекции не се опасни и спонтано исчезнуваат, некои типови на вирусот може да доведат до појава на преканцерозни промени или рак (тоа се ХПВ 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58 и 59).

Покрај хуманиот папилома вирус (ХПВ) како најчест предизвикувач, други фактори што го зголемуваат ризикот за развој на ова заболување се:

– ран почеток со сексуални односи – поголема изложеност на ХПВ-вирусот во помлада возраст;
– повеќе сексуални партнери – зголемен ризик за ХШВ-инфекција;
– слаб имунолошки систем – намалената способност на организмот да се бори со инфекции го зголемува ризикот;
– пушење – хемикалиите во тутунот може да придонесат за развој на рак на клеточно ниво.

Како може да се спречи ракот на грлото на матката?

– вакцинација против ХПВ – ова е најефикасниот начин за превенција. Вакцината се препорачува за девојчиња и момчиња уште од рана возраст;
– редовни скрининг-прегледи – жените треба редовно да прават ПАП-тест и ХПВ-тест во согласност со препораките на лекарот;
– безбедни сексуални практики – употребата на заштита го намалува ризикот од ХПВ-инфекција;
– симптоми на рак на грлото на матката.

Во раните фази овој рак често нема симптоми. Но, напреднатите фази може да предизвикаат:

– абнормално вагинално крвавење помеѓу циклус, по менопауза или по сексуален однос;
– болка за време на сексуален однос;
– болка во грбот, нозете или карлицата;
– необичен вагинален исцедок со интензивна непријатна миризба;
– губење телесна тежина и апетит, проследени со слабост и малаксаност;
– отоци на нозете;
– раното откривање и навременото лекување значително ги зголемуваат шансите за излекување.

Како се спроведуваат скрининг-тестовите?

– ПАП-тест (Папаниколау тест): овој тест е брз и безболен. Земениот примерок од клетките на грлото на матката се анализира за да се откријат промени што може да водат кон рак;
– ХПВ-тест: го открива присуството на високоризични типови на хуман папилома вирусот, кои се поврзуваат со рак;
– редовното извршување на овие тестови, според националните и светските препораки, е клучно за рано откривање на преканцерозните промени.

Важноста од ХПВ-вакцинацијата

Вакцината против ХПВ е препорачана за:

– девојчиња и момчиња од 9 до 14 години, пред почетокот со сексуалната активност;
– лица до 26 години, кои не се вакцинирани во детството;
– ХПВ-вакцината е безбедна и ефикасна и драматично го намалува ризикот од развој на рак на грлото на матката и други ХПВ-поврзани заболувања.

Третман и грижа за заболените

Третманот за рак на грлото на матката зависи од стадиумот на болеста:

– рани фази: хируршка интервенција или минимално инвазивни процедури;
– подоцнежни фази: комбинација од радиотерапија и хемотерапија;
– поддршката за жените што поминуваат низ ова искуство е исто толку важна како и медицинскиот третман. Групите за поддршка, психолошката помош и социјалната поддршка играат клучна улога во подобрувањето на квалитетот на животот.